علی‌رغم اعلام کمپانی‌های مختلف پستی و فروشنده‌ی کالا مبنی بر استفاده از پهپادها برای ارسال بسته‌ها هنوز شاهد بکارگیری این وسیله‌های ارتباطی بصورت جدی و تجاری نیستیم. اما علت این امر چیست؟ پاسخ این سوال پیش سازمان هوایی فدرال ایالات متحده (FAA) نهفته است. در ادامه با زومیت همراه باشید تا نگاهی به ساختار، قوانین و چالش‌های پیشروی تجهیزات جدید داشته باشیم.
براساس مقررات این سازمان، استفاده از پهپادها برای کاربردهایی چون ارسال غذا، تجهیزات و انواع بسته‌ها، فیلم‌برداری، جاسوسی و حتی راهنمایی افراد ممنوع است. اما چرا باید دولت‌مردان موانعی را برای پیشبرد طرح‌های اقتصادی کمپانی‌ها ایجاد کند؟ FAA وظیفه‌ی تامین امنیت آسمان را بر عهده دارد، از این‌رو شاید پهپادها امنیت هواپیماهای در حال پرواز را به خطر انداخته یا منجر به تسهیل روند جاسوسی افراد از یکدیگر شوند. در مقابل کمپانی‌های تجاری که برنامه‌هایی را برای استفاده از پهپادها طراحی کرده‌اند، خواستار تدوین قانونی برای استفاده از روباتهای پرنده هستند، تا از وضعیت کنونی رهایی یافته و قادر باشند بصورت قانونی از این طریق به کسب درآمد بپردازند. اما در این بین حق با کدام طرف است؟
پهپاد چیست؟
پهپاد در فارسی خلاصه شده‌ی عبارت «پرنده‌ی هدایت‌پذیر از دور» است و در انگلیسی این ابزارها را Unmanned Aerial Vehicle یا UAV مورد خطاب قرار می‌دهند. منظور از پهپادها همان هواپیماهایی هستند که فاقد خلبان می‌باشند. این پرندگان خود به دو دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شوند. دسته‌ی اول، پهپادهایی که برای پرواز از ملخ‌هایی در قسمت فوقانی استفاده می‌کنند. این پهپادها می‌توانند دارای ملخ‌های مختلفی باشند که تاکنون نمونه‌های مجهز به ۴ ملخ روی ۴ بازوی اصلی نیز ساخته شده است. این نوع از پهپادها جزو محبوب‌ترین و پرکاربردترین نوع به شمار می‌روند. نوع دوم نیز پهپادهایی شبیه به هواپیماها است که اغلب در کاربردهای نظامی مورد استفاده است.
همانطور که گفتیم، پهپادهای ملخ‌دار محبوبت فراوانی بین کاربران دارند. علت این امر قابلیت بالای آن‌ها در نصب دوربین‌ها و همچنین مانورپذیری بالایی است که کاربران را قادر به انجام حرکات آنی می‌کند. پیش از این در زومیت شماری از این پهپادها همچون Parrot AR Drone 2 را که مجهز به دوربین نیز هست، معرفی کردیم. نمونه‌هایی نیز همچون DJI Phantom وجود دارند که اغلب در کاربردهای تجاری همچون کمپانی آمازون مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پرداخت یک هزینه‌ی 679 دلاری می‌توان یک GoPro Hero 3 را مال خود کرد که به‌همراه دوربین عرضه می‌شود؛ اما درصورتی که در پی خرید یک پهپاد مجهز به دوربین DSLR یا دوربین با کیفیت سینمایی هستید، باید به سراغ سری پهپادهای حرفه‌ای DJI یا مدل‌هایی چون BeetleCopter یا infinite Jib بروید. از کاربردهای دیگر پهپادهای ملخ‌دار می‌توان به استفاده از آن در کاربردهای عمرانی، روزنامه‌نگاری، کشاورزی، ارسال بسته‌ها و همچنین جاسوسی اشاره کرد. پهپادهای ملخ‌دار دارای سرعت پایین و دامنه‌ی پروازی کمتری هستند، بطوریکه حتی استفاده از باتری‌های اضافی نیز عمر پروازی این پهپادها را به حداکثر یک و نیم ساعت افزایش می‌دهد.
FAA اخیراً استفاده از پهپادهایی با ساختار شبیه به هواپیماها، یعنی پهپادهایی را که از دوبال در طرفین استفاده می‌کنند، مجاز اعلام کرده است. از جمله‌ی مواردی که مجوز پرواز دریافت کرده می‌توان به پهپاد 1.3 متری AeroVironment Puma و Insitu ScanEagle (تصویر فوق) اشاره کرد. از مزایای این پهپادها می‌توان به دامنه‌ی پروازی بالا اشاره کرد؛ بطوریکه قادرند برای ۵ تا ۶ ساعت با سرعت پایین به پرواز بپردازند. این قابلیت پهپادهای بال‌دار را برای کاربردهایی چون انجام تحقیقات، جمع‌آوری داده‌ها از مناطق دور و حتی عکس‌برداری هوایی به یکی از بهترین گزینه‌ها بدل کرده است. اما معایب پهپادهای بال‌دار چیست؟ برای به‌پرواز درآوردن این نمونه‌ها باید از یک باند پروازی یا سکوی پرتاب بهره برد. ضمناً باید مواردی از قبیل مانورپذیری پایین این نوع از پهپادها و همچنین عدم امکان حرکت آن‌ها در نزدیکی سطح زمین را نیز در نظر داشت.
استفاده از پهپادها چه اهمیتی دارد؟
صنعت تولید پهپادها در زمان بسیار کوتاه، محبوبیت فراوانی کسب کرده و گستردگی فراوانی یافته است. هرچند که استفاده از محصولات خروجی این صنعت از نظر مراجع قانونی مغایر با مقررات است. پهپادها به میزانی از قدرت و پایداری دست یافته‌اند که قابلیت نصب دوربین روی آن‌ها فراهم شده و می‌توان این روش را جایگزین روش سنتی بسیار پرخرج و پرزحمت فیلم‌برداری هوایی توسط عوامل انسانی کرد. جامعه‌ی تصاویر متحرک آمریکا با توجه به مزایای استفاده از پهپادها برای فیلم‌برداری، خواستار رفع محدودیت‌ها برای استفاده از این ابزارها برای فیلم‌برداری شده است که منتج به صرفه‌جویی‌های کلانی از نظر هزینه‌های فیلم‌برداری خواهد شد. یکی دیگر از کاربردهایی که در دامنه‌ی فعالیت‌های پهپادها است، استفاده از این ابزارها در مواردی همچون عملیات امداد و نجات است که فشارها روی FAAرا برای صدور مجوز در جهت استفاه از این ابزارها را افزایش داده است.صنعت پهپادها در حال بزرگ شدن است و پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک تبدیل به صنعتی چند صد میلیارد دلاری شود.
همانطور که گفتیم، از پهپادها می‌توان در کاربردهایی چون امداد و نجات بهره برد. پهپادها قابلیت فراوانی برای کنکاش در مناطقی دارند که انسان‌ها برای رسیدن به آنجا با خطرات و مشکلاتی مختلفی روبرو هستند. همچنین پهپادها برای انجام گشت‌های امنیتی هوایی یا آبیاری و کاشت بذرها نیز قابل استفاده هستند.
در مقابل انواع مزایای پهپادها، FAA برخی از مشکلات و چالش‌های استفاده از این ابزارها را در نظر می‌گیرد. برای مثال می‌توان به پهپادهای ارسال کالا و بسته‌های پشتی اشاره کرد. Amazon Copter یکی از این نمونه‌ها است. FAA یکی از مسائل پیشروی این پهپاد را خطر سقوط بسته‌ی در حال حمل توسط یکی از این پهپادها عنوان کرده است که جان عابرین و افرادی را که در دامنه‌ی پروازی این پهپاد در حال تردد هستند، به خطر می‌اندازد. همچنین می‌توان به محیط پیرامون فرودگاه‌ها نیز اشاره کرد که پرواز اجسام و ابزار‌های کوچک در اطراف آن، همچون پهپادها قادر است تا خطرات بسیاری را برای هواپیماهای غول‌پیکر به بار آورد. از جمله‌ی این موارد می‌توان به سقوط هواپیمای خطوط هوایی ایالات متحده در رودخانه‌ی هادسن اشاره کرد که به‌دلیل برخورد با گروهی از غازهای کانادایی یکی از موتورهای آن از کار افتاده و در نتیجه منجر به سقوط آن شد. پهپادها نیز پتانسیل لازم برای کشیده شدن به داخل موتورهای جت و ایجاد مشکلات عدیده‌ای را برای هواپیما دارند. علی‌رغم کاهش عمده‌ی هزینه‌ها در برخی از کاربردها، پیش آمدن مشکلاتی چون سقوط هوایپما می‌تواند منجر به پدید آمدن یک موج منفی بر علیه استفاده از پهپادها شود.
نتیجه چیست؟
پیش‌بینی می‌شود در صورتی که FAA قوانین سخت‌گیرانه‌ی خود را مورد بازنگری قرار داده و استفاده از پهپادها را آزاد کند، در حدود 7,500 دستگاه پهپاد وارد سیستم حمل و نقل شوند. اما FAA وظیفه‌ی حفظ امنیت پروازی و مبری ساختن آسمان از هرگونه خطر را برای انجام مسافرت‌های هوایی برعهده دارد. با توجه به ترافیک بالای خطوط هوایی، اضافه شدن شمار بسیار بالایی از پرندگان کوچک منجر به ایجاد یک هرج و مرج در آسمان خواهد شد. آسیب دیدن یکی از شهروندان ونکوری در جریان یک فیلم‌برداری با استفاده از پهپاد نیز منجر به اعتراض جمعی شهروندان و ممنوعیت استفاده از این وسیله در این شهر شده است. جیم‌ویلیامز، رئیس بخش پهپادها در FAA با تکیه بر موارد فوق، روشن شدن نیازها برای استفاده از پهپادها را یکی از شروط اساسی صدور مجوز برای این ابزارها عنوان کرده است. براساس اظهارات وی، استفاده از پهپادها باید به تدریج و با در نظر گرفتن موارد امنیتی باشد.
در حال حاضر بسیاری از کمپانی‌های فعال در زمینه‌ی تولید پهپادها، FAA را به‌دلیل تاخیر در اجرای قوانین خود به‌منظور تدوین قوانین مربوط به پرواز پهپادها مورد سرزنش قرار داده‌اند. بسیاری از این کمپانی‌ها از این بیم دارند که هر لحظه امکان توقف فعالیت آن‌ها به‌دلیل اتخاذ قوانینی سخت‌گیرانه وجود دارد. یکی از اپراتور‌های پهپاد به‌دلیل فیلم‌برداری با استفاده از ابزار خود به پرداخت جریمه‌ای 10,000 دلاری جریمه شده است که بعدها این رای مورد بازنگری قرار گرفت. علاوه بر تعیین جریمه‌هایی برای افرادی که از پهپادها استفاده می‌کنند، تاخیر در تدوین قوانین نیز سرزنش‌هایی را متوجه FAAکرده است. این نهاد در نظر دارد تا قوانین مربوط به پرواز پهپادها را در نوامبر سال جاری میلادی تدوین نماید.
یکی از روزنه‌های امید برای کمپانی‌ها و علاقمندان به پهپادها، اعطای مجوز پروازی برای شماری از پهپادها برای حمل نقل روی آب و خشکی است. پس از تایید امنیت پرواز پهپادهای Puma AE توسط کمپانی بریتیش‌پترولیوم، FAA استفاده از این پهپادها را در برخی از زمینه‌ها مجاز اعلام کرد. باید به این نکته نیز اشاره کرد که FAA در حال آزمایش تمام جنبه‌های پرواز پهپادها در یک سایت پروازی در نوادای ایالات متحده است. این مرکز آزمایش، در آینده‌ی نزدیک به پنج سایت افزایش خواهد یافت. همچنین احتمال موافقت با استفاده از پهپادها در فیلم‌برداری نیز محتمل است. از جمله‌ی کاربردهایی که می‌توان امیدوار بود که FAA آن‌ها را تایید کند، می‌توان به کاربردها در زمینه‌ی کشاورزی، خطوط نیرو، لوله‌های نفت و گاز اشاره کرد.
آیا به فعالیت در این حوزه علاقمندید؟
علی‌رغم آماده کردن زیرساخت‌ها توسط برخی از کمپانی‌ها برای استفاده‌ی تجاری از پهپادها، هنوز این فناوری و استفاده از این ابزارها، آنطور که باید و شاید در کشور ما شناخته شده نیست. در برخی از مسابقات روباتیک و نمایشگاه‌های مربوط به فناوری‌های نوین می‌توان نشانه‌هایی از استفاده از پهپادهای ملخی یافت که با توجه به فاصله‌ی موجود بین صنعت و دانشگاه در کشور عزیزمان، شاید سالیان درازی تا استفاده از پهپادها در صنعت و تدوین قوانین مرتبط داشته باشیم.
