نکاتی درباره شناخت مزاج و سفارشهای خوراکی برای هر مزاج در طب سنتی

مزاجم را چطور تشخیص دهم؟

متخصص طب ایرانی درباره ویژگی مزاج‌های مختلف، ٬ راه شناخت مزاج و مواد غذایی ویژه هر مزاج توضیح داد.

این روز‌ها بیشتر افراد سعی دارند درباره اینکه طبیعت آن‌ها چگونه است و چه غذا‌هایی باید بخورند یا نخورند، اطلاعات بیشتری به دست بیاورند.

به گزارش فارس، برای دانستن این موضوع لازم است بدانیم که طبع و مزاج چه هستند و چه تفاوت‌هایی با هم دارند و با آگاهی از این تفاوت‌ها و شناخت طبع و مزاج خود، می‌توانیم سبک زندگی و تغذیه خود را به شکل مفید تری پیش ببریم.

کانال عصر ایران در تلگرام

تفاوت طبع و مزاج

طبع در حقیقت، طبیعت هر فرد است و به صورت ارثی و غریزی به وی منتقل می‌شود و عوامل زیادی همچون وراثت، منطقه جغرافیایی، تغذیه و… در چگونگی شکل گرفتن آن تاثیر پذیر هستند. طبع را نمی‌توان تغییر داد، اما مزاج با توجه به نوع غذا‌های مصرفی قابل تغییر است.

اصول طب سنتی بر پایه مزاج بنا شده است و یکی از مهم‌ترین نکات در این طب توجه به مزاج افراد است. اصولا تمامی روش‌های درمانی در طب سنتی بر مبنای مزاج بوده و تشخیص درست آن برای یک درمان کامل ضروری است.

خون حامل اصلی مزاج است و هر چهار ماده را دربردارد: سردی، تری، خشکی، گرمی. به هر یک از این مواد خلط گفته می‌شود که غلظت هر کدام در افراد متفاوت است و باعث به وجود آمدن مزاج می‌شود.

برای آشنایی با انواع مزاج‌ها و چگونگی نحو صحیح استفاده افراد با مزاج‌های مختلف از انواع غذا و در نتیجه داشتن سلامتی بیشتر، با «زهرا سرباز حسینی، متخصص طب ایرانی» به گفتگو نشستیم. مشروح این مصاحبه در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

خانم دکتر! موضوع مزاج شناسی و دانستن طبع بدنی مورد توجه بسیاری قرار دارد و اظهار نظر‌های مختلفی بین عامه مردم مطرح است؛ به عنوان متخصص طب ایرانی درباره این موضوع توضیح دهید

از نظر طب سنتی دو بحث داریم؛ یکی کیفیت و دیگری کمیت. کیفیت یعنی اینکه موضوع را از نظر چیز‌های مختلف بررسی کنیم؛ مثلا رنگ، شکل، اندازه و... را بررسی کنیم و دیگر اینکه طبع وگرمی و سردی آن چطور است.

وقتی می‌خواهیم درباره مزاج بگوییم به خصوص در انسانها، داریم درباره گرمی، سردی، تری و خشکی آن صحبت می‌کنیم. این تری و خشکی به معنی خیسی نیست، بلکه به معنای انعطاف پذیری و انعطاف ناپذیری است. مزاج به زبان ساده را باید بگوییم که درباره گرمی و سردی و انعطاف پذیری یا ناپذیری فرد می‌خواهیم صحبت کنیم.

اما اینکه مزاج شناسی چطور انجام شود، در کتب طب ایرانی ۱۰ فاکتور دارد که باید بررسی شود؛ از علائم ظاهری تا باطنی. ظاهری مثل مو، پوست، رنگ و شکل آن و علائم باطنی مثل اخلاق، خواب و رشد بدن و ... است.

اولین قسمت که درباره آن صحبت می‌کنیم هیکل فرد است؛ اینکه هیکل لاغری دارد یا چاق. اگر لاغر باشد معمولا مزاجش خشک است و می‌تواند خشکی از سردی یا گرمی باشد. اگر هیکل چاقی داشته باشد ما سراغ مزاج رطوبی می‌رویم.

مزاج رطوبی نیز تشخیص گرم و سرد بودنش این طور است که اگر فرد تیپ بلغمی (مزاج سرد و رطوبتی) داشته باشد چاقی فرد بیشتر با چربی است و عضلات کمتری دارد، اما اگر تیپ عضلانی داشته باشد می‌گوییم بیشتر از عضله چاق باشد و فرد چهار شانه باشد؛ یعنی فردی است که مزاج گرم و رطوبتی دارد.

هر چقدر رنگ مو به سمت سیاهی برود نشان دهنده گرمی و خشکی است

از نظر مو اگر بخواهیم بررسی کنیم ۵ فاکتور مهم در مو وجود دارد که باید بررسی کنیم. اولی رنگ مو است که هر چقدر رنگ مو به سمت سیاهی برود نشان دهنده گرمی و خشکی است.

به صورت کلی درباره مو این طور است که بحث گرمی و سردی و خشکی با هم مخلوط می‌شود؛ یعنی یک فاکتوری نیست؛ مثلا می‌گوییم گرمی و خشکی، باعث تیره و سیاهی مو می‌شود و سردی و خشکی به سمت رنگ موی روشن و طلایی برود.

در طب سنتی مزاج معتدل نیز داریم؛ به خصوص موی خرمایی و به خصوص در کودکان و سن طفولیت نشان دهنده اعتدال مزاج است و هرچقدر روشن‌تر باشد به سمت سردی و هرچقدر مو تیره‌تر باشد به سمت گرمی می‌رود.

هر چقدر رشد مو کمتر و کند‌تر باشد، نشان دهنده سرد بودن مزاج است

درباره رشد مو هر چقدر رشد مو بیشتر باشد نشان دهنده گرم بودن مزاج و هر چقدر رشد مو کمتر و کند‌تر باشد، نشان دهنده سرد بودن مزاج است. درباره تراکم مو نیز هر چقدر مو متراکم‌تر باشد؛ یعنی در منطقه‌ای تعداد مو بیشتر بوده و پر پشت‌تر باشد این نشان دهنده مزاج گرم فرد است و هر چه کم پشت باشد، نشان دهنده مزاج سرد فرد است.

یکی هم در باره حالت مو است. اگر حالت مو حالت مجعد و فر بیشتری داشته باشد نشان دهنده گرمی و خشکی است و هرچقدر حالت مو لخت‌تر و انعطاف‌ پذیری بیشتر و شل باشد و حالت نگیرد، ناشی از رطوبت مزاج فرد است.

درباره بدن فرد؛ برای تشخیص گرمی و سردی فرد، یکی از راحت‌ترین کار‌ها گرفتن دست فرد توسط پزشک است که اگر گرم باشد و اغلب افراد بگویند گرما به ما می‌دهی، نشان دهنده گرمی مزاج فرد است و اگر سرد باشد و اغلب بگویند دستم را می‌گیری سرد است، نشان دهنده سردی است؛ یعنی کلا اگر پوست بدن گرم باشد مزاج گرم و اگر سرد باشد فرد سرد مزاج است.

به صورت کلی دست و پای فرد را لمس می‌کنند و می‌گویند نرم و منعطف است یا پوست خشک و زبری دارد. اگر نرم باشد نشان دهنده رطوبت مزاج و اگر خشک باشد مزاج خشک است. درباره رنگ پوست نیز اگر هرچه رنگ پوست به سمت سفیدی برود نشان دهنده سردی و هر چقدر به سمت قرمزی برود، نشان دهنده گرمی است.

افرادی که پوست سرخ و سفید دارند گرم و‌تر و اگر رنگ پوست به سمت زردی برود گرم و خشک هستند. رنگ سوخته و بادمجانی یا گندمی تیره را می‌تواند به خاطر سردی مزاج باشد. باید این ۱۰ مولفه را در نظر بگیریم و همه را در مجموع دیده تا پزشک به برایندی برسد.

درباره افعال درونی نیز اگر گوارش و هاضمه فرد خوب باشد، زود گرسنه شود، مشکلات گوارشی و رشد نداشته باشد و زود غذا را هضم کند و رشد بدن خوب باشد، نشان دهنده گرمی مزاج و اگر رشد بدن کم باشد یا هاضمه و دفعش مشکل داشته باشد و غذا زود هضم نشود و اشتهای فرد کم باشد، نشان دهنده سردی است. این مزاج‌های طبیعی است و خیلی اوقات با مزاج‌های غیر طبیعی مخلوط می‌شود؛ در نتیجه مزاج شناسی کار راحتی نیست.

افرادی که نیاز به خواب زیادی دارند، نشان دهنده رطوبت مزاج آنهاست

درباره خواب نیز افرادی که نیاز به خواب زیادی دارند، نشان دهنده رطوبت مزاج آنهاست؛ یعنی هر چقدر فرد رطوبتی‌تر باشد به خواب بیشتر نیاز دارد و هر چقدر فرد خشک مزاج‌تر باشد، به خواب کمتری نیاز دارد؛ مثلا فردی می‌گوید با ۶ ساعت خواب، نرمال می‌شود و این میزان خواب برایش کافی و خوب است.

بحث دیگر، خروجی‌های بدن است. خروجی‌های بدن مثل ادرار، مدفوع، خونی که خارج می‌شود، ترشحات چشم و گوش و حلق و بینی که هر چقدر پر رنگ و بوی تندی داشته باشند، فرد گرم مزاج و هر چقدر کم بوده و بی رنگ باشند نشان دهنده سردی مزاج است.

درباره حالت‌های روحی؛ افراد گرم مزاج معمولا درک و فهم سریعی دارند و مطلب را زود متوجه می‌شوند و انگیزه‌های قوی دارند واجرا‌های قوی دارند و معمولا قوت قلب خوبی دارند؛ نترس‌تر بوده و ریسک پذیر‌تر از سرد مزاج‌ها هستند.

معمولا زیاد و تند صحبت می‌کنند و می‌توانند همه چیز را به هم متصل کنند و مثلا می‌توانند ۵ تا ۱۵ دقیقه درباره چیزی صحبت کنند و کلام از دست شان نرود. اما سرد مزاج‌ها تصمیم گیری پایینی داشته و ریسک کمتری دارند و معمولا افرادی هستند که ترسوتر هستند و معمولا در برخورد‌ها افراد سرد مزاج حیا و وقار بیشتری دارند و کمتر شوخی می‌کنند.

رطوبتی مزاج‌ها در تصمیم گیری‌ها معمولا انعطاف پذیر‌تر هستند

درباره خشکی و رطوبت نیز رطوبتی مزاج‌ها در تصمیم گیری‌ها معمولا انعطاف پذیر‌تر هستند؛ یعنی وقتی مشاوره می‌دهیم زود‌تر از تصمیم خود پایین می‌آیند، اما افرادی که خشک مزاج هستند خیلی سخت از تصمیم خودشان عقب نشینی می‌کنند و سخت قانع می‌شوند و ثبات بیشتری در کارشان دارند.

این‌ها علامت‌هایی است که به آن جنس‌های دهگانه گفته می‌شود که در همه کتاب‌های حکما به عنوان مزاج شناسی آمده و باید برایند این‌ها را در نظر بگیریم. ما در طب سنتی ۹مزاج طبیعی داریم، یکی معتدل و بقیه نیز از اعتدال خارج است.

بهترین نوع مزاج وجود ندارد

* بهترین نوع مزاج چه نوع مزاجی است؟

تقریبا این اصطلاح را در طب سنتی قبول ندارم که بهترین نوع مزاج کدام مزاج است؛ بلکه می‌گوییم هر فرد باید اعتدال مزاج داشته باشد و اعتدال مزاج خود فرد، بهترین مزاج فرد است.

اینکه همه افراد را بخواهیم به سمت یک مزاج ببریم از نظر علمی و طب سنتی کار غلطی است؛ چون جامعه به افراد با مزاج‌های مختلف نیاز دارد؛ چون هر کسی در آن موقعیت اجتماعی و کاری و حتی خانوادگی که قرار دارد نیاز به یکسری روحیاتی دارد که مزاج‌های مختلف آن را تامین می‌کند؛ یعنی اگر همه مزاج گرمی و تری داشته باشند خیلی اتفاقات در جامعه نمی‌افتد؛ اما اگر کسی می‌خواهد سالم باشد باید مزاج خود را بشناسد و کار‌هایی که باید برای حفظ تعادل مزاج خود را بشناسد انجام دهد.

مثلا فرد دارای مزاج سرد و خشک باید بداند در پاییز که سرد و خشک است دچار مشکلات روحی می‌شود؛ در نتیجه باید در پاییز تدابیر را بیشتر رعایت کند؛ برعکس کسی که مزاج گرم و‌تر دارد باید بداند در بهار و تابستان احتمال دارد به سمت سکته قلبی و مغزی برود؛ چون غلیان خون اتفاق می‌افتد و باید رعایت کند و بداند در بهار و تابستان تدابیر، پاکسازی و سبک زندگی خود را داشته باشد تا مریض نشود؛ در نتیجه در طب سنتی بهترین مزاج نداریم و هرکس هر مزاجی دارد باید تعادل را نگه دارد و شرایط جسمی و روحیش به سلامتی منجر شود.

* درباره نوع غذا‌هایی که مزاج‌های مختلف باید استفاده کنند توضیح بدهید.

یک فرد گرم مزاج مثلا گرم و‌تر در سنین طفولیت تا رشد باید یک نوع سبک زندگی داشته باشد، در جوانی یک نوع سبک زندگی و در میانسالی که به سمت سردی می‌رود یک نوع سبک زندگی و در پیری و بالای ۶۰ سال که بدن حرارتش خیلی رفته و رطوبت اضافه می‌گیرد باید یک سبک زندگی داشته باشد.

همه این‌ها در مناطق و اقلیم‌های مختلف و فصول متفاوت می‌شود؛ یعنی یک نفری که مزاجش گرم و‌تر است اگر در قم زندگی می‌کند باید در تابستان یک نوع تدبیر داشته باشد؛ اگر در تبریز باشد یک نو ع تدبیر و اگر در بندرعباس زندگی می‌کند یک نوع تدبیر داشته باشد.

چیز‌های دیگری نیز اثر می‌گذارد؛ مثلا فرد گرم مزاجی که ۳۰ سال دارد و شغلش غریق نجات استخر است یا این فرد نانوا و یا آهنگر است و همیشه با حرارت مواجه است؛ یا کار فرد یدی است؛ مثلا کارگر ساختمان یا جرثقیل است یا کارمند و پشت میز است؛ سبک زندگی و تغذیه این‌ها زمین تا آسمان با هم فرق می‌کند.

آقایان عموما گرم مزاج‌تر و خانم‌ها سرد مزاج‌تر هستند. مثلا آقای گرم مزاجی در منطقه گرم مزاج مثل قم زندگی می‌کند و به فرض حالا نیز در فصل تابستان است و شغلش هم با گرما ارتباط دارد؛ مثلا نانوا یا کارگر کوره پزی است.

این فرد باید بداند در تابستان اوج مشکلاتش است و باید تغذیه خود را به سمت خنکی ببرد و بیشتر غذای خنک کننده مثل سوپ جو، شربت زرشک و رب انار بخورد.

در بین حبوبات، ماش خیلی بدردش می‌خورد؛ اما درباره یک فرد ۴۵_۵۰ ساله که در تبریز زندگی می‌کند و مزاجش به سردی می‌رود، مزاج شهرش نیز سرد بوده و زمستان نیز هست، فرد بازنشسته بوده و کاری ندارد و خانه نشسته؛ این فرد مستعد مشکلات بلغمی می‌شود.

در نتیجه باید غذاهایش را به سمت رفع بلغم برد؛ مثلا در هفته نخود آب را دو سه بار و انجیر و مویز نیز دو سه بار بخورد؛ همچنین ورزش و پیاده روی روزانه داشته باشد. این کار‌ها باعث می‌شود از بیماری‌ها پیشگیری کند؛ یعنی همه بحث مزاج شناسی و سبک زندگی هنرش این است تا از یکسری مشکلات پیشگیری کنیم.

* آیا هر فرد می‌تواند مزاج خود را تشخیص دهد یا حتما باید متخصص طب سنتی انجام دهد

معمولا کار سختی است؛ البته برخی افراد علائم واضحی دارند. بعضی وقت‌ها مزاج فرد آنقدر مشخص است که خود فرد نیز متوجه می‌شود، اما درست‌ترین راه این است که با پزشک مشورت کنند. خیلی از پزشکان عمومی دوره‌های طب سنتی را گذرانده اند و می‌توانند مزاج شناسی را انجام دهند و متخصصان طب سنتی نیز می‌توانند، اما خوب است مزاج را یک فرد متخصص تعیین کند.

* افرادی که گرم مزاج هستند و در مناطق گرم زندگی می‌کنند چه غذا‌هایی را بیشتر بخورند و چه غذا‌هایی را کمتر بخورند؛ ضمن اینکه اکنون که در زمستان قرار داریم چی بخورند؟

برای افراد گرم مزاج در فصل سرد سال تقریبا زندگی راحت‌تر می‌شود و منع مصرفی ندارند؛ گرمی‌ها نیز، چون کمک کننده است؛ می‌توانند مصرف کنند، اما زیاده روی نکنند. البته این افراد در فصل پاییز و زمستان می‌توانند از غذا‌های گرم و سرد به اندازه استفاده کنند و می‌توانند هرچی بخواهند بخورند؛ اما اگر پاییز خشکی نباشد؛ چون پاییز مزاج سرد و خشک دارد، افراد گرم مزاج در مناطق گرم می‌توانند غذا‌های گرمی و سردی را با هم بخورند و منعی ندارند.

مثلا در بین حبوبات جو و ماش سرد و نخود لوبیا گرم است؛ این افراد می‌توانند از هر دو گروه این غذا‌ها را استفاده کنند؛ مثلا آبگوشت بخورند و سوپ جو نیز منعی ندارد.

معمولا می‌گوییم اگر گوشت‌ها را به عنوان تغذیه استفاده کنیم، گوشت گوسفند و مرغ؛ یعنی مرغ‌هایی که محلی باشند و زیاد چاق نباشند و نیز گوسفند، بهترین گوشت هستند. گوشت پرندگانی مثل بلدرچین، شتر و کبک، گوشت گرم هستند و بوقلمون نیز مثل مرغ است؛ اما غلظتش بیشتر است و سخت‌تر هضم می‌شود.

بنده به بیماران می‌گویم مرغ زیر ۲ کیلو یعنی ۱۸۰۰ تا ۱۵۰۰ گرمی مرغ خوبی است، بدنش خیلی فضولات نداشته و سردی خیلی زیادی ندارد و می‌توانند راحت استفاده کنند. اما گوشت شتر، کبک و بلدرچین خیلی گرم هستند و باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد؛ البته در زمستان می‌توانند استفاده کنند.

عسل و ارده شیره منعی ندارد، اما نباید زیاده روی کرد. از نظر صبحانه‌ها، گاهی پنیر با مُصلِحاتش که آویشن و گردوست را می‌توانند استفاده کنند. انواع مربا‌ها منعی ندارد و تخم مرغ نیز بلامانع است.

درباره لبنیات می‌گوییم به طور کلی آن را به عنوان میان وعده بخورند نه با غذا. مثلا ماست را با پودر گلسرخ و نعنا، شیر را با گلاب یا عسل و پنیر را با آویشن یا گردو و دوغ نیز با آویشن، پونه و یا گل سرخ مصرف کنند؛ این‌ها در زمستان برای این افراد اذیت کننده نیست.

در سبزیجات؛ در این فصل (زمستان) کرفس و کدو حلوایی خوب است و منع مصرف ندارند. درباره کاهو و سبزی می‌گوییم سالاد را به عنوان میان وعده بخورند و با غذا نخورند و این افراد نیز در این مورد منع مصرف ندارند. در میوه‌ها نیز منع مصرف ندارند؛ مانند پرتقال، نارنگی و انار که می‌توانند مصرف کنند و خوب است.

افراد سرد مزاج در زمستان در مناطق سرد چی بخورند؟

افرادی که سرد مزاج هستند و منطقه زندگیشان نیز سرد است، در فصل سرد تا می‌توانند باید غذای سرد مزاج را کمتر بخورند و باید با مصلح مصرف کنند. به طور کلی لبنیات را کمتر بخورند؛ به خصوص اگر با شیر غذا‌هایی بپزند؛ مثلا شیر برنج و فرنی را با شیره انگور بخورند و اگر دوست دارند می‌توانند دارچین و زعفران به آن اضافه کنند، در فصل سرد خیلی خوب است.

خوردن پنیر نیز تا حدی مشکلی ندارد؛ البته با همان مصلحاتی که گفته شده، اما ماست و دوغ را اصلا با غذا مصرف نکنند؛ البته اگر گاهی میان وعده استفاده کنند مشکلی ندارد.

می‌توانند کال جوش یا اشکنه را مصرف کنند؛ یعنی فقط کشک به همراه پیاز داغ و نعنا داغ و کمی گردو زردچوبه به همراه آب باشد. این غذا در مناطق کویری زیاد خورده می‌شوند، اما در تبریز هم این نوع غذا وجود دارد و غذای خوبی است.

این غذا را می‌توان به جای استفاده تنها از ماست و دوغ و لبنیات، این طور استفاده کنیم یعنی با ادویه جات و سبزیجات معطر و پیاز و گردو خورد.

در حبوبات؛ بیشتر نخود و لوبیا مصرف کنند و جو و ماش را کمتر مصرف کنند. نخود آب غذای خیلی خوبی است. حلیم و گوشت و سوپ حلیم خانگی نیز غذای خیلی خوبی است. آبگوشت غذای خیلی خوبی است؛ به خصوص نخود لوبیا و گوشت آن خیلی خوب است و باید بیشتر مصرف کنند. آبگوشتِ به خیلی خوب است و تقویت هاضمه می‌دهد؛ چون مزاج سرد مزاج‌ها در زمستان کمی ضعیف‌تر می‌شود.

در سبزیجات، کرفس و بادمجان خوب است؛ البته کمتر از کدو مصرف کنند یا اگر خواستند کدو بخورند غذایی که با کدو درست می‌کنند خیلی خوب زعفران و دارچین را به آن اضافه کنند؛ چون مقوی قلب و کبد هستند و معطر بوده و معمولا فرد از نظر روحی تمایل بیشتری برای مصرف دارد و سردی مزاج غذا را می‌گیرد.

به خصوص در غذا‌های غلیظ‌تر مثل بادمجان و حلیم، کمک کننده است. این افراد می‌توانند در درست کردن غذا از شوید، آویشن، زیره، ترخون و مرزه خشک کمک بگیرند و هم مزاج غذا را معتدل کنند و هم اینکه بتوانند آن‌ها را همراه غذای سرد استفاده کنند؛ اما به صورت کلی این طور نباشد که مدام سردی بخورند و بخواهند گرمی به آن اضافه کنند.

خوردن گوشت گوسفند برای این افراد اولویت بیشتری دارد؛ البته افراد در سن بالا زیاده روی نکنند، اما قبل از ۴۰ سالگی به خصوص در این فصل گوشت گوسفند مناسب‌تر است و گهگاهی می‌توانند از بلدرچین و کبک استفاده کنند؛ البته نباید زیاده روی کنند، چون به کبد آسیب می‌زند.

میوه‌ها نیز شیرین باشد؛ انار و سیب و پرتقال ترش خیلی ضرر دارد؛ در نتیجه تا می‌توانند نباید این نوع میوه‌های ترش را بخورند، اما میوه‌های شیرین به ویژه سیب شیرین و انار شیرین بسیار خوب است.

نارنگی و پرتقال شیرین نیز می‌توانند استفاده کنند، اما باید با احتیاط باشد و زیاده روی نکنند. مربای پوست پرتقال خیلی کمک کننده به این افراد است؛ همچنین رنده پوست پرتقال یا مربای آن نیز کمک کننده است.

غذای خام بخوریم یا پخته؟ کدام بهتر است؟

گروه علمی: سال‌ها و حتی قرن‌هاست بر سر اینکه بین غذاهای خام و پخته شده کدامیک برای سلامت بهتر است، بحث‌های داغی وجود داشته در طول دوران مدرن تاریخ نیز کارشناسان تغذیه و پزشکان نظرات بعضا متفاوتی را در این باره بیان کرده‌اند.به گزارش ایسنا،در حالی که هر کدام از این نوع غذاها مزایای خود را دارند، انتخاب بین غذاهای خام و پخته به عوامل مختلفی از جمله ترجیحات فردی، نیازهای تغذیه‌ای و ویژگی‌های خاص غذاهای مختلف بستگی دارد.

 

علاقه‌مندان به غذای خام استدلال می‌کنند که آنزیم‌ها و ویتامین‌های طبیعی موجود در غذاهای نپخته دست نخورده باقی می‌مانند و حداکثر فواید تغذیه‌ای را ارائه می‌دهند. برخی از غذاها را حتی بهتر است خام خورد و پختن‌ آن‌ها از ارزش غذایی‌شان کم می‌کند. از سوی دیگر، طرفداران آشپزی مزایای بالقوه روش‌های پخت خاص مانند افزایش قابلیت هضم و افزایش جذب مواد مغذی را برجسته می‌کنند. حتی بعضی سبزیجات وجود دارد که بعد از پخته شدن ارزش غذایی‌شان بیشتر می‌شود.به نظر شما کدام بهتر است؟ غذای پخته یا خام؟ در این مطلب تلاش شده به این پرسش کلیدی علم تغذیه پاسخ داده شود.
فواید غذاهای پخته شده
پختن غذا فواید مختلفی دارد که بر ارزش غذایی و قابلیت هضم کلی آن تأثیر می‌گذارد. در این مطلب به برخی از مزایای مصرف غذاهای پخته اشاره کرده‌ایم.

مواد مغذی تقویت‌شده: پختن غذا می‌تواند دیواره‌های سلولی گیاهان و ساختارهای پروتئینی گوشت را از بین ببرد و مواد مغذی را برای جذب بیشتر در دسترس قرار دهد. این می‌تواند منجر به افزایش فراهمی زیستی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری شود (فراهمی زیستی به درصد قابلیت جذب یک ماده خوراکی، دارو یا سم در خون گفته می‌شود). بهبود قابلیت هضم: پختن باعث نرم شدن غذا می‌شود و جویدن و هضم آن را آسان‌تر می‌کند. پختن غذا همچنین تجزیه فیبرها و پروتئین‌های خاصی را که پردازش آن‌ها به شکل خام برای سیستم گوارشی چالش برانگیز است، تسهیل می‌کند. انتشار انرژی: فرآیند پخت و پز می‌تواند انرژی بیشتری را از کربوهیدرات‌ها آزاد کند و به بدن اجازه ‌دهد تا مواد مغذی را به طور موثرتری جذب و استفاده کند. این امر به ویژه برای غذاهایی مانند غلات و سبزیجات نشاسته‌ای صدق می‌کند. کاهش مواد ضد مغذی: پخت و پز می‌تواند وجود مواد ضد مغذی مانند لکتین و اسید فیتیک را خنثی کند یا کاهش دهد. این مواد می‌توانند در جذب مواد معدنی در بدن اختلال ایجاد کند. افزایش طعم و عطر: پخت و پز طعم و عطر غذا را تغییر می‌دهد و آن را برای حواس جذاب‌تر می کند. این می‌تواند باعث یک تجربه غذایی لذت بخش و رضایت بخش‌تر شود. بهبود ایمنی غذا: پخت و پز باکتری‌های مضر، انگل‌ها و پاتوژن‌های موجود در غذای خام را از بین برده یا کاهش می‌دهد. غذای پخته همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از غذا را کاهش می‌دهد.
فواید غذاهای خام
با این حال، مصرف غذاهای خام طیف وسیعی از مزایای سلامتی بالقوه را ارائه می‌دهند، زیرا حالت طبیعی خود را حفظ می‌کنند و در معرض حرارت پخت و پز قرار نمی‌گیرند. در این بخش از مطلب به برخی از مزایای استفاده از غذاهای خام در رژیم غذایی اشاره شده است.

حفظ مواد مغذی: غذاهای خام اغلب حاوی سطوح بالاتری از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنزیم‌های خاص در مقایسه با خوراکی‌های پخته هستند. در مواد غذایی خام حالت طبیعی این مواد مغذی حفظ می‌شود. حفظ آنزیم: غذاهای خام حاوی آنزیم‌هایی هستند که به هضم و متابولیسم کمک می‌کنند. این آنزیم‌ها اغلب در طول پخت و پز در اثر حرارت از بین می‌روند یا تغییر می‌یابند، اما در غذاهای خام دست نخورده باقی می‌مانند و به طور بالقوه از فرآیند هضم حمایت می‌کنند. افزایش مصرف فیبر: میوه‌ها، سبزیجات خام و آجیل سرشار از فیبر رژیمی هستند که به هضم غذا کمک می‌کنند، احساس سیری را تقویت کرده و از سلامت روده حمایت می‌کنند. فیبر همچنین باعث تنظیم سطح قند خون می‌شود. آبرسانی به بدن: بسیاری از غذاهای خام، مانند میوه‌ها و سبزیجات، محتوای آب بالایی دارند و به آبرسانی به بدن کمک می‌کنند. هیدراته ماندن برای عملکردهای مختلف بدن از جمله هضم، گردش خون و تنظیم دما بسیار مهم است. بهبود سلامت گوارش: فیبر و آنزیم‌های طبیعی موجود در غذاهای خام می‌توانند با تقویت حرکات منظم روده و میکروبیوم سالم روده، از سلامت گوارش حمایت کنند. مدیریت وزن: غذاهای خام اغلب دارای مواد مغذی متراکم و کالری کمتری هستند که آن‌ها را به انتخابی مطلوب برای کسانی تبدیل می‌کند که به دنبال کاهش یا کنترل وزن خود هستند. محتوای فیبر خوراکی‌های خام نیز باعث احساس سیری می‌شود. کاهش استرس اکسیداتیو: برخی از روش‌های پخت و پز می‌توانند رادیکال‌های آزاد تولید کنند و به «استرس اکسیداتیو» کمک کنند. غذاهای خام، غنی از آنتی اکسیدان‌ها، می‌توانند به مبارزه با استرس اکسیداتیو و کاهش خطر بیماری‌های مزمن کمک کنند. سلامت پوست: ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌های موجود در غذاهای خام ممکن است با تولید کلاژن، کاهش التهاب و محافظت در برابر آسیب اکسیداتیو، به سلامت پوست کمک کنند.

این دمنوش‌ها نابودگر عفونت در بدن هستند

این دمنوش‌ها قاتل عفونت در بدن هستند

گروه سلامت:استفاده از دمنوش های گیاهی برای مقابله با عوارض بیماری کرونا، توصیه می‌شود.وقتی سر و کله کرونا پیدا شد، شاهد بازار گرمی تجویزهای غیر علمی از سوی برخی بودیم. اما، در این بین، استفاده از دمنوش های گیاهی که در طب ایرانی نیز به آنها اشاره شده است، توصیه گردید.
 

دمنوش آویشن و پونه وحشی، خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند و در درمان عفونت مجاری تنفسی و بیماری‌های ریوی از جمله سرفه، تنگی نفس و آسم بسیار مؤثر هستند.
دمنوش بابونه، نقش بسزایی در تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود علائم سرماخوردگی از جمله سرفه، التهاب و ورم ریه دارد و یک آنتی بیوتیک طبیعی است.
  شربت عسل آبلیمو به عنوان یک ماده آنتی اکسیدان و ضدالتهاب قوی، در دوران سرماخوردگی از جمله کرونا طرفداران بسیاری دارد.
دمنوش مریم گلی، گیاه مریم گلی علاوه بر رنگ زیبایش، خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد و برای گلو درد، سرفه و احتقان سینوسی بسیار مؤثر است.
دمنوش زنجبیل، زنجبیل به سبب خواص ضدالتهابی، ضد ویروس و باکتری از جمله عفونت‌های تنفسی، ضد تهوع، ضد دردهای عضلانی و…، بسیار توصیه می‌شود.
دمنوش کُندر، خیلی‌ها کُندر را فقط به عنوان ماده‌ای برای افزایش هوش جنین در دوران بارداری می‌دانند اما کُندر خواص بی‌شماری دارد و دمنوش آن از مؤثرترین دمنوش ها در دوران سرماخوردگی و کرونا به شمار می‌رود و نقش مهمی در کاهش التهاب در اثر ویروس‌ها و بهبود سیستم ایمنی دارد.

مرجع : صدآنلاین

دمنوش بابونه برای پیشگیری از سرماخوردگی بسیار خوب است

با این دمنوش سرما نمی خورید!

یک پزشک متخصص طب سنتی: زمانی که ایمنی بدن کاهش پیدا می‌کند ویروس‌ها راحت‌تر وارد بدن انسان می‌شوند.

متخصص طب سنتی گفت:دمنوش بابونه در جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی بسیار مؤثر است.

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری فارس، فاطمه نجات‌بخش، پزشک متخصص طب سنتی بیست و نهم آذر ماه در استودیوی سلام تهران درباره سرماخوردگی در فصول پاییز و زمستان، گفت: سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی از یک قاعده پیروی می‌کنند؛ زمانی که ایمنی بدن کاهش پیدا می‌کند ویروس‌ها راحت‌تر وارد بدن انسان می‌شوند.

کانال عصر ایران در تلگرام

وی ادامه داد: به دنبال این مسئله ایمنی بدن باید تقویت شود و مواردی هستند که باید رعایت شوند اما در صورت رعایت نشدن آن‌ها ایمنی نیز کاهش پیدا می‌کند.

این متخصص طب سنتی خاطرنشان کرد: یکی از این موارد که می‌تواند موجب ابتلا به سرماخوردگی شود، وجود رطوبت در سر و گردن است. خواب زیاد در فصل زمستان می‌تواند باعث ایجاد رطوبت شود.

نجات بخش ادامه داد: بهترین زمان برای خواب ساعت ۱۰ شب الی ۶ صبح است. خواب بین روز می‌تواند موجب افزایش رطوبت، ابتلا به سرماخوردگی و ضعف ایمنی شود.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از موارد،‌ بی‌تحرکی است؛ افرادی که سرما می‌خورند عموما کسانی هستند که ورزش نمی‌کنند. ورزش‌هایی که پاها را درگیر می‌کنند رطوبت را از سر و گردن پایین می‌کشند و جلوی احتمال ابتلا به سرماخوردگی را می‌گیرند.

نجات بخش  در خصوص مبحث تغذیه در حفظ ایمنی بدن گفت: تغذیه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ برخی از خوراکی‌ها رطوبت‌ بدن را بالا می‌برند و مناسب نیستند. برای مثال روزی ۳ الی ۴ بار شیر خوردن یا میوه‌هایی مانند پرتقال، نارنگی و مرکبات می‌توانند موجب افزایش رطوبت شوند. به طور کلی دو عدد میوه در طول روز می‌تواند کافی باشد.

وی ادامه داد: در فصل سرما برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی می‌توان از چاشنی‌های ترش مانند آب لیموترش استفاده کرد. افراد همچنین باید بحث گرم و سرد شدن بدنشان را رعایت کنند؛ برای مثال برخی بعد از حمام بلافاصله از خانه خارج می‌شوند یا می‌خوابند، این مسائل می‌توانند موجب بیمار شدن شود.

این متخصص طب سنتی ابراز کرد: بهتر است افرادی که به حمام می‌روند هنگام خروج از خانه حتما کلاه بر سر داشته باشند و پیش از آن نیز سشوار کشیده باشند. شانه کشیدن مو نیز به دلیل افزایش جریان خون می‌تواند باعث پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی شود.

نجات بخش در خصوص اقدامات موتورسواران برای جلوگیری از سرماخوردگی گفت: استفاده از کلاه ایمنی هم جلوی سرما را می‌گیرد هم امنیت آن‌ها را فراهم می‌کند.

وی متذکر شد: افرادی که دچار تعریق می‌شوند بهتر است در محیط‌ سرد پوشش خود را کاهش ندهند. استفاده از آب نمک نیز نه تنها در آلودگی هوا می‌توانند مفید واقع شوند بلکه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری هم موثرند.

این متخصص طب سنتی درباره کودکانی که بسیار سرما می‌خورند گفت: کودکانی که بسیار سرما می‌خورند و یا آبریزش بالایی دارند می‌توانند با زدن روغن بنفشه بادام به گونه و پیشونی جلوی سرماخوردگی را بگیرند. استفاده از دمنوش بابونه نیز بسیار در پیشگیری از سرماخوردگی مفید است.

چیزهایی که سوخت و ساز (متابولیسم ) بدن را کند می کنند

۱۴عاملی که باعث کُندشدن سوخت و ساز می‌شود

گروه سلامت: تغذیه کلید متابولیسم است. مسیرهای متابولیسم تکیه بر مواد مغذی دارد که برای تولید انرژی تجزیه می‌شوند. این انرژی به نوبه خود توسط بدن برای تولید پروتئین‌های جدید و... مورد نیاز است. مواد مغذی ضروری انرژی و مواد شیمیایی ضروری که بدن خود نمی‌تواند بسازد (سنتز کند) را تامین می‌کنند.به گزارش ایسنا، متابولیسم به این معناست که چگونه بدن شما غذا را به انرژی تبدیل می‌کند. غذا مواد مختلفی را مهیا می کند که برای ساخت، نگهداری و بازسازی (ترمیم ) بافت های بدن و همچنین عملکرد مناسب آن به کار می رود. در ادامه به چند مورد از عواملی که متابولیسم را کند می کنند، خواهیم پرداخت.
 

* ژن‌های شما
اگر بدن شما در سوزاندن کالری هنگام استراحت یا خواب کند است، احتمالاً این ویژگی را از والدین خود و از طریق ژن‌هایتان دریافت کرده‌اید.کاری که می توانید انجام دهید: از آنجایی که نمی توانید ژن های خود را تغییر دهید، روی عادات خود تمرکز کنید. یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت متابولیسم، ورزش بیشتر است. به دنبال راه هایی باشید که فعالیت های روزانه خود را بیشتر کنید.
* هورمون‌ها
تغییر در هورمون‌های شما می‌تواند مصرف انرژی بدن شما را کند، کند که می تواند شما را خسته کند. برخی از شرایط مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید و دیابت، بیماری های هورمونی هستند که بر متابولیسم شما تأثیر می گذارند. همچنین استرس نیز در این زمینه موثر است.کارهایی که می توانید انجام دهید: اگر شرایط خاص پزشکی دارید به درمان خود ادامه دهید و استرس خود را نیز کاهش دهید.
* کم‌خوابی
خوب خوابیدن به متابولیسم شما کمک می کند تا ثابت بماند. وقتی شب‌ها بیدار بمانید، برای بدنتان سخت‌تر می‌شود که از انرژی به خوبی استفاده کند که می‌تواند احتمال ابتلا به شرایطی مانند دیابت و چاقی را بیشتر کند.آنچه می توانید انجام دهید: بیشتر بزرگسالان به ۷-۹ ساعت خواب در طول شبانه روز نیاز دارند. اگر روزانه این مقدار نمی‌خوابید، یک هفته آن را امتحان کنید و ببینید چقدر احساس بهتری خواهید داشت.
* رژیم‌های غذایی سخت
نحوه کاهش وزن مهم است. اگر به اندازه کافی غذا نمی خورید، متابولیسم شما به آرامی تغییر می کند. رژیم های غذایی سخت به خصوص زمانی که ورزش می کنید به بدن شما می آموزد که به کالری کمتر بسنده کند. این وضعیت می تواند نتیجه معکوس داشته باشد، زیرا بدن شما به سختی آن کالری را از دست می‌دهد که کاهش وزن را سخت تر می کند.کاری که می توانید انجام دهید: اگرچه ممکن است بیشتر طول بکشد اما برنامه کاهش وزن خود را به جای شدید، واقع‌بینانه تنظیم کنید.
* نمک دریا
نمک دریا مورد علاقه بسیاری از افراد است. نمک دریا فاقد ید است که تیروئید برای مدیریت متابولیسم به آن نیاز دارد.کاری که می توانید انجام دهید: تنها کمی نمک خوراکی یددار این نیاز را برآورده می کند. همچنین می‌توانید از یک غذای غنی از ید مانند میگو نیز استفاده کنید.
* کم‌آبی بدن
بدون H۲O کافی، متابولیسم شما می تواند متوقف شود. برخی مطالعات نشان می دهد که آب به بدن در سوزاندن انرژی کمک می کند و باعث کاهش وزن می شود. در هر دمایی، آب همچنین به سیر شدن شما کمک می کند، بنابراین کمتر غذا می خورید.کاری که می توانید انجام دهید: آب کافی بنوشید. همچنین می توانید غذاهایی که به طور طبیعی غنی از آب هستند مانند هندوانه یا خیار، بیشتر بخورید.
* کافئین‌زدایی
کافئین باعث افزایش متابولیسم می شود و در صورت مصرف زیاد محصولاتی که کافئین زدایی شده‌اند، کافئین را که موتور متابولیک شما را به کار می‌اندازد از دست خواهید داد. با این حال به یاد داشته باشید که باید در مصرف کافئین هم محتاط بود چون برخی تحقیقات نشان می دهد که قهوه می تواند بر سطح قند خون تأثیر بگذارد. بنابراین اگر دیابت دارید، ممکن است لازم باشد تا مصرف آن را محدود کنید.کارهایی که می توانید انجام دهید: اگر نمی توانید مصرف کافئین را مدیریت کنید، روی توصیه‌های دیگر تمرکز کنید. عوامل زیادی می توانند به متابولیسم شما کمک کنند.
* کمبود کلسیم
کلسیم یک ماده مغذی کلیدی برای متابولیسم سریع است. با این حال، بسیاری از مردم آن را به اندازه کافی دریافت نمی کنند.کاری که می توانید انجام دهید: می توانید کلسیم را از شیر و لبنیات دریافت کنید. همچنین با خوردن بسیاری از غذاها نیز می‌توان کلسیم دریافت کرد.
* داروها
برخی داروها می توانند متابولیسم شما را کاهش دهند. اینها شامل بسیاری از داروهای ضد افسردگی و برخی از داروهای ضد روان پریشی است که پزشکان برای درمان اسکیزوفرنی تجویز می کنند. بسیاری از داروهای دیگر مانند داروهایی که ضربان قلب را کاهش می دهند نیز می توانند چنین تأثیری داشته باشند.چه کاری می توانید انجام دهید: اگر فکر می کنید داروهای های شما ممکن است مشکل ساز باشند، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است چیزی وجود داشته باشد که بتوانید به جای آن دارو استفاده کنید.
* کاهش کربوهیدرات‌ها
مطمئنا کاهش کربوهیدرات های ناسالم می تواند به شما در مدیریت وزن و سوزاندن سریعتر چربی کمک کند اما بدن شما برای ساختن انسولین به آنها نیاز دارد. اگر همیشه از کربوهیدرات کم استفاده کنید، این هورمون کلیدی را کمتر می‌سازید. در نتیجه متابولیسم شما متوقف می‌شود و به اندازه گذشته کالری نمی سوزانید.کاری که می توانید انجام دهید: کربوهیدرات های خود را از میوه ها، سبزیجات و غلاتی که سرشار از مواد مغذی هستند مانند سیب زمینی شیرین و آرد گندم کامل دریافت کنید. آنها متابولیسم شما را کنترل می کنند.
* شب‌گرد بودن
شب‌گردی چرخه طبیعی خواب و بیداری بدن شما را به هم می زند. این تغییرات می تواند منجر به متابولیسم کند و مشکلات دیگری مانند دیابت و چاقی شود.کاری که می توانید انجام دهید: ساعت بدن خود را تنظیم کنید. با پزشک خود در مورد حل این عارضه و روش‌های بهبودی مشورت کنید.
* تغییر زمان غذا خوردن
«زمانِ» غذا خوردن به اندازه نوع مواد غذایی که می خورید، مهم است. نادیده گرفتن وعده های غذایی یا خوردن یک لقمه در حال حرکت باعث ایجاد مشکل می‌شود. تغییر تایم وعده های غذایی می تواند متابولیسم شما را خراب کند و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.کاری که می توانید انجام دهید: وعده‌های غذایی منظم با خانواده خود در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید.
* استرس مزمن
هنگامی که در شرایط استرس زا هستید، بدن شما هورمونی به نام «کورتیزول» می سازد. این به معنای افزایش سریع انرژی است اما اگر در یک موقعیت پراسترس گیر کرده اید، بدن فکر می کند هنوز باید بجنگید، بنابراین به تولید کورتیزول ادامه می دهد. سطوح بالای این هورمون استفاده از انسولین را برای بدن دشوارتر می کند. این شرایط متابولیسم شما را کند می کند و باعث افزایش وزن می شود.کاری که می توانید انجام دهید: راه هایی را بیابید که بتوانید استرس را از بین ببرید. نفس عمیق بکشید و کاری را که دوست دارید، انجام دهید.
* رژیم غذایی پرچرب
خوردن غذاهای چرب مانند همبرگرهای چرب و شیرینی ها هرگز ایده‌ خوبی برای یک رژیم غذایی سالم نیست. غذاهای چرب چگونگی تبدیل غذاها و مواد مغذی را در بدن شما تغییر می‌دهند. توانایی بدن شما برای بهره بردن از انسولین نیز دچار دگرگونی می شود. این وضعیت، مقاومت به انسولین نامیده می شود و با چاقی و دیابت مرتبط است و در نهایت این اختلال به کند شدن متابولیسم منجر می‌شود. کاری که می توانید انجام دهید: میوه ها و سبزیجات بیشتری بخورید و آب بیشتری بنوشید. لوبیا و فلفل نیز گزینه های خوبی هستند.