امیرالمومنین به چه کسانی سخت می‌گرفت؟

می‌گفتند علی(ع) سختگیر است! و راست می‌گفتند، علی سختگیر بود! اما نمی‌گفتند و به مصلحت خویش نمی‌دیدند که بگویند علی بر چه کسانی سخت می‌گیرد؟

 

به گزارش رجانیوز، امروز سالروز واقعه تلخی است که سحرگاه ۱۹ رمضان سال ۴۰ هجری در مسجد کوفه اتفاق افتاد و شمشیر‌ی که همه کفر و پلیدی را نمایندگی می‌کرد، بر فرق مولایمان امیر مومنان‌(ع) که همه فضیلت‌ها در وجود مبارکش جمع بود، فرود آمد... امروز که در غم مولایمان‌(ع) به سوگ نشسته‌ایم، بخشی از یک یادداشت درباره حضرت امیرالمومنین(ع) را می خوانیم.

‬

«می‌گفتند علی(ع) سختگیر است! و راست می‌گفتند، علی سختگیر بود! اما نمی‌گفتند و به مصلحت خویش نمی‌دیدند که بگویند علی بر چه کسانی سخت می‌گیرد؟ مولای ما، امیرمومنان(ع) که برای آسایش و آرامش مردم، با آسایش و آرامش وداع گفته بود. وقتی حرامیان در بخشی از سرزمین پهناور تحت حاکمیت او، خلخالی از پای دختری بیرون آورده بودند، چهره به آتش تنور نزدیک کرده و به مکافات گناهی که دیگران مرتکب شده بودند، خود را ملامت کرده بود.

 

با آن کودک یتیم که پدر از دست داده بود، به بازی کودکانه پرداخته، و او را بر پشت خویش نشانده و سواری داده بود.

 

 وقتی شنید حاکم بصره که گمارده او بود با اشراف و ثروتمندان همسفره شده و بر خوان آنان نشسته است، دست به قلم برده و خطاب به او نوشته بود «امام شما به دو جامه فرسوده و دو قرص نان بسنده کرده است» و آورده بود «هوا و هوس هرگز بر من چیره نشده است و نخواهد شد، حرص و آز مرا وادار نخواهد کرد که خوراک نیکو برگزینم، در حالی که شاید در گوشه‌ای از سرزمین حجاز یا یمامه، کسی باشد که حسرت گُرده نانی ببرد و هرگز سیر نخورد...

 

من سیر بخوابم و در اطراف و پیرامون من، شکم‌های گرسنه یا جگرهای سوخته باشند؟ آیا سزاوار است به این بسنده کنم که بگویند امیرمومنان است ولی در ناگواری‌های روزگار شریک آنان نباشم، یا در سختی‌های زندگی، اسوه‌ای برای آنها نباشم؟»... در نخستین روزهای بعد از خلافت ظاهری خود، به صراحت فرمود: آنانی که از بیت‌المال مسلمین، اموالی را به ناحق برگرفته‌اند، حتی اگر از آن خشتی تهیه کرده و در ساختن بنایی به کار برده باشند، از آنها باز خواهم ستاند و یا در نامه‌ای به «اشعث بن قیس» که والی حضرت در آذربایجان بود، به ملامت و با تحکم نوشت: «این منصب، طعمه نیست، بلکه امانتی است که بر گردن تو آویخته است».

 

طلحه و زبیر بعد از آنکه با پاسخ به شدت منفی امیرمومنان در قبال زیاده‌خواهی خود از بیت‌المال مسلمین رو‌به‌رو شدند، از علی روی برگرداندند و غائله جمل را برپا کردند. ابوموسی اشعری را گفته‌اند انسانی ساده‌لوح بود و از این روی در حکمیت فریب عمروعاص را خورد و خلافت را به معاویه سپرد. اما، تاریخ حکایت دیگری نیز دارد و آن، اینکه ابوموسی از مال‌اندوزان و ثروتمندان بود تا آنجا که وقتی از شهری به شهر دیگر کوچ می‌کرد، چندین شتر، اموال او را حمل می‌کردند. به یقین حصیر و گلیم و آفتابه و لگن را با خود از این شهر به آن شهر نمی‌کشید و اموالی که همراه خویش منتقل می‌کرد، اشیاء گرانبها و زر و سیم بسیار بود. آیا شخص ثروتمندی با این خصوصیات می‌توانست به حاکمیت مولا علی(ع) تن بدهد؟! ....

 

مولای ما، امیرمومنان علیه‌السلام با این جماعت سختگیر و درگیر بود. علی(ع) خود گفته بود «آگاه باشید، کار ما دشوار است و دشوار می‌آید و سنگینی آن را کسی می‌تواند تحمل کند که خداوند قلب او را برای ایمان آزموده است» و... علی پدر امت، پدر یتیمان و محرومان و مستضعفان بود و چه زیبا رسول خدا(ص) می‌فرمود؛ انا و علی ابواه هذه الامه... «من و علی پدران این امت هستیم»... پدر بزرگوار همه انسان‌ها از آن عصر، تا این عصر و تا همه عصرها...».

امامِ صلح و اصلاح و مصالح جامعه/ به بهانۀ میلادی فرخنده

برای درک رویکرد امام حسن علیه السلام که ضرورت بقای جامعه را در مذاکره و قدم نهادن در وادی صلح و آشتی می‌دانست، باید به شرایط تربیتی توجه کرد.

امیر یعقوب حقیقت تبریزی

  نیمۀ ماه بهار قرآن یادآور زادروز حضرت سبط اکبر امام حسن مجتبی علیه‌السلام است.

  از این رو مایلم یاد داشت خود را با این پیام ارزنده‌ امیرالمؤمنین علی (ع) به فرزندش امام حسن(ع) آغاز کنم:
واللّه واللّه فی‌القرآن، لایسبقکم بالعمل به غیرکم  از خدا بترسید درباره قرآن، که دیگران با عمل به آن، بر شما پیشی نگیرند.  نهج البلاغه، نامه ۴۷.

  و اما در اینکه هنوز بسیاری از مردم مخصوصا شیعیان، در فهم تفاوت رویکرد امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام درمانده‌اند و نمی‌دانند چرا اولی با معاویه از درِ مذاکره در آمد و ضمن بیعت با او، تمام قدرت را یک جا به پسر ابوسفیان واگذاشت؛ اما دومی ضمن رد بیعت، کمترین نرمشی در برابر یزید نشان نداد و با قبول قتل عام و اسارت خانواده و یاران، سرسختانه از موضع خود، گامی عقب ننشست.

  و با اینکه هنوز هم توجیهات برخی نویسندگان و خطیبان در این باره و ربط آن به تفاوت معاویه و یزید و یا تفاوت شرایط تاریخی آن دوران اقناع‌کننده نیست، اما همه می‌دانیم که پس از شهادت امام علی، مردم عراق با امام حسن بیعت کردند و او را عملاً زمام‌دار و خلیفه و حاکم بخش بزرگی از سرزمین های امپراتوری اسلامی در آن عصر می‌دانستند.

  بر این اساس باید مشی سیاسی و موضع گیری‌های آن حضرت را در برهه های مختلف، با مصالح مسلمین در جامعه آن روز مرتبط دانست وحفظ جان مردم و توجه و تأکید آن حضرت نسبت به بقای جامعه را از همین زاویه نگریست و این را که ایشان مصلحت دین خدا و مردم و تشیع را بر جایگاه شخصی خود ترجیح داد و بر معاهدات خود با معاویه پای‌بند بود و هرگز خدعه نکرد   باید از مهم‌ترین موضوعات مرتبط با همان جایگاه زعامت و رهبری ایشان در آن دوران سرنوشت‌ساز بر شمرد.

  پر واضح است که اگر غیر از این بود لزومی نداشت آن حضرت مصالح عمومی جامعه را بر مصالح فردی خود مقدم بدارد و به شخصیت و جایگاه او از نگاه برخی در بیرون آن همه آسیب وارد شود.

 آسیبی شدیدتر از این که از دو سو و از ناحیه دوست و دشمن در معرض تهمت و شبهه و اتهام قرار گیرد و دشمن با طرح شایعاتی از قبیل تعدد زوجات آن حضرت و دوست با شعار "یا مُذِلّ‌المؤمنین" به ترور شخصیت ایشان بپردازد؟

  بی تردید منطق امام مجتبی در مواجهه با دشمن و دغدغۀ حفظ جامعه اسلامی و کیان تشیع به دلیل انسانی و اسلامی بودن آن، برای هر دوره‌ای و هر حکومتی قابل الگو برداری و مفید است.

 از این روست که بر این باورم که منشأ این مدل رفتاری ارزنده در حکومت‌داری نیز باید مورد توجه و دقت نظر قرار بگیرد.

  برای فهم هرچه بهتر این مهم، کافی است به فرازهای دیگری از خطبه ۴۷ نهج البلاغه نظری بیندازیم و در سیرۀ علی علیه السلام جستجو کنیم که می‌فرمایند:

  "شما را به ترس از خدا سفارش مى‌کنم، به دنیا پرستى روى نیاورید، گرچه به سراغ شما آید، و بر آنچه از دنیا از دست می‌دهید اندوه‌ناک مباشید، حق را بگویید، و براى پاداش الهى عمل کنید و دشمن ستم‌گر و یاور ستمدیده باشید.

  شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و کسانى را که این وصیّت به آن ها مى‌رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگى، و ایجاد صلح و آشتى در میانتان سفارش مى‌کنم.

  زیرا من از جدّ شما پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم شنیدم که می‌فرمود: «اصلاح دادن بین مردم از نماز و روزه یک سال برتر است»."

  در پرتو چنین تربیتی بود که امام حسن علیه‌السلام در آن شرایط، امور مسلمین و ضرورت بقای جامعه را در مذاکره و قدم نهادن در وادی صلح و آشتی می‌دانست.

بحران انباشت سرمایه؛ پایدارترین بحران/ عباس عبدی

بحران انباشت؛ پایدارترین بحران/ عباس عبدی

در باره بحران‌های هر جامعه باید به چند نکته بسیار مهم توجه کرد. اول پایداری بحران است. کرونا یک بحران جهانی است. حدود ۱۶ ماه طول کشیده و احتمالاً تا پایان سال جاری نیز کمابیش در همین ابعاد باشد ولی در هر صورت و به احتمال قوی با افزایش استفاده از واکسن، این بحران حل یا از شدت آن بسیار کم خواهد شد. 

عباس عبدی در روزنامه اعتماد نوشت: هر جامعه‌ای در برخی از مقاطع تاریخی خود با بحران مواجه می‌شود. عبور از این بحران‌ها هدف اصلی سیاست‌گذاران خواهد بود. مشروط بر اینکه در درجه اول به اصل وجود آن پی ببرند، و سپس راه‌حل مناسب آن را پیدا کرده و مردم را به پیمودن آن راه قانع و همراه کنند. 

 

در باره بحران‌های هر جامعه باید به چند نکته بسیار مهم توجه کرد. اول پایداری بحران است. کرونا یک بحران جهانی است. حدود ۱۶ ماه طول کشیده و احتمالاً تا پایان سال جاری نیز کمابیش در همین ابعاد باشد ولی در هر صورت و به احتمال قوی با افزایش استفاده از واکسن، این بحران حل یا از شدت آن بسیار کم خواهد شد. 

 

در مقابل گرم شدن هوا، یک بحران به نسبت پایدار است و گمان نمی‌رود که در کوتاه‌مدت تغییری کند و باید برنامه‌های به نسبت طولانی‌مدت برای آن تدوین و اجرا کرد.

 

گستره بحران

 

ویژگی دوم، گستره بحران است. بحران سیل سال ۱۳۹۸ بسیار جدی و عمیق بود ولی گستره آن نه بین‌المللی بود و نه حتی کشوری، چند استان را درگیر خود کرد. در حالی که کرونا هم بین‌المللی است و هم فراگیر ملی، و هیچ نقطه‌ای از کشور مصون از آن نخواهد بود.

 

زنجیره بحران‌ها

 

ویژگی سوم زنجیره بحران‌ها است. گرم شدن آب و هوا یک اثر یک‌نواخت بر زندگی بشر دارد و در شرایط عادی موجب بحران‌های دیگر نمی‌شود. ولی کرونا فرق دارد. به سرعت موجب فقر و بیکاری می‌شود و این مشکلات خود نیز بحران‌های جدیدی هستند و ممکن است به منشاء شکل‌گیری زنجیره بحران‌های جدید ختم شوند. 

 

برخی از کشورها قدرت کافی برای جلوگیری از انتقال بحران را دارند. کشورهای با اقتصاد قدرتمند، می‌توانند برای مدتی مانع از شکل‌گیری فقر در اثر کرونا شوند و اجازه ندهند که بحران بیکاری و فقر نیز به کرونا اضافه شود ولی بسیاری از کشورها قادر نیستند که مبارزه موثری با بحران کرونا داشته باشند، بدون اینکه تن به بحران فقر و بیکاری بدهند، در نتیجه با شکل‌گیری زنجیره‌ای از بحران‌ها مواجه خواهند شد.

 

ویژگی بعدی، وجود تعدد و تلاقی بحران‌های مستقل از یکدیگر است. مثل جامعه‌ای که با کرونا مواجه باشد، هم‌زمان فقر و بیکاری نیز در وضعیت قرمز باشد، یا دچار بحران اجتماعی و بی‌اعتمادی یا فقدان انسجام سیاسی و اجتماعی یا تحریم و مشکل روابط خارجی نیز باشد و...

 

جامعه ما با مجموعه‌ای از بحران‌ها مواجه است

 

با این مقدمه طولانی باید گفت که جامعه ما با مجموعه‌ای از بحران‌ها مواجه است که از یک سو متعدد هستند و یکدیگر را تشدید می‌کنند. از سوی دیگر عدم حل هر کدام منجر به بحران‌های دیگر می‌شود. به علاوه بحران‌هایی هستند که سراسری بوده و گستره بزرگی را درگیر می‌کنند ولی از حیث پایداری تا حدی متفاوت هستند. 

 

هدف این یادداشت معرفی بحرانی است که از همه پایدارتر و دارای اثرات عمیق‌تر و ایجادکننده زنجیره‌ای از بحران‌های دیگر است. این بحران چیزی نیست، جز بحران انباشت سرمایه. که با توجه به شرایط فعلی و عمومی کشور در کوتاه‌مدت قابل حل نیست، و نیز همه ابعاد زندگی مردم و جامعه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. سرعت و قدرت انتقالش به زمینه‌ها و زنجیره بحران‌های دیگر بسیار بالا است. 

 

در حقیقت اگر بخواهیم چند شاخص مهم برای توصیف یک جامعه معرفی کنیم، به طور قطع یکی از آنها شاخص پس‌انداز و سرمایه‌گذاری است. شاخصی که نشان‌دهنده کیفیت سلامت اقتصادی جامعه، امید به آینده و کارکرد درست اقتصاد نیز هست. شاخصی که حداقل مقدار آن برای جبران استهلاک لازم است تا جامعه در وضعیت رشد صفر حفظ شود. 

 

جامعه‌ای که نرخ انباشت سرمایه و سرمایه‌گذاری آن حتی نتواند استهلاک را جبران کند به قهقرا میل خواهد کرد. به طور معمول نرخ استهلاک را در بیش‌تر موارد حدود ۱۰ درصد منظور می‌کنند.

 

اگر بخواهیم رشد اقتصادی متعارفی داشته باشیم به طوری که رشد جمعیت را پوشش دهد و سالانه به طور متوسط تا ۵ درصد نیز به بهبود وضع مردم کمک کند، باید دو اقدام اساسی را انجام داد. اول بالا بردن پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری، دوم بالا بردن بهره‌وری. 

 

اکنون در وضعی هستیم که این دو شاخص در مسیر عقب‌گرد هستند. برخی معتقدند که در سطح جبران استهلاک نیز نیستیم. برای تحقق این دو هدف نیازمند تغییرات بزرگ در سیاست خارجی، مدیریت اقتصادی و حکمرانی داخلی هستیم. اینها هم انجام شود سال‌ها طول خواهد کشید که مسأله انباشت سرمایه در مسیر درست قرار گیرد و جامعه از بحران آن خارج شود. 

 

در غیر این صورت آثار این بحران هر روز عمیق‌تر شده و به سایر حوزه‌ها نیز سرایت کرده و آنها را عمیق‌تر می‌کند. یکی از اهداف توافق با چین حل این بحران است. در حالی که با توجه به وضعیت موجود و فقدان چشم‌اندازی در تغییر، این توافق اگر هم به نتیجه برسد می‌تواند یک آرام‌بخش موقتی باشد و بحران را تشدید کند.

بیشتر بخوانید:

زالی: روند صعودی مبتلایان و فوتی‌های کرونا در تهران/ لزوم ادامه محدودیت‌ها در هفته آینده

اجرای طرح ویژه «برخورد با پلاک ‌های مخدوش» در تهران

سیر صعودی مبتلایان کرونا در تهران

معاون وزارت جوانان: بحران اقتصادی دهه شصتی‌ها برای دهه هفتادی‌ها بیشتر می‌شود

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان گفت: عدم نظارت جامعی که بتواند در توزیع اعتبارات دخالت سریع و مستقیمی داشته باشد و از هدر رفت منابع جلوگیری کند، منجر به شکست در بحث اقتصاد می‌شود؛ به طوری که بحران اقتصادی دهه شصتی‌ها یقینا برای دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌ها بسیار بیشتر می‌شود.

محمد مهدی تندگویان در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: منابعی که در حوزه جوانان صرف می‌شود باید به گونه‌ای تجمیع شود که مدیریت آن و مجوز پرداخت و استفاده از منابع تنها از یک نهاد سیاست گذار واحد انجام شود حتی اگر در اختیار چندین نهاد باشد. در نهایت تمام این اعتبارات باید به جامعه هدف اختصاص پیدا کند.

معاون ساماندهی امور جوانان ادامه داد: من نام چنین اراده‌ای برای تجمیع منابع را "اصلاح ساختار بودجه" نمی‌گذارم بلکه تا وقتی که "انقلابی" در ساختار بودجه انجام نشود ما در این بخش دچار گرفتاری خواهیم بود. باید جلوی رانت‌ها، ویژه خواری‌ها و بهره‌برداری از منابع گرفته شود.

وی معتقد است که هر جوان ایرانی باید بداند یک اعتبار مشخص از منابع این کشور دارد که متعلق به او است که اگر خودش توانایی استفاده از آن را ندارد، دولت موطف است در راستای توانمندسازی و آموزش به جوان فعالیت کند تا جوان بتواند از اعتبار اختصاص داده شده به خود بهره‌برداری کند.

تندگویان تصریح کرد: دولت باید در عمل خادم مردم و جوانان باشد. این همان چیزی است که سال‌ها شعار آن را دادیم اما عملی نکردیم. دولت خادم جوانان نیست. دولت دارایی مردم و جوانان را در اختیار دارد؛ در حالی که خادم نباید دارایی مردم را در اختیار داشته باشد و تنها باید بر مدل تخصیص و توزیع عادلانه دارایی‌ها نظارت کند و فرهنگ سازی و آموزش‌های لازم برای بهره‌برداری از منابع را به مردم ارائه دهد.

وی افزود: تا زمانی که دارایی‌ها و منابع و اعتبارات در اختیار بخش دولتی است و مستقیما به جامعه هدف داده نمی‌شود، حتی با اصلاح ساختار بودجه مشکلات اقتصادی جوانان حل نخواهد شد؛ بلکه باید انقلابی در بودجه شکل گیرد و اعتبارات به جامعه هدف تعلق گیرد.

نظرات دکتر راغفر درباره چگونگی تقویت تولید و اقتصاد

راغفر کارشناس اقتصادی: دلار باید به زیر ۱۰ هزار تومان برگردد

اولین کار دولت بعدی باید این باشد که دلار را به ۱۰ هزار تومان برساند و بیش از این میزان هم کاهش دهد. برای فعال شدن تولید منابع و اعتبارات بانکی باید به سمت تولید حرکت کند و بانک‌هایی که در تحقق این امر همراهی نمی‌کنند، باید جریمه شوند.

یک کارشناس اقتصادی درباره تحقق شعار سالجاری با بیان اینکه برای ارتقای تولید باید نظام بانکی و مالیاتی اصلاح شود، گفت: اولین اقدامی که دولت بعدی باید انجام دهد رساندن دلار به ۱۰ هزار تومان است.

حسین راغفر در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نامگذاری سال ۱۴۰۰ به تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها گفت: سال گذشته بدترین سال اقتصادی برای کشور بود که دلیل ناکامی‌های اقتصادی هم این است که اقلیتی برای منافع خود برنامه ریزی و تصمیم گیری می‌کنند. شرایط کنونی کشور حساس است و ضرورت دارد اقدامات اساسی در زمینه تولید به نفع مردم صورت گیرد، زیرا ناکامی در این امر بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در پی دارد.

وی افزود: اولین الزام تحقق اقتصاد مردمی و ارتقای تولید داخل، عزم سیاسی است. در کنار شعارها باید الزامات آن را هم محقق کنیم که متاسفانه در سال‌های گذشته اهتمام جدی برای تحقق شعارها صورت نگرفت.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه فساد در تخصیص منابع و ارز شکل می‌گیرد، ادامه داد: بزرگترین مانع تولید در کشور تامین مالی است و بنگاه‌های اقتصادی پول ریالی ندارند. بانک‌ها در این زمینه در خدمت واردکنندگان هستند نه تولیدکنندگان که یک عزم جدی باید شکل بگیرد تا نظام بانکی اصلاح شود. نظام مالیاتی در خدمت منافع قدرت و ثروت است؛ یعنی کسانی که باید مالیات بپردازند، پاداش هم دریافت می‌کنند. تا زمانی که اصلاحات جدی در نظام مالیاتی و بانکی صورت نگیرد و موانع تولید رفع نشود، با مشکل اشتغال، بیکاری و تورم مواجه هستیم.

راغفر بیان کرد: بخش زیادی از ارز کشور برای واردات کالاهایی که در داخل امکان تولید دارند، خرج می‌شود. یکی از اصلاحات مهم تقویت پول ملی است. اولین کار دولت بعدی باید این باشد که دلار را به ۱۰ هزار تومان برساند و بیش از این میزان هم کاهش دهد. برای فعال شدن تولید منابع و اعتبارات بانکی باید به سمت تولید حرکت کند و بانک‌هایی که در تحقق این امر همراهی نمی‌کنند، باید جریمه شوند.