گفت و گوی رسالت با سعید لیلاز درباره اقتصاد

بازی مار و پله/ گفت و گوی رسالت با سعید لیلاز

صریح، ساده و سرسخت. تا آن جایی که در گفت و گوی سه ساعته دیدم، این سه واژه، بهترین توصیف ممکن برای شخصیت سعید لیلاز است. او در این گفت و گو، به طیف وسیعی از مسائل از نیمه دهه ۴۰ تا همین چند روز پیش اشاره کرده و با مثال های جالب، اقتصاد و تاریخ و سیاست را به هم پیوند داده است.

به گزارش ایرنا، در قسمتی از گفت و گوی روزنامه رسالت با سعید لیلاز در مورد چالش‌های اقتصاد ایران آمده است: متن پیش رو، خلاصه ای از مصاحبه تفصیلی تلویزیون تصویری «رسالت» با لیلاز است.

گفت و گو با سعید لیلاز، از طراحان گرانی بنزین، عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و قائم مقام ایران خودرو دیزل را از نظر می گذرانیم.

تحولات اخیر همانند ماجرای آرامکو، ساقط کردن پهپاد و توقیف نفت‌کش انگلیسی در واکنش به توقیف نفت‌کش ما اتفاق افتاد. این موضوع چه تأثیری بر اقتصاد ایران دارد؟

شواهدی که ما داریم نشان می‌دهد تأثیر فعالیت‌های سیاسی، نظامی بر اقتصاد دائما در حال کمرنگ‌تر شدن است. من این را در جایی بیان کرده بودم که اگر این پهپاد آمریکایی را سال گذشته ساقط کرده بودیم ممکن بود دلار به ۵۰، ۴۰ هزار تومان برسد و این نشان می‌دهد اولا بازار از تأثیر گرفتن از فعالیت‌ها و تحولات سیاسی، نظامی روز فاصله می‌گیرد و ثانیا مردم و اقتصادگردان‌ها تصور می‌کنند به خاطر اقتدار نظامی که ایران به خرج می‌دهد و همین طور هوشمندی که در پس این تحولات نهفته است بی‌گدار به آب نخواهیم زد. یعنی تأثیر جنگ و سایه جنگ روی اقتصاد ایران اثرگذار نیست. این یکی از دستاوردهای بزرگ کشور در سال ۹۸ است. قبلا یک نسیمی در دنیا می‌وزید اقتصاد ایران تب می‌کرد ولی الان با وجودی که سر قضیه آرامکو اوضاع منطقه بسیار بسیار بحرانی شد، شما شاهد بودید هیچ تحولی در بازار ارز که اتفاقا دولت کنترل وحشتناکی هم روی آن ندارد، اتفاق نیفتاد و این نشان‌دهنده این است که درنگاه مردم در تحولات سیاسی جمهوری اسلامی از یک نوع بازدارندگی فعال استفاده می‌کند. یعنی در عین این که نمی‌خواهد ابتکار عمل نظامی را به دست بگیرد و کشور و منطقه را به جنگ بکشاند، ولی در برابر فشارهای خارجی هم به هیچ وجه کوتاه نمی‌آید. من اسم این را بازدارندگی فعال گذاشته ام و بسیار مثبت می‌دانم. به نظر من در تمام ۴۰ سال گذشته هرگز به این خردمندی همراه با قدرت نبوده‌ایم و از نیروهای خود استفاده نکردیم.

با این تفسیر شما امروز چه اتفاقی افتاده که می‌توانیم خردمندی فعال داشته باشیم؟

واقعیت قضیه این است که اقتصاد ایران خیلی مستقل‌تر از گذشته شده است.

مستقل از؟

از نفت، از وابستگی خارجی! همه ما از اوضاع اقتصادی انتقاد می‌کنیم ...

یعنی اقتصاد امروز ما غیرنفتی‌تر از قبل است؟

در میان کشورهای نفتی، متنوع ترین و صنعتی‌ترین ساختار را ایران دارد و این اقتصاد بسیار متنوعی است. تولیدات مواد غذایی ایران نسبت به سال ۵۷ الان ۷ برابر شده و جمعیت ما دو برابر. معنی این حرف چیست؟ معنی این حرف این است که هر ایرانی ۳ تا  3.5 برابر سال ۵۷ خودکفایی غذایی دارد. این روی اثرناپذیری شما از تحولات بین‌المللی تأثیر می‌گذارد و این به خاطر ساختار صنعتی بسیار نیرومند ایران است، گرچه از همه ظرفیت آن استفاده نمی‌کنیم. ما مشکل مدیریت و سیستم در ایران داریم والا سخت‌افزارهایی که الان اقتصاد ایران دارد یا امکاناتی که در همسایگی آن فراهم است، از ۱۵، ۱۴ همسایه‌ای که دارد بالاتر است. این موضوع ضریب تاب‌آوری اقتصاد ایران را فوق‌العاده افزایش داده و همه اینها را شما شاهد هستید. این ویژگی از نظر اقتصادی در شرایط فعلی مؤثر است، از نظر نظامی که به نظر من در ارتباط مستقیم با اقتصاد است همینطور. میزان سرمایه‌گذاری‌هایی که ایران در ۳، ۲ دهه اخیر به ویژه از جنگ تحمیلی به بعد انجام داد، الان تمام بازتاب و محصول خود را بیرون می‌دهد.

سؤال بعدی من این است که نرخ ارز و نرخ سکه تا چه زمانی در همین حدود باقی می‌ماند؟ بالا می‌رود یا پائین می‌آید؟ برخی می‌گویند دولت سعی دارد تا انتخابات مجلس ثباتی ایجاد ‌کند و بعد رها می‌کند. اصولا بعد از یک شوکی که ایجاد می‌شود تا چند سال این ثبات باقی می‌ماند.

بله. تا چند سال می‌ماند.

ارزیابی شما از نرخ ارز تا پایان سال ۹۸ و تا پایان دولت آقای روحانی چیست؟

نرخ ارز یا نرخ سکه می‌گوییم یا هر کالای دیگر، تابع عرضه و تقاضاست. ممکن است ما الان طرف تقاضا را بتوانیم پیش‌بینی کنیم ولی طرف عرضه را نمی‌توانیم. معنی این حرف چیست؟ الان که صادرات نفت ایران به حدود بسیار پایینی رسیده، ممکن است درآمدهای قابل تصرف دولت به لحاظ ارزی مثلا یک پنجم حالت عادی باشد، بنابراین اگر تحریم‌ها برداشته شود یکباره عرضه ارز ممکن است پنج برابر شود. می‌خواهم بگویم هیچ تحلیلی را شما نمی‌توانید انجام دهید که حاوی حقیقت باشد. از طرف دیگر تقاضا یعنی اولا ورود نقدینگی و رشد نقدینگی است که فرض می‌کنیم الان ۲۴، ۲۳ درصد در سال است، ولی فقط این در مورد ارز نیست. بی ثباتی‌ها یا تصمیم‌گیری‌های سیاسی، چه داخلی و چه بین‌المللی و چه منطقه‌ای، روی تقاضای ارز اثر می‌گذارد. مثلا فرض کنید اگر نسیمی از گفت‌وگوبین ایران و آمریکا بوزد ممکن است قیمت دلار کاهشی باشد.

الان شما می‌فرمایید اقتصاد ایران کمتر از سیاست تأثیر می پذیرد؟

بله اما به صورت شوک آور نخواهد بود. آهسته‌تر است. چرا؟ این جمله‌ای است که اگر اشتباه نکنم برای اولین بار میلتون فریدمن کشف کرده که مردم بر اساس انتظار خود از آینده خرج می‌کنند. این حرف خیلی بزرگی است چون برای من نیست می‌گویم. مردم بر اساس انتظار خود از آینده هزینه می‌کنند، نه بر اساس وضع فعلی خود! یعنی اگر درآمد آنها خوب باشد ولی تصور آنها از آینده منفی باشد کم خرج می‌کنند و بالعکس!

8257582592

لزوم رفع موانع فعالیت بازیگران شهر هوشمند

مدیرعامل ایرانسل در نشست تخصصی «نقش اینترنت اشیا در شهر هوشمند»،بر لزوم رفع موانع فعالیت بازیگران حوزه شهر هوشمند تأکید کرد.

به گزارش روابط عمومی ایرانسل، نشست تخصصی «نقش اینترنت اشیا در شهر هوشمند» ظهر امروز، ۱۹ آذر ۱۳۹۸، به عنوان بخشی از همایش «تهران هوشمند»، در سالن سعدی مرکز همایش‌های برج میلاد با حضور دکتر بیژن عباسی آرند مدیرعامل ایرانسل، دکتر رسول سرائیان دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، دکتر مجید رسولی عضو هیأت علمی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر وحید شاه منصوری از «ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی» و علی رحمان‌پور هم‌بنیانگذار و مدیرعامل لینکپ برگزار شد.

مدیرعامل ایرانسل در این نشست، با اشاره به پیش‌بینی‌های منتشر شده در زمینه توسعه سریع بازار اینترنت اشیا در جهان، بر لزوم تسهیل شرایط و رفع موانع فعالیت بازیگران این عرصه تأکید کرد و راه‌اندازی سریع شبکه نسل سوم و چهارم اینترنت همراه پس از رفع انحصار توسط دولت را نمونه مشخصی برای آن دانست.

وی همچنین بر آمادگی ایرانسل برای بررسی پیشنهاد شرکت‌های آماده برای فعالیت در عرصه شهر هوشمند تأکید کرد و در عین حال، تحقق این گونه همکاری‌ها را به دلیل گستردگی سطح فعالیت، منوط به ارائه طرح و مدل تجاری مناسب و کامل دانست.

عباسی آرند همچنین در بخش دیگری از سخنانش از ادامه همکاری ایرانسل با شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت گاز در زمینه حسگر و کنتور هوشمند گاز خبر داد و ابراز امیدواری کرد که این خدمت در سطح تجاری نیز به مشترکان ارائه شود.

همچنین در این نشست، رسول سراییان، دبیرکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، بر لزوم پیاده‌سازی یک مدل برای حضور بخش خصوصی در صنعت اینترنت اشیا تاکید کرد و راه‌اندازی پروژه ایرانسل را یک مدل موفق برای تنظیم، پیاده‌سازی و اجرای یک طرح و مدل تجاری موفق برشمرد.

وحید شاه منصوری، از ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی نیز با اشاره لزوم حمایت دولت از پیشرفت پروژه‌های اینترنت اشیا، از برنامه این ستاد برای فعالیت در حوزه کشاورزی و شهر هوشمند خبر داد.

علی رحمان‌پور مدیرعامل استارتاپ لینکپ نیز با اشاره به نقش مهم و کلیدی اپراتورها برای جلب اعتماد کاربران نهایی خدمات شهر هوشمند، بر ضرورت مشخص شدن نقش‌ها برای شکل‌گیری همکاری بین بازیگران مختلف این صنعت در راستای رشد بازار تاکید کرد و آن را حلقه گمشده اتصال مجموعه بازیگران دانست.

سومین همایش و نمایشگاه «تهران هوشمند» با حضور ایرانسل و ارائه زیرساخت NB-IoT، در روزهای ۱۸ و ۱۹ آذر ۱۳۹۸ توسط سازمان فاوای شهرداری تهران در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار شد و محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری، پیروز حناچی شهردار و محسن هاشمی رئیس شورای اسلامی شهر تهران در مراسم آغاز به کار آن حضور داشتند.

شبکه NB-IoT یا شبکه کم پهنای اینترنت اشیا، بستری است که اطلاعات دریافتی از حسگرهای حوزه اینترنت اشیا را به سیستم‌های تحلیل داده منتقل می‌کند و ایرانسل، برای نخستین بار جامع‌ترین نسخه از این شبکه کاربردی، برای دستیابی به شهر هوشمند را در سومین همایش و نمایشگاه «تهران هوشمند» ارائه کرد و کوشید تا دانشجویان و کسب و کارهای نوپا و صنایعی که می‌توانند از شبکه NB-IoT بهره بگیرند را شناسایی کرده و برای همکاری با آن‌ها گام‌های مؤثری بردارد.

در شهرهای هوشمند، از داده‌ها و فناوری‌های موجود برای ارتقای کارآیی، توسعه اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان استفاده می‌شود که با توسعه یافتن تکنولوژی‌های شهر هوشمند، موارد استفاده بیشتری از IoT نیز ایجاد خواهد شد. از جمله خدمات هوشمند شهری که توسط ایرانسل، تا امروز ارائه شده است می‌توان به «پارکینگ هوشمند»، «روشنایی هوشمند معابر»، «دوچرخه اشتراکی»، «کنتور خوانی هوشمند»، «مدیریت هوشمند ناوگان» و «نظارت بر تجهیزات و دارایی‌ها» اشاره کرد.

دانشجویان، صاحبان کسب و کارهای مرتبط و سایر علاقه‌مندانی که امکان حضور در غرفه ایرانسل در همایش و نمایشگاه «تهران هوشمند» را پیدا نکردند، می‌توانند با مراجعه به بخش مشترکان سازمانی در وب‌سایت ایرانسل، به نشانی business.irancell.ir برای ثبت اطلاعات خود اقدام کنند.

نئولیبرالیسم؛ «متهم اشتباهیِ» جدید

نئولیبرالیسم مانند هر مکتب فکری دیگری ترکیبی از آموزه ها و تبعات مثبت و منفی است و انداختن ناکامی های ملی در توسعه به دوش آموزه های نئولیبرالیسم آسان ولی نارسا و ناقص است.

---

ایمان اسلامیان
با وجود صدها شاخص ارزیابی توسعه و پیش رفت، باید پذیرفت نهایتاً این افکار عمومی است که براساس میزان رضایت‌مندی خود و از سوی دیگر مقایسه با وضعیت سایر کشورها، میزان توسعه یافتگی و یا توسعه نیافتگی کشور را تعیین می‌کنند.

پس از بحران ناشی از افزایش قیمت بنزین، مجددا این موضوع در میان افکار عمومی و به ویژه جامعه دانشگاهی مطرح شده که مقصر وضعیت جاری کشور چه در حوزه‌ توسعه و چه در زمینه‌های حساسی مانند عدالت اجتماعی کیست؟ پاسخی مبنایی، کلیدی و تا حدی پیچیده اما بخشی از جامعه دانشگاهی در رویدادها و تجمعات خود پاسخ ساده‌ای برای آن یافته‌اند؛ مکتب نئولیبرالیسم از شیلی تا ایران موجب تباهی و خسارت شده است.

در دو سه هفتۀ اخیر نئولیبرالیسم از سوی بسیاری از اهالی دانش و رسانه بعنوان متهم نخست توسعه نیافتگی ایران مطرح می‌گردد و این بیم وجود دارد تا ما در ایران مجدداً وارد چرخه‌ی تکراری «متهم اشتباهی» شویم و از تبیین علت‌های مبنایی غافل شویم. در این ادامه چند نکته در این خصوص مورد اشاره قرار می‌گیرد:

1.نئولیبرالیسم و اجماع واشنگتنی: در ادبیات توسعه، دو رویکرد فکری اجماع واشنگتنی و نئولیبرالیسم به نوعی همزاد و همراه مطرح شده و برخی توصیه های اجماع واشنگتنی را نسخه عملیاتی و نقشه راه نئولیبرالیسم می دانند.

اجماع واشنگتنی، بیان‌گر همصدایی و همگامی سه مستقر شهر واشنگتن شامل صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و البته خزانه داری آمریکا در دهه هشتاد و نود قرن گذشته است که هر سه نسخه شفابخشی را برای توسعه کشورهای، توسعه نیافته ارایه کردند.

این رویکرد همزمان با اقدامات گسترده مارگارت تاچر و رونالد ریگان شد و موجب تقلید بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای آمریکای جنوبی از این برنامه های اصلاحی گردید.

عمده توصیه های اجماع واشنگتنی شامل انضباط در مالیه دولتی، بازنگری در هزینه های عمومی، اصلاح نظام مالیاتی، آزاد سازی نرخ بهره، نرخ ارز رقابتی، آزادسازی تجاری، آزادسازی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشور، خصوصی سازی، مقررات زدایی و حقوق مالکیت است.

پس از توفیق برخی از کشورها از جمله شیلی در بکارگیری توصیه های اجماع واشنگتنی که می‌توان آن را آموزه های نئولیبرالیم اقتصادی دانست، به تدریج نارسایی های متعددی در کشورهای در حال توسعه رخ داد و افزایش نابرابری و کاهش رشد اقتصادی بارزترین نتایج آن بود. لیکن درخصوص مبانی نظری و از آن مهمتر مدیریت اجرایی توصیه های اجماع واشنگتنی مباحث مختلفی مطرح شده و بسیاری از متفکرین نارسایی های موجود در این توصیه ها را بیشتر در حوزه اجرا و نظام اداری ناکارآمد کشورهای میزبان می‌دانند تا در ضعف تئوریک نئولیبرالیسم.

2. آیا مکتب نئولیبرالیسم و توصیه های اجماع واشنگتنی در ایران عملیاتی شد؟ پاسخ به این سوال مهمترین بخش از بررسی موضوع این یادداشت در ایران و سایر کشورهای بهره مند از توصیه های نئولیبرالیسم است. لیکن موضوعی که مجدداَ باید به آن فکر کنیم این است که اگر نئولیبرالیسم را مساوی با توصیه‌های اجماع واشنگتنی بدانیم آیا این توصیه ها در ایران عملیاتی شده است؟

پاسخ به این سوال از دو جهت قابل تامل است. نخست اینکه مرور مختصر توصیه های نئولیبرالیستی، بیانگر اجرای ناقص و یا ناممکن آنها در ایران است. بعنوان نمونه آیا در ایران با ارز رقابتی مواجهیم یا با دوره های سرکوب مالی و سپس شوک ارزی؟

آیا اصولا تشویق سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران با توجه به روابط خارجی منطقه ای و فرامنطقه ای و غرض ورزی برخی کشورهای شبه هژمونی، امکان پذیر است؟ آیا نرخ بهره در ایران تابع مکانیزم بازار است یا توسط حاکمیت تعیین می گردد؟ این سوالات را می توان برای سایر توصیه ها نیز مطرح کرد.

به بیان دیگر می توان چنین نتیجه گرفت که در ایران سیاستهای نئولیبرالیستی گزینشی و ناقص اجرا شده و بالطبع نمی توان نتایج موفق و ناکام توسعه ای را به سیاستهای نئولیبرالیستی نسبت داد.

اثبات وجود سیاستهای نئولیبرالی در ایران نیز با توجه به سیاستهای دوره تعدیل اقتصادی و سایر دولتهای پس از جنگ و حتی متن استعفای وزیر سابق راه و شهرسازی نیز نمی تواند دقیق و رسا باشد.

از سوی دیگر نارسایی مکتب نئولیبرالیستی بدلیل عدم توجه به مباحث فرهنگی، ظرفیتی و نهادی کشورها موضوعی است که حتی نهادی مانند بانک جهانی نیز بدان اذعان دارد. عدم توفیق سیاستهای نئولیبرالیستی در کشورها نیز براساس عدم توجه متوازن به بستر نهادی و اجتماعی کشورهای میزبان و قابل اذعان است. اما در ایران بیشتر ناکامی ها ناشی از اجرای مطلقاَ ناقص و بخشی است تا مسایل نهادی و فرهنگی.

3. درجستجوی مکتب فکری توسعه ایرانی: یکی از نتایج بررسی اجمالی برنامه های توسعه سی سال اخیر در کشور، نبود مکتب فکری منسجم و واحد توسعه در کشور است که این امر حتی در تفاوت مواضع اعضای کابینه و سایر جریانهای قدرت حاکمیت محسوس است.

از سوی دیگر تعدد مراکز قدرت و عدم توازن لازم در تفکیک قوا، موجب بروز انشقاق و همفرسایی های متعدد و مکرر در امر توسعه شده است. بدین معنا که با بررسی برنامه های توسعه و سیاستهای بالادستی کشور نمی توان به یک مکتب فکری مشخص و معین رسید. این امر موجب می شود تا نتوانیم بگوییم مسئول نتایج توسعه ای اکنون کشور اعم از خوب یا بد، مکتب فکری نئولیبرالیسم یا هر مکتب دیگری باشد.

4. توسعه جنوب شرق آسیا، نگاهی گذرا: تجربه شگفت انگیز اقتصادهای جنوب شرق آسیا در تحقق توسعه نسبتاَ پایدار و تحقق عظیم ترین پروژه فقرزدایی تاریخ بشریت، موجب تلاش برای تبیین دلایل این توسعه و البته رشک انگیزی جایگاه اکنون آنها برای ما کشورهای احتمالاَ در حال توسعه است.

بروز بحران اقتصادی سال 1997 در کشورهای جنوب شرق آسیا برای بسیاری از ناظران، ناکارآمدی رویکرد نئولیبرالیستی در آن کشورها تلقی شد. لیکن کشورهای مذکور با عبرت دیگری از ریشه های آن بحران و ساماندهی نهادهای مالی، مجدداَ روند توسعه ای خود را تداوم داده و تحکیم کردند. لیکن باید در نظر داشت که ریشه توسعه آن کشورها را می بایست فراتر از پیروی از مکتب فکری خاص و عمدتاَ ناشی از سیاستهای مبتنی بر عقلانیت و بستر نهادی در نظر گرفت.

به طور کلی توسعه کشورهای جنوب شرق آسیا را در اهتمام به خط مشی توسعه موزون و منطقی عقلایی، ثبات در شاخصهای اقتصاد کلان، هدایت اعتباری ابزارهای نظام بانکی، سرمایه گذاری گسترده در توسعه سرمایه های انسانی، انعطاف بخشی به نهاده های تولید و تسهیل در روند سرمایه گذاری خارجی و ورود عظیم فناوری و ایده های جهانی دانست.

نئولیبرالیسم مانند هر مکتب فکری دیگری ترکیبی از آموزه ها و تبعات مثبت و منفی است و انداختن ناکامی های ملی در توسعه به دوش آموزه های نئولیبرالیسم آسان ولی نارسا و ناقص است. گو اینکه بنظر در ایران هنوز مکتب فکری منسجم توسعه وجود نداشته و اولین گام جهت آغاز فرایند راستین توسعه، اجماع ملی در خصوص توسعه و فراهم آوری اسباب و لوازم آن است.

درغیراین صورت می‌توانیم این چرخه مکرر«مقصر اشتباهی» را تا استهلاک همه‌ دارایی‌های ارزشمندمان و از دست رفتن فرصت‌های توسعه ادامه دهیم.

*تحلیل‌گر مدیریت عمومی و توسعه

سازمان مدیریت بحران: اعطای وام 50 میلیونی و ساخت اتاقک‌های 12 متری برای زلزله‌زدگان

رییس سازمان مدیریت بحران کشور آخرین تصمیم گیری‌ها در مورد اقدامات دولت برای مناطق زلزله زده آذربایجان شرقی را تشریح کرد.

اسماعیل نجار در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اقدامات انجام شده از سوی دستگاه‌های مختلف در روز‌های پس از وقوع زلزله در آذربایجان شرقی، اظهارکرد: هماهنگی خوبی میان دستگاه‌های مختلف وجود داشت و اقدامات در مناطق زلزله زده همچنان ادامه دارد. در حال حاضر فرآیند بازسازی و اسکان موقت زلزله زدگان آغاز شده است.

وی با بیان اینکه برای اسکان موقت هر خانواده زلزله زده، ۱۰ میلیون تومان به آنان پرداخت خواهد شد، گفت: زلزله زدگان می‌توانند با این پول جایی را برای خود پیدا کرده و موقتا در آن ساکن شوند. امکان دیگری هم برایشان وجود دارد و آن این است که به جای دریافت این ۱۰ میلیون تومان یک اتاقک ۳*۴ متر از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شرکت انبوه سازان استان در گوشه‌ای از خانه شان ساخته شود تا این افراد داخل این اتاقک‌ها بروند و پس از بازسازی کامل نیز می‌توانند از این اتاقک‌ها در حیاط منازل جدید خود نیز استفاده کنند.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور درباره ایکه آیا دیگر کانکسی به زلزله زدگان اهدا نخواهد شد، گفت: تصمیم بر این شد که دیگر کانکسی به زلزله زدگان داده نشود، البته در جا‌هایی که ممکن است میزان تخریب بسیار بالا باشد و نیاز به کانکس باشد، تعدادی کانکس در یک منطقه قرار خواهد گرفت تا زلزله زدگان داخل آن بروند.

5000 هزار واحد مسکونی نیازمند نوسازی یا تعمیر
نجار درمورد تعداد واحد‌های مسکونی آسیب دیده در زلزله نیز به ایسنا گفت: حدود ۳۰۰۰واحد مسکونی باید نوسازی شود و حدود ۲۰۰۰ واحد هم نیاز به تعمیر دارد که یکسری تسهیلات به دارندگان این واحد‌ها داده خواهد شد.

وی با بیان اینکه میزان تسهیلات برحسب قرارگیری واحد مسکونی در نقاط شهری و روستایی و نیز تعمیری یا تخریبی بودن نوع واحد متفاوت است، ادامه داد: واحد‌های روستایی ۴۰ میلیون وام چهار درصد و واحد‌های شهری نیز ۵۰ میلیون وام پنج درصد دریافت خواهند کرد. علاوه بر آن پنج میلیون تومان نیز وام بلاعوض معیشتی به زلزله زدگان داده خواهد شد.

نجار افزود: واحد‌های شهری ۱۲ میلیون و واحد‌های روستایی ۱۰ میلیون وام بلاعوض دیگر نیز از دولت دریافت خواهد کرد.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به واحد‌های تعمیری نیز گفت: این واحد‌ها نیز بر حسب میزان آسیبی که دیده اند، تا سقف ۱۵میلیون تومان وام برای تعمیر و ۵ میلیون تومان وام بلاعوض دریافت خواهند کرد.

به گفته نجار برای واحد‌های احداثی هشت تن سیمان رایگان و برای تعمیری‌ها یک تن سیمان رایگان نیز در نظر گرفته شده است.

رشد درآمد مردم با اجاره‌ روزانه خانه

«ماهانه ۷۰۰ هزار تومان از اجاره روزانه خانه ام در اطراف همدان به دست می آورم؛ این درآمد بخشی از هزینه های خانواده ام را تامین می کند.» سعید حدود چهار ماه است که برای اجاره دادن خانه اش به مسافرها در سایت دیوار آگهی داده است. او راننده است و دو کودک مدرسه ای دارد. می گوید: «در یکسال گذشته هزینه های زندگی دو سه برابر رشد کرده و فقط با رانندگی نمی‌توان از پس خرج و مخارج برآمد. چند سال پیش خانه ای ۳۰ متری در اطراف همدان به من ارث رسید. روزانه آن را ۱۰۰ هزار تومان به مسافرها، فقط خانواده ها اجاره می دهم.»

در سال های گذشته گسترش فضای مجازی و توسعه سایت های خرید و فروش آنلاین باعث شده شهروندان برای انجام معاملات خود در حوزه مسکن، اینترنت را انتخاب کنند. اجاره بعضی از این خانه ها یک روزه است و مسافرها عمده مشتری آنها هستند. اجاره این خانه ها بخشی از هزینه های صاحبان ملک را تامین می کند به نحوی که اعتراف می‌کنند اگر این منبع درآمدی نباشد با مشکل روبرو می شوند.

ناهید سرپرست خانوار است و در رشت یک خانه ۲۵ متری دارد که به شکل روزانه به مسافرها اجاره می دهد. او با بیان اینکه بیشتر مشتری هایش مسافرانی هستند که از شهرهای دیگر برای تفریح به گیلان سفر می کنند، می گوید: «این خانه پدری من است اما برای زندگی ما کوچک است. حدود ۵ ماه است که در فضای مجازی آگهی داده ام. به طور متوسط روزانه ۵ تماس از مشتری ها دارم که آگهی اجاره خانه ام را در سایت دیوار دیده اند. اگر تعطیلات باشد، مشتری بیشتر است چون عمده آنها را مسافران تشکیل می دهند. من خانه ام را روزانه ۱۰۰ هزار تومان اجاره می دهم و تقریبا ۱۰ درصد هزینه هایم به این شکل تامین می شود.» ناهید سرپرست خانوار است و از طریق خیاطی هزینه های خود و فرزندانش را تامین می کند. او خانه اش را به مشتری هایی اجاره می دهد که شرایط مورد نظرش را داشته باشند. می گوید: «مشتری ها نباید سر و صدا داشته باشند و برای همسایه ها آزار و اذیت ایجاد کنند. من به خانواده ها خانه ام را اجاره می دهم و مدارک کامل هم می گیرم. بیشتر آنها از طریق فضای مجازی آگهی خانه ام را دیده اند.»

داده‌های مرکز آمار نشان می دهد سالانه ۵۵ درصد خانواده های ایرانی به شهرهای توریستی و مناطق دیدنی کشور سفر می کنند. این یعنی متوسط ۲۵۰ میلیون سفر داخلی در سال انجام می شود که پتانسیل بالایی برای اشتغالزایی و افزایش درآمد صاحبان خانه های کوچک ایجاد می کند. از سوی دیگر صنعت هتلداری در ایران آنچنان قدرتمند نیست و بنا به آمارهای رسمی، حدود ۱۰۳۸ هتل در ایران وجود دارد که فقط ۳ درصدشان چهار و پنج ستاره هستند به نحوی که از نظر شاخص تعداد اتاق هتل بر حسب هر صد نفر، ایران رتبه ۱۱۳ ام در بین ۱۴۱ کشور دنیا را در اختیار دارد. در این شرایط، اجاره روزانه خانه ها توسط مسافران، خصوصا در روزهای تعطیل و مناسبت ها مورد استقبال قرار گرفته است. اقدامی که به یک منبع درآمدی برای مالک ها تبدیل شده و چرخ زندگی شان را تا حدودی از این طریق گردانده است.

توسعه فضای مجازی باعث شده مسافرها با سرعت و سهولت بیشتری به این خانه ها دسترسی پیدا کنند. حمید در تعطیلات آخر هفته همراه خانواده اش به مشهد سفر کرده بود. او یک خانه روستایی را برای یک روز به قیمت ۵۰ هزار تومان اجاره کرد. می‌گوید: «آگهی خانه را در سایت دیوار دیدم و با مالک تماس گرفتم. شرایط خانه و محیط را بررسی کردم و وقتی دیدم همه چیز مناسب است، اجاره اش کردم. من و خانواده ام فقط یک روز قصد ماندن در مشهد را داشتیم و می خواستیم از فضای روستایی لذت ببریم به همین خاطر این خانه را اجاره کردیم.» مالک این خانه مردی ۵۰ ساله است که مشتری هایش از مسافران گرفته تا خانواده هایی که برای شب نشینی نیاز به یک فضای روستایی دارند، شامل می شود. او بازنشسته است و می گوید: «حدود ۲ ماه است در سایت دیوار آگهی داده ام. در این مدت کوتاه، بیشتر درآمد حاصل از اجاره را خرج خود خانه کرده ام تا شرایط بهتری پیدا کند. این خانه چون در مسیر مشهد است، مشتری زیادی دارد که بخشی از آنها از طریق فضای مجازی پیدا می شوند.»

عمده مسافرانی که به مشهد سفر می کنند را زائران حرم حضرت امام رضا (ع) تشکیل می دهند. آمارها نشان می دهد سالانه بیش از ۲۵ میلیون زائر به مشهد سفر می کنند. این جمعیت بالا برای اقامت نیاز به محیط های مناسب دارند که بخشی از آنها همان خانه هایی است که به شکل یک یا چند روزه اجاره داده می شود. رحیم صاحب یکی از این خانه هاست که چند ماهی است در سایت دیوار آگهی داده است. می گوید: «این خانه ۳۰ متری را روزانه ۸۰ هزار تومان اجاره می دهم و حدود ۱۰-۱۵ مشتری در ماه دارم. آنها از همه شهرهای ایران  هستند و برای زیارت آمده اند. آن‌ها با کمک فضای مجازی و دیدن آگهی در سایت دیوار با من تماس می‌گیرند.»