عصر ایران -
دکتر محمد فصیحی متخصص بیماریهای عفونی و دارای برد تخصصی در زمینه بیماری
های نوپدید (آلرژی، نقص ایمنی، هپاتیت، ایدز و آنفولانزا) است. او از همان
ابتدای شیوع کرونا، به کار درمان بیماران کرونایی پرداخته و تا کنون چندین هزار بیمار مبتلا به کرونا را ویزیت و درمان کرده است.
او
بیش از یک دهه تحقیقات متعددی درباره آنفلوآنزا و دیگر بیماری های نوپدید
داشته است. با شیوع کرونا، دکتر فصیحی، تجربیات علمی اش را روی درمان
کرونا متمرکز کرد و به موفقیت های قابل توجهی دست یافت. به عنوان مثال در
همان ابتدای شیوع کرونا، 105 بیمار کرونایی را مداوا کرد و همان زمان طی
مصاحبه ای اعلام کرد که تنها دو بیمارش فوت کردند: یکی که خونریزی ریوی و
دیگری سرطان خون داشت. یکی از بیماران فوت شده، صرفاً ویزیت شد و چند ساعت
بعد، پیش از آغاز درمان، فوت کرد. بقیه بیماران همگی معالجه شدند که رقم
بهبود بسیار بالاتر از رقم های ملی و جهانی بود. در ماه های بعد، ضریب
بهبودی افرادی که وی درمان شان کرد، بسیار بالاتر هم رفت.
وی 12 سال پیش با روش های طب ایرانی به ویژه استفاده از زنجبیل و آویشن، آمار فوتی های"آنفلوآنزای نوع 1" را در یکی از استان های غربی کشور به عدد "صفر" رساند این در حالی بود که همان سال در شهرهای مختلف کشور، افراد زیاد بر اثر این نوع از انفلوآنزا فوت کردند.
او با مقایسه کرونا و آنفلوآنزا، تجربیات قبلی را که به صورت مقاله علمی هم درآمده بود، به کار گرفت و در کنار روش های طب کلاسیک، آموزه های طب سنتی را نیز به کار گرفت. نتیجه بسیار درخشان بود و اغلب قریب به اتفاق بیماران وی، بهبود کامل یافتند. غالب بیماران وی تنها ظرف 3 روز، بهبود علائم را تجربه کرده اند.
دکتر فصیحی می گوید: ما در جنگ با کرونا باید هم از ارتش پزشکی کلاسیک استفاده کنیم و هم از ارتش طب سنتی. ما در 40 روز اول شیوع کرونا به این نتیجه رسیدیم که استفاده همزمان از طب سنتی و کلاسیک، برای درمان کرونا نتیجه بهتری می دهد.
این
پزشک، هنگام ویزیت بیماران کرونایی، ماسک نمی زند و در این باره می گوید:
من همه جا ماسک می زنم ولی هنگام ویزیت بیمار، ماسکم را بر می دارم چون
باید با بیماران ارتباط چهره به چهره برقرار کرد و در وهله اول ترس شان را
ریخت و به آنها امید داد. وقتی بیماران از من می پرسند نمی ترسی بیماری از
ما به شما سرایت کند، می گویم من به توصیه ها و روش خودم اطمینان دارم.
با این کار و سخن، آنها روحیه پیدا می کنند.
آنچه می خوانید، خلاصه برداری از 2 مصاحبه دکتر فصیحی است. خواندن و عمل به این توصیه ها که از زبان متخصصی بیان می شود که هر روز با بیماران کرونایی سر و کار دارد، می تواند در پیشگیری و درمان کرونا بسیار کمک کننده باشد:
- درباره اثرات درمانی زنجبیل، به حدی در دنیا تحقیق شده که وقتی وارد بررسی شان شدیم و تعدد مطالعات را دیدیم، خجالت کشیدیم بگوییم این گیاه مال طب سنتی ماست.
زنجبیل حتی روی بیماران بستری با تنگی نفس بسیار شدید در ICU هم مفید واقع شده و در این باره مقاله علمی بین المللی وجود دارد.
- بیماری های سرما دوست مانند کرونا و آنفلوآنزا، با استفاده از گرمیجاتی مانند زنجبیل، دارچین، عسل، سیاه دانه و زیره بهتر درمان می شوند و بهتر قابل پیشگیری اند. سعی کنید پایه گرمی بدن تان را بالا ببرید.
- درمان کرونا با غذاهایی است که طبع "گرم و خشک" دارند.
- افراد گرم مزاج کمتر کرونا می گیرند. سرد مزاج ها بیشتر درگیر می شوند. چاق ها که عمدتاً سرد مزاج اند بیشتر کرونا می گیرند.
بالای 70 درصد بیماران کرونایی که من ویزیت کرده ام، سرد مزاج اند.
- می توانید از داروخانه قرص زنجبیل بخرید و روزی 4 عدد بخورید. همچنین
می توانید کپسول های خالی را بخرید و داخلش زنجبیل یا دارچین بریزید و برای
پیشگیری، روزی یک عدد (نیم گرم) و برای درمان روزی 6 قرص زنجبیل (3 الی 4
گرم) بخورید.
همچنین می توانید زنجبیل را با عسل ممزوج کنید و به شکل خمیر و قرص دربیاورید و هر روز 2 عدد بخورید.
اگر هم زنجبیل نبود، از هر گیاه دیگری که طبع گرم دارد و نیز از عسل استفاده شود.
- اگر بویایی تان از بین رفته، از قطره نعنا یا منتول که در داروخانه ها موجود است استفاده کنید تا بویایی ظرف سه روز برگردد.
اگر بویایی تان رفته، حتماً ناقل هستید.
- مردم در غذا کاهلی می کنند. مثلاً خیلی کم دارچین می خورند ولی سردیجاتی مانند ماست می خورند. توصیه می کنم در همه غذاها و چایی چوب یا پودر دارچین و زنجبیل بریزید. اگر گرمیجاتی مانند دارچین و زعفران را اول پخت و پز ( نه آخر غذا) ، به غذا اضافه کنیم، در غذا ممزوج می شود و اگر کسی به بو و طعم این ها حساسیت داشته باشد، دیگر اذیت نمی شود.
- در پژوهشی از مسوولان بیمارستان خواستم پنیر را از صبحانه بیماران حذف کنند و به جایش ارده شیره دهند یا در سوپ شان چوب دارچین بیندازند و ماست را از ناهار و شام حذف کنند. این روش بسیار موثر بود و در روند بهبودی بیماران اثرات مثبتی داد.
*پنیر را فعلا حذف کنید.
*در شیر برنج شیره انگور بریزید و آن را به صورت گرم بخورید.
*شیر را به صورت گرم بخورید که بسیار مفید است ولی از نوشیدن شیر سرد خودداری کنید.
*حلوا ارده و ارده شیره بخورید. اگر دیابت دارید، از ارده با شیره توت یا شیره انگور یا شیره خرما استفاده کنید.
*کره و مربا و خامه و عسل بخورید.
*برنج را به صورت سبزی پلو، شوید پلو، زیره پلو بخورید و از زعفران هم استفاده کنید.
*در خورشت همراه برنج (که طبع سرد دارد) از ادویه گرم استفاده کنید. اگر به ادویه حساسیت دارید یا طعم آن را دوست ندارید، ادویه را ابتدای پخت پز اضافه کنید نه در انتهای آن.
*گوشت گاو و گوساله و مرغ کمتر استفاه شود و به جایش گوشت گوسفند و بوقلمون بخورید. ماهی نخورید ولی اگر می خورید، حتماً کنارش ادویه گرم زیاد بخورید.
سوپ با ادویه های گرم بخورید. اگر در غذا رب می ریزید، برای خنثی سازی سردی آن، حتما به غذا ادویه های گرم بیفزایید.
*سیب بسیار مناسب است. آب سیب تب را از بین می برد و اشتها آور است.
*پرتقال و کیوی برای کسی که بیمار است توصیه نمی شود.
*لیمو ترش را با آب گرم و عسل به صورت شربت بخورید.
*هندوانه نخورید، مخصوصا اگر بیمارید یا از بیمار مراقبت می کنید.
*گوجه و خیار و کاهو نخورید. به جای سالاد ، سبزی بخورید، خصوصا نعنا و ریحان و پونه. به جای ماست هم زیتون بخورید.
*خشکبار و آجیل بخورید.
*پیاز تند خوب است؛ پیاز شمال مناسب نیست.
*خرما، طبع گرم دارد. اگر معده تان سوزش دارد، پوست خرما را بکنید. خرماهای خشک مثل زاهدی و چیپس خرما برای دیابتی ها مفید است.
سیر اثربخشی فوق العاده ای دارد. اگر چند حبه سیر را داخل شیر
بریزید و شیر را به حدی حرارت دهید که نصفش بخار شود، آنچه باقی می ماند
برای پیشگیری از کرونا بسیار مفید است. این نوشیدنی برای بیماران قلبی و
دیابتی هم بسیار مفید است و بهتر است صبح ها بخورند. سیر داخل شیر هم باید
میل شود.
- ترکیب هلیله، مصطکی و شکر سرخ (که به داروی امام کاظم "ع" معروف است) چون گرمی است، برای مقابله با کرونا مفید است ولی هنوز مقالاتی در این باره نداریم.
- چکاندن روغن گل بنفشه در "بینی" مفید است و دارویش به صورت داروخانه ای هم موجود است و شرکت های مختلف دارویی هم تولیدش می کنند و رفرنس علمی دارد.
- بادکش در دوران کرونا مناسب است ولی درباره حجامت افراد کرونایی اختلاف نظر وجود دارد. با این حال، افرادی که قبل از ابتلا (مثلاً 6 ماه قبل) حجامت کرده اند، ایمنی بالاتری دارند و کمتر مریض می شوند. در مقالات علمی جهان هم به کرات به فواید حجامت اشاره شده است.
- اگر ریه ها درگیر خلط شده اند، استفاده از بخور نعنا خوب است. حتی می شود عصاره نعنا را که در داروخانه ها هست، به دهانه بینی و پیشانی مالید که بسیار مفید است.
- اسپری سیاه دانه که در داروخانه ها هست نیز بسیار مفید است. آویشن هم توصیه می شود.
در افراد کم و سن و سال، مالیدن روغن سیاه دانه یا بادام تلخ روی سینه مناسب است ولی در افرادی که سن بالایی دارند، جذب پوستی اندک است و چندان اثر ندارد.
هر روز دهان و حلق و بینی تان را با آب نمک رقیق بشویید و غرغره کنید.
یک دانشمند "ایمونولوژیست" (متخصص سیستم ایمنی بدن) سوئیسی درباره احتمال شیوع سویه کشنده، مسری و مقاوم تر ویروس کرونا تا چند ماه آینده هشدار داده است.
به گزارش عصرایران،
دکتر "سای ردی" ، "ایمونولوژیست " سوئیسی که در دپارتمان علوم و مهندسی
سیستم های زیستی در زوریخ سوئیس کار می کند، هشدار داده که جامعه جهانی
باید درباره احتمال شیوع سویه جدید ویروس کرونا در سال آینده میلادی (2022)
که به مراتب ممکن است کشنده تر، مسری تر و مقاوم تر در برابر درمان و
واکسن باشد، هوشیار باشد.
او نام این سویه احتمالی جدید را "کووید-22" گذاشته است.
به گفته این متخصص سوئیسی، سویه جدید با ترکیب واریانت های (جهش
های) یک سال و نیم گذشته ویروس کرونا از جمله واریانت "دلتا" (هندی) (نوع
غالب کنونی در جهان)، "بتا" (افریقای جنوبی) و گاما (برزیل) پدید خواهد
آمد.
او هشدار داده که دنیا باید آماده چنین جهشی در ویروس کرونا باشد و
از هم اکنون باید به فکر ساخت واکسن های ایمن برای واریانت آتی بود.
او گفته کووید22 در مقابل واکسن های کنونی مقاوم خواهد بود این
واکسن ها قادر به ایمنی زایی کافی در برابر شیوع سویه جدید کرونا نخواهند
بود.
این دانشمند سوئیسی گفته:" در صورت ظاهر شدن چنین گونه ای، ما باید
آن را در اسرع وقت شناسایی کرده و اطمینان حاصل کنیم که تولیدکنندگان واکسن
به سرعت واکسن را با نوع جدید تطبیق می دهند."
گفتنی است اخیرا نیز یک گروه مشاوره علمی در گزارشی به دولت بریتانیا، درباره جهش ژنتیکی ویروس کرونا به گونه ای که قدرت کُشندگی آن به اندازه ویروس "مرس" به حدود 35 درصد مبتلایان برساند، هشدار داده بود.
تدفین فوتی های سویه دلتا ویروس کرونا در شهر دهلی هند/ عکس آرشیوی/ رویترز
توجه مهم: این شربت هم برای پیشگیری است و هم برای تسریع در روند درمان بیماران کرونایی/ با مشورت پزشک مصرف شود؛ جایگزین داروهای پزشکی نیست و در صورت ابتلا فورا به متخصص مراجعه کنید تا بیماری تشدید نشود.
مواد لازم:
- لیمو ترش سنگی:2 کیلو
- شکر سرخ: 5
قاشق غذاخوری (اگر شکر سرخ نبود، از شکر قهوه ای یا عسل استفاده شود ولی
شکر سرخ که در عطاری های عرضه می شود، بهتر است.)
- نمک: یک قاشق مربا خوری
- زنجبیل پودر شده: یک قاشق مربا خوری
روش تهیه:
ابتدا لیمو ترش ها را آبگیری کنید و سپس مواد دیگر گفته شده را به آن اضافه کنید و خوب به هم بزنید تا در آب لیمو حل شوند.
روش استفاده:
الف) برای پیشگیری: هر روز به اندازه یک استکان تا یک لیوان مصرف شود.
ب) برای تسریع درمان کرونا: محلول آماده شده، در دو نوبت صبح و عصر میل شود. ولی اگر معده تحمل این حجم را نداشته باشد، در طول روز، به تدریج میل شود.
در اغلب افراد، بعد از 24 ساعت روند تسریع در بهبود، ملموس بوده است.هشدار: بیماران دیابتی و فشارخونی، قبل از مصرف حتماً با پزشک شان مشورت کنند و داروهای مربوطه را همراه داشته باشند.
اطلاع رسانی کنید.
در حالی که ایرانیان در این روزها شاهد رکوردهای جدید مرگ بر اثر کرونا هستند، گزارشهای میدانی و گفتوگو با کارشناسان نشان میدهد استفاده از ماسک و رعایت پروتکلهای بهداشتی بهشدت کاهش یافته است.
روزنامه همشهری نوشت: «در این روزها همه چیز عجیب پیچیده و در هم شده است. واکسیناسیون لاکپشتی و از سر صبر و حوصله دولت با بیتوجهی بخشی از مردم در ماسکزدن و رعایتکردن پروتکلها یکی شده است. شب صدای ساز و آواز عروسی در خیابان میپیچد و صبح صدای ضجه و ناله همسایگان که کرونا جان عزیزانشان را ستانده است، بلند میشود. روی دیوار هر ساختمان چند بنر سیاه تسلیت آویزان است و نیز در همان ساختمان مهمانی و دورهمی برپاست.
بعضیها دو تا دو تا ماسک میزنند و دنبال حاشیه امنی در گذر و کوچه هستند که از شلوغی فرار کنند و بعضی دیگر بدون ماسک، به دل مغازهها و نانواییها و داروخانهها و ... زده و از هیچ نقطه ناامنی نمیترسند. از یک طرف پارکها شلوغ است و از آن طرف در بیمارستانها جای سوزنانداختن نیست. این وسط فقط یک عنصر خیلی دقیق و رو به جلو کار میکند: کرونا؛ ویروسی که هر روز جانهای جدیدی را به کام مرگ میکشاند.
نهم مرداد، همزمان با ورود کرونای هندی در ایران بود که دبیر قرارگاه مقابله با کرونا گفت: «میانگین رعایت پروتکلهای بهداشتی در اماکن عمومی در بازه زمانی ۳۰تیرماه تا ۶ مردادماه به ۳۹درصد رسیده است.»
بابک دینپرست آمارهای دیگری هم داده بود. مثل این که «میانگین استفاده از ماسک در اماکن عمومی که دربازه زمانی ۲ تا ۹ تیرماه، ۶۹ درصد بوده است، در بازه زمانی ۳۰ تیرماه تا ۶ مردادماه به ۴۶ درصد تنزل یافته است.» یا «میانگین استفاده از تهویه مناسب در اماکن عمومی به ۴۹درصد رسیده است.»
درمانده بین مردم و مسئولان
سراسیمگیشان برای شروع روزی تازه بیشتر از خورشیدی است که آمدن صبح دیگری را نوید میدهد. نه امروز و دیروز بلکه یک سال و ۷ماه است که قبل از تابیدن خورشید بر سر شهر کرونازده، خودشان را به بیمارستان میرسانند و خیلی بعدتر از غروب آن به خانه میروند. با این حال ناراحت و آشفتهاند که زور و تلاششان کمتر از ویروسی است که میتازد. ساعت هنوز به ۷ صبح نرسیده، ۹۴ بیمار کرونایی در حیاط بیمارستان امام خمینی منتظر دیدار با پزشک هستند. یکی بیحال روی نیمکت نشسته، آن دیگری نقش زمین شده، بعضیها خانوادگی آمدهاند و چندتایی همراه بیمار بدحالیاند که بیرون بیمارستان در ماشین منتظر رسیدن نوبتش است.
زینب، پرستار میانسال بیمارستان، با روپوش سفید و یک سرم بزرگ در دست، میان این جمعیت بیمار، از اورژانس به بخش میرود و از بخش به اتاق پزشکان. او آرام و قرار ندارد. انگار که چیزی را گم کرده باشد: «میدانی قسمت تلخ داستان ما نیروهای درمان چیست؟ این که ما هم از مسئولانی که واکسیناسیون را قطرهچکانی و سر صبر دنبال کردند، ضربه اساسی و مهلک خوردیم و هم از مردمی که در رعایت پروتکلها وادادند و بیخیال زدن ماسک شدند و عروسی و مهمانی گرفتند و به سفر رفتند. هیچکدام از این ۲ گروه باور ندارند که ما درماندهایم. به خدا موضوع فقط خستگی جسم و روح خودمان نیست. ما کلافهایم که هر روز از در بیمارستان جنازه بیرون میرود. غمگینیم که تخت خالی نداریم و دست رد به سینه بیمار بدحال میزنیم. نفسمان بریده از این که جوان جوان میآیند و گرد مرگ روی صورتشان مینشیند.»
حیاط بیمارستان شلوغ و شلوغتر میشود. موشک کرونا به شهر اصابت و جانهای زخمی زیادی را روانه بیمارستان کرده، صدای آژیر آمبولانس یک لحظه قطع نمیشود: «کابوس همه ما از آن که رئیس بیمارستان و پزشک متخصص است تا بچههای نگهبانی و خدماتی و رختشویخانه یک چیز شده. خواب میبینیم که از جنازهها در بیمارستان کوهی ساخته شده. ای کاش تأثیر حرفهای ما مشمول روزمرگی نمیشد و این عددها که هر روز ساعت ۲ از اخبار اعلام میشود، بهشت زهرای شلوغ و داروخانههای بدون دارو عادی نمیشد.»
ماسک نمیزنم چون...
بیرون از بیمارستانها اما شرایط کاملا عادی است. انگار نه انگار که کرونای هندی آمده و گوی سبقت را از کرونای چینی ربوده است. شهر روز معمولی دیگری را شروع کرده، کرکره مغازهها یکییکی بالا میرود و کارمندان سراسیمه وارد ادارهها و بانکها میشوند. بعضیها با ماسک و به همان تعداد، بیماسک.
خانم! آقا! چرا ماسک نمیزنید؟ «من تازه کرونا گرفتهام و آنتیبادی دارم»، «پولم کجا بود که هر ماه بابت ماسک بدهم؟»، «با ماسک احساس خفگی میکنم»، «به کسی ربطی ندارد که چرا ماسک نمیزنم»، «اونهایی که ماسک میزدند، بدتر گرفتند»، «این همه ماسک زدیم چه شد؟ دولت و مسئولان به اندازه کافی واکسن خرید؟ کاری کردند؟ مردیم همه مردیم.»، «در فضای باز که ماسک نمیزنند»، «هر قدر بیشتر ماسک بزنیم، اینها دیرتر واکسن میخرند» و «ماسک مجانی بدهند، میزنم.»
آمار دقیقی در دسترس نیست که نشان بدهد کدام گروه تمایل کمتری به ماسکزدن دارند؛ مردان یا زنان؟ سالمندان یا جوانان؟ کاسبان یا کارمندان؟ شهروندان ساکن در مناطق بالای شهر یا پایین شهر؟ اما چیزی که در تهران عیان است، زنان و مردانی هستند که در سختترین روز کرونا که ۵۸۸ جان ایرانی از دست رفته، بیمی از ماسک نزدن ندارند.
جیب خالی مردم و قیمت بالای ماسک و الکل
علیرضا بهبودی، پزشک عمومی، که صبحها در یکی از درمانگاههای مرکز تهران و عصرها در مطبی در جنوب تهران مشغول طبابت است، بخشی از فرایند معاینات بیماران را به پر کردن یک فرم اختصاص داده است؛ فرمی که نشان میدهد نگاه فرد تا قبل از بیماری به کرونا چه بوده و تا چه حد قوانین بهداشتی را رعایت کرده است: «این یک مطالعه شخصی است که در اسفند پارسال با یک جامعهشناس و روانشناس اجتماعی طراحی کردیم و در ۷ مطب و درمانگاه در نقاط مختلف تهران توسط پزشکان عمومی دنبال میکنیم. بخشی از این فرم توسط ما و بخشی از آن توسط بیمار پر میشود.»
او درباره نتایج اولیه به دست آمده از این مطالعه میگوید: «تا اول مرداد امسال میزان کسانی که تا قبل از بیماری از ماسک استفاده نمیکردند، ۳۷درصد بود که ۲۰ درصد آنها ساکنان مناطق جنوبی تهران و ۱۷ درصد مابقی برای شمال و مرکز تهران بودند. همچنین ۱۳درصد مبتلایان مورد مطالعه را کسانی تشکیل میدهند که از ماسک پارچهای غیر استاندارد برای مدت طولانی استفاده میکنند. در این مطالعه متوجه شدیم برخی از بیماران اگر دسترسی به ماسک رایگان داشته باشند، از آن استفاده میکنند.»
بهبودی درباره نتایج دیگر این تحقیق میگوید: «۶۹درصد مبتلایان افراد شاغلی بودند که حضور در محل کار برای آنها اجباری بوده که در این میان ۴۲درصد را مشاغل آزاد و مابقی را مشاغل دولتی و شرکتهای خصوصی تشکیل میدادند. همچنین تحقیقات ما نشان میدهد که ۵۹ درصد بیماران کرونایی یک یا ۲ بار قبل از ابتلا در یک مهمانی یا دورهمی حضور داشتند و ۲۳درصد پس از سفر درگیر کرونا شدهاند.»
این پزشک عمومی معتقد است، باید دولت و شهرداریها ابزار بهداشتی مانند الکل و ماسک را به شکل رایگان در برخی از نقاط جنوبی و حاشیهای تهران از طریق خانههای بهداشت، مساجد و مراکز ترک اعتیاد در بین مردم توزیع کنند: «حاکمیت چقدر برای پیشگیری از شیوع کرونا هزینه کرده است؟ چرا باید سهم درمان از پیشگیری بیشتر باشد؟ چرا در این مدت قیمت ماسک و الکل را کاهش ندادند تا دسترسی برای همه آسانتر شود؟ سرپرست خانوار بعد از ابتلای خود و ۲ عضو دیگر از خانوادهاش میگوید، قیمت یک بسته ماسک ۱۰۰ تایی، ۱۳۰هزار تومان است که برای خانواده ۴نفره ما در عرض ۱۰ روز تمام میشود. من از کجا بیاورم ماهی ۳۹۰ هزار تومان پول یک ورق پارچه بدهم یا ماهی ۲۰۰ هزار تومان الکل بخرم؟»
این روزها کرونا رکورد خود را در ایران میزند. اگر ۲ هفته قبل با مرگ ۲۰۰ نفر در روز شروع شد و کمکم به ۳۰۰ نفر رسید و اواخر هفته گذشته مرز ۴۰۰ نفر را رد کرد، دیروز به ۶۰۰ مرگ در روز نزدیک شد. او بیرحمانه میتازد و این اعداد در حال عادی شدن هستند.
مشکل فقط ماسک نزدن نیست
در میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی، فقط استفادهنکردن از ماسک مسئله نیست. حضور در مهمانیها، دورهمیها و این اواخر شرکت در عروسی و حتی سفر نیز افزایش یافته است.
اکبر مرجانی، روانشناس اجتماعی، که در کنار بهبودی این طرح دانشگاهی را پیش میبرند، نظرات مختلفی در این باره دارد: «وزارت بهداشت دولت سیزدهم باید سیاستهای پیشگیرانه در قبال کرونا را بهسرعت تغییر دهد. تولید انبوه ماسک و الکل خوب است اما قیمت و توزیع متوازن آن در سطح کشور نیز مهم است. توان تهیه این اقلام بهداشتی برای بسیاری از مردم زیر ۱۰درصد است و نتیجه این که آنها بدون ماسک در سطح شهر تردد میکنند و ریسک ابتلا را افزایش میدهند.»
او توضیح داد: «همچنین تا اینجای کار در پروتکلها فقط به مردم امر و نهی کردیم که سفر نروید، مهمانی نگیرید، عروسی نگیرید، در خانه بمانید، رستوران نروید؛ در حالی که خانوادهها یا گروههای دوستی در ایران بسیار در هم تنیده هستند و ارتباط حضوری بین آنها پررنگ و مهم است.
وزارت بهداشت باید به مردم بگوید مهمانی بروید اما با حضور نهایتا ۵ نفر، قبل از آن هم میزبان مطمئن شود که خود یا مهمانان علائم خاصی نداشته باشند یا اگر قصد رفتن به پارک را دارید در ساعتهای شلوغ نروید و مطمئن باشید تا شعاع ۵ متری از شما کسی ننشیند و ... مردم را اگر از سفرکردن نهی میکنید، جاده را با جدیت کنترل کنید و مبادی ورودی و خروجی را ببندید. از همه مهمتر این که شما وقتی از مردم میتوانید رعایت پروتکلها را توقع داشته باشید که خودتان در تولید و خرید واکسن تعهد نشان بدهید.»
دیدگاه واحد: ما متخصص در پزشکی نیستیم ولی با اندازه ای که آگاهی از امور بهداشتی و پزشکی داریم فکر می کنیم اگر میان "ماسک نزدن" و "استفاده از ماسک استفاده شده" یکی را مجبور باشیم انتخاب کنیم گزینه دوم یعنی "استفاده از ماسک استفاده شده"معقولتر و بهداشتی تر برای خود فرد و محیط است. و برای آنکه سطح بیرونی "ماسک استفاده شده" که احتمال نشستن ویروس روی آن وجود دارد ضدعفونی شود می توان از اسپری الکل یا دیگر مواد ضد عفونی استفاده کرد و سپس بگذاریم خشک شود. یعنی پس از آمدن از بیرون سطح بیرونی را ضدعفونی کرده و می گذاریم خشک شود تا بتوان بعداً آنرا دوباره بکار گرفت. بدین روش می توان از ماسکهای پیشین تا هنگامی که بخواهیم استفاده کنیم و از آنجایی که هزینه ای نخواهد داشت بهتر است همیشه از دو ماسک روی هم استفاده کنیم. توجه داشته باشیم که همیشه ترتیب ماسک درونی و بیرونی را رعایت کنیم یعنی آن ماسکی را که یکبار روی قبلی زده ایم همیشه رو بزنیم و دیگری را همیشه تو (درون، داخل). زیرا ماسک بیرونی در معرض هوای محیط است و ویروس رویش می نشیند و سطح بیرونیش آلوده می شود و اگر ترتیب ماسکها تغییر کند آلودگی احتمالی ویروسی را به درون ماسک دوم انتقال می دهد. در هنگام ضدعفونی با اسپری هم همین سطح بیرونی ماسک بیرونی (رو) باید حتماً ضدعفونی شود.