گزارش پژوهشهایی درباره شناسایی ویروسهای حیوانی درگیر کننده انسان، دربرگیرنده آبله موش

نگرانی دانشمندان درباره شیوع آبله موش

دانشمندان حدود ۲۵۰ بیماری انسانی را شناسایی کرده‌اند که با جهش یک ویروس حیوانی از مانع گونه‌ای به وجود آمده‌اند. برای مثال اچ‌آی‌وی از شامپانزه‌ها شیوع پیدا کرد و منشا شیوع ویروس جدید کرونا نیز از خفاش‌ها بود.

شاید فناوری یادگیری ماشینی را به عنوان فناوری که در شناسایی چهره‌ها مهارت دارد، بشناسید اما اخیرا عملکرد این فناوری در حوزه پزشکی نیز درخشان بوده به طوری که گروهی از محققان در حال استفاده از این فناوری برای شناسایی و نابودی ویروس‌ها هستند.

کانال عصر ایران در تلگرام

به گزارش ایسنا و به نقل از نیویورک تایمز، "کولین کارلسون"(Colin Carlson) زیست‌شناس دانشگاه جورج تاون آمریکا اخیرا نگرانی‌هایی در مورد بیماری آبله موش(mousepox) پیدا کرده است. این ویروس که در سال ۱۹۳۰ کشف شد، در بین موش‌ها پخش می‌شود و آنها را بسیار بی‌رحمانه می‌کشد. اما دانشمندان هرگز آن را یک تهدید بالقوه برای انسان در نظر نگرفته‌اند. اکنون دکتر کارلسون، همکارانش و رایانه‌هایشان چندان در این باره مطمئن نیستند و فکر می‌کنند شاید آبله موش برای انسان نیز خطرناک باشد.

محققان با استفاده از روشی به نام یادگیری ماشینی، چند سال گذشته را صرف برنامه‌نویسی برای رایانه‌ها کرده‌اند تا به آنها درباره ویروس‌هایی که می‌توانند سلول‌های انسان را آلوده کنند، آموزش دهند. رایانه‌ها اطلاعات زیادی در مورد زیست‌شناسی و بوم‌شناسی میزبان‌های حیوانی آن ویروس‌ها می‌دانند و ژنوم و سایر ویژگی‌های خود ویروس‌ها را نیز مورد بررسی قرار داده‌اند. با گذشت زمان، رایانه‌ها عوامل خاصی را شناسایی کردند که می‌توانند پیش‌بینی کنند که آیا یک ویروس پتانسیل سرایت به انسان را دارد یا خیر.

هنگامی که رایانه‌ها توانایی خود در مورد ویروس‌هایی که دانشمندان قبلا به شدت آنها را مطالعه کرده بودند ثابت کردند، دکتر کارلسون و همکارانش از آنها برای بررسی موارد ناشناخته استفاده کردند و در نهایت فهرست کوتاهی از ویروس‌های حیوانی با پتانسیل پرش از "مانع گونه‌ای"(species barrier) و ایجاد شیوع بیماری انسانی را ایجاد کردند. در آخرین آزمایش‌ها، الگوریتم‌ها به‌طور غیرمنتظره ویروس آبله موش را در رده‌های بالای پاتوژن‌های خطرناک قرار دادند.

دکتر کارلسون و همکارانش به جستجو و پیدا کردن موارد بیشتر پرداختند که ناگهان آنها با اسنادی از یک شیوع فراموش شده در سال ۱۹۸۷ در روستاهای چین مواجه شدند. طی شیوع یک بیماری دانش آموزان مدرسه‌ای در آنجا به عفونتی که باعث گلودرد و التهاب در دست‌ها و پاهایشان شده بود مبتلا شده بودند.

سال‌ها بعد، گروهی از دانشمندان آزمایش‌هایی را روی سواب‌های گلو که در طول شیوع آن بیماری جمع‌آوری و در انبار ذخیره شده بود، انجام دادند. این نمونه‌ها همانطور که محققان در سال ۲۰۱۲ گزارش کردند، حاوی دی.ان.ای آبله موش بودند. اما توجه چندانی به مطالعه آنها نشد و تا یک دهه بعد و هم اکنون نیز آبله موش همچنان برای انسان تهدیدی محسوب نمی‌شود.

اگر عملکرد رایانه برنامه‌ریزی شده توسط دکتر کارلسون و همکارانش درست باشد، این ویروس می‌بایست مجددا مورد بررسی قرار گیرد. دانشمندان حدود ۲۵۰ بیماری انسانی را شناسایی کرده‌اند که با جهش یک ویروس حیوانی از مانع گونه‌ای به وجود آمده‌اند. برای مثال اچ‌آی‌وی از شامپانزه‌ها شیوع پیدا کرد و منشا شیوع ویروس جدید کرونا نیز از خفاش‌ها بود.

در حالت ایده آل، دانشمندان دوست دارند ویروس همه گیر بعدی را قبل از اینکه شروع به آلوده کردن افراد کند، بشناسند. اما ویروس‌های حیوانی بسیار زیادی وجود دارد که ویروس شناسان باید آن‌ها را مطالعه کنند. دانشمندان بیش از ۱۰۰۰ ویروس را در پستانداران شناسایی کرده‌اند، اما این به احتمال زیاد کسر کوچکی از تعداد واقعی آنچه که وجود دارد، است. برخی از محققان گمان می‌کنند که پستانداران حامل ده‌ها هزار ویروس هستند، در حالی که برخی دیگر این تعداد را صدها هزار می‌پندارند.

برای شناسایی عوامل جدید، محققانی مانند دکتر کارلسون از رایانه‌ها برای شناسایی الگوهای پنهان در داده‌های علمی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، این ماشین‌ها می‌توانند ویروس‌هایی را که به‌طور خاص ممکن است به بیماری‌های انسانی منجر شوند، شناسایی کنند و همچنین می‌توانند پیش‌بینی کنند که کدام حیوانات به احتمال زیاد حامل ویروس‌های خطرناکی هستند که ما هنوز درباره آن‌ها اطلاعاتی نداریم.

"باربارا هان"(Barbara Han) بوم شناس بیماری‌ها در موسسه مطالعات اکوسیستم کری در میلبروک، نیویورک که با دکتر کارلسون همکاری می‌کند، گفت: به نظر می‌رسد که شما یک مجموعه چشم جدید دارید. "شما نمی‌توانید به همان اندازه که یک مدل می‌تواند ابعاد را ببینید.

دکتر هان برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ با یادگیری ماشینی آشنا شد. دانشمندان کامپیوتر چندین دهه در حال توسعه این تکنیک بودند و شروع به ساخت ابزارهای قدرتمند با آن کردند. این روزها، یادگیری ماشینی رایانه‌ها را قادر می‌سازد تا برخی موارد تقلبی را شناسایی کرده و چهره افراد را نیز تشخیص دهند.

اما تعداد کمی از محققان از یادگیری ماشینی برای بیماری‌ها استفاده کرده بودند. دکتر هان فکر کرد که آیا می‌تواند از آن برای پاسخ دادن به سؤالات بازی مانند اینکه چرا کمتر از ۱۰ درصد از گونه‌های جوندگان دارای پاتوژن‌های شناخته شده برای آلوده کردن انسان هستند، استفاده کند یا خیر. او اطلاعات مربوط به گونه‌های مختلف جوندگان را از یک پایگاه داده آنلاین به رایانه‌ای متقل کرد. سپس رایانه به دنبال ویژگی‌های جوندگانی گشت که تعداد زیادی از پاتوژن‌های جهش یافته گونه‌ها را در خود جای داده بودند.

هنگامی که رایانه یک مدل را ایجاد کرد، او آن را بر روی گروه دیگری از گونه‌های جوندگان آزمایش و مشاهده کرد که چقدر می‌تواند حدس بزند که کدام یک مملو از عوامل بیماری زا هستند. در نهایت دقت مدل کامپیوتر به ۹۰ درصد رسید.

سپس دکتر هان به بررسی جوندگانی پرداخت که هنوز درباره پاتوژن‌های عامل بیماری آنها اطلاعی نداشت و سپس فهرستی از گونه‌های با اولویت بالا در شیوع بیماری را تهیه کرد. دکتر هان و همکارانش پیش‌بینی کردند که گونه‌هایی مانند ول کوهی(Microtus montanus) و موش ملخ‌خوار شمالی از غرب آمریکای شمالی احتمالا حامل پاتوژن‌های نگران‌کننده هستند.

از بین تمام صفاتی که دکتر هان و همکارانش به رایانه خود ارائه دادند، یکی از مواردی که بیش از همه مهم بود طول عمر جوندگان بود. گونه‌هایی که در جوانی می‌میرند، حامل پاتوژن‌های بیشتری هستند، علت این امر نیز شاید به این دلیل است که تکامل، منابع بیشتری از آنها را، به جای ایجاد یک سیستم ایمنی قوی، برای تولید مثل به کار می‌برد.

این نتایج شامل سال‌ها تحقیق پر زحمت بود که در آن دکتر هان و همکارانش پایگاه‌های اطلاعاتی زیست‌محیطی و مطالعات علمی را به دنبال داده‌های مفید جستجو کردند. اخیرا، محققان این کار را با ساختن پایگاه‌های اطلاعاتی که به صراحت برای آموزش رایانه‌ها درباره ویروس‌ها و میزبان‌های آنها طراحی شده‌اند، سرعت بخشیده‌اند.

به عنوان مثال در ماه مارس دکتر کارلسون و همکارانش از یک پایگاه داده دسترسی آزاد به نام "VIRION" رونمایی کردند. در این پایگاه داده نیم میلیون اطلاعات در مورد ۹۵۲۱ ویروس و ۳۶۹۲ میزبان حیوانی آنها جمع‌آوری شده است. اطلاعات آن نیز همچنان در حال افزایش است.

پایگاه‌های داده‌ای مانند VIRION اکنون امکان پرسیدن سوالات متمرکزتر در مورد همه‌گیری‌های جدید را فراهم می‌کند. زمانی که همه گیری کووید شیوع پیدا کرد، سریع مشخص شد که ویروس جدیدی به نام کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ باعث ایجاد آن شده است. دکتر کارلسون، دکتر هان و همکارانشان برنامه‌هایی را برای شناسایی حیواناتی که به احتمال زیاد پناهگاه کروناویروس جدید هستند ایجاد کردند.

کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ متعلق به گروهی از گونه‌ها به نام بتاکروناویروس‌ها (betacoronaviruses) است که شامل ویروس‌هایی است که باعث همه‌گیری سارس و مرس در بین انسان‌ها شده‌اند. در بیشتر موارد، بتاکروناویروس‌ها خفاش‌ها را آلوده می‌کنند. زمانی که کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ در ژانویه ۲۰۲۰ کشف شد، ۷۹ گونه خفاش حامل آنها شناخته شدند. اما دانشمندان به طور سیستماتیک تمام ۱۴۴۷ گونه خفاش را برای بررسی بتاکروناویروس جستجو نکرده‌اند و تکمیل چنین پروژه‌ای سال‌ها طول می‌کشد.

دکتر کارلسون، دکتر هان و همکارانشان با ارائه داده‌های بیولوژیکی در مورد انواع مختلف خفاش‌ها و رژیم غذایی آنها، طول بال‌هایشان و غیره در رایانه‌شان مدلی را ایجاد کردند که می‌تواند پیش‌بینی‌هایی درباره خفاش‌های حامل ویروس ارائه دهد. آنها بیش از ۳۰۰ گونه را پیدا کردند که با این شرایط سازگار بود.

از آن پیش‌بینی در سال ۲۰۲۰، محققان در واقع بتاکروناویروس‌ها را در ۴۷ گونه خفاش پیدا کرده‌اند که همه آنها در فهرست‌های پیش‌بینی ایجاد شده توسط برخی از مدل‌های رایانه‌ای که برای مطالعه خود ساخته بودند، قرار داشتند.

"دنیل بکر"(Daniel Becker) بوم شناس بیماری در دانشگاه اوکلاهاما که همچنین روی مطالعه بتاکرونا ویروس مطالعه می‌کرد، گفت اینکه ویژگی‌های ساده مانند اندازه بدن می‌تواند منجر به پیش بینی‌های قدرتمند در مورد ویروس‌ها شود، شگفت انگیز است.

دکتر "پراناو پاندیت"(Pranav Pandit) همه‌گیر شناس دانشگاه کالیفرنیا در دیویس، نظر داد که این مدل‌ها بسیار در حال پیشرفت هستند و وقتی روی ویروس‌هایی که به خوبی مطالعه شده‌اند آزمایش شوند، به طور قابل‌توجهی بهتر از مواقع تصادفی عمل می‌کنند، ولی او گفت: در مرحله‌ای نیستیم که بتوانیم به آن نتایج تکیه کنیم و هشداری دهیم و به دنیا بگوییم این یک ویروس مشترک بین انسان و حیوان است.

"ناردوس مولنتز"(Nardus Mollentze ) ویروس شناس محاسباتی در دانشگاه گلاسگو و همکارانش روشی را ایجاد کرده‌اند که می‌تواند دقت مدل‌ها را به طور قابل توجهی افزایش دهد. مدل‌های آنها به جای نگاه کردن به میزبان‌های ویروس، به ژن‌های آن نگاه می‌کند. می‌توان به رایانه آموزش داد که ویژگی‌های ظریف ژن‌های ویروس‌هایی را که می‌توانند انسان را آلوده کنند، تشخیص دهد.

دکتر مولنتز و همکارانش در اولین گزارش خود در مورد این تکنیک، مدلی را توسعه دادند که می‌توانست ویروس‌های آلوده کننده انسان را به درستی در بیش از ۷۰ درصد مواقع تشخیص دهد. به گفته او سلول‌های ما می‌توانند ژن‌های خارجی را تشخیص دهند و زنگ خطر را به سیستم ایمنی بدن ارسال کنند. ویروس‌هایی که می‌توانند سلول‌های ما را آلوده کنند ممکن است توانایی تقلید دی.ان.ای خود را به عنوان نوعی استتار ویروسی داشته باشند. هنگامی که آنها این مدل را برای ویروس‌های حیوانی به کار بردند، فهرستی از ۲۷۲ گونه در معرض خطر بالای همه گیری را ایجاد کردند.

"امی د ویت"(Emmie de Wit) ویروس شناس آزمایشگاه Rocky Mountain در همیلتن مونتانا که بر تحقیقات بر روی ویروس کرونا جدید، آنفلوآنزا و سایر ویروس‌ها نظارت می‌کند، گفت که او و همکارانش باید راهی برای شناسایی بدترین ژنها در میان ویروس‌های حیوانی بیابند.

دکتر مولنتز برای پیگیری مطالعه اولیه خود با دکتر کارلسون و همکارانش برای ادغام داده‌های مربوط به ژن‌های ویروس‌ها با داده‌های مربوط به زیست‌شناسی و بوم‌شناسی میزبان‌ها کار می‌کند. محققان نتایج امیدوارکننده‌ای از این رویکرد به دست آورده‌اند.

انواع دیگر داده‌ها ممکن است پیش بینی‌ها را حتی بهتر کنند. به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ویروس، پوشش مولکول‌های قند روی سطح آن است. ویروس‌های مختلف در نهایت با الگوهای متفاوتی از مولکول‌های قند ایجاد می‌شوند و این ترتیب می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت آنها داشته باشد. برخی از ویروس‌ها می‌توانند از این روکش مولکولی برای پنهان شدن از سیستم ایمنی میزبان خود استفاده کنند. در موارد دیگر، ویروس می‌تواند از مولکول‌های قند خود برای اتصال به سلول‌های جدید استفاده کند و باعث ایجاد عفونت جدید شود.

در این ماه، دکتر کارلسون و همکارانش مطالعه‌ای را به صورت آنلاین منتشر کردند که در آن تاکید کردند که یادگیری ماشینی ممکن است بینش‌های زیادی از پوشش قندی ویروس‌ها و میزبان‌های آنها به دست آورد. دکتر کارلسون گفت: حس اصلی من این است که ما خیلی بیشتر از آنچه فکر می‌کنیم اطلاعات داریم.

او خاطرنشان کرد که مدل‌ها تاکنون عمدتا بر روی پتانسیل یک پاتوژن برای آلوده کردن سلول‌های انسانی تمرکز کرده‌اند. قبل از ایجاد یک بیماری جدید انسانی، یک ویروس نیز باید از فردی به فرد دیگر سرایت کند و در طول مسیر علائم جدی ایجاد کند. او منتظر نسل جدیدی از مدل‌های یادگیری ماشینی است که بتواند آن پیش‌بینی‌ها را نیز انجام دهد.

او گفت: آنچه ما واقعا می‌خواهیم بدانیم لزوما این نیست که کدام ویروس می‌تواند انسان را آلوده کند، بلکه این است که کدام ویروس می‌تواند باعث شیوع بیماری شود. بنابراین این واقعا گام مهم بعدی است که ما باید آن را کشف کنیم.

رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا: باید برای یک درگیری بین المللی آماده شویم

حمله روسیه به اوکراین نه تنها صلح و ثبات اروپا را، بلکه صلح و ثبات جهانی را که والدین من و نسل‌های آمریکایی برای دفاع از آن سخت جنگیدند، متزلزل می‌کند.

---

رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در سخنان خود در جلسه استماع کمیته فرعی تخصیص بودجه سنا در مورد بودجه دفاعی این کشور، مدعی شد که پتانسیل درگیری بین قدرت‌های بزرگ در حال افزایش است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از سی ان ان، «مارک میلی» رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا امروز سه شنبه اعلام کرد که جهان شاهد «بزرگترین تهدید برای صلح و امنیت اروپا و شاید جهان» در چند دهه اخیر به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین است.

میلی در این باره گفت: حمله روسیه به اوکراین نه تنها صلح و ثبات اروپا را، بلکه صلح و ثبات جهانی را که والدین من و نسل‌های آمریکایی برای دفاع از آن سخت جنگیدند، متزلزل می‌کند.

وی همچنین گفت که آمریکا «در یک نقطه عطف ژئواستراتژیک بسیار حساس و تاریخی» قرار گرفته است و این جایی است که ارتش ایالات متحده باید همزمان «آمادگی خود را حفظ کند و برای آینده مدرن شود».

رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا افزود: چنانچه این کار را انجام ندهیم، امنیت نسل‌های آینده را به خطر می‌اندازیم.

وی امروز سه شنبه در بیانیه افتتاحیه خود در جلسه استماع کمیته فرعی تخصیص بودجه سنا در مورد بودجه دفاعی این کشور به سناتورهای کنگره گفت که جهان در حال بی ثبات تر شدن است.

میلی گفت: پتانسیل درگیری عمده بین‌المللی بین قدرت‌های بزرگ در حال افزایش است، نه کاهش.

جنگ اوکراین و دورنمای نا امنی غذایی

جنگ اوکراین و ناامنی غذایی در اروپا

اوکراین و روسیه هر دو صادرکنندگان عمده محصولات غلات هستند و روی هم رفته بیش از یک چهارم عرضه جهانی گندم را تشکیل می دهند.

جنگ اوکراین درکنار مولفه‌هایی مانند مشکلات ناشی از همه‌گیری کرونا وافزایش جهانی قیمت انرژی روند عرضه و تولید مواد غذایی در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده و این مساله کشورهای اروپایی را که بخشی ازاقلام اساسی خود را ازمناطق اطراف دریای سیاه تامین می‌کنند بشدت نگران ناامنی غذایی کرده است.

کانال عصر ایران در تلگرام

اپلیکیشن عصر ایران

به گزارش ایرنا، بالغ بر دو ماه از اقدام نظامی روسیه در اوکراین می‌گذرد و هنوز دورنمای روشنی از پایان جنگ مشاهده نمی‌شود. تب رجزخوانی کشورهای غربی و روسیه هر روز بالاتر می‌رود و ناظران معتقدند که درگیری‌ها ممکن است چندین سال طول بکشد.

اروپا از ابتدای جنگ اوکراین تحریم‌های اقتصادی سنگینی را علیه روسیه وضع کرده و در تلاش است تا وابستگی خود به نفت‌وگاز این کشور را تا پایان سال جاری میلادی به صفر برساند. بر همین اساس قیمت هر لیتر بنزین و گازوئیل در اغلب کشورهای اروپایی به نسبت دو ماه قبل سی درصد افزایش یافته است.

البته انرژی تنها بخشی نیست که تحت تأثیر قرار گرفته و مسلم است که پیامدهای جنگ فراتر از هزینه فوری آن تاثیری طولانی خواهد داشت که در سال‌های آینده بروز و ظهور پیدا خواهد کرد.

تحولات اوکراین در دو ماه گذشته شکنندگی سیستم های غذایی جهانی را برجسته کرده است. اوکراین و روسیه هر دو صادرکنندگان عمده محصولات غلات هستند و روی هم رفته بیش از یک چهارم عرضه جهانی گندم را تشکیل می دهند.در واقع مناطق اطراف دریای سیاه به "سبد نان جهان" مشهور است و دست کم ۲۹ درصد از صادرات جهانی گندم از روسیه و اوکراین صورت می گیرد

الکساندر کاراوایتسف، اقتصاددان ارشد در شورای بین‌المللی غلات می‌گوید که تجارت در دریای سیاه متوقف شده است، و به دلیل تحریم‌های مالی و افزایش بیمه‌ها، کسی تمایل به ارسال کشتی و تجارت در این منطقه ندارد.

سایر اقلام اساسی مانند ذرت، جو و روغن آفتابگردان نیز به این دلیل که روسیه صادرات غلات را محدود کرده تحت تأثیر قرار گرفته‌ و ادامه جنگ می‌تواند بر کاشت و برداشت محصولات کشاورزی در این منطقه، تأثیر منفی بگذارد.

در دو ماه گذشته قیمت غلات و روغن‌های خوارکی به دلیل اثرات کوتاه‌مدت جنگ افزایش شدیدی را تجربه کرده است. در کشورهایی مانند بریتانیا - با تولید داخلی نسبتاً بالای غلات و دانه‌های روغنی - تأثیر محدود بوده اما قیمت ها بشدت بالارفته و قفسه روغن بسیاری از فروشگاه‌ها خالی است. این درحالیست که بسیاری از کشورهای آفریقایی مانند مصر که تقریباً به طور کامل به واردات وابسته است در برابر کمبود مواد غذایی بسیار آسیب‌پذیرتر هستند.

«عبیر عطفا» سخنگوی ارشد برنامه جهانی غذای سازمان ملل می گوید که تأثیر جنگ در اوکراین فراتر از مرزهای این کشور احساس می شود. وی هشدار داد «هر گونه اختلال جدی در تولید و صادرات از این منطقه، امنیت غذایی میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را از بین می‌برد.» این درحالیست که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرد که شاخص جهانی قیمت مواد غذایی در ماه مارس به بالاترین میزان خود از زمان تاسیس فائو رسید.

علاوه بر تأثیری که عرضه محدود مواد غذایی بر افزایش قیمت‌ها خواهد گذاشت، اختلال در عرضه کود نیتروژن نیز بر تولید مواد غذایی تأثیر خواهد گذاشت. کود نیتروژن یکی از اصلی‌ترین کودهای مورد نیاز کشاورزی است که تامین آن به منظور افزایش بازدهی زمین‌های کشاورزی ضروری است.

اروپا در واکنش به تحولات جاری، به فکر افزایش تولد مواد غذایی از طریق تاخیر اجرای مقررات سختگیرانه زیست محیطی افتاده است. البته ناظران معتقدند که این یک رویکرد کوته بینانه است و در درازمدت نتیجه معکوس دارد. «فرانس تیمرمنز» معاون کمیسیون اروپا، در ماه مارس گذشته نسبت به چنین اقداماتی هشدار داد: «لطفاً این توهم را باور نکنید که […] با پشت کردن به راهبردهای کشاورزی به تولید غذا کمک خواهید کرد.»

به هر روی کارشناسان معتقدند که بحران کنونی در سیستم غذایی فقط یک طعم کوچک از آنچه در آینده پیش‌ خواهد آمد است. آن‌ها می‌گویند هر گونه افزایش در تولید مواد غذایی که با گسترش زمین‌های زراعی در اتحادیه اروپا حاصل می‌شود، به دلیل اینکه گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، منجر به تغییر جدی و بی‌ثباتی الگوی آب و هوای مناطق کشاورزی در سراسر جهان خواهد شد، ناچیز خواهد بود.

تاثیر تغییرات اقلیمی بر امنیت غذایی

آخرین گزارش گروه بین‌دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) تأثیر گرمایش دو درجه‌ای بر سیستم‌های غذایی را این طور خلاصه کرده است: «خطرات امنیت غذایی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی شدیدتر [از گرمایش ۱.۵ درجه‌ای] خواهد بود که در جنوب صحرای آفریقا، آسیای جنوبی، آمریکای مرکزی و جنوبی منجر به سوءتغذیه و کمبود مواد مغذی می‌شود. گرمایش زمین به تدریج سلامت خاک و اکوسیستم مانند گرده افشانی را تضعیف می کند، فشار ناشی از آفات و بیماری ها را افزایش می دهد و زیست توده جانوران دریایی را کاهش می دهد و بهره وری مواد غذایی را در بسیاری از مناطق روی خشکی و اقیانوس تضعیف می کند.»

از این رو به‌نظر می‌رسد که با از بین رفتن مزارع و محصولات کشاورزی، نا امنیتی غذایی در دهه‌های آتی افزایش خواهد یافت، چراکه اکوسیستم مصرف بشر به طور فزاینده‌ای به زمین و منابع بیشتری برای تأمین مواد غذایی نیاز خواهد داشت.

آیا رژیم غذایی انسان مقصر وضع موجود است؟

بر اساس مطالعات صورت گرفته، ضایعات و مصرف بیش از حد مواد غذایی بخش مهمی از مشکل نا امنی غذایی را تشکیل می‌دهد، اما بیشترین سهم مربوط به دامپروری است. «هنری دیمبلبی» تاجر و نویسنده انگلیسی می‌گوید: هشتاد و پنج درصد از زمینی که برای تغذیه ما استفاده می شود برای دامداری استفاده می شود، درحالی که گوشت و لبنیات فقط یک سوم کالری ما را تشکیل می دهند. این درحالیست که به گفته وی پروتئین های گیاهی به طور متوسط ​​۷۰ برابر کمتر از گوشت گاو گازهای گلخانه ای تولید می کنند و بیش از ۱۵۰ برابر زمین کمتری مصرف می کنند.

در اتحادیه اروپا، بیش از ۶۰ درصد از زمین های زراعی برای تولید خوراک دام به جای غذا برای مصرف انسان استفاده می شود. در واقع بیشتر کالری هایی که وارد زمین های زراعی برای تولید خوراک دام می شود توسط خود حیوان مصرف می شود و تنها بخش کوچکی به محصول نهایی راه پیدا می کند.

گزارش گروه IPCC تاکید می‌کند که رژیم‌های غذایی سرشار از محصولات حیوانی سهم عمده‌ای در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند. در آخرین گزارش این تشکیلات آمده است: «کاهش مصرف بیش از حد گوشت یکی از مؤثرترین اقدامات برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است». در همین پیوند کارشناسان معتقدند که نسل امروز بشر باید با تغییر فرهنگ غذایی از بروز ناامنی غذایی در قرن آینده جلوگیری کند.

دولت انگلیس قرار است شیوه‌نامه‌ای را منتشر کند که شامل کاهش ۳۰ درصدی مصرف محصولات حیوانی تا سال ۲۰۵۰ و پیشنهادهایی برای تأمین مالی نوآوری برای حمایت از رشد پروتئین‌های گیاهی است.

البته تغییرات جزئی زیادی را می‌توان در سیاست غذایی اعمال کرد که به تسریع تغییرات در رفتار و فرهنگ غذایی کمک ‌کند. اما نقطه مشترک قریب به اتفاق گزارش‌ها و تحلیل‌های ارائه شده توسط نهادهای بین‌المللی ناظر بر این واقعیت است که تولید و عرضه غذا با یک چالش جدی روبروست و باید برای آینده‌ای عادلانه‌تر و مطمئن‌تر برنامه‌ریزی عملی صورت گیرد.

احتمال قحطی مواد غذایی در غرب آسیا و آفریقا در پی جنگ اوکراین

بسیاری از ناظران پیش بینی می کنند طی ماه های آینده و در صورت تداوم جنگ اوکراین، ممکن است قربانیان قحطی در کشورهای حوزه آفریقا و غرب آسیا بسیار بیشتر از قربانیان جنگ اوکراین باشد.

سازمان ملل متحد گزارش داد که قیمت جهانی مواد غذایی در ماه مارس در نتیجه تهاجم روسیه به اوکراین به بالاترین سطح خود رسیده است.

به کانال عصر ایران در تلگرام بپیوندید

به گزارش عصرایران به نقل از گاردین، بر اساس شاخص ماهانه قیمت مواد غذایی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) که در روز جمعه (دیروز) منتشر شد، قیمت انواع روغن‌های پخت و پز، غلات و گوشت طی ماه گذشته به بالاترین سطح خود رسیدند و به این معناست که قیمت مواد غذایی نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک سوم بیشتر است.

جنگ روسیه و اوکراین صادرات کالاهای حیاتی از روسیه و اوکراین را که اغلب از منطقه درگیر جنگ در دریای سیاه انجام می شود، مختل کرده است. این دو کشور بیش از یک چهارم صادرات گندم جهان را دارند.

جنگ اوکراین به افزایش 17 درصدی قیمت غلات در ماه گذشته انجامیده است. صادرات روسیه نیز به دلیل مشکلات مالی و کشتیرانی کند شده است.

قیمت جهانی گندم در ماه مارس گذشته 19.7 درصد افزایش یافته و قیمت ذرت نیز 19.1 درصد نسبت به ماه قبل افزایش یافته است.

بر اساس اعلام فائو این مشکلات احتمالا ادامه خواهد داشت و منجر به افزایش قیمت ها، کاهش ذخایر و عدم اطمینان در بازار گندم در آینده خواهد شد.

یکی از سخنگویان فائو در این باره گفت: قیمت‌های بالاتر به‌ویژه برای کشورهایی که در حال حاضر با بحران‌های دیگری از جمله جنگ داخلی، خشکسالی و دیگر بلایای طبیعی و فقر اقتصادی و یا ترکیبی از اینها دست و پنجه نرم می‌کنند، نگران‌کننده است و این قبیل کشورها که به شدت به واردات مواد غذایی وابسته هستند ممکن است برای پرداخت قیمت های بالاتر مشکل داشته باشند."

به گفته این مقام فائو:" افزایش قیمت در کشورهایی که بیشترین سهم از درآمد قابل تصرف صرف شده برای مواد غذایی در آنها بیشتر است، قابل توجه است. در این موارد، آسیب‌پذیرترین افراد احتمالا وعده‌های غذایی خود را حذف می‌کنند، غذاهای کم‌مغذی می‌خرند یا از سایر راهبردهای مقابله‌ای استفاده می‌کنند که اثرات طولانی‌مدتی بر سلامت و رفاه آنها خواهد داشت."

"جوزف گلوبر" پژوهشگر ارشد موسسه تحقیقات سیاست بین‌المللی غذا، گفت قبل از جنگ اوکراین، قیمت ها در بیشتر کشورها به دلیل محدودیت عرضه جهانی به بالاترین حد خود نزدیک شده بود و سطح ذخایر پیش‌بینی‌شده کشورها نسبت به سال‌های اخیر پایین بود و این بدان معناست که منابع کمی برای مهار اثرات کاهش صادرات از حوزه دریای سیاه وجود دارد."

موسسه تحقیقات سیاست بین‌المللی غذا تخمین می زند که اوکراین و روسیه 12 درصد از کالری های مبادله شده در جهان را تشکیل می دهند.

گلوبر گفت که نوسان قیمت مواد غذایی در همه جا احساس می شود. کشورهایی که به ویژه به گندم روسیه و اوکراین متکی بودند ممکن است مجبور شوند برای تامین گندم به اتحادیه اروپا، ایالات متحده، استرالیا، کانادا و آرژانتین بروند.

او گفت: "بسیاری از این کشورها در شمال آفریقا و خاورمیانه هستند که گندم اغلب 35 درصد از کل کالری مصرفی شان را تشکیل می دهد و اکثریت گندم وارداتی به این کشورها از حوزه دریای سیاه است."

منطقه دریای سیاه همچنین منبعی حیاتی برای روغن آفتابگردان بوده است و محدودیت صادرات به این معناست که قیمت روغن نباتی تقریبا یک چهارم از ماه فوریه (بهمن 1400) بدین سو افزایش یافته است. قیمت روغن های نخل، سویا و کلزا نیز به دلیل افزایش تقاضا افزایش یافته است.

در اوایل این هفته، برنامه جهانی غذا اعلام کرد کاهش صادرات روسیه و اوکراین در اثر جنگ به چندین کشور در شرق آفریقا، از جمله کنیا، اتیوپی، سومالی و سودان جنوبی - کشورهایی که پیشتر و اکنون دوره های طولانی خشکسالی را تجربه کرده اند، ضربه خواهد زد.

برنامه جهانی غذا گفته که قیمت غذاهای محلی در این کشورها به طور متوسط در مقایسه با سال گذشته یک چهارم افزایش یافته است، اما در سودان تا 92 درصد افزایش یافته است.

این سازمان همچنین هشدار داد که کشورهای شرق آفریقا برای کود کاملا به واردات وابسته هستند که اوکراین و روسیه نیز منبع اصلی آن است و این اختلال می تواند بر تولید محلی آنها هم تاثیر گذاشته و قیمت مواد غذایی را حتی بیشتر کند.

بسیاری از ناظران پیش بینی می کنند طی ماه های آینده و در صورت تداوم جنگ اوکراین، ممکن است قربانیان قحطی در کشورهای حوزه آفریقا و غرب آسیا بسیار بیشتر از قربانیان جنگ اوکراین باشد.

---

بیشتر بخوانید:

افزایش نگرانی در خاورمیانه و شمال آفریقا بابت تاثیر جنگ اوکراین بر واردات گندم

چینی ها بیش از نصف غلات دنیا را ذخیره کرده اند

افزایش هشداردهنده سرعت پیدایش خشکسالی های ناگهانی در زمین

این پدیده در چندین کشور و منطقه مانند آمریکا، استرالیا، چین و آفریقا رخ داده و شرایط خشکسالی سریع در مرکز ایالات متحده در جریان خشکسالی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ آمریکا شمالی، ظرف چند هفته پدیدار شده است.

دانشمندان بین المللی هشدار داده اند: که سرعت حمله خشکسالی های ناگهانی در ۲۰ سال اخیر در زمین بیشتر از قبل شده، به گونه ای که تقریبا ۳۳ تا ۴۶ درصد خشکسالی های ناگهانی در مدت تنها پنج سال رخ می دهد.

به کانال عصر ایران در تلگرام بپیوندید

به گزارش روز سه شبه ایرنا؛ تارنمای "ساینس الرت" نوشته است: بیشتر مردم نکاتی در باره جاری شدن سیل های ناگهانی شنیده اند، اما خشکسالی های ناگهانی چندان مشهور نیستند. هر چند متاسفانه این وضع در حال تغییر است و سرعت پدیدار شدن دوره های خشکسالی ناگهانی غیرعادی در شرایط گرم تر دگرگونی های اقلیمی، افزایش یافته است.

 بررسی تازه در باره خشکسالی های ناگهانی نشان می دهد که ظاهرا سرعت خشکسالی های ناگهانی در ۲۰ سال گذشته بیشتر شده و تقریبا ۳۳ تا ۴۶ درصد خشکسالی های ناگهانی در تنها پنج سال پدیدار می شود.

این پدیده در چندین کشور و منطقه مانند آمریکا، استرالیا، چین و آفریقا رخ داده و شرایط خشکسالی سریع در مرکز ایالات متحده در جریان خشکسالی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ آمریکا شمالی، ظرف چند هفته پدیدار شده است.

خشکسالی های ناگهانی در مناطق مرطوب و نیمه مرطوب مانند جنوب شرق آسیا، شرق آسیا، حوزه آمازون، شمال شرقی آمریکا و جنوب آمریکا بیشتر است، هر چند ممکن است در خارج این مناطق نیز رخ دهد.

صندوق بین المللی پول اعلام کرد که تناوب و شدت فجایع مرتبط با دگرگونی های اقلیمی در خاورمیانه و آسیای میانه، سریع تر از دیگر مناطق زمین رخ می دهد و تهدید بزرگی برای رشد و رفاه ساکنان این منطقه است.

"کریستالینا جئورجیوا" مدیرعامل این نهاد وام دهنده جهانی گفت: ارزیابی های تازه نشان می دهد که فجایع زیست محیطی در خاورمیانه به صورت میانگین سالانه هفت میلیون نفر را مصدوم و آواره می کند و موجب مرگ بیش از ۲۶۰۰ تن و وارد شدن زیان های مادی به میزان ۲ میلیارد دلار می شود. سیاهه این فجایع مانند خشکسالی ها در شمال آفریقا، سومالی و ایران، همه گیری ها و هجوم گله های ملخ به شاخ آفریقا، روان شدن سیلاب های شدید در قفقاز و آسیای میانه، به سرعت طولانی تر می شود.

بر اساس این ارزیابی ها؛ تحلیل داده های مربوط به قرن گذشته نشانگر افزایش دما تا ۱.۵ درجه سانتیگراد در این منطقه است که ۲ برابر میزان افزایش دمای جهانی است که ۰.۷ درجه بود.  

 تغییرات اقلیمی در قالب یک دوره خشکسالی، کمبود آب یا بی‌آبی متوالی، افزایش سالانه دمای هوا، افزایش آلودگی هوای شهرهای بزرگ، وقوع سیل‌ها و طوفان‌های شدید و گسترده ظهور کرده و اثرات بی‌سابقه‌ای  دارند. این تغییرات اقلیمی به‌خصوص تغییرات آب و هوایی، محیط ‌زیست انسان را به محیطی سخت‌تر و نابسامان تبدیل کرده است.

 بلایای طبیعی، شکل دیگر از حوادث است و به مجموعه‌ای از حوادث زیانبار گفته می‌شود که منشاء انسانی ندارند. این حوادث معمولاً غیرقابل پیش‌بینی بوده و یا حداقل از مدت‌های طولانی قبل نمی‌توان وقوع آنها را پیش‌بینی کرد. هر یک از عناصر جوی به تنهایی می‌تواند بلایای مهمی مانند افزایش دما و گرمازدگی، سرعت‌های زیاد باد و وقوع توفان، بارش‌های تندری و وقوع تگرگ، یخبندان و سرمازدگی  را ایجاد کند اما بیشترین خسارات جانی و مالی بر اثر پدیده‌های جوی ترکیبی و خطرات ثانویه ناشی از آنها مانند توفان، رعد و برق، خشکسالی‌ها، سیل و آتش سوزی است.

بلایای طبیعی پدیده‌های ناشی از عواملی تحمیلی بر طبیعت شامل آلودگی هوا، باران‌های اسیدی، افزایش گاز کربنیک و آلاینده‌ها در جو و اثرات گلخانه‌ای ناشی از آنها، نازک شدن لایه ازن هستند که البته دسته‌ای از پدیده‌های ناشی از سازوکار و ساختار عوامل طبیعی همچون زلزله، سیل، خشکسالی، بیابان زایی، پیشروی آب دریاها در خشکی  را نیز شامل می‌شود.