استرس از واکنش های طبیعی بدن انسان محسوب می شود. هنگامی که در موقعیتی دشوار زیر فشار زیاد قرار می گیرید، میزان انتشار هورمون آدرنالین افزایش می یابد. این مساله مهم است زیرا آدرنالین هورمونی است که برای مقابله با خطر احتمالی و تلاش برای بقا ضروری است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "استپ تو هلث"، تمامی موقعیت ها به شکل گیری این واکنش منجر نمی شوند. اما بدن ما اضطراب، ضربان قلب سریع، و تنش عضلانی را احساس می کند. بیشتر اوقات، این واکنش به واسطه شرایطی خاص ایجاد می شود که از موقعیت های دشوار و چالش برانگیز تا مواجهه مداوم با صدایی ناخوشایند و آزاردهنده را شامل می شود.
همچنین استرس می تواند به واسطه عاداتی بد، کمبود تغذیه ای، یا وجود بیش از حد سموم شکل بگیرد. خوشبختانه مصرف برخی مواد غذایی می تواند به کاهش سطوح استرس کمک کند. آنها همچنین می توانند در کاهش نشانه های مرتبط با استرس نیز تاثیرگذار باشند. اگرچه افزودن این مواد غذایی به رژیم غذایی برای خلاص شدن از شر استرس کافی نیست، اما مکمل های خوبی برای بهبود خلق و خو و بهزیستی انسان محسوب می شوند.
شیر
فسفولیپیدهای موجود در شیر به بهبود خلق و خو کمک می کنند. آنها می توانند به عملکرد شناختی و واکنش بدن به استرس نیز کمک کنند. نوشیدن روزانه شیر ایده خوبی محسوب می شود زیرا می تواند واکنش های روانی و غدد درون ریز به استرس را بهبود ببخشد. همچنین، نوشیدن شیر به تقویت حافظه کمک می کند.
بلوبری
این میوه خوشمزه به واسطه محتوای آنتی اکسیدانی خود فواید سلامت بسیاری را ارائه می کند. از جمله آنتی اکسیدان های موجود در بلوبری می توان به ویتامین C و ویتامین E اشاره کرد. آب بلوبری طبیعی می تواند تولید کورتیزول که یکی از هورمون های استرس است را کاهش دهد. همچنین، بلوبری حاوی پتاسیم، منیزیم، و منگنز است که این مواد معدنی به کاهش تنش فیزیکی کمک می کنند. تنش فیزیکی یکی از بخش های اصلی استرس محسوب می شود.
شکلات تلخ
مصرف روزانه 1.5 اونس (42.5 گرم) شکلات تلخ توصیه شده است زیرا این محصول سطوح هورمون های آدرنالین و کورتیزول را کاهش می دهد. به طور همزمان، مصرف شکلات تلخ به افزایش سطح هورمون سروتونین کمک می کند. شکلات تلخ همواره بیش از 60 درصد کاکائو دارد. این ماده غذایی به مبارزه با استرس اکسیداتیو، افسردگی، خستگی، و دیگر نشانه های مرتبط با عدم تعادلی عاطفی کمک می کند.
ماهی سالمون
سالمون و ماهی های دیگر منبع خوبی برای اسیدهای چرب امگا-3 هستند. این ماده مغذی به کاهش التهاب و افزایش تولید انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین کمک می کند. ماهی سالمون دارای آنتی اکسیدان های قدرتمند و مواد معدنی ضروری نیز است. این عناصر به کاهش تولید کورتیزول و آدرنالین کمک می کنند. در نتیجه، آنها واکنش بدن به استرس را به روشی مثبت تقویت می کنند.
آووکادو
آووکادو ماده غذایی بسیار سالمی محسوب می شود زیرا سرشار از اسیدهای چرب مفید، ویتامین E و مواد معدنی مختلف است. این مواد از غشاهای سلولی و در کل، سیستم عصبی محافظت می کنند. مصرف یک وعده آووکادو در روز می تواند به کنترل فشار خون و سطوح بالای کورتیزول و اضطراب کمک کند.
بادام
بادام از محتوای ویتامین E، ویتامین B کمپلکس و مواد معدنی و چربی های مفید سود می برد. این مواد به بهبود خلق و خو و افزایش سطوح انرژی کمک می کنند. همچنین، مصرف بادام به واسطه برخوداری از فیبر در کنترل استرس نقش دارد. فیبر به بهبود مشکلات گوارشی که در نتیجه استرس شکل می گیرند، کمک می کند.
جو دوسر
مصرف جو دوسر در وعده غذایی صبحانه می تواند روز بهتری را برای شما شکل دهد و از آرامش و انرژی روانی و جسمی بیشتر برخوردار شوید. کربوهیدارت های موجود در جو دوسر می تواند به بهبود خلق و خو کمک کنند زیرا ترشح هورمون سروتونین در مغز را تحریک می کنند. از آنجایی که جو دوسر به آرامی گوارش می شود، مشاهده آثار آن می تواند اندکی زمانبر باشد، اما از دوام بیشتری برخوردار خواهند بود.
غذاهای تخمیر شده
یکی از رازهای بهبود سلامت روانی مراقبت از روده است. باکتری های روده نقش تاثیرگذاری در سلامت کلی بدن دارند. حضور باکتری های بد بسیار زیاد در روده بر سلامت روان شما تاثیرگذار خواهد بود. غذاهای تخمیر شده حاوی باکتری های مفید بسیاری هستند که تاثیر مستقیمی بر شیمی مغز دارند و به ارسال منظم سیگنال های مغزی که خلق و خو را بهبود می بخشند، کمک می کنند. به عنوان مثال، در بسیاری از غذاهای تخمیر شده باکتری Lactobacillus rhamnosus وجود دارد. این باکتری میزان کورتیزول را کاهش می دهد که از جمله هورمون های استرس محسوب می شود. از جمله مواد غذایی تخمیر شده می توان به ماست طبیعی، کفیر، ترشی و کیمچی (کمبوچا) اشاره کرد.
همچنانکه جمیعت جهان در حال افزایش می باشد و اثرات تغییرات اقلیمی واضحتر میشود، باید مردم زیادی را با زمینهای قابل کشت کمتری تغذیه کنیم. بیولوژیست مولکولی جیل فارانت پدیده ی نادری را مطالعه کرده است که ممکن است کمک کند." گیاهان رستاخیز"- گیاهان فوق العاده انعطاف پذیر که به ظاهر پس از مرگ دوباره زنده می شوند.آیا انها می توانند در زمین گرمتر و خشکتر از عهده پرورش غذا برآیند؟
سیل، زلزله، توفان، بهمن و خشکسالی… فهرست مخاطرات طبیعی، فهرست بلندبالایی است؛ فهرستی هراس‌آور و هشداردهنده که از وقوع بحران‌هایی بزرگ خبر می‌دهد! از لحظه‌ای که مرگ روی سر جمعیت زیادی آوار میشود. سهم کشور ما از این فهرست، سهم کمی نیست و طبق آمارهای موجود، ایران با 32 مخاطره طبیعی در ردیف پرمخاطره‌ترین کشورها قرار گرفته است؛ بلایایی طبیعی که کسی از زمان وقوع‌شان خبر ندارد.
این اما همه ماجرا نیست. اگر در ماه‌های گذشته، خبرهای داغ رسانه‌های نوشتاری و دیجیتال را دنبال کرده باشید، حتما از فرونشست‌های متعدد زمین در گوشه گوشه کشور خبر دار شده‌اید؛ فرونشست‌هایی 3 تا 36 سانتی‌متری که وقتی در کنار فروچاله‌های چندمتری اخیر پایتخت قرار می‌گیرند، هراس جدیدی به دل شهروندان می‌اندازند. هراس از وقتی که زمین زیر پای آدم‌های از همه جا بی‌خبر، دهان باز کند و هرچیزی را که آن بالاست، ببلعد. خمیازه‌هایی ناگهانی که خیلی‌ها را نگران کرده و این اتفاق را در زمره مخاطرات جدید و بحران‌زای کشور ما قرار داده است؛ بهانه‌ای که باعث میشود با کارشناسان و مسئولان مختلف صحبت کنیم و از دلایل تکرار این حادثه در کشور بگوییم؛ اتفاقی که به زلزله خاموش تعبیر میشود و به گفته بسیاری از کارشناسان، خسارت‌های ناشی از زلزله را دوچندان می‌کند.
متهم ردیف اول؛ برداشت آب‌های زیرزمینی
برداشت بیش از اندازه آب‌های زیرزمینی؛ اگر برای فرونشست‌های سریالی زمین در نقاط مختلف کشور دنبال مقصرمی گردید، روی این عامل بیشتر از بقیه عوامل فکر کنید. این اعتقاد مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمینشناسی، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور است؛ مسئولی که انگشت اتهامش را به سمت برداشت بیش از اندازه آب‌های زیر زمینی گرفته و معتقد است، مهم‌ترین عامل بروز این پدیده در همه استان‌های کشور همین موضوع است.
امیر شمشکی البته حرف‌های جالب‌تری هم دارد. او از توافقی بین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت و سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور در سال 84 خبر می‌دهد. طبق این توافق باید طی دوره‌هایی پنج‌ساله، ابعاد مختلف فرونشست در هر کدام از استان‌های کشور مطالعه و بررسی می‌شد؛ مطالعه‌ای که در حال حاضر هم استان‌های تهران، کرمان، فارس، همدان و خراسان رضوی در حال انجام است.
نتایج این مطالعه وقتی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم براساس آمارها در دشت‌های بحرانی کشور سالانه به‌طور متوسط 15 سانتی‌متر فرونشست وجود دارد که در برخی دشت‌ها، میزان آن به 20 تا 35 و در برخی نقاط دیگر تا 50 سانتی‌متر نیز می‌رسد؛ پدیده‌ای که شیوعش با توجه به بافت و جنس خاک متفاوت است.
پیامدهای شیوع این پدیده اما دوست‌داشتنی نیست. شمشکی همین جا به بایر ماندن و غیرقابل استفاده شدن زمینهای بسیاری در گوشه و کنار کشور اشاره می‌کند؛ اتفاقی که زیان‌های زیادی به دنبال دارد. آسیب به خطوط نفت، گاز و ریل کشور، تبعات منفی دیگری است که شمشکی به آن اشاره می‌کند؛ حادثه‌هایی که با گذشت زمان هرکدام به تنهایی می‌توانند بحرانی بزرگ و حادثه‌ای تلخ در ابعاد وسیع به وجود بیاورند؛ اتفاقی که پیشگیری از آن احتیاج به همکاری همه‌جانبه نهادهای مختلف دارد. مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمینشناسی با اشاره به همین موضوع می‌گوید: در این زمینه، همه دستگاه‌هایی که در ارتباط با پدیده فرونشست فعالیت می‌کنند، با اشتراک اطلاعاتشان در سازمان زمینشناسی، امکان فعالیت‌های میدانی مناسب‌تری را برای محققان این مرکز پدید می‌آورند.
همیشه پای یک عامل انسانی در میان است
فرونشست چیست؟ برای این سوال دوکلمه‌ای، جواب مفصلی وجود دارد. در تعریف یونسکو، فرونشست عبارت است از فرو ریزش یا نشست سطح زمین؛ اتفاقی که به علت‌های مختلف و در مقیاس‌های گوناگون رخ می‌دهد. به‌طور معمول این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین گفته میشود.
به عبارت دیگر فرونشست پدیده‌ای است با عوامل فراوان، ازجمله عملیات انسانی مانند معدنکاری یا برداشت آب‌های زیرزمینی و نفت، آب شدن یخ‌ها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه. این پدیده طبیعی اما با فروچاله‌هایی که هرچند وقت یکبار در سطح شهرها ایجاد می‌شوند، متفاوت است. محمدجواد بلورچی، سخنگوی سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور با تاکید بر این موضوع می‌گوید: حوادثی که در ماه‌های اخیر و در نقاط مختلف پایتخت رخ داد که شهرداری در این مناطق مشغول احداث تونل مترو بود، فرونشست نیست و فروچاله یا فرو ریزش شناخته میشود. فروچاله‌ها اما از دیدگاه علم زمینشناسی، ایجاد فرورفتگی در سطح زمین است، فرورفتگی‌هایی در اشکال بیضی و کروی با دیواره‌هایی با شیب تند در ابعاد سه تا 10 متر.
بلورچی با اشاره به این موضوع می‌گوید: عامل اصلی‌ای که باعث ایجاد فروچاله‌ها میشود، به وجود آمدن حفره‌های عمیق در زیر‌زمین است و از آنجا که در بیشتر موارد عامل انسانی باعث به وجود آمدن این حفره‌ها میشود، باید نهادهای مختلف در نظر داشته باشند که با دستکاری انسانی، این حفره‌ها را در زیر زمین ایجاد نکنند.
تشدید خسارات زلزله با شیوع پدیده فرونشست
برای همه آنهایی که از زلزله و تکان‌های شدید زمین و ویرانی ساختمان‌ها می‌ترسند، فرونشست می‌تواند یک هشدار باشد؛ پدیده‌ای که باعث تشدید خسارت‌های احتمالی ناشی از زلزله میشود؛ این ارتباط را رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، بین این دو پدیده طبیعی برقرار می‌کند. اسماعیل نجار با اشاره به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و شیوع پدیده فرونشست در بخش‌هایی از کشور مخصوصا پایتخت می‌گوید: در سال‌های اخیر، تغییر اقلیم و کاهش بارندگی در سطح کلان و جهانی، همچنین نیاز به آب و منابع آبی در داخل شهر باعث شد میزان برداشت از سفره‌های زیرزمینی بیش‌از حد مجاز انجام شود.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با اشاره به دو عامل تمرکز جمعیت و بافت شهری آثار و پیامدهای فرونشست را در شهر تهران بیش از بقیه نقاط کشور می‌داند و می‌گوید: ما نشانه‌های فرونشست زمین را در نقاط مختلف کشور می‌بینیم، اما این پدیده طبیعی بیشتر در مناطق بیابانی و دشتی رخ می‌دهد که خالی از سکنه هستند و به همین علت چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، درحالی که در تهران به دلیل تمرکز جمعیت زیادی که وجود دارد، می‌تواند شدیدا آسیب‌زا باشد. جمعیت بیش از 10 میلیون نفری تهران، موضوعی است که مورد توجه نجار قرار می‌گیرد؛ جمعیتی که نجات‌شان در مواقع بحرانی مانند زلزله کار سختی است. به همین دلیل می‌گوید: متاسفانه وضعیت ساخت و ساز بناها، خیابان‌ها، راه‌ها و حتی مکان گزینی برای ساخت و ساز بناهای مختلف در تهران در شرایط مناسبی قرار ندارد. در نتیجه با تشدید فرونشست زمین، خطرات بیشتری جان و مال مردم را تهدید می‌کند.
خسارات ویرانگر و جبران‌ناپذیر فرونشست
ردپای فرونشست را در نقاط مختلف کشور می‌توان دید؛ ردپایی که بیشتر از همه خودش را در دشت‌های اصفهان، قزوین، تبریز، رفسنجان، ورامین، کرج، شهریار و تهران نشان می‌دهد تا جایی که گزارش‌های رسمی سازمان زمینشناسی از فرونشست 36 سانتی‌متری برخی مناطق در طول یک سال خبر می‌دهند و از پدیده‌ای حکایت می‌کنند که می‌تواند هزینه‌های زیادی به بار بیاورد؛ موضوعی که مورد توجه مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن وزارت راه و شهرسازی هم قرار گرفته است، تا جایی که علی بیت‌اللهی آن را مساله‌ای ملی عنوان می‌کند و می‌گوید: نباید از مساله فرونشست زمین با بی‌اعتنایی گذر کنیم.
به گفته این کارشناس، فرونشست زمین در بیشتر دشت‌های کشور در حال رخ دادن است، اما آنچه باعث شده اخبارش در تهران رسانه‌ای‌تر شود، خسارت‌هایی است که به بار آورده است؛ خسارت‌هایی که آسیب‌های زیادی را به زیرساخت‌های آب، برق و گاز شهری زده‌اند. بیت‌اللهی با اشاره به همین موضوع می‌گوید: زیرساخت‌های شهری در پایتخت یعنی آب، برق و گاز در برابر فرونشست زمین آسیب‌پذیر هستند و اگر این پدیده در مناطقی رخ بدهد که شریان‌های اصلی آب و گاز از آنها عبور می‌کنند، خسارات زیادی برجا خواهند گذاشت.
خساراتی که مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات ساختمان وزارت راه از آن نام می‌برد، تنها خسارات مادی نیست. به این فهرست می‌توان خسارات جانی زیادی را هم اضافه کرد؛ همان موضوعی که باعث نگرانی کارشناسان شده است. همین‌جاست که بیت‌اللهی از آسیب‌پذیر‌بودن خیابان‌ها، جاده‌ها، بناها و حتی خطوط مترو براثر فرونشست زمین خبر می‌دهد و می‌گوید: باید تا جایی که امکان دارد به ایمن‌سازی شریان‌های اصلی گاز، برق و آب بپردازیم که البته این موضوع، هزینه زیادی به دنبال دارد. ایمن‌سازی این شریان‌های اصلی، وقتی اهمیت پیدا می‌کند که مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات ساختمان وزارت راه به فرسودگی شبکه انتقال آب اشاره می‌کند؛ مشکلی که تشدید‌کننده پدیده فرونشست است.
آسیب‌های فرونشست به همین‌جا خلاصه نمی‌شود. بیت‌اللهی نقش فرونشست زمین در آسیب‌زدن به شبکه ریلی کشور را کم تاثیر نمی‌داند و به همین دلیل می‌گوید: سامانه حمل و نقلی پایتخت، سامانه کوچکی نیست. چند مسیر اصلی مانند مسیر راه آهن تهران ـ اهواز، تهران ـ مشهد، تهران ـ جنوب و تهران ـ تبریز در این محدوده گسترده شده که با استمرار روند فرونشست‌ها به آنها آسیب وارد میشود. اما چه عاملی باعث تسریع روند فرونشست در پایتخت شده است؟ این سوال را اگر از بیت‌اللهی بپرسید، او در جواب می‌گوید: خشکسالی ناشی از کاهش حجم بارش، میزان برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی دشت تهران را افزایش داده و همین مساله در درازمدت، فرونشست زمین در پایتخت و اطراف آن را تشدید کرده است؛ پدیده‌ای که خطری فراتر از زلزله دارد.
مدیر بخش زلزله‌‌شناسی و خطرپذیری به فروچاله‌های ایجاد شده در سطح شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: در برخی نقاط تهران، نشست زمین به شکل فروچاله قابل مشاهده است؛ فروچاله‌هایی که دهان باز کردن ناگهانی‌شان، دل خیلی‌ها را به لرزه انداخته است.
منبع: روزنامه جام جم
