شوید
علاوهبر طعم و عطر بینظیرش، دارای خواص بیشمار بوده و همچنین شامل
ویتامینها و مواد معدنی فراوان است. شوید با داشتن آنتی اکسیدان فراوان در
تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرطان نقش به سزایی دارد.
همچنین
شوید میتواند باعث کاهش کلسترول نیز شود. شوید با وجود کالری بسیار کم
یعنی چیزی در حدود ۴۳ کالری در هر ۱۰۰ گرم مواد مغذی بسیاری دارد و سرشار
از ویتامین A و ویتامین C است؛ همچنین این گیاه دارای مقادیر زیادی از
ویتامین B6، آهن، منیزیم و فولات نیز است. در کنار دارا بودن انواع
ویتامینها، شوید دارای مواد طبیعی، ترکیبات دیگری هم در آن دیده میشود که
خواص ضدمیکروبی دارند.
به گزارش غفاری دایت، این سبزی سرشار از
کلسیم بوده و مصرف آن موجب تقویت دندانها و استخوانها میشود. همچنین از
برگها و تخمهای این گیاه به خاطر دارا بودن خواص ضدمیکروبی، برای
خوشبوکردن و طراوت دهان نیز استفاده میشود.
روغن شوید نیز مانند همه انواع کاربردهای شوید، یکی از مفیدترین مواد مؤثر در سلامتی ما است. این روغن نیز خواص مشابهی از جمله خاصیت ضد نفخ، ضدعفونی کننده، شیر آور ، تسهیل کننده گوارش و ضداسپاسم دارد و این خواص روغن شوید آن را به بهترین داروی شفابخش برای درمان بیماریهای مختلفی مانند عفونتهای قارچی، کولیک نوزادان و اختلالات گوارشی تبدیل کرده است.
مهمترین خاصیت روغن شوید، خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی آن است که میتواند سبب کاهش و تسکین عفونت شود و از آن بهصورت موضعی و خوراکی استفاده میکنند. برای عفونتهای شدید قارچی میتوانید از خواص روغن شوید استفاده نمایید.
دمنوش شوید نیز نهتنها به راحتی در دسترس و قابل استفاده است، بلکه میتوان از خواص دمنوش شوید در زمینههای مختلفی استفاده کرد.
یکی از خواص شوید دارا بودن ویتامین C و آنتی اکسیدانها است که نهتنها سبب کاهش تاثیر رادیکالهای آزاد و آسیب ناشی از آنها بر روی پوست میشود، بلکه کشسانی را حفظ کرده و مانع از ایجاد چین و چروک و پیری زودرس میشود.
یکی از خواص شوید که میتوان با نوشیدن دمنوش شوید نیز به آن دست پیدا کرد، کمک به هضم غذا و سلامت دستگاه گوارش است؛ در نتیجه میتوان به کمک نوشیدن دمنوش شوید، با بیماریهای گوارشی همچون سوزش سر معده، سوء هاضمه و... مقابله کرد.
یکی از خواص دمنوش شوید این است که برای مبارزه با میکروبهای عامل کولیک و اسهال مقابله میکند و همچنین میتواند سبب از بین رفتن عفونتهای قارچی روده و درنتیجه درمان اسهال خونی شود. یکی دیگر از خواص شوید این است که به بهبود حرکات روده کمک میکند و در نتیجه به پیشگیری و درمان یبوست نیز کمک می نماید.
خواص شوید برای درمان یبوست و اسهال و تاثیر آن بر روی کولیک نوزادان و کودکان نیز وجود دارد و میتوان برای درمان سوء هاضمه همچنین سوزش معده و مشکلات گوارشی کودکان نیز از آن استفاده نمود. خاصیت دیگر آن برای کودکان، دارا بودن فلاونوئیدها و درنتیجه تاثیر آن بر روی بیش فعالی کودکان و افزایش تمرکز آنها است.
یکی از خواص ساقه شوید، به دلیل دارا بودن کلسیم، تقویت دندانها است. همچنین خواص ضدمیکروبی و آنتی باکتریال موجود در شوید سبب میشود برای از بین بردن عفونت دهانی موثر باشد و بوی بد دهان را رفع نماید. آنتی اکسیدان موجود در شوید نیز برای تقویت لثهها و در نتیجه دندانها اهمیت دارد.
جالب است بدانید به دلیل دارا بودن فلاونوئیدها و ویتامین، مصرف دمنوش شوید میتواند سبب کاهش بیماریهایی همچون اضطراب و افسردگی شود و به ترشح هورمون شادی کمک نماید و تاثیر مثبتی در درمان بیخوابی داشته باشد.
شوید نهتنها حاوی ویتامین C است بلکه آنتیاکسیدانهایی دارد که به تقویت سیستم ایمنی و بهبود و پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا و حتی سردرد کمک می نماید. همچنین یکی از مهمترین خواص شوید کاهش گلودرد، سرفه و سینوزیت است و به درمان گرفتگی بینی نیز کمک مینماید.
دمنوش شوید میتواند به متعادل شدن هورمونهای بدن کمک نماید و درنتیجه نهتنها سبب تنظیم قاعدگی میشود، بلکه به دلیل دارا بودن خاصیت ضد درد، عضلات رحم را آرام کرده و از دردهای قاعدگی همچون دل درد و کمر درد کم میکند. همچنین در دوران شیردهی سبب افزایش شیر مادر میشود و از یائسگی زودرس جلوگیری می کند. از خواص ساقه شوید این است که با تنظیم هورمونها میل جنسی زنان و مردان نیز تنظیم شده و قدرت باروری آنها افزایش مییابد.
مقادیر بالای آنتی اکسیدان های موجود در دمنوش شوید سطح کلسترول بالای خون را کاهش داده و به پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی کمک می کند.
به دلیل آنتی اکسیدانهای موجود در شوید، از خواص شوید میتوان به تنظیم سطح کلسترول خون اشاره کرد که میتواند سطح کلسترول بد خون را کاهش دهد. از دیگر خواص شوید میتوان به تنظیم میزان انسولین در بدن اشاره کرد که سبب کاهش طبیعی قند خون شده و به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک بسیاری میکند.
از خواص شوید میتوان به دیوریتیک بودن آن اشاره کرد که سبب میشود، کبد راحتتر پاکسازی شده و در نتیجه کبد چرب و بسیاری از بیماریهای مرتبط با آن درمان شوند و همچنین عفونتهای ادراری بهخصوص در خانمها کاهش پیدا کند.
در طرز استفاده از عرق شوید باید توجه کنیم که در صورت ایجاد واکنش منفی، نباید به مصرف آن ادامه داد. خواص عرق شوید همچون خواص دمنوش شوید و خواص شوید است که در تقویت سیستم ایمنی، بهبود وضعیت گوارشی، تقویت استخوانها، کمک به درمان بیخوابی، پیشگیری از سرطان و... اهمیت دارد. طرز مصرف عرق شوید به این صورت است که برای لاغری میتوان آن را بهصورت روزانه استفاده کرد و بهتر است یک ساعت پیش از صرف وعده ناهار مقداری از آن را مصرف کنید.
مصرف عرق شوید با آب سرد بعد از غذا برای کاهش چربی خون توصیه میشود. عرق شوید در برطرف شدن سوءهاضمه، نفخ، استفراغ و سکسکه و نیز سایر خواص زیر موثر است:
عرق شوید آنتیاکسیدانهای فراوانی دارد و ترکیبات وایسنین و کائمفرول موجود در آن مقاومت بدن را در برابررادیکالهای آزاد تقویت میکند که به عوامل بیماریزا میچسبند و از فعالیت آنها جلوگیری میکنند. آنتیاکسیدانها سدی قوی در برابر بیماریها هستند و از بروز بیماریهای خطرناک جلوگیری میکند. ویتامین C موجود در این عرق یکی از قویترین آنتیاکسیدانها به شمار میرود. این ویتامین از بروز سرماخوردگی نیز جلوگیری میکند.
برای استفاده از خواص شوید برای لاغری، میتوان از شکلهای مختلف آن یعنی استفاده از شوید در غذا، عرق شوید و دمنوش شوید استفاده نمود. عرق شوید میتواند به پاکسازی و سمزدایی رودهها کمک کرده و سبب افزایش چربی سوزی شکمی شود. همچنین دمنوش شوید سبب کاهش اشتها میشود و از این راه بر روی پیشگیری از پرخوری و کاهش وزن سریع تاثیر دارد.
عصر ایران - شوید با نام علمی Anethum graveolens گیاهی است که در انواع غذاهای اروپایی و آسیایی یافت می شود.
این گیاه دارای ساقه های باریک با برگ های نرم و دانه های قهوه ای، صاف و بیضی شکل است. در حالی که برگها طعمی شیرین و علفی دارند، دانه های شوید معطر هستند و طعم ملایم مرکباتی شبیه دانه های زیره دارند.
شوید معمولا به عنوان سبزی و ادویه برای افزایش طعم غذاهای مختلف استفاده می شود. این گیاه جادویی اغلب با ماهی سالمون، سیب زمینی و انواع سس ماست همراه می شود.
علاوه بر مصارف آشپزی، شوید سرشار از مواد مغذی است و به طور سنتی برای درمان بیماری های مختلف از جمله مشکلات گوارشی، قولنج در نوزادان و بوی بد دهان استفاده می شود.
در ادامه به بررسی فواید تغذیه ای و سلامتی این گیاه خارق العاده خواهیم پرداخت. علاقه مندان با مراجعه به وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا می توانند به اطلاعات کامل مرتبط با گیاه مذکور دسترسی یابند.
یک وعده 9 گرمی از شاخه های شوید تازه محتویات زیر را به صورت تقریبی در خود جای داده است:
- کالری: 4
ویتامین ث: 8 درصد از مقدار مواد مغذی مورد نیاز روزانه (DV)
- منگنز: 5 درصد از DV
- ویتامین آ: 4 درصد از DV
- فولات: 3 درصد از DV
- آهن: 3 درصد از DV
شوید تازه کالری بسیار کمی دارد، اما به طرز شگفت انگیزی منبع خوبی از چندین ویتامین و ماده معدنی ضروری از جمله ویتامین ث، منگنز و ویتامین آ است.
ویتامین آ یک ماده مغذی ضروری است که برای حفظ بینایی و حمایت از سیستم ایمنی سالم حیاتی است. این ترکیب همچنین در تولید مثل مرد و زن نیز نقش دارد.
به طور مشابه، ویتامین ث برای سیستم ایمنی بدن ما بسیار ارزشمند است و به تشکیل استخوان، بهبود زخم و متابولیسم کمک می کند. علاوه بر این، مشخص شده که یک آنتی اکسیدان قوی است و به محافظت از سلول های بدن در برابر آسیب های ناشی از مولکول های ناپایدار به نام رادیکال های آزاد کمک می کند.
شوید همچنین منبع خوبی از منگنز است. در حالی که منگنز در مقادیر بسیار کم مورد نیاز است، یک ماده معدنی ضروری محسوب می شود و از عملکرد طبیعی مغز، سیستم عصبی و متابولیسم قند و چربی پشتیبانی می کند. علاوه بر این، شوید تازه 1 تا 2 درصد از DV را برای کلسیم، مس، منیزیم، پتاسیم، ریبوفلاوین و روی نیز تامین می کند.
با این حال، از آنجایی که شوید تازه معمولا در مقادیر کمتر از 9 گرم مصرف می شود، مقدار مواد مغذی که از پاشیدن آن روی غذا یا افزودن به دستورالعمل های پخت دریافت می کنیم، به میزان قابل توجهی کمتر خواهد بود. تخم شوید نیز فواید تغذیه ای مشابه و متنوعی دارد. 6.6 گرم دانه 8 درصد از DV را برای کلسیم، 6 درصد برای آهن و 1 تا 5 درصد برای منیزیم، منگنز، فسفر و پتاسیم تامین می کند.
شوید از زمان های قدیم برای درمان کولیک نوزادان و بیماری های گوارشی و همچنین به منظور کمک به شیردهی کاربرد فراوان داشته است.
در حالی که چنین مصارفی بیشتر سنتی هستند و توسط تحقیقات علمی پشتیبانی نشده اند، مشخص شده است که شوید مزایای ویژه دیگری نیز برای سلامتی به همراه دارد.
- سرشار از آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان ها ترکیبات طبیعی هستند که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند. در نتیجه، تحقیقات نشان داده اند که مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها ممکن است به کاهش التهاب مزمن و پیشگیری یا حتی درمان برخی بیماری ها، از جمله بیماری های قلبی، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و انواع خاصی از سرطان یاری برساند.
هم دانه و هم برگ گیاه شوید غنی از چندین ترکیب گیاهی با خواص آنتی اکسیدانی است، از جمله:
- فلاونوئیدها: این ترکیبات گیاهی با کاهش خطر امراض قلبی، سکته مغزی و تعدادی از سرطان ها مرتبط هستند. آنها همچنین ممکن است نقش مهمی در سلامت مغز داشته باشند.
- ترپنوئیدها: این ترکیبات در اسانس های روغنی یافت می شوند و ممکن است از بیماری های کبد، قلب، کلیه و مغز محافظت کنند.
- تانن ها: تانن ها که مسئول تلخی بسیاری از غذاهای گیاهی هستند، خواص آنتی اکسیدانی قوی و همچنین اثرات ضد میکروبی ارزشمند دارند.
- حفظ سلامت قلب
بیماری های قلبی عروقی عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان هستند. با این حال، سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند که تقریبا 75 درصد از موارد امراض قلبی را می توان با کاهش عوامل خطر مانند "رژیم غذایی نامناسب، استعمال سیگار و ورزش نکردن" پیشگیری کرد.
عوامل خطر دیگر برای بیماری های قلبی شامل افزایش فشار خون، تری گلیسیرید، سطح کلسترول LDL (بد) و همچنین التهاب مزمن هستند.
فلاونوئیدها مانند آنهایی که در شوید یافت می شوند، به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی از سلامت دستگاه قلب و عروق محافظت می کنند.
علاوه بر این، مطالعات حیوانی نشان داده اند که عصاره شوید ممکن است اثرات کاهش دهنده کلسترول و تری گلیسیرید داشته باشد. با این حال، همچنان به تحقیقات انسانی بیشتری نیاز است.
یک مطالعه روی 91 نفر با سطح کلسترول تام و تری گلیسیرید بالا نشان داد که مصرف 6 قرص حاوی عصاره شوید به صورت روزانه به مدت 2 ماه به طور قابل توجهی سطح کلسترول تام و تری گلیسیرید را بهبود می بخشد اما تاثیر چندانی بر سطح کلسترول HDL (خوب) ندارد.
- کمک به کاهش سطح قند خون
سطح بالای قند خون مزمن بسیار نگران کننده است زیرا می تواند خطر ابتلا به اختلالاتی مانند مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
مشخص شده که شوید دارای اثرات کاهنده قند خون است. در واقع چندین مطالعه روی حیوانات مبتلا به دیابت، بهبود قابل توجه در سطح قند خون ناشتا با دوزهای روزانه عصاره شوید را نشان داده اند. با این حال، تحقیقات انسانی در این زمینه محدود هستند.
از جمله دیگر فواید احتمالی شوید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مبارزه با برخی از انواع سرطان
- مزایای آنتی باکتریال
- کمک به حفظ سلامت استخوان
- تسکین کرامپ های دوران پریود
گفتنی است که علاوه بر امکان تهیه این گیاه به صورت خشک یا تازه، انواع مکمل های دارویی حاوی عصاره آن نیز از طریق داروخانه های سراسر کشور عرضه می شوند.
می گویند که اصل شوید از ایران، مصر و هند بوده است و از این کشورها به کشورها و قارّههای اروپا و آمریکا رفته و کشت شده است. در اکثر کشورهای اطراف دریای مدیترانه کشت شوید رایج است. در برخی از نواحی این کشورها باد باعث پراکنده شدن بذر شوید و خودرو شدن آن شدهاست به طوری که در برخی از چمن زارها یا کنارههای سنگها و پیادهروها و خانههای ییلاقی شوید میروید.
در اروپا تخم شوید در پاییز میرسد و پرندگان کوچک آن را سمّی میدانند به قدری که به آن نزدیک نمیشوند. البتّه احتمال میرود که این هراس به دلیل آن باشد که از بوی تخم شوید خوششان نمیآید زیرا که تخم شوید سمّی نیست. شوید در تمام تابستان گل دارد ولی گل آن از شیره و گردِ گل کمی برخوردار است.
روی برگهای پاپیروس که در مصر به دست آمده نوشته شدهاست که مصریان قدیم شوید را مثل سبزی خوردن همراه با غذا مصرف مینمودهاند. در تورات گفته شدهاست که قوم بنی اسرائیل به شوید به عنوان یکی از سبزیهای مفید توجّه داشتهاند و مانند زیره از آن بهره میبردهاند.
یونانیان قدیم شوید را سبزیای دارویی با خاصیّتهای اعجابانگیز میدانستند. فیثا غورس و بقراط حکیم معتقد بودند گرفتن چند برگ شوید در دست چپ انسان را از بیماری حمله و صرع محافظت میکند. در روم قدیم هم شوید نشانهٔ سر زندگی و شادابی بودهاست. به همین خاطر گلادیاتورها به جستجوی روغن آن بودهاند تا شاید بتوانند به وسیله آن قدرتمند شوند!
عصر ایران - زنجبیل به دلیل خواص درمانی طبیعی خود شناخته شده است و می توان از آن به روش های مختلفی برای تسکین سرفه استفاده کرد. این ریشه به دلیل خواص ضد التهابی و توانایی تسکین ناراحتی های تنفسی، یک درمان قابل اعتماد بوده است. اکنون، سوال بزرگ این است: آیا زنجبیل برای سرفه مفید است؟
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خواص مفید زنجبیل، کاربردها، عوارض جانبی احتمالی و موارد دیگر، در ادامه با ما همراه باشید.
آیا زنجبیل می تواند سرفه را درمان کند؟ این پرسش قرن هاست که پرسیده می شود. پاسخ مثبت است. زنجبیل دارای خواص دارویی برای کمک به مبارزه طبیعی با سرفه است. زنجبیل دارای فواید سلامتی بی شماری برای سلامتی است که می توان از آنها به روش های مختلف سود برد.
زنجبیل نه تنها درمانی برای سرفه و سرماخوردگی است، بلکه در مقابله با سوء هاضمه و مشکلات معده نیز موثر عمل می کند. زنجبیل خوشمزه و مغذی است و می تواند طعم غذا را بهبود ببخشد، از سلامت کلی پشتیبانی کند و شرایط سلامتی را ارتقا دهد.
افزون بر اینکه یک چاشنی آشپزی است، زنجبیل دارای خواص دارویی بسیاری مانند موارد زیر است:
مبارزه با عفونت ها
خواص ضد میکروبی زنجبیل می تواند آن را در برابر عفونت های باکتریایی و قارچی موثر کند. استفاده از زنجبیل برای سرفه های دارای خلط بسیار توصیه می شود.
زنجبیل همچنین یک آنتی اکسیدان است که به دفع سموم کمک می کند و در نتیجه از عفونت ها و آنفلوانزا جلوگیری می کند.
افزون بر این، اضافه کردن لیمو به آب زنجبیل برای سرفه، درمانی است که اثربخشی خود را در بسیاری از موارد ثابت کرده است.
کمک به درمان سوء هاضمه
زنجبیل ممکن است با تسریع عبور غذا از معده به جلوگیری از سوء هاضمه کمک کند.
خوردن زنجبیل می تواند به کاهش تخمیر، یبوست و دیگر دلایل نفخ و گاز روده کمک کند.
کمک به تسکین حالت تهوع
زنجبیل اغلب به عنوان یک راه طبیعی برای کاهش حالت تهوع و تسکین ناراحتی معده تبلیغ می شود.
چندین مطالعه نشان داده اند که این ادویه ممکن است به اندازه برخی داروهای ضد تهوع موثر باشد، در شرایطی که عوارض جانبی کمتری ایجاد کند.
کمک به کاهش وزن
بنابر مطالعه کتابخانه ملی پزشکی، مکمل زنجبیل به طور قابل توجهی وزن بدن و نسبت دور کمر به باسن را در افراد چاق یا دارای اضافه وزن کاهش داد.
توانایی زنجبیل در تأثیرگذاری بر کاهش وزن را می توان به مکانیسم های خاصی مانند توانایی آن در کاهش التهاب نسبت داد.
تقویت عملکرد مغز
بنابر یک مطالعه کتابخانه ملی پزشکی، 6-شوگاول و 6-جینجرول، که ترکیباتی در زنجبیل هستند، ممکن است به پیشگیری از بیماری های دژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) کمک کنند.
زنجبیل (Zingiber officinale) بیش از 200 سال است که به عنوان ادویه و دارو استفاده می شود. این گیاه دارای فواید دارویی و تغذیه ای قابل توجهی است و به طور معمول در طب سنتی استفاده می شود.
اجازه دهید پنج عملکرد زنجبیل در سلامت تنفسی را بررسی کنیم:
زنجبیل حاوی بیش از 400 ترکیب طبیعی است که برخی از آنها ضد التهاب هستند.
زنجبیل حاوی جینجرول است، ترکیبی فنولی که به عنوان یک عامل ضد التهابی در شرایط تنفسی مانند برونشیت عمل می کند. این ترکیب همچنین به بهبود فرآیندهای تنفسی کمک می کند.
از دهه ها پیش، استفاده از زنجبیل برای سرفه های با خلط به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است، زیرا دارای خواص محرکی است که به شل شدن مخاط و خلط در دستگاه تنفسی کمک می کند.
همچنین، احتقان مرتبط با سرماخوردگی، عفونت تنفسی و آنفلوانزا را تسکین می دهد.
زنجبیل همچنین دارای خواص آنتی اکسیدانی است که به تقویت ایمنی و محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از علائم تنفسی کمک می کند.
این فعالیت آنتی اکسیدانی به بهبود سلامت کلی تنفسی کمک می کند.
زنجبیل دارای خواص ضد سرفه است و همچنین برای سرکوب سرفه استفاده می شود که به کاهش سرفه خشک کمک می کند.
مشخص شده است که آب زنجبیل برای سرفه دارای طعمی گرم و قوی است که به جلوگیری از گلودرد و درمان سرفه کمک می کند.
زنجبیل حاوی ترکیبات زیست فعال است. این ترکیبات زیست فعال مواد مغذی گیاهی هستند که در تعدادی از غذاها یافت می شوند و اثرات مفیدی بر سلامتی دارند.
مطالعات نشان می دهند که این ترکیبات دارای خواص ضد التهابی هستند که می توانند به کنترل یا کاهش خطر بسیاری از بیماری ها، از جمله سرفه و گلودرد کمک کنند.
به دلیل خواص ضد باکتریایی خود، زنجبیل می تواند در درمان عفونت های باکتریایی و ویروسی، از جمله عفونت هایی که موجب گلودرد می شوند، کمک کند.
برخی مطالعات نشان می دهند که زنجبیل تازه دارای فواید آنتی اکسیدانی بیشتری نسبت به زنجبیل خشک است.
زنجبیل به دلیل خواص ضد التهابی خود، فواید بسیاری برای سرفه دارد. واکنش ایمنی بدن به یک عفونت یا عامل تحریک کننده مانند ترشحات پشت حلق می تواند باعث این التهاب شود.
گلودرد یا برونشیت به طور معمول محرک سرفه هستند. خواص ضد التهابی زنجبیل با کاهش التهاب به تسکین گلودرد و سرفه کمک می کند.
به دلیل التهاب، این پروتئین ها موجب درد، خارش و سوزش در گلو می شوند. زنجبیل قادر به کاهش پروتئین های التهابی بدن است.
گفته می شود که زنجبیل سیستم ایمنی بدن را برای از بین بردن ویروس ها تحریک می کند. زنجبیل ممکن است بتواند زمان بهبودی را کوتاه کند، دفعات گلودرد را کاهش دهد و علائم را سریع تر از بین ببرد.
از این رو، استفاده از از آب زنجبیل برای سرفه توصیه می شود زیرا به دلیل ترکیباتی که می توانند سیستم ایمنی را تقویت کنند، به ارتقا زمان بهبودی کمک می کند.
همچنین، زنجبیل به تسکین درد لوزه ها و گلودرد کمک می کند. آب زنجبیل از برگ ها و ریشه ها اثر بازدارندگی یکسانی بر باکتری ها دارد و عملکردی در حد آنتی بیوتیک ها ارائه می کند.
زنجبیل برای درمان گلودرد، سرفه و سرماخوردگی موثر است. می توان آن را به صورت چای، آبمیوه یا خام مصرف کرد.
برخی از بهترین روش های استفاده از زنجبیل عبارتند از:
آب زنجبیل و عسل
گلودرد شایع ترین نشانه آنفلوانزا است. در این مرحله، مقداری زنجبیل را در یک ظرف آب جوش رنده کنید.
وقتی به جوش آمد، و سپس از داغی افتاد و نیم گرم شد عسل و آب نصف یک لیمو ترش را به آن اضافه کنید. آب زنجبیل و عسل برای سرفه می تواند به تسکین سرفه و گلودرد کمک کند. (واحد: داغ بودن آب عسل را سمی می کند، پس باید صبر کنیم خنکتر و نیم گرم شود)
هنگامی که گلودرد رخ می دهد، زنجبیل آن را تسکین می دهد و عسل سرفه شدید و گلودرد را کاهش می دهد.
زنجبیل و آبلیمو
برای جلوگیری و خلاص شدن از خلط، مقداری آب زنجبیل و آبلیمو را در آب گرم مخلوط کنید.
استفاده از زنجبیل و لیمو ترش برای سرماخوردگی، به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و به بدن در دفع سموم کمک می کند، که به بدن در خلاص شدن از عفونت ها و آنفلوانزا کمک می کند.
آب زنجبیل را گرم کنید و کمی آبلیمو تازه به آن اضافه کنید. لیمو حاوی ویتامین ث است که به عنوان یک ماده فعال برای پاکسازی مخاط و کاهش درد عمل می کند.
زنجبیل خام برای سرفه
ریشه زنجبیل برای کمک به بهبود سرفه توصیه شده است.
برای استفاده، ابتدا زنجبیل تازه را پوست بگیرید. می توانید این کار را با مالش ملایم یک قاشق روی سطح ریشه انجام دهید.
سپس، یک تکه 2.5 سانتی متری از ریشه زنجبیل خام تازه را برش داده و آن را بجویید. بلعیدن ریشه پس از تبدیل شدن آن به پالپ بی خطر است، اما اگر پالپ باعث تحریک شد، بلافاصله آن را به بیرون از دهان بریزید.
برای تسکین، روزانه دو یا سه بار یک تکه ریشه زنجبیل بجویید. این قوی ترین روش مصرف زنجبیل به دلیل گرمای تند گیاه است. این روش ممکن است برای همه مناسب نباشد.
ترکیبی قوی از زنجبیل تازه، لیمو و عسل روشی ایده آل برای غلبه بر سرماخوردگی است. این یک نوشیدنی تقویت کننده سیستم ایمنی و سلامتی است.
آیا چای زنجبیل می تواند سرفه را درمان کند؟ پاسخ مثبت است. چای زنجبیل گرم یک درمان خانگی محبوب و موثر برای گلودرد است. خوشبختانه، آماده کردن آن نیز بسیار آسان است.
در اینجا نحوه تهیه چای زنجبیل در خانه آمده است:
یک فنجان آب جوش را با دو قاشق چایخوری (9.8 میلی لیتر) زنجبیل تازه یا خشک مخلوط کنید.
اجازه دهید به مدت پنج دقیقه دم بکشد.
پیش از نوشیدن، مایع را از صافی عبور دهید تا باقیمانده زنجبیل گرفته شود.
برای تسکین، چای زنجبیل را تا سه بار در روز بنوشید.
اگرچه زنجبیل به طور کلی برای بیشتر افراد بی خطر در نظر گرفته می شود، ممکن است آلرژی به زنجبیل وجود داشته باشد. اگرچه زنجبیل برای سرفه مفید است، اما می تواند با برخی عوارض جانبی همراه باشد:
می تواند موجب سوزش سر دل شود
ممکن است منجر به خونریزی شود
می تواند موجب اسهال شود
شاید استفاده از آن در دوران بارداری بی خطر نباشد
می تواند قند خون را بیش از حد کاهش دهد
احتمال تحریک دهان وجود دارد
بیشتر بخوانید:
یک فنجان چای زنجبیل از عطر باطراوت آن گرفته تا ته رنگ مرکباتی آن، تجربه حسی جوان کننده و در عین حال آرام بخش را ارائه میدهد. اما، فراتر از عطر و طعم آن، آیا مزایای سلامتی مبتنی بر تحقیقات هم دارد؟
نوشیدن روزانه یک فنجان چای زنجبیل خواصی بیشتر از تسکین معده دارد. این ریشه قابل توجه هزاران سال است که به عنوان یک گوهر آشپزی و درمان دارویی قدرتمند به دلیل خواص فوق العاده تسکین دهنده آن مورد توجه بوده است. کیفیت گرم کنندگی زنجبیل به ویژه هنگامی که ریشه آن در آب داغ دم کرده و چای درست میکنید لذت بخش است.
به گزارش خبر گردون، چای زنجبیل حاوی مقادیر کمی ویتامین و مواد معدنی است، اما منبع قابل توجهی از این مواد مغذی نیست. در عوض، تحقیقات نشان داده است که چای زنجبیل سرشار از ترکیبات فعال زیستی است که مشخص شده است طیف گستردهای از فواید سلامتی دارند.
نوشیدن چای زنجبیل ممکن است احساس تهوع و استفراغ را در معده شما خاموش کند. زنجبیل به تهوع در دوران بارداری، پس از جراحی یا شیمیدرمانی و بیماری حرکتی کمک میکند. در واقع، دادهها نشان داده است که زنجبیل ممکن است به اندازه داروهای رایج ضد استفراغ در کاهش تهوع و استفراغ در دوران بارداری موثر باشد.
یکی دیگر از دلایلی که زنجبیل ممکن است برای درمان حالت تهوع مفید باشد، توانایی آن در افزایش تحرک دستگاه گوارش یا سرعت عبور محتویات روده ما است. با افزایش سرعت، ممکن است به کاهش مدت زمانی که علائم ناخوشایند را تجربه میکنید، کمک کند.
التهاب مداوم عامل اصلی ایجاد و پیشرفت بیماریهای مزمن مختلف است. خوشبختانه ترکیبات مختلف موجود در زنجبیل برای داشتن خواص ضدالتهابی در بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی، بیماری التهابی روده و همچنین پسوریازیس مورد مطالعه قرار گرفته است. زنجبیل ممکن است با کاهش تولید و آزادسازی مولکولهای التهابی، فواید ضد التهابی داشته باشد. بنابراین، زنجبیل ممکن است نشانگرهای التهابی مرتبط با بیماری را کاهش دهد.
نوشیدن منظم چای زنجبیل نیز ممکن است به کاهش درد کمک کند. زنجبیل برای کاهش درد ناشی از گرفتگیهای قاعدگی، بهویژه زمانی که برای چند روز اول مرحله قاعدگی مصرف شود، مؤثر است. علاوه بر این، زنجبیل ممکن است به تسکین دردهای مرتبط با درد عضلانی، میگرن، استئوآرتریت زانو و کمردرد مزمن نیز کمک کند. این اثرات کاهش درد ممکن است تا حدی به دلیل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قوی زنجبیل باشد.
تحقیقات جدید نشان میدهد که زنجبیل ممکن است قند خون را کنترل کند. بر اساس یک بررسی، زنجبیل میتواند به کاهش قند خون ناشتا و هموگلوبین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک کند.
ترکیبات موجود در زنجبیل باعث افزایش پاکسازی گلوکز در بافتهای محیطی میشود که برای حفظ تعادل گلوکز خون و بهبود کنترل دیابت مهم است. به زبان ساده، زنجبیل ممکن است به انتقال گلوکز از جریان خون به سلولها کمک کند و در نتیجه سطح قند خون را کاهش دهد.
ریختن روزانه یک فنجان چای زنجبیل بعید است که خطرات جدی برای اکثر افراد ایجاد کند. سازمان غذا و دارو (FDA) زنجبیل را با دوزهای تا ۴ گرم بی خطر میداند. خوشبختانه، فرمولاسیون معمول چای زنجبیل حاوی حدود ۱ تا ۱.۵ گرم در هر چای کیسهای است. با این حال، اگر زنجبیل در مقادیر زیاد مصرف شود، میتواند چندین عارضه جانبی از جمله سوزش خفیف و اسهال ایجاد کند.
همچنین در صورت مصرف داروهای خاصی باید در مصرف زنجبیل احتیاط کنید. برای مثال، زنجبیل دارای اثرات ضد پلاکتی است، که ممکن است خطر خونریزی را در صورت استفاده با داروهای ضد انعقاد یا ضد پلاکت مانند وارفارین افزایش دهد. همچنین، چون ممکن است قند خون را کاهش دهد، مصرف زنجبیل در کنار داروهای ضد دیابت ممکن است خطر هیپوگلیسمی (یا قند خون پایین) را افزایش دهد.
بنابراین، قبل از اینکه چای زنجبیل را به عنوان بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید، باید با پزشک خود صحبت کنید – به خصوص اگر داروهای فوق را مصرف میکنید یا باردار یا شیرده هستید.
فرقی نمیکند یک چای کیسهای زنجبیل خشک را بجوشانید یا ریشه زنجبیل تازه را بجوشانید، فرآیند آمادهسازی بسیار مشابه و ساده است.
مرحله ۱: اگر زنجبیل تازه را انتخاب میکنید، با پوست کندن (اختیاری) و برش نازک یک تکه ریشه زنجبیل شروع کنید.
مرحله ۲: یک فنجان آب و ریشه زنجبیل را در یک قابلمه متوسط روی حرارت زیاد به جوش آورید. بعد از اینکه به جوش آمد، حرارت را کم کرده و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید.
اگر از چای کیسهای استفاده میکنید، به سادگی یک فنجان آب را بجوشانید.
مرحله ۳: چای را در یک فنجان صاف کرده و ریشه زنجبیل را دور بریزید.
برای زنجبیل کیسهای، آب داغ در حال جوش را در یک فنجان روی چای کیسهای بریزید و برای مدت زمان توصیه شده در دستورالعملهای محصول دم کنید.
افزودنیهای اختیاری: برای افزایش طعم چای زنجبیل خود، میتوانید کمی شیرینی با عسل یا شربت افرا اضافه کنید، چند تکه لیمو، پرتقال یا آناناس اضافه کنید، یا زنجبیل خود را همراه با زردچوبه یا چوب دارچین بجوشانید.
چای زنجبیل میتواند ناراحتی معده همراه با حالت تهوع و استفراغ را کاهش دهد. به لطف ترکیبی به نام جینجرول، زنجبیل دارای خواص ضد تهوع است که میتواند حالت تهوع را تسکین و تحرک دستگاه گوارش را افزایش دهد تا به کاهش زمان احساس تهوع کمک کند.
نوشیدن چای زنجبیل بعد از شام یا قبل از خواب میتواند به هضم غذا و حرکت روده کمک کند. چای زنجبیل یک گزینه عالی بدون کافئین برای نوشیدن قبل از خواب است، به خصوص اگر درد عضلانی را تجربه میکنید، زیرا خواص ضد التهابی آن ممکن است به آرامش آن کمک کند و خواب بهتری داشته باشید.
در حالی که زنجبیل ممکن است فواید خاصی برای سیستم گوارشی داشته باشد، معده را پاکسازی نمیکند و در فرآیندهای سم زدایی طبیعی بدن ما نقشی ندارد. با این حال، ممکن است به کاهش درد معده و حتی جلوگیری از رشد عفونت رایج در معده ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
اگر به دنبال نوشیدنیای هستید که بتواند به تسکین حالت تهوع و استفراغ، کاهش التهاب، دفع عوامل بیماری زا، کاهش درد یا کنترل قند خون کمک کند، چای زنجبیل بنوشید. این دمنوش با طراوت سرشار از چندین ترکیب گیاهی است که خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و ضد استفراغ دارد. بنابراین، به جرات میتوان گفت که مصرف منظم چای زنجبیل ممکن است به بهبود سلامت کمک کند.
این روزها بیشتر افراد سعی دارند درباره اینکه طبیعت آنها چگونه است و چه غذاهایی باید بخورند یا نخورند، اطلاعات بیشتری به دست بیاورند.
به گزارش فارس، برای دانستن این موضوع لازم است بدانیم که طبع و مزاج چه هستند و چه تفاوتهایی با هم دارند و با آگاهی از این تفاوتها و شناخت طبع و مزاج خود، میتوانیم سبک زندگی و تغذیه خود را به شکل مفید تری پیش ببریم.
طبع در حقیقت، طبیعت هر فرد است و به صورت ارثی و غریزی به وی منتقل میشود و عوامل زیادی همچون وراثت، منطقه جغرافیایی، تغذیه و… در چگونگی شکل گرفتن آن تاثیر پذیر هستند. طبع را نمیتوان تغییر داد، اما مزاج با توجه به نوع غذاهای مصرفی قابل تغییر است.
اصول طب سنتی بر پایه مزاج بنا شده است و یکی از مهمترین نکات در این طب توجه به مزاج افراد است. اصولا تمامی روشهای درمانی در طب سنتی بر مبنای مزاج بوده و تشخیص درست آن برای یک درمان کامل ضروری است.
خون حامل اصلی مزاج است و هر چهار ماده را دربردارد: سردی، تری، خشکی، گرمی. به هر یک از این مواد خلط گفته میشود که غلظت هر کدام در افراد متفاوت است و باعث به وجود آمدن مزاج میشود.
برای آشنایی با انواع مزاجها و چگونگی نحو صحیح استفاده افراد با مزاجهای مختلف از انواع غذا و در نتیجه داشتن سلامتی بیشتر، با «زهرا سرباز حسینی، متخصص طب ایرانی» به گفتگو نشستیم. مشروح این مصاحبه در ادامه از نظرتان میگذرد:
خانم دکتر! موضوع مزاج شناسی و دانستن طبع بدنی مورد توجه بسیاری قرار دارد و اظهار نظرهای مختلفی بین عامه مردم مطرح است؛ به عنوان متخصص طب ایرانی درباره این موضوع توضیح دهید
از نظر طب سنتی دو بحث داریم؛ یکی کیفیت و دیگری کمیت. کیفیت یعنی اینکه موضوع را از نظر چیزهای مختلف بررسی کنیم؛ مثلا رنگ، شکل، اندازه و... را بررسی کنیم و دیگر اینکه طبع وگرمی و سردی آن چطور است.
وقتی میخواهیم درباره مزاج بگوییم به خصوص در انسانها، داریم درباره گرمی، سردی، تری و خشکی آن صحبت میکنیم. این تری و خشکی به معنی خیسی نیست، بلکه به معنای انعطاف پذیری و انعطاف ناپذیری است. مزاج به زبان ساده را باید بگوییم که درباره گرمی و سردی و انعطاف پذیری یا ناپذیری فرد میخواهیم صحبت کنیم.
اما اینکه مزاج شناسی چطور انجام شود، در کتب طب ایرانی ۱۰ فاکتور دارد که باید بررسی شود؛ از علائم ظاهری تا باطنی. ظاهری مثل مو، پوست، رنگ و شکل آن و علائم باطنی مثل اخلاق، خواب و رشد بدن و ... است.
اولین قسمت که درباره آن صحبت میکنیم هیکل فرد است؛ اینکه هیکل لاغری دارد یا چاق. اگر لاغر باشد معمولا مزاجش خشک است و میتواند خشکی از سردی یا گرمی باشد. اگر هیکل چاقی داشته باشد ما سراغ مزاج رطوبی میرویم.
مزاج رطوبی نیز تشخیص گرم و سرد بودنش این طور است که اگر فرد تیپ بلغمی (مزاج سرد و رطوبتی) داشته باشد چاقی فرد بیشتر با چربی است و عضلات کمتری دارد، اما اگر تیپ عضلانی داشته باشد میگوییم بیشتر از عضله چاق باشد و فرد چهار شانه باشد؛ یعنی فردی است که مزاج گرم و رطوبتی دارد.
از نظر مو اگر بخواهیم بررسی کنیم ۵ فاکتور مهم در مو وجود دارد که باید بررسی کنیم. اولی رنگ مو است که هر چقدر رنگ مو به سمت سیاهی برود نشان دهنده گرمی و خشکی است.
به صورت کلی درباره مو این طور است که بحث گرمی و سردی و خشکی با هم مخلوط میشود؛ یعنی یک فاکتوری نیست؛ مثلا میگوییم گرمی و خشکی، باعث تیره و سیاهی مو میشود و سردی و خشکی به سمت رنگ موی روشن و طلایی برود.
در طب سنتی مزاج معتدل نیز داریم؛ به خصوص موی خرمایی و به خصوص در کودکان و سن طفولیت نشان دهنده اعتدال مزاج است و هرچقدر روشنتر باشد به سمت سردی و هرچقدر مو تیرهتر باشد به سمت گرمی میرود.
درباره رشد مو هر چقدر رشد مو بیشتر باشد نشان دهنده گرم بودن مزاج و هر چقدر رشد مو کمتر و کندتر باشد، نشان دهنده سرد بودن مزاج است. درباره تراکم مو نیز هر چقدر مو متراکمتر باشد؛ یعنی در منطقهای تعداد مو بیشتر بوده و پر پشتتر باشد این نشان دهنده مزاج گرم فرد است و هر چه کم پشت باشد، نشان دهنده مزاج سرد فرد است.
یکی هم در باره حالت مو است. اگر حالت مو حالت مجعد و فر بیشتری داشته باشد نشان دهنده گرمی و خشکی است و هرچقدر حالت مو لختتر و انعطاف پذیری بیشتر و شل باشد و حالت نگیرد، ناشی از رطوبت مزاج فرد است.
درباره بدن فرد؛ برای تشخیص گرمی و سردی فرد، یکی از راحتترین کارها گرفتن دست فرد توسط پزشک است که اگر گرم باشد و اغلب افراد بگویند گرما به ما میدهی، نشان دهنده گرمی مزاج فرد است و اگر سرد باشد و اغلب بگویند دستم را میگیری سرد است، نشان دهنده سردی است؛ یعنی کلا اگر پوست بدن گرم باشد مزاج گرم و اگر سرد باشد فرد سرد مزاج است.
به صورت کلی دست و پای فرد را لمس میکنند و میگویند نرم و منعطف است یا پوست خشک و زبری دارد. اگر نرم باشد نشان دهنده رطوبت مزاج و اگر خشک باشد مزاج خشک است. درباره رنگ پوست نیز اگر هرچه رنگ پوست به سمت سفیدی برود نشان دهنده سردی و هر چقدر به سمت قرمزی برود، نشان دهنده گرمی است.
افرادی که پوست سرخ و سفید دارند گرم وتر و اگر رنگ پوست به سمت زردی برود گرم و خشک هستند. رنگ سوخته و بادمجانی یا گندمی تیره را میتواند به خاطر سردی مزاج باشد. باید این ۱۰ مولفه را در نظر بگیریم و همه را در مجموع دیده تا پزشک به برایندی برسد.
درباره افعال درونی نیز اگر گوارش و هاضمه فرد خوب باشد، زود گرسنه شود، مشکلات گوارشی و رشد نداشته باشد و زود غذا را هضم کند و رشد بدن خوب باشد، نشان دهنده گرمی مزاج و اگر رشد بدن کم باشد یا هاضمه و دفعش مشکل داشته باشد و غذا زود هضم نشود و اشتهای فرد کم باشد، نشان دهنده سردی است. این مزاجهای طبیعی است و خیلی اوقات با مزاجهای غیر طبیعی مخلوط میشود؛ در نتیجه مزاج شناسی کار راحتی نیست.
درباره خواب نیز افرادی که نیاز به خواب زیادی دارند، نشان دهنده رطوبت مزاج آنهاست؛ یعنی هر چقدر فرد رطوبتیتر باشد به خواب بیشتر نیاز دارد و هر چقدر فرد خشک مزاجتر باشد، به خواب کمتری نیاز دارد؛ مثلا فردی میگوید با ۶ ساعت خواب، نرمال میشود و این میزان خواب برایش کافی و خوب است.
بحث دیگر، خروجیهای بدن است. خروجیهای بدن مثل ادرار، مدفوع، خونی که خارج میشود، ترشحات چشم و گوش و حلق و بینی که هر چقدر پر رنگ و بوی تندی داشته باشند، فرد گرم مزاج و هر چقدر کم بوده و بی رنگ باشند نشان دهنده سردی مزاج است.
درباره حالتهای روحی؛ افراد گرم مزاج معمولا درک و فهم سریعی دارند و مطلب را زود متوجه میشوند و انگیزههای قوی دارند واجراهای قوی دارند و معمولا قوت قلب خوبی دارند؛ نترستر بوده و ریسک پذیرتر از سرد مزاجها هستند.
معمولا زیاد و تند صحبت میکنند و میتوانند همه چیز را به هم متصل کنند و مثلا میتوانند ۵ تا ۱۵ دقیقه درباره چیزی صحبت کنند و کلام از دست شان نرود. اما سرد مزاجها تصمیم گیری پایینی داشته و ریسک کمتری دارند و معمولا افرادی هستند که ترسوتر هستند و معمولا در برخوردها افراد سرد مزاج حیا و وقار بیشتری دارند و کمتر شوخی میکنند.
درباره خشکی و رطوبت نیز رطوبتی مزاجها در تصمیم گیریها معمولا انعطاف پذیرتر هستند؛ یعنی وقتی مشاوره میدهیم زودتر از تصمیم خود پایین میآیند، اما افرادی که خشک مزاج هستند خیلی سخت از تصمیم خودشان عقب نشینی میکنند و سخت قانع میشوند و ثبات بیشتری در کارشان دارند.
اینها علامتهایی است که به آن جنسهای دهگانه گفته میشود که در همه کتابهای حکما به عنوان مزاج شناسی آمده و باید برایند اینها را در نظر بگیریم. ما در طب سنتی ۹مزاج طبیعی داریم، یکی معتدل و بقیه نیز از اعتدال خارج است.
* بهترین نوع مزاج چه نوع مزاجی است؟
تقریبا این اصطلاح را در طب سنتی قبول ندارم که بهترین نوع مزاج کدام مزاج است؛ بلکه میگوییم هر فرد باید اعتدال مزاج داشته باشد و اعتدال مزاج خود فرد، بهترین مزاج فرد است.
اینکه همه افراد را بخواهیم به سمت یک مزاج ببریم از نظر علمی و طب سنتی کار غلطی است؛ چون جامعه به افراد با مزاجهای مختلف نیاز دارد؛ چون هر کسی در آن موقعیت اجتماعی و کاری و حتی خانوادگی که قرار دارد نیاز به یکسری روحیاتی دارد که مزاجهای مختلف آن را تامین میکند؛ یعنی اگر همه مزاج گرمی و تری داشته باشند خیلی اتفاقات در جامعه نمیافتد؛ اما اگر کسی میخواهد سالم باشد باید مزاج خود را بشناسد و کارهایی که باید برای حفظ تعادل مزاج خود را بشناسد انجام دهد.
مثلا فرد دارای مزاج سرد و خشک باید بداند در پاییز که سرد و خشک است دچار مشکلات روحی میشود؛ در نتیجه باید در پاییز تدابیر را بیشتر رعایت کند؛ برعکس کسی که مزاج گرم وتر دارد باید بداند در بهار و تابستان احتمال دارد به سمت سکته قلبی و مغزی برود؛ چون غلیان خون اتفاق میافتد و باید رعایت کند و بداند در بهار و تابستان تدابیر، پاکسازی و سبک زندگی خود را داشته باشد تا مریض نشود؛ در نتیجه در طب سنتی بهترین مزاج نداریم و هرکس هر مزاجی دارد باید تعادل را نگه دارد و شرایط جسمی و روحیش به سلامتی منجر شود.
* درباره نوع غذاهایی که مزاجهای مختلف باید استفاده کنند توضیح بدهید.
یک فرد گرم مزاج مثلا گرم وتر در سنین طفولیت تا رشد باید یک نوع سبک زندگی داشته باشد، در جوانی یک نوع سبک زندگی و در میانسالی که به سمت سردی میرود یک نوع سبک زندگی و در پیری و بالای ۶۰ سال که بدن حرارتش خیلی رفته و رطوبت اضافه میگیرد باید یک سبک زندگی داشته باشد.
همه اینها در مناطق و اقلیمهای مختلف و فصول متفاوت میشود؛ یعنی یک نفری که مزاجش گرم وتر است اگر در قم زندگی میکند باید در تابستان یک نوع تدبیر داشته باشد؛ اگر در تبریز باشد یک نو ع تدبیر و اگر در بندرعباس زندگی میکند یک نوع تدبیر داشته باشد.
چیزهای دیگری نیز اثر میگذارد؛ مثلا فرد گرم مزاجی که ۳۰ سال دارد و شغلش غریق نجات استخر است یا این فرد نانوا و یا آهنگر است و همیشه با حرارت مواجه است؛ یا کار فرد یدی است؛ مثلا کارگر ساختمان یا جرثقیل است یا کارمند و پشت میز است؛ سبک زندگی و تغذیه اینها زمین تا آسمان با هم فرق میکند.
آقایان عموما گرم مزاجتر و خانمها سرد مزاجتر هستند. مثلا آقای گرم مزاجی در منطقه گرم مزاج مثل قم زندگی میکند و به فرض حالا نیز در فصل تابستان است و شغلش هم با گرما ارتباط دارد؛ مثلا نانوا یا کارگر کوره پزی است.
این فرد باید بداند در تابستان اوج مشکلاتش است و باید تغذیه خود را به سمت خنکی ببرد و بیشتر غذای خنک کننده مثل سوپ جو، شربت زرشک و رب انار بخورد.
در بین حبوبات، ماش خیلی بدردش میخورد؛ اما درباره یک فرد ۴۵_۵۰ ساله که در تبریز زندگی میکند و مزاجش به سردی میرود، مزاج شهرش نیز سرد بوده و زمستان نیز هست، فرد بازنشسته بوده و کاری ندارد و خانه نشسته؛ این فرد مستعد مشکلات بلغمی میشود.
در نتیجه باید غذاهایش را به سمت رفع بلغم برد؛ مثلا در هفته نخود آب را دو سه بار و انجیر و مویز نیز دو سه بار بخورد؛ همچنین ورزش و پیاده روی روزانه داشته باشد. این کارها باعث میشود از بیماریها پیشگیری کند؛ یعنی همه بحث مزاج شناسی و سبک زندگی هنرش این است تا از یکسری مشکلات پیشگیری کنیم.
* آیا هر فرد میتواند مزاج خود را تشخیص دهد یا حتما باید متخصص طب سنتی انجام دهد
معمولا کار سختی است؛ البته برخی افراد علائم واضحی دارند. بعضی وقتها مزاج فرد آنقدر مشخص است که خود فرد نیز متوجه میشود، اما درستترین راه این است که با پزشک مشورت کنند. خیلی از پزشکان عمومی دورههای طب سنتی را گذرانده اند و میتوانند مزاج شناسی را انجام دهند و متخصصان طب سنتی نیز میتوانند، اما خوب است مزاج را یک فرد متخصص تعیین کند.
* افرادی که گرم مزاج هستند و در مناطق گرم زندگی میکنند چه غذاهایی را بیشتر بخورند و چه غذاهایی را کمتر بخورند؛ ضمن اینکه اکنون که در زمستان قرار داریم چی بخورند؟
برای افراد گرم مزاج در فصل سرد سال تقریبا زندگی راحتتر میشود و منع مصرفی ندارند؛ گرمیها نیز، چون کمک کننده است؛ میتوانند مصرف کنند، اما زیاده روی نکنند. البته این افراد در فصل پاییز و زمستان میتوانند از غذاهای گرم و سرد به اندازه استفاده کنند و میتوانند هرچی بخواهند بخورند؛ اما اگر پاییز خشکی نباشد؛ چون پاییز مزاج سرد و خشک دارد، افراد گرم مزاج در مناطق گرم میتوانند غذاهای گرمی و سردی را با هم بخورند و منعی ندارند.
مثلا در بین حبوبات جو و ماش سرد و نخود لوبیا گرم است؛ این افراد میتوانند از هر دو گروه این غذاها را استفاده کنند؛ مثلا آبگوشت بخورند و سوپ جو نیز منعی ندارد.
معمولا میگوییم اگر گوشتها را به عنوان تغذیه استفاده کنیم، گوشت گوسفند و مرغ؛ یعنی مرغهایی که محلی باشند و زیاد چاق نباشند و نیز گوسفند، بهترین گوشت هستند. گوشت پرندگانی مثل بلدرچین، شتر و کبک، گوشت گرم هستند و بوقلمون نیز مثل مرغ است؛ اما غلظتش بیشتر است و سختتر هضم میشود.
بنده به بیماران میگویم مرغ زیر ۲ کیلو یعنی ۱۸۰۰ تا ۱۵۰۰ گرمی مرغ خوبی است، بدنش خیلی فضولات نداشته و سردی خیلی زیادی ندارد و میتوانند راحت استفاده کنند. اما گوشت شتر، کبک و بلدرچین خیلی گرم هستند و باید در مصرف آنها احتیاط کرد؛ البته در زمستان میتوانند استفاده کنند.
عسل و ارده شیره منعی ندارد، اما نباید زیاده روی کرد. از نظر صبحانهها، گاهی پنیر با مُصلِحاتش که آویشن و گردوست را میتوانند استفاده کنند. انواع مرباها منعی ندارد و تخم مرغ نیز بلامانع است.
درباره لبنیات میگوییم به طور کلی آن را به عنوان میان وعده بخورند نه با غذا. مثلا ماست را با پودر گلسرخ و نعنا، شیر را با گلاب یا عسل و پنیر را با آویشن یا گردو و دوغ نیز با آویشن، پونه و یا گل سرخ مصرف کنند؛ اینها در زمستان برای این افراد اذیت کننده نیست.
در سبزیجات؛ در این فصل (زمستان) کرفس و کدو حلوایی خوب است و منع مصرف ندارند. درباره کاهو و سبزی میگوییم سالاد را به عنوان میان وعده بخورند و با غذا نخورند و این افراد نیز در این مورد منع مصرف ندارند. در میوهها نیز منع مصرف ندارند؛ مانند پرتقال، نارنگی و انار که میتوانند مصرف کنند و خوب است.
افرادی که سرد مزاج هستند و منطقه زندگیشان نیز سرد است، در فصل سرد تا میتوانند باید غذای سرد مزاج را کمتر بخورند و باید با مصلح مصرف کنند. به طور کلی لبنیات را کمتر بخورند؛ به خصوص اگر با شیر غذاهایی بپزند؛ مثلا شیر برنج و فرنی را با شیره انگور بخورند و اگر دوست دارند میتوانند دارچین و زعفران به آن اضافه کنند، در فصل سرد خیلی خوب است.
خوردن پنیر نیز تا حدی مشکلی ندارد؛ البته با همان مصلحاتی که گفته شده، اما ماست و دوغ را اصلا با غذا مصرف نکنند؛ البته اگر گاهی میان وعده استفاده کنند مشکلی ندارد.
میتوانند کال جوش یا اشکنه را مصرف کنند؛ یعنی فقط کشک به همراه پیاز داغ و نعنا داغ و کمی گردو زردچوبه به همراه آب باشد. این غذا در مناطق کویری زیاد خورده میشوند، اما در تبریز هم این نوع غذا وجود دارد و غذای خوبی است.
این غذا را میتوان به جای استفاده تنها از ماست و دوغ و لبنیات، این طور استفاده کنیم یعنی با ادویه جات و سبزیجات معطر و پیاز و گردو خورد.
در حبوبات؛ بیشتر نخود و لوبیا مصرف کنند و جو و ماش را کمتر مصرف کنند. نخود آب غذای خیلی خوبی است. حلیم و گوشت و سوپ حلیم خانگی نیز غذای خیلی خوبی است. آبگوشت غذای خیلی خوبی است؛ به خصوص نخود لوبیا و گوشت آن خیلی خوب است و باید بیشتر مصرف کنند. آبگوشتِ به خیلی خوب است و تقویت هاضمه میدهد؛ چون مزاج سرد مزاجها در زمستان کمی ضعیفتر میشود.
در سبزیجات، کرفس و بادمجان خوب است؛ البته کمتر از کدو مصرف کنند یا اگر خواستند کدو بخورند غذایی که با کدو درست میکنند خیلی خوب زعفران و دارچین را به آن اضافه کنند؛ چون مقوی قلب و کبد هستند و معطر بوده و معمولا فرد از نظر روحی تمایل بیشتری برای مصرف دارد و سردی مزاج غذا را میگیرد.
به خصوص در غذاهای غلیظتر مثل بادمجان و حلیم، کمک کننده است. این افراد میتوانند در درست کردن غذا از شوید، آویشن، زیره، ترخون و مرزه خشک کمک بگیرند و هم مزاج غذا را معتدل کنند و هم اینکه بتوانند آنها را همراه غذای سرد استفاده کنند؛ اما به صورت کلی این طور نباشد که مدام سردی بخورند و بخواهند گرمی به آن اضافه کنند.
خوردن گوشت گوسفند برای این افراد اولویت بیشتری دارد؛ البته افراد در سن بالا زیاده روی نکنند، اما قبل از ۴۰ سالگی به خصوص در این فصل گوشت گوسفند مناسبتر است و گهگاهی میتوانند از بلدرچین و کبک استفاده کنند؛ البته نباید زیاده روی کنند، چون به کبد آسیب میزند.
میوهها نیز شیرین باشد؛ انار و سیب و پرتقال ترش خیلی ضرر دارد؛ در نتیجه تا میتوانند نباید این نوع میوههای ترش را بخورند، اما میوههای شیرین به ویژه سیب شیرین و انار شیرین بسیار خوب است.
نارنگی و پرتقال شیرین نیز میتوانند استفاده کنند، اما باید با احتیاط باشد و زیاده روی نکنند. مربای پوست پرتقال خیلی کمک کننده به این افراد است؛ همچنین رنده پوست پرتقال یا مربای آن نیز کمک کننده است.