بررسی اثرات مثبت و منفی حضور در شبکه های اجتماعی بر مغز

شبکه اجتماعی با مغز ما چه می کند؟ (از برترینها)

نیمی از مردم جهان به صورت مستمر در اینترنت حضور دارند و پایان سال 2014 میلادی گفته شد که دوسوم جهانیان عضو شبکه های اجتماعی هستند.

هفته نامه عصر ارتباط - میثم لطفی: نیمی از مردم جهان به صورت مستمر در اینترنت حضور دارند و پایان سال 2014 میلادی گفته شد که دوسوم جهانیان عضو شبکه های اجتماعی هستند. حضور در شبکه اجتماعی و سر زدن به صفحات مختلف آن مانند خوردن غذا برای مردم عادی شده است. اما تاکنون فکر کرده اید که این پلتفرم های عمومی تا چه اندازه می توانند روی ما تاثیر بگذارند؟ 

انسان های امروزی را در حالی مشاهده می کنیم که هنگام قدم زدن، حضور در کنار اعضای خانواده، قرارهای ملاقات و حتی جلسات کاری تمام حواس خود را معطوف به گوشی هوشمند کرده اند و حین آنکه با شما صحبت می کنند، با دوستان خود در فیس بوک و توییتر ارتباط دارند. این مساله به یک روند عادی تبدیل شده است و تقریبا عموم شهرنشینان با چنین اتفاقی برخورد کرده اند. اما محققان در بررسی جدید خود به این نتیجه رسیده اند که این رفتارهای ساده و روزمره می تواند تاثیرات قابل ملاحظه ای روی مغز انسان برجا بگذارد.

برای نخستین بار مرکز TollFreeForwarding مطالعه در این زمینه را انجام داد تا دریابد که شبکه های اجتماعی چگونه می توانند بدن انسان را درگیر کنند و روی آن اثر بگذارند. در این بررسی مشخص شد بسیاری از ما نمی توانیم بدون چک کردن تلفن همراه بیش از پنج دقیقه دوام بیاوریم و بعضی از ما به گونه ای به شبکه های اجتماعی معتاد شده ایم که تمام شبانه روزمان با آن می گذرد.

محققان دریافته اند که براساس نشانه های مربوط به اعتیاد در شبکه های اجتماعی، 10 دقیقه توییت کردن می تواند سطح اوکسیتوسین موجود در خون انسان را تا 13 درصد افزایش دهد و همین امر باعث می شود تا به مرور زمان به این فضا معتاد شویم و با هر بار حضور در توییتر حس خوبی به دست آوریم. همچنین مشخص شده است زمانی که بیش از پنج ساعت در اینترنت گشت و گذار می کنیم، نحوه محاسبه و پردازش اطلاعات در مغز انسان تغییر می کند و این مساله نشان می دهد که دنیای مجازی تا چه اندازه می تواند روی انسان ها تاثیرگذار باشد.

محققان در بخش دیگری از این بررسی به این نتیجه رسیدند زمانی که صفحه شخصی در شبکه اجتماعی را ملاحظه می کنیم، میزان ترشح آدرنالین و برخی هورمون ها افزایش می یابد و همین مساله اعتیاد به این فضای اینترنتی عمومی را باعث می شود. میزان اثرگذاری شبکه اجتماعی روی سیستم هورمونی بدن بسیار گسترده تر از تاثیرات حضور در اینترنت است. در سال 2000 میلادی گفته شده بود که 12 ثانیه حضور در اینترنت می تواند باعث ترشح آدرنالین در بدن شود و این در حالی است که بررسی های سال 2014 میلادی نشان داد هشت ثانیه حضور در شبکه اجتماعی می تواند اثر مشابه را برجا بگذارد.

به هر حال، باید این مساله را پذیرفت که شبکه اجتماعی کاربردی ترین ابزار ارتباطی در جهان محسوب می شود و محبوبیت فراوانی نزد کاربران دارد. مردم این روزها ترجیح می دهند، بخشی از زندگی خود را روی شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارند و با همین ابزار کاربردی متوجه شوند که در نقاط مختلف جهان چه اتفاقاتی رخ می دهد. اما در کنار این مزایا، این نکته را هم باید مدنظر قرار داد که این فضاها تاثیرات گسترده ای روی مغز انسان می گذارند که مهم به نظر می رسد. بررسی های مرکز TollFreeForwarding پنج تاثیر اصلی را که شبکه های اجتماعی بر مغز انسان می گذارند به قرار زیر بیان کرده است.

اعتیاد شدیدتر از مواد مخدر

تاکنون تاثیرات مختلف شبکه های اجتماعی بر دنیای فیزیکی بررسی شده است. اغلب کاربران این اخبار را شنیده اند که شبکه های اجتماعی باعث کاهش ارتباطات حضوری می شوند و انسان را در دنیای واقعی منزوی می کنند. اما این نخستین باری است که به صورت علمی نشان داده می شود که شبکه های اجتماعی مغز انسان را هم تحت تاثیر قرار می دهند. در مطالعه جدید مشخص شد 5 تا 10 درصد اعضای شبکه های اجتماعی از نظر فیزیکی قادر به کنترل و مدیریت زمان حضور در دنیای اینترنتی نیستند و به عبارت دیگر، یک دهم کسانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، نمی توانند این مساله را کنترل کنند که چقدر از زمان خود را باید به ابن پلتفرم ها اختصاص دهند و چگونه باید به حضور آنلاین خود پایان دهند.

دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که اعتیاد به اینترنت از اعتیاد به مواد مخدر شدیدتر و گسترده تر صورت می گیرد و تاثیراتی که دنیای مجازی بر مغز انسان می گذارد باعث می شود تا قابلیت تصمیم گیری و مدیریت زمان از بین برود. در این فرایند مغز انسان مانند شرایطی که فرد مواد مخدر مصرف کرده است عکس العمل نشان می دهد و در راستای آن مرکز کنترل و پردازش اطلاعات مربوط به عواطف، توجه و تصمیم گیری در مغز دچار اختلال می شود. این اختلالات به صورت جدی و شدید صورت می گیرند و از آنجایی که آثار آنها بیشتر از زمان استفاده از مواد مخدر است، دانشمندان شبکه مجازی را اعتیادآورتر از مخدرها می دانند.

ناتوانی در جلوگیری از حواس پرتی

زمانی که شبکه های اجتماعی نخستین گام ها را برای حضور میان مردم بر می داشتند، این باور ایجاد شده بود که اعضای این قبیل پلتفرم ها به صورت ناخودآگاه مهارت انجام همزمان چند کار را کسب می کنند و مغز آنها قابلیت تفکیک کارهای مختلف را به خوبی یاد می گیرد. بررسی های جدید نشان داد که این باور کاملا غلط است و مغز افرادی که مدام در این قبیل فضاها حضور دارند به گونه دیگر عمل می کند.

در بررسی جدید مرکز TollFreeForwarding مشخص شد کسانی که به صورت دایم در شبکه های اجتماعی حضور دارند نسبت به کاربران معمولی اینترنت کمتر از مهارت یادشده بهره می برند و به عبارت دیگر، افرادی که معتاد به شبکه های اجتماعی نیستند مهارت بیشتری برای انجام چند کار به صورت همزمان دارند. مغز معتادان به شبکه های اجتماعی قادر نیست روی اختلالات صورت گرفته و حواس پرتی های ناشی از اطلاعات مختلفی که دریافت می کند، فیلتر بگذارد و همین مساله باعث می شود این افراد نتوانند چند کار را به صورت همزمان انجام دهند. این بررسی همچنین مشخص کرده است افرادی که حضور کمرنگ تری در اینترنت دارند، اطلاعات را با دقت و کیفیت بالاتر در حافظه خود ذخیره می کنند.

تغییر سیستم ایمنی بدن

برخی کارشناسان بر این باورند که خطرناک ترین و بدترین تاثیری که شبکه اجتماعی می تواند روی مغز انسان بر جای بگذارد همین مساله است. در مطالعه مرکز TollFreeForwarding مشخص شد افرادی که به صورت دایم در شبکه های اجتماعی حضور دارند و آنها را می توان در جمع معتادان به شبکه های اجتماعی قرار داد، در مقابل محرک های ساده به عنوان یک پدیده فیزیکی عکس العمل نشان می دهند. براساس یافته های جدید مشخص شده است که سیستم عصبی معتادان به شبکه های اجتماعی برای درک اتفاقات پیرامون تغییر می کند و داده هایی که از هر اتفاق به مغز این افراد می رسد، با واقعیت تفاوت دارد.

به عنوان مثال، زمانی که بخشی از بدن این افراد دچار خارش می شود، اطلاعات مربوط به آن به گونه ای در مغز پردازش می یابد که عکس العمل نهایی یک پدیده فیزیکی جدی تر را نشان می دهد و فرد نسبت به آن اتفاق حس بدتری دریافت می کند.

گرفتن پاسخ مثبت بعد از حضور مجازی

این بررسی نشان داده است که حضور در شبکه اجتماعی می تواند میزان ترشح دوپامین را در بدن افزایش دهد. زمانی که فرد از طرف دوستان و اطرافیان خود لایک می گیرد یا آنکه کاربران برای مطالب منتشر شده از او کامنت می گذارند، سطح دوپامین در بدن افزایش می یابد. زمانی که 2 فرد در دنیای واقعی مقابل یکدیگر حضور دارند و با یکدیگر گفت و گو می کنند، اگر از طرف فرد مقابل مورد تایید قرار بگیرند احساس رضایت شخصی آنها 30 تا 40 درصد افزایش می یابد و این اتفاق در جریان ترشح دوپامین در بدن صورت می گیرد.

اما زمانی که فرد در دنیای مجازی حاضر می شود، پس از آنکه عکس وی مورد تایید بقیه قرار می گیرد یا کامنت هایی در جهت تایید او ارایه می شود این احساس رضایتمندی تا 80 درصد بیشتر می شود و فرد برای حضور در دنیای مجازی احساس بهتری دریافت می کند. هرچه میزان ترشح دوپامین افزایش یابد، بدن فرد پاداش بیشتری به او می دهد و احساس خودشیفتگی به یک هنجار تبدیل می شود. این مساله باعث می شود تا فرد از حضور طولانی در شبکه اجتماعی احساس رضایت کند و این رفتار را به صورت روزانه ادامه دهد.

تاثیرات مثبت در میزان علاقه مندی به افراد

محققان به این نتیجه رسیده اند که میزان علاقمندی افراد به یکدیگر در دنیای مجازی بیشتر از دنیای حقیقی است. به عبارت دیگر، افراد حاضر در شبکه های اجتماعی بیش از کسانی که در دنیای حقیقی طرف مقابل را دوست دارند، به او عشق می ورزند. با توجه به اینکه در شبکه های اجتماعی حضور افراد در کنار یکدیگر به صورت واقعی دنبال نمی شود، عکس العمل مغز در میزان علاقه مندی بین آنها شدیدتر جلوه می کند که به عقیده کارشناسان این نوع علاقه شدید مجازی کاذب است.

البته دانشمندان به جز پنج مورد یاد شده مستندات دیگری در اختیار دارند که براساس آن با یقین کامل در مورد آثار منفی شبکه های اجتماعی روی مغز انسان صحبت می کنند. به عقیده آنها مغز به صورت پیش فرض دریافت اطلاعات را پیش بینی می کند و زمان که اطلاعات مطابق پیش بینی قبلی به آن می رسد، بخشی موسوم به «هسته آکومبنس» فعال می شود. این همان بخشی است که هنگام خوردن غذای مورد علاقه، دریافت پول، دیدن عزیزان و... باعث خوشحالی انسان می شود. 

بررسی های جدید نشان داده است که حضور مستمر در شبکه اجتماعی این بخش را به فعالیت وا می دارد و در نتیجه آن، آدرنالین بیشتری وارد خون می شود تا ما حس خوشایندتری از حضور در شبکه های اجتماعی داشته باشیم. بررسی ها حتی این مساله را ثابت کرده است که احساس خوشایند حضور در شبکه های اجتماعی برای افراد 18 تا 85 ساله بیشتر از حس سیگارکشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی، پول خرج کردن و خوابیدن بوده است.

کارشناسان در این بررسی دریافتند که یک کاربر معمولی به طور میانگین 81 ساعت از یک سال را در فیس بوک حضور دارد، یک کارمند 30 تا 40 بار در هر ساعت پست الکترونیکی خود را بررسی می کند (؟) و هر فرد در طول یک ساعت 21 بار سراغ دستگاه الکترونیکی شخصی می رود. اما این آمارها چندان خوشایند نیست؛ زیرا افرادی که حضور دایمی در شبکه های اجتماعی دارند بیش از هشت ثانیه نمی توانند روی یک مساله تمرکز داشته باشند و در مقابل میانگین زمانی که ماهی قرمز به یک موضوع توجه می کند 9 ثانیه اعلام شده است! 

در مجموع کارشناسان هشدار داده اند که اگر شبکه های اجتماعی بیش از اندازه مورد توجه قرار گیرند و حضور آنها در زندگی روزمره پررنگ شود، مهارت خواندن و نوشتن در انسان دچار اختلال می شود و به مرور زمان از توانایی مغز در یادآوری اطلاعات ذخیره شده در حافظه کاسته می شود.

بازدید از صفحه اول

نسخه چاپی

ارسال به دوستان

برچسب ها: شبکه اجتماعی ، شبکه های اجتماعی ، مغز انسان

مطالب مرتبط

 چرا باید از اسمارت‌فون‌ها بترسـیم؟

 خطرات اعتیاد به سلفی!

 خطر ابتلا به افسردگی شبکه اجتماعی

 چرا دنیای مدرن برای مغزهای ما، بد است؟!

 استرس فیس بوک!

 امان از شبکه هایی که افسرده ام کردند!

معرفی گیاهانی که پروتئین خوبی دارند

جایگزین هایی برای گوشت (از عصر ایران)

یک رژیم غذایی مملو از پروتیین معمولا حاوی مقادیر کمی چربی، مقدار زیادی فیبر، آنتی اکسیدان ها و آب است که به کاهش التهاب هایی که باعث ابتلا به بیماری می شوند کمک می کند و حتی باعث کاهش آلرژی نیز می شود.

پروتیین اگرچه یک ماده غذایی ضروری برای بدن است اما بسیاری از گیاهخواران در صدد کسب این ماده غذایی بدون مصرف گوشت و از طریق مصرف مواد غذایی با پایه گیاهی هستند. 
 
به گزارش پایگاه اینترنتی هلث، پروتیین یک ماده غذایی است که برای ساخت و ترمیم بافت های بدن لازم است. همچنین از آنجاییکه هضم پروتیین بیشتر از کربوهیدارت ها طول می کشد مصرف آن انسان را سیر می کند و باعث حفظ وزن سالم فرد می شود. 
 
با وجود اینکه گوشت، لبنیات و ماهی معمولا مقادیر بالایی پروتیین دارند اما منابع پروتیین با پایه گیاهی بسیاری نیز وجود دارند که حاوی مقادیر معقولی پروتیین هستند و برخی نیز پروتیین کامل دارند و تمام آمینو اسیدهایی را که بدن برای عملکرد مناسب لازم دارد، در بر دارند. 
 
متخصصان تغذیه می گویند: یک رژیم غذایی مملو از پروتیین معمولا حاوی مقادر کمی چربی، مقدار زیادی فیبر، آنتی اکسیدان ها و آب است که به کاهش التهاب هایی که باعث ابتلا به بیماری می شوند کمک می کند و حتی باعث کاهش آلرژی نیز می شود. 
 
طبق توصیه اداره نظارت بر دارو و غذای آمریکا ، مردان باید روزی 56 گرم و زنان روزی 46 گرم پروتیین مصرف کنند. 
 
بنابراین صرف نظر از اینکه گیاهخوار هستید و یا تنها سعی دارید چند وعده غذایی بدون گوشت نیز در رژیم غذایی هفتگی خود داشته باشید، در این گزارش 10 گزینه خوشمزه برای کسب پروتیین از پایه گیاهی معرفی شده است. 
 
کوینولا 
 
کوینولا یک پروتیین کامل است به این معنی که حاوی تمامی اسیدهای آمینه لازم برای بدن است. 
 
کوینولا مملو از فیبر است و آهن و منیزیم لازم بدن را تامین می کند. کوینولا بیش از هر دانه دیگری حاوی پروتیین و چربی اشباع نشده است و منبع بسیار خوبی از کلسیم، فسفر و ویتامین های بی و ایی است. 
 
تخمه آفتاب گردان 
 
تخمه آفتاب گردان حاوی پروتیین، چربی های اشباع نشده و ویتامین E است. چربی های اشباع نشده برای سلامت قلب و ویتامین E برای پوست مفید است. 
 
می توان یک مشت مغز تخمه آفتاب گردان را بر روی سالاد ریخت و مصرف کرد. همچنین کره آفتاب گردان جایگزین مناسبی برای کره بادام زمینی است. 
 
مصرف تخمه آفتاب گردان برای رفع ناراحتی های حنجره، مشکلات ریوی و همچنین صاف شدن صدا موثر است. 
 
علاوه بر این، خوردن آن را برای تسکین سرفه هنگام ابتلا به سرماخوردگی و به اصطلاح نرم شدن سینه هم توصیه می شود. 
 
تخمه آفتاب گردان تقویت کننده چشم و بینایی انسان نیز است البته نباید در خوردن آن افراط کرد. 
 
شیر سویا 
 
شیر سویا بیش از هر شیر غیر لبنی دیگر حاوی پروتیین است . شیر سویا حتی از شیر گاو نیز بهتر است زیرا فاقد هر گونه چربی اشباع است. 
 
همچنین از آنجاییکه شیر سویا بدون لاکتوز است افراد بسیاری هضم آن را بسیار راحت تر می دانند. 
 
تنها مراقب باشید تا از شیر سویا که حاوی قند افزوده است استفاده نکنید. می توان با شیر سویا سوپ و یا شیر کاکائو درست کرد. 
 
بروکلی 
 
بروکلی دارای فیبر بالا، کالری کم و منبع ویتامین A ، C و K است. همچنین سطح نسبتا مناسب پروتیین بروکلی آن را به یک گزینه غذایی مطلوب تبدیل کرده است. بروکلی پاکسازی کننده و ضد سم و مملو از آنتی اکسیدان و فیبر است. بروکلی دارای ماده ای بنام سولفورافان است که از رشد تومورهای سرطانی به اندازه قابل توجهی پیشگیری می کند همچنین از ابتلا به سرطان بخصوص سرطان سینه، معده، روده بزرگ، رکتوم و ریه در انسان جلوگیری می نماید. 
 
بروکلی همچنین دارای مقدار زیادی فیبر، کاروتنوئید، ویتامین A , C و ویتامین K است که باعث پیشگیری از سرطان معده و روده می شود. 
 
جو 
 
جو نسبت به سایر غلات پروتیین بیشتر و کالری کمتر دارد. جو موجب ثابت نگاه داشتن قند خون می شود و از افت انرژی جلوگیری می کند. 
 
جو برای سلامت قلب نیز دارای خواص فراوانی است. این ماده غذایی از آن جا که سطح کلسترول را کاهش می دهد، موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی و نارسایی های قلبی نیز می شود. 
 
جو سرشار از ماده معدنی منیزیم است و کمبود منیزیم نیز باعث افزایش مقاومت سلول به انسولین شده و به بالا رفتن قند خون و در نتیجه دیابت منجر می شود. 
 
از سوی دیگر به عقیده متخصصان تغذیه مصرف منظم سبوس جو دوسر به لاغری کمک می کند زیرا این ماده ی غذایی جلوی اشتها را می گیرد و باعث سیری طولانی مدتی می شود. 
 
شاهدانه 
 
شاهدانه پروتیین کامل است همچنین دارای مواد معدنی مهم مانند روی، منیزیم و آهن است. 
 
شاهدانه همچنین منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 است که معمولا در ماهی یافت می شود و می تواند سطح کلسترول و خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهد. 
 
دانه های شاهدانه دارای خواص تغذیه ای فراوانی هستند و منبع خوبی از اسیدهای چرب ضروری و اسیدهای آمینه ضروری و نیز مواد معدنی هستند. 
 
طبق نتایج تحقیقات، افرادی که به طور منظم دانه های شاهدانه را مصرف می کنند فشار خون و همچنین میزان کلسترول بد در خون آن ها با کاهش روبرو خواهد شد. 
 
توفو 
 
توفو کم کالری، شامل کلسترول و یک منبع عالی از پروتئین، آهن و کلسیم است این یک منبع مهم پروتئین به ویژه برای گیاهخواران و افرادی است که به دنبال حرکت به سمت یک رژیم غذایی گیاهی هستند. 
 
سویا جزء نخست از توفو است و یک منبع کامل از پروتئین در رژیم غذایی است تمام اسید آمینه های ضروری مورد نیاز در رژیم غذایی را ارائه می کند. 
 
نخود 
 
نخود تنها یک منبع پروتیین نیست بلکه مملو از فیبر، کم چرب و منبع خوبی از مواد معدنی مانند آهن، روی و ویتامین بی است. 
 
نخود بعلت دارا بودن اسید های آمینه مختلف ، ویتامین ها و مواد معدنی غذای بسیار خوبی است. 
 
از آنجایی که این ماده غذایی حاوی فیبر است باعث دفع برخی از ترکیبات و مواد سمی از بدن شده و به این ترتیب قند و اسیدهای چرب موجود در خون را کاهش می دهد. 
 
لوبیا 
 
لوبیا در انواع مختلف لوبیا سیاه، قرمز، سفید و چیتی وجود دارد و تمامی آنها مقادیر زیادی پروتیین و فیبر ارائه می دهند و چربی کمی دارند و یا اصلا چربی ندارند. 
 
لوبیا از ۲۲ درصد پروتئین ، ۶۲ درصد قند (کربوهیدرات) از نوع نشاسته و ۲ درصد مواد چربی تشکیل شده و یکی از مقوی ترین حبوبات روی زمین به شمار می رود و چون مواد پروتئینی آن نسبتاً زیاد است، 
 
دانه های چیا (تخم شربتی) 
 
دانه های چیا حاوی مواد مغذی مملو از پروتیین، آنتی اکسیدان ها و فیبر هستند. دانه های چیا همچنین منبع گیاهی بیشترین میزان اسیدهای چرب امگا 3 است. 
 
دانه های چیا به دلیل برخورداری از فیبر باعث سیر نگاه داشتن طولانی و در نتیجه کاهش وزن می شوند. استفاده بیشتر از میزان توصیه شده باعث میشود فیبر موجود در این دانه ها معده را ناراحت کند.

برای خواندن سایر مطالب سلامت در سایت عصر ایران اینجا کلیک کنید

درخواست تدبیر و چاره اندیشی برای حداقل 20 سال خشکسالی

مرکز مطالعات عصرایران بررسی می کند

راهکار ما برای عبور از "20 سال خشکسالی" چیست؟

سعید افشار*

عصرایران - این یک واقعیت بسیار جدی است: ادامه خشکسالی و بحران های زیست محیطی، "تغییرات ساختاری" در کشورهای مبتلا به آن ایجاد خواهد کرد. اگر کمی واقع بین باشیم و نگاه هیجانی به توسعه را کنار بگذاریم (منظور مدیران و افرادی هستند که خروج پرفشار آب از دریچه سدها را به عنوان توسعه در تلویزیون ها نشان می دهند) حقیقت، تکان دهنده تر از آنی هست که فکرش را می کنیم.

همین چند روز پیش در خبرها آمده بود که فرماندار کالیفرنیا به دلیل ادامه خشکسالی در بیشتر مناطق آن ایالت، هزینه آب برای مصارف خانگی و کشت را برای مردم 20 برابر کرده است، یا در کراچی پاکستان به دلیل مشکلات کمبود آب و نزولات آسمانی کارخانه فولاد را تعطیل کرده اند. در انگلیس برای آبیاری چمن حیاط منازل جریمه سنگین تعیین شده و مثال های دیگر.

ما در کشورمان چشم انداز توسعه 20ساله تعریف کرده ایم و طبق اهداف تعیین شده تا سال 1404 می بایستی پیشرفته ترین کشور منطقه باشیم. این در حالی است که ادامه خشکسالی ها در بخشی از کره زمین و از جمله ایران، برنامه های توسعه را تحت تاثیر جدی قرار خواهد داد.

پیشنهاد مشخص ما تدوین مجدد برنامه، نه از نوع برنامه های توسعه پنج ساله، بلکه برنامه های کوتاه مدت یکساله برای رشد اقتصادی است که مشکل اشتغال و رکود را نیز حل کند. تعطیلی یا محدودسازی جدی برنامه های توسعه کشاورزی و صنایع سنگین هر چند تلخ اما بی هیچ تعارفی ضروری است.

طبق آمار موجود، بخش کشاورزی سهمیه ای حدود 42میلیارد متر مکعب آب را در سال مصرف می کند (معادل 85 درصد موجودی منابع آبی کشور) در صورتیکه سهم همین بخش در تولید ناخالص ملی حدود 12درصد است.

واقعا در این شرایط بحرانی،چه دلیلی دارد این همه منابع آبی را عملا جایی مصرف کنیم که کمترین بازدهی مثبت در توسعه اقتصادی را دارد، مثلا در استان فارس که سال هاست از کم آبی و خشکسالی در رنج است، چه ضرورتی ایجاب می کند که از عمق صدها متری زمین و خاک های از تشنگی تفتیده و با هزینه ای بسیار بالا آب استخراج کنیم و صرف تولید هندوانه و صیفی جات کنیم؟

چه ضرورتی به ما دیکته می کند که در استان های بی آب و کم آبی مانند اصفهان، یزد، کرمان، خراسان و ... صنایع فولاد، صنایع سنگین، مجتمع های بزرگ تولیدی و تجاری "آب بَر" تاسیس و راه اندازی کنیم؟

اگر نگاهی از دریچه توسعه ملی و نه منطقه ای به این برنامه های صنعتی داشته باشیم باید بپرسیم چرا صنایع سنگین آب بر، به مناطقی مانند چابهار، بندرجاسک و سایر کرانه های دریای عمان و خلیج فارس منتقل یا تأسیسات جدید در این مناطق احداث نمی شوند؟

همان طور که ذکر شد، پیشنهاد مشخص ما تحدید یا حتی تعطیلی - ولو مقطعی - صنایع آب بر غیرلازم و غیرضروری مانند صنایع فولاد و اتومبیل سازی است و نیز تغییر سریع الگوی کشت در مناطق کم آب. اگر این کار به زودی و با شجاعت تمام انجام نگیرد، متاسفانه شاهد اثرگذاری خشکسالی در صنایع نفت، پتروشیمی و گاز و برق که سهم زیادی در تولید ناخالص ملی دارند، خواهیم بود.

پیشنهاد دیگر ما، تدوین استراتژی توسعه همه جانبه و ایجاد اشتغال پایدار از طریق گرایش به"اقتصاد شبکه" درعصر انقلاب فناوری اطلاعات است. 
اقتصاد دیجیتال یعنی بهره گیری از دستاوردهای فناوری اطلاعات، که انقلابی در کسب و کار جدید پدید آورده و می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات مانند بیکاری، آلودگی محیط زیست، تشنجات اجتماعی و ... باشد. 

در حال حاضر کمپانی هایی مانند مایکروسافت، اپل، گوگل، فیس بوک، علی بابا و ... صدها هزار شغل بوجود آورده اند. در ایران هم می توانیم با توجه به مشکلات خشکسالی صنایع نرم افزار و تکنولوژی اطلاعات را با همکاری کمپانی های بزرگ بین المللی راه اندازی و توسعه دهیم و صدها هزار شغل در پنج سال آینده بوجود آوریم و تربیت هزاران تکنیسین ماهر را جزو برنامه های خود قرار دهیم. تکنولوژی و فناوری اطلاعات می تواند در دهها صنعت دیگر مانند خودروسازی و بوجود آمدن شرکت بزرگ خدمات فنی و مدیریتی کمک حال ما و جهانیان باشد. در کنار آن صنعت توریسم، صنایع دستی، صنعت موسیقی، صنعت فیلم و ... می تواند جایگزین خوبی برای صنایع تعطیل شده با هدف بالابردن تولید ناخالص ملی و ایجاد اشتغال پایدار باشد. 

مثال های زیادی در این رابطه می توان زد، از بالارفتن سهام مایکروسافت و گوگل گرفته تا پذیرفته شدن سایت فروش بازرگانی اینترنتی علی بابا در وال استریت.فراموش نکنیم که صنعتIT بسیار اشتغال زاست، به شرطی که زیرساخت آن از جمله داشتن اینترنت پرسرعت با استاندارد جهانی، آماده گردد.

بدیهی است که همه این تحولات نیروی انسانی کارآمد می خواهد و لذا می توان نیروهای بیکار شده از رهگذر محدودسازی کشاورزی و صنایع آب بَر را در یک بازه زمانی در تخصص های گوناگون از IT گرفته تا توریسم اموزش داد و زیر ساخت انسانی را فراهم ساخت.

انرژی های تجدیدپذیر و از جمله انرژی خورشیدی می تواند در استراتژی توسعه درازمدت کشور سهمی بسزا داشته باشد، آخرین اخبار حاکی از این است که تاسال 2018 میلادی بیش از پنجاه درصد برق مورد نیاز اتحادیه اروپا از محل تولید نیروگاههای خورشیدی مستقر در صحرای غربی آفریقا تامین خواهد شد. کویرهای خشک لوت، نمک و حتی بستر دریاچه سابق ارومیه (در صوتر عدم احیا) می تواند بستری برای احداث و توسعه نیروگاههای انرژی خورشیدی باشد.
توسعه توریسم که منبعی بی نهایت برای درآمدزایی است نیز می تواند و باید در دستور کار جدی قرار بگیرد. توریسم، بخشی از آینده گریزناپذیر ماست.

بدیهی است که میان آرزوها و رسیدن به آن، دره عمیقی وجود دارد که تنها با سلاح علم، آگاهی، جهان بینی بالا، تعامل با همه کشورهای جهان و تلاش شبانه روزی پر خواهد شد.
ما در این راه نیاز به اصلاح جدی وضعیت آموزش و پرورش و آموزش عالی داریم ولی آنها متاسفانه به بنگاه های تولید انبوه مدرک تبدیل شده اند،بدون اینکه کمترین دانش آموخته دارای مهارت کافی تربیت کنند. 
تعداد بالای مراکز آموزش عالی و داشتن رقم میلیونی دانشجو، لزوما به مفهوم توسعه یک کشور نیست، توسعه دانشگاهها و تشکیل رشته های تحصیلی بایستی در چارچوب برنامه های استراتژی توسعه درازمدت اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و فرهنگی یک کشور تبیین و تعیین شود.

 پیشنهاد می کنیم که بی هیچ غروری، الگوی توسعه اقتصادی ترکیه و هند و مالزی در 20سال اخیر مدنظر جدی قرار گیرد، ما پیشنهاد می کنیم برای کم کردن حجم دولت و در نتیجه کاهش بار مالی دولت، شرکت های دولتی منحل گردند و بانکها و نهادهای دیگر حق بنگاه داری نداشته باشند، تا بخش خصوصی نیمه جان کشور بتواند دراین دوران بسیار سخت نقشی به عهده بگیرد. 

یک پیشنهاد ساده هم به صدا و سیما داریم، در سه سال گذشته که خشکسالی شروع شده، صدا و سیما نه تنها بصورتی جدی عمق بحران را نشان نداده، بلکه گاهی اگر قطراتی باران یا برف در استان های شمالی می بارد در تمام شبکه ها به صورتی گسترده نشان داده می شود و مردم هم تصور می کنند بحران خشکسالی و کم آبی حل شده است!

ما در مرحله بسیار دشوار حضور در دوران خشکسالی، که حداقل دو دهه دیگر ادامه خواهد داشت، هستیم و نیاز به همکاری همه ارکان اداره کننده کشور داریم. باور کنیم که با همدلی و هماهنگی حکومت و مردم می توان این مشکل را به فرصت تبدیل کرد. ما می توانیم با شجاعت صورت مساله را توسط مسؤولان ارشد کشور به مردم و به صورتی رو در رو در تلویزیون (مجری لازم نیست) طرح و روزهای سختی که در سال های خشکسالی در پیش داریم صادقانه در میان گذاریم و برای عبور کم خطر و پر سود از این بحران استمداد کنیم. باور کنید انقلاب دیجیتال می تواند به کمک توسعه ایران هم بیاید، اگر واقعا بخواهیم. شانس همیشه با شجاعان و عقلانیت گرا ها است. 

*استاد دانشگاه، فعال محیط زیست، کارآفرین و رئیس مرکز مطالعات عصر ایران

عصر نفتی ایران دارد تمام می شود، آیا می تواند به عصر کار و تولید برمبنای علم و تعقل وارد شود؟

ماه عسل صدساله به پایان رسید

دوران تنبلی دولتی و ملی به پایان رسیده است. "نفت را می فروشیم و با پولش زندگی می کنیم"، در حال تبدیل شدن به یک خاطره است. دیگر نفتی برای خوشگذرانی نداریم، باید سخت کار کنیم و با صادر کردن تولیدات مان و با رونق دادن به گردشگری، روزگار بگذرانیم.

عصر ایران ؛ جعفر محمدی - ماه عسل "ایرانی ها و نفت" که بیش از یک قرن به طول انجامید، به پایان خود نزدیک می شود و در همین یکی دو سال آینده، برای همیشه به تاریخ خواهد پیوست.

نفت، را بی تردید می توان یکی از مهم ترین بازیگران و مؤلفه های تاریخ معاصر ایران دانست که نه فقط در حیات سیاسی و اجتماعی ما ایرانیان، که در زندگی فرد فرد ما، آثار مثبت و منفی اش را به یادگار گذاشته است که در این مقال، مجال پرداختن به آن نیست؛ سخن این است که هر چه بوده تمام شده و عصر "ایران بدون نفت" در حال آغاز شدن است.

ایران در طول حدود یک قرن گذشته، 1200 میلیارد دلار نفت فروخت و اقتصادش مانند معتادی بدان وابسته شد بی آن که در تمام این سال های طولانی، فکری به حال روزگار بدون نفت شود، گو این که شراب نفت، چنان مستی فزوده بود که کسی به بیداری بعدش اندیشه نمی کرد.

هر چه بوده گذشته و نفت به پایان رسیده است. البته هنوز استخراج می کنیم ولی قرار نیست مانند صد سال گذشته، نفت ما را پولدار کند؛ از این به بعد، حداکثر خواهد توانست نقش پول تو جیبی را بازی کند و کم رنگ تر و کم رنگ تر شود.

زمانی با درآمد نفتی ، می شد هزاران پروژه عمرانی را کلید زد و کشور را ساخت اما اینک درآمد نفتی ایران سالانه حدود 70 هزار میلیارد تومان است و میزان حقوقی که دولت به مستمری بگیرانش می دهد، بالغ بر 80 هزار میلیارد تومان است. یعنی پول نفت، کفاف حقوق کارمندان و بازنشستگانش را هم نمی دهد.(+)

این در حالی است که دستمزدها سال به سال بالا می رود و قیمت نفت مدام در حال سقوط است و کارشناسان معتقدند که این سقوط بسیار طولانی خواهد بود. حتی پیش بینی می شود نفت به 35 دلار هم برسد و در این بها، ثابت بماند. نگاهی به برنامه های کاهش عملیات و بودجه شرکت های بزرگ نفتی دنیا مانند بی پی و شل، نشان می دهد که آنها هم آینده خود را بر مبنای قیمت پایین نفت تدارک دیده اند.

در دورانی که نفت به بالای صد دلار رسید و چند سالی هم در آنجا خوش نشینی کرد، سرمایه گذاری در عرصه انرژی های غیر نفتی، توجیه اقتصادی یافت و به شدت رشد کرد. به عنوان مثال، تولید پنل های خورشیدی که بسیار گران تمام می شد، با پژوهش های یک دهه اخیر به کاهش قیمت تولید رسید به طوری که در شش سال اخیر، دو بار قیمت شان نصف شد و این روند، همچنان ادامه دارد.

بنابر این، درست است که قیمت نفت کاهش یافته ولی چون سرمایه گذاری های کلانی انجام شده، توقف شان به صرفه نیست و ادامه خواهند یافت و از سوی دیگر، دستاوردهای علمی جدید، هزینه انرژی سازی های غیرنفتی را نیز کاهش داده و می دهد.

بزرگ ترین تولید کننده نفت جهان، یعنی عربستان نیز برای این که با اقتصادی شدن انرژی های غیرنفتی مقابله کند، مدام تولید نفت را افزایش می دهد تا قیمت کاهش یابد.

مصرف کنندگان بزرگ انرژی جهان نیز به طور جدی و هدفمند، گذر از نفت را برنامه ریزی کرده اند. به عنوان مثال، آلمان با توسعه نیروگاه های خورشیدی و بادی خود در صدد است نیمی از انرژی مورد نیاز خود را از آسمان تأمین کند و در همین راستا، چندی پیش یک نیروگاه که با سوخت فسیلی کار می کرد را تعطیل کرده است.(+)

نیروگاه خورشیدی در آلمان

مجموع این شرایط نشان می دهد که آینده دیگر از آن نفت نیست. در ایران هم ، تا چند سال آینده، درآمد حاصله از فروش نفت، تنها کفاف بخشی از دستمزدها را خواهد داد، سپس میزان تولید نفت با مصرف داخلی برابر خواهد شد و ایران از فهرست صادر کنندگان نفت خارج می شود و حتی یک دلار درآمد نفتی هم نخواهد داشت. این اتفاق، در آینده ای بسیار نزدیک رخ خواهد داد.

بنابراین، دولت ها و مردم ایران باید بدانند که ایران دیگر یک کشور نفتی ، همانند یکصد سال گذشته نیست. همین الان نیز درآمد نفتی، کمتر از میزان دستمزدی است که دولت موظف به پرداخت آن است و سال به سال، اوضاع بدتر خواهد شد، نه فقط وضعیت ایران که اوضاع همه کشورهای نفتی جهان.
 
دوران تنبلی دولتی و ملی به پایان رسیده است. "نفت را می فروشیم و با پولش زندگی می کنیم"، در حال تبدیل شدن به یک خاطره است.
دیگر نفتی برای خوشگذرانی نداریم، باید سخت کار کنیم و با صادر کردن تولیدات مان و با رونق دادن به گردشگری، روزگار بگذرانیم... ماه عسل صد ساله به پایان رسیده است!

الگوریتم هوش مصنوعی گوگل بازی‌های رایانه‌ای را فرا می گیرد و بازی می کند

هوش مصنوعی گوگل بازی‌های رایانه‌ای را بدون مشکل انجام می‌دهد (از رایورز)

رایورز - واحد هوش مصنوعی گوگل موسوم به DeepMind اعلام کرد که الگوریتم جدید آنها نه تنها می‌تواند فرآیند انجام بازی‌های رایانه‌ای را یاد بگیرد، بلکه قادر است پس از چند ساعت تمرین بدون هرگونه اشتباه بازی را به پایان برساند.

به گزارش رایورز به نقل از زد.دی.نت، مرکز DeepMind گزارشی را در نشریه علمی Nature منتشر کرد و توضیح داد الگوریتم Q-network) DQN) آنها چگونه می‌تواند ۴۹ بازی رایانه‌ای که به طور ویژه برای کنسول Atari 2600 ساخته شده بود را با موفقیت به انتها برساند.

از جمله این بازی‌ها که هوش مصنوعی گوگل به تنهایی یا با حضور کاربر آنها را به پایان می‌رساند می‌توان به Breakout، River Raid، Boxing و Enduro اشاره کرد.

عملیات‌های صورت گرفته توسط سیستم هوش مصنوعی DeepMind در مقایسه با انسان کاملا قابل قبول است و بر اساس این گزارش گفته می‌شود  الگوریتم ویژه آن به گونه‌ای ساخته شده است که می‌تواند با دیگر بازی‌ها هم سازگار شود.

تصاویر ویدیویی منتشر شده از سوی «دمیس هاسابیس» بنیانگذار مرکز DeepMind نشان می‌دهد که چگونه این سیستم با الگوریتم DQN بازی Breakout را با موفقیت به پایان می‌رساند؛

در ابتدا این الگوریتم برای بازگرداندن توپ مشکل داشت. اما چند بار پس از تکرار بازی توانست قوانین آن را شناسایی کند و سرانجام بهترین استراتژی را برای انجام بازی بدون نقص ارائه کرد و توانست به مرحله پایانی برسد.

در گزارش اخیر همچنین گفته شد: «الگوریتم DQN توانسته است استراتژی لازم برای موفقیت این بازی‌ها را شناسایی کند و شبکه هوش مصنوعی و پارامترهای موازی را به کار بندد تا بتواند هر تغییری که در پیکسل‌های نمایشگر ایجاد می‌شود را تشخیص دهد. این کار باعث شده است تا سیستم DeepMind بدون مشکل بازی‌ها را به مرحله پایانی برساند.»

منبع:

ZDNet