رژیم غذایی غربی به یکی از الگوهای رایج غذا خوردن در جهان تبدیل شده است. این نوع رژیم غذایی سرشار از چربی های مضر، سدیم و شکر است، در شرایطی که میوه، سبزیجات و غلات کامل در آن سهم اندکی دارند. از این رو، رژیم غذایی غربی با کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن برای حصول اطمینان از ارائه عملکرد متعادل و سالم آن مواجه است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "استپ تو هلث"، مواد معدنی دریافتی از غذاهای مصرفی برای سلامت قلبیعروقی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیماری های قلبیعروقی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان هستند. در نتیجه، برای پیشگیری موثر و درمان به موقع این بیماری ها، کارشناسان دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت بدنی منظم را توصیه کرده اند.
اساسا، بیماری های قلبیعروقی گروهی از اختلالات هستند که شامل بیماری های قلبی، بیماری های عروق مغزی و بیماری های رگ های خونی می شوند. هر ساله، حدود 17 میلیون نفر در جهان به واسطه این شرایط جان خود را از دست می دهند. به گفته سازمان بهداشت جهانی، امکان پیشگیری از 80 درصد موارد مرگ ناشی از این بیماری ها وجود دارد اگر بیماران یک سبک زندگی سالم را دنبال کرده و عوامل خطر را نیز کاهش دهند.
به طور کلی، عادات غذایی نامناسب همراه با عادات مضر برای سلامت به طور مستقیم با ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) مرتبط هستند. این بیماری به واسطه تشکیل پلاک در سرخرگ ها که آنها را از ارائه عملکرد درست خود باز می دارد، شکل می گیرد.
از جمله عواملی که می توانند به آترواسکلروز منجر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عوامل خطر رفتاری: سیگار کشیدن، کم تحرکی، یک رژیم غذایی حاوی چربی و نمک زیاد، اعتیاد به الکل
عوامل خطر متابولیک: پرفشاری خون، دیابت شیرین، هایپرکلسترولمی (سطوح بالای کلسترول در خون)، اضافه وزن، چاقی
همچنین، بیماری های متابولیک ارتباط نزدیکی با عوامل خطر رفتاری دارند. رژیم غذایی غربی با انباشت بیش از حد بافت چربی در بدن مرتبط است که خود را با افزایش وزن فرد نشان می دهد. اضافه وزن و چاقی می توانند موجب تغییر در عملکرد اندام ها شده و در ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت شیرین، پرفشاری خون و دیسلیپیدمی نقش داشته باشند.
از این رو، دنبال کردن یک سبک زندگی سالم از طریق تغییر عادات غذایی و ورزش ضروری است. از این گذشته، برخی توصیه های تغذیه ای و همچنین برنامه های غذایی که بسیاری از عوامل خطر را کنترل کرده و اثر محافظتی برای قلب ارائه می کنند می توانند به تنظیم اختلالات متابولیک کمک کنند. رویکردهای غذایی برای توقف پرفشاری خون که به نام رژیم غذایی دش (DASH) نیز شناخته می شود، یکی از شناخته شدهترین نمونه ها در این زمینه است.
موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا معرف رژیم غذایی دش بوده است. به طور کلی این رژیم غذایی با ویژگی های زیر تعریف می شود:
- مصرف زیاد میوه ها و سبزیجات
- استفاده از غلات کامل به جای غلات پالایش شده
- مصرف متعادل چربی ها و غذاهایی با منشا حیوانی
- مصرف گاه و بیگاه غذاهایی با محتوای شکر زیاد یا پرهیز کامل از آنها
به طور کلی، این رژیم غذایی به طور موثر عوامل متابولیکی اصلی مرتبط با ابتلا به یک رویداد قلبیعروقی را تنظیم می کند. متاآنالیزهای مختلف نشان داده اند که رژیم غذایی دش فواید سلامت مختلفی را ارائه می کند. در حقیقت، این رژیم غذایی توانایی خود در کاهش وقوع یک رویداد قلبیعروقی، فشار خون، کلسترول کلی، کلسترول بد (LDL)، هموگلوبین گلیکوزیله، انسولین پلاسمای ناشتا، و حتی وزن بدن را نشان داده است.
آثار مفید رژیم غذایی دش با اثر بیولوژیکی مولفه های تغذیه ای دیگر در مواد غذایی مرتبط است. این شامل فلاونوئیدها که از خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهاب برخوردار هستند و همچنین مواد معدنی که بر سلامت رگ های خونی تاثیرگذار هستند، می شود.
همان گونه که متوجه شده اید، مواد مغذی بسیاری اثر مثبت بر سلامت قلبیعروقی دارند. در ادامه با چند گزینه کلیدی بیشتر آشنا می شویم.
پتاسیم با سیستم رنین-آنژیوتانسین در تعامل است. از این رو، پتاسیم به پیشگیری از افزایش سطوح فشار خون کمک می کند. همچنین، پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد. از این رو، این ماده معدنی نشانگرهای اختلال عملکرد اندوتلیال بدن را کاهش می دهد.
از منابع غذایی برای پتاسیم می توان به اسفناج، گوجه فرنگی، کدو، قارچ، موز، مغزدانه ها، آووکادو و دانه های چیا اشاره کرد.
منیزیم به عنوان یک مهارکننده انقباض رگ های خونی عمل کرده و به گشاد شدن رگ های خونی کمک می کند. از این رو، خون با فشار کمتری در سیاهرگ ها و سرخرگ های بدن جریان می یابد.
از منابع غذایی برای منیزیم می توان به مغزدانه ها، شکلات تلخ (حاوی 70 درصد کاکائو یا بیشتر)، و غلات کامل اشاره کرد.
کلسیم اثری مشابه با خانواده داروهایی دارد که به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین شناخته می شوند. از این رو، کلسیم انقباض رگ های خونی را مهار می کند. همچنین، این ماده معدنی همراه با پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد.
از منابع غذایی خوب برای کلسیم می توان به محصولات لبنی، ماهی ساردین، بادام و نخود اشاره کرد.
با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متنوع سرشار از سبزیجات، میوه ها و غلات کامل همراه با مصرف متعادل غذاهای کم چرب با منشا حیوانی می توان از تامین مواد معدنی و مواد مغذی دیگر مورد نیاز برای سلامت قلبیعروقی اطمینان حاصل کرد. این مواد مغذی ارائه عملکرد مطلوب و درست بدن را ممکن می سازند. افزون بر این، یک رژیم غذایی سالم و متعادل به کنترل عوامل خطر متابولیک اصلی مرتبط با ابتلا به بیماری قلبی کمک می کند.
برای تنظیم برنامه غذایی سالم خود می توانید با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا این برنامه بر اساس نیازهای شما شکل بگیرد.
--------------------------
بیشتر بخوانید:
۸ توصیه غذایی برای قلب سالم تر!
5 گزینه طبیعی برای بهبود گردش خون
استاد
دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت:یافتههای مطالعه 1380 انستیتو تحقیقات
تغذیه نشان دهنده کم بودن دریافت چهار گروه غذایی از پنج گروه هرم غذایی
است.
دکتر احمدرضا درستی، امروز 12 دی ماه در سمینار آشنایی با مفاهیم امنیت غذایی و تغذیه که در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، در خصوص نقش بهرهمندی بدن در امنیت غذا و تغذیه اظهار کرد: تعریف فائو از بهرهمندی بدن از غذا، توانمندی بدن برای هضم، متابولیزه کردن و بهرهمند شدن از غذای دریافتی است. این امر نیازمند بدن و محیط سالم است که از طریق رژیم غذایی کافی و مغذی،آب سالم، بهداشت محیط و مراقبتهای بهداشتی مناسب حاصل میشود.
وی افزود: لازم است مردم دانش و شرایط مناسب برای انتخاب، تدارک و توزیع غذای مناسب خود را داشته باشند تا نیازهای فیزیولوژیک آنان تامین شود. این موضوع، اهمیت نکات دیگر غیر از دریافت غذا را در امنیت غذایی مورد توجه قرار میدهد.
این متخصص تغذیه عنوان کرد: ذائقه و دانش تغذیهای خانوارها باید به گونهای باشد که با تخصیص بودجه سرانه کافی برای سبد غذایی خانوار ، تهیه غذای مناسب و کافی همراه با طبخ و توزیع مناسب باشد. این امر موجب میشود عناصر و مواد مغذی کافی و مناسب به سلولها و اندامهای بدن افراد برسد. یافتههای مطالعه 1380 انستیتو تحقیقات تغذیه نشان دهنده کم بودن دریافت چهار گروه غذایی از پنج گروه هرم است. تنها گروه نان و غلات، در حد بیش از کفایت دریافت شده و مصرف روغن و شکر از گروه متفرقه نیز بیش از نیاز بوده است.
وی بیان کرد: نیاز معمول افراد در روز به حداقل سه واحد سبزیجات است. هر واحد سبزیجات برابر 120 گرم بوده، لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 350 گرم در روز است، در حالی که روزانه کمتر از 290 گرم دریافت وجود داشته است. نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد میوه است. هر واحد میوه برابر 170 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 250 گرم در روز است. در حالی که روزانه حدود 200 گرم دریافت وجود داشته است.
درستی خاطرنشان کرد: نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد از گروه گوشتها است و هر واحد گوشت شقهای برابر 90 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 180 گرم در روز است، در حالی که روزانه حدود 80 گرم دریافت وجود داشته است. همچنین نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد از گروه لبنیات است. هر واحد شیر و یا ماست در هرم، برابر 240 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 500 گرم در روز است. در حالی که روزانه حدود 120 گرم دریافت وجود داشته است.
وی بیان کرد: به طور معمول افراد میتوانند حداکثر دو قاشق روغن مایع معادل 20 گرم در روز به غذای خود اضافه کنند. مصرف بیش از 20 گرم قند و شکر در روز نیز قابل توصیه نیست. در حالی که روزانه نزدیک 50 گرم روغن و نزدیک 60 گرم قند و شکر دریافت میشده است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: براساس بررسی مصرف سال 1380 در ایران 58 میلیون نفر کمبود کلسیم، 46 میلیون نفر کمبود آهن، 41 میلیون نفر کمبود ریبوفلاوین و 35 میلیون نفر کمبود ویتامین A ، و 15 میلیون نفر کمبود دریافت انرژی و 32 میلیون نفر اضافه دریافت انرژی دارند.
وی اضافه کرد: اگر به طور مداوم و هر روز تنها غذاهای خاصی از هر گروه مواد غذایی، مصرف شوند، تمام نیازهای غذایی فرد برآورده نمیشود بلکه باید انواع مختلفی از غذاهای هر چهار گروه مواد غذایی مصرف شوند. مواد مغذی موجود در غذاهای مربوط به هر گروه غذایی تفاوت زیادی دارند.
درستی عنوان کرد: با دریافت انواع مختلفی از غذاهای هر گروه مواد غذایی، احتمال دریافت سموم طبیعی کمتر میشود. افرادی که انواع متنوعتری از غذاها را مصرف میکنند، شانس کمتری برای دریافت مقادیر زیانآور سموم طبیعی موجود در بعضی از غذاها را دارند.
آب در سه مقوله آب آشامیدنی، آب کشاورزی و آب مصرفی کارخانهها قابل طرح است. وی افزود: خوشبختانه اغلب شهرها و روستاها دسترسی به آب لولهکشی سالم دارند. البته تهیه آب آشامیدنی برای بعضی نقاط ایران حداقل در بعضی فصول به یک معضل تبدیل میشود. در بعضی شهرهای جنوبی از رودخانه آب برداشت میشود و همزمان پساب و فاضلاب نیز به رود برگردانده میشود. در سیستان بلوچستان گاهی لازم میشود آب بطری به مردم ارائه شود.
این متخصص تغذیه افزود: در بعضی نقاط آب دارای املاح زیادی است که گرچه میزان کلسیم بالا برای سلامت قلب و عروق مناسب است اما طعم آن مورد پسند مردم نبوده و بر روی مقدار نمک مصرفی نیز تاثیر سوء دارد. آب کشاورزی ناکافی در ایران به عنوان یک مشکل جدی مطرح است، ضمنا مقدار قابل توجهی آب در کارخانهها به پساب تبدیل میشود.
به گزارش ایسنا، وی تصریح کرد: محیط سالم و بهداشتی شامل دفع مناسب فاضلاب و زباله، سلامت هوا، خاک و آب محل زندگی افراد است. آلودگی هوا نیاز به بعضی مواد مغذی از قبیل آنتی اکسیدانها و شیر را افزایش میدهد و بر اشتهای افراد تاثیر میگذارد. هنوز در بعضی نقاط روستایی، دفع فاضلاب و زباله با اشکالات بهداشتی توام است. در بعضی روستاهای دورافتاده هنگام برف و سرما دسترسی به غذا ممکن است محدود شود.
درستی اظهار کرد: زمانی که مقدار غذای مصرفی به اندازه نیاز فرد باشد، روش طبخ نامناسب میتواند مفید بودن آن را خدشهدار کند، به نحوی که نیاز فیزیولوژیک افراد تامین نگردد. سرخ کردن سبزی، مصرف گوشت پرچربی در خورشت و آبگوشت، آبکش کردن برنج، گوشت کوبیده پرچربی و کم کیفیت، مصرف فراوان نمک، شکر و روغن مثالهایی از خراب کردن غذای مصرفی است. این مثالها، نقش فرهنگ غذایی را ملموستر میکند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: امروزه با عنوان کردن غذاهای تراریخته، برنج سمی، ماهی تیلاپیای نامناسب برای مصرف، مرغ هورمونی، سبزیجات آبیاری شده با فاضلاب، ماهی پرورش داده شده با کود شیمیایی، سبزیجات و میوههای آلوده به سموم، گوشت و شیر آلوده به آفلاتوکسین و ... مردم برای انتخاب غذای مناسب سردرگم میشوند. بعضی افراد از موقعیت استفاده میکنند و با عنوان کردن محصولات ارگانیک و مرغ بدون آنتی بیوتیک، محصولات را گرانتر به مردم میفروشند.
کارشناسان محیط زیست هشدار دادند: حجم اکسیژن موجود در اقیانوسها به میزان بیسابقهای کاهش پیدا کردهاست.
به گزارش ایسنا، کارشناسان با بیان اینکه اکسیژن موجود در اقیانوسها به میزان بیسابقهای در حال کاهش است، اظهار داشتند: "مناطق مرگ" تکثیر یافته و سطح اکسیژن در صدها منطقه دیگر به میزان خطرناکی کاهش یافته است.
کوسهها، ماهی تن، نیزهماهی و دیگر گونههای ماهی به طور ویژه در معرض خطر قرار دارند و بسیاری از اکوسیستمهای حیاتی در معرض از بین رفتن هستند. "مناطق مرگ" که فاقد اکسیژن هستند در نیم قرن اخیر چهار برابر رشد داشتهاند و همچنین حداقل ۷۰۰ منطقه وجود دارد که سطح اکسیژن موجود در آنها به شدت پایین است.
جانشین مدیر کل اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت گفت: سلامت اقیانوسها باید از موارد کلیدی در مذاکرات باشد. با گرمتر شدن اقیانوسها و از بین رفتن اکسیژن موجود در آن، تعادل حیات وحش بر هم میخورد.
تمامی ماهیها به اکسیژن محلول نیاز دارند اما بزرگجثهترین گونهها به طور خاص در برابر افت سطح اکسیژن آسیبپذیرترند چرا که برای زنده ماندن به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. برخی مناطق اقیانوسی به طور طبیعی حاوی میزان اکسیژن کمتری هستند اما زمانیکه سطح اکسیژن آنها مجدد کاهش پیدا کند بیشتر در معرض آسیب قرار میگیرند.
به گزارش روزنامه گاردین، انتظار میرود اقیانوسها حدود سه تا چهار درصد از اکسیژن خود را تا پایان این قرن از دست بدهند اما اثرات منفی ناشی از این پدیده در نواحی نزدیک به سطح آب که محل تجمع گونههای بیشتری است مشهودتر خواهد بود.
افراد بسیاری دریافت مواد مغذی از مواد غذایی تازه و کامل را به جای استفاده از مکمل های غذایی توصیه می کنند. یک دلیل برای این توصیه آن است که غذاهای کامل حاوی ترکیبی از مواد معدنی و ویتامین ها هستند که قدرت و تاثیرگذاری آنها را افزایش می دهد. اما یک مکمل غذایی واحد، مانند ویتامین D، ویتامین C، آهن و غیره از قدرت کمتری در غیاب یاری دهندگان مغذی خود برخوردار است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "ایزی هلث اپشنز"، به عنوان مثال، شاید شنیده باشید که زردچوبه از قدرت آنتی اکسیدانی زیادی برخوردار است. این ادویه گزینه ای عالی برای کاهش التهاب، تقویت سلامت مغز و تسکین آرتریت است. اما آیا می دانستید که افزودن مقداری فلفل سیاه به زردچوبه می تواند میزان جذب آن توسط بدن را به طور قابل توجهی افزایش دهد؟ بر همین اساس، بدن میزان بیشتری از زردچوبه مصرفی را استفاده می کند.
اگر اندکی چربی، مانند آووکادو یا ماهی سالمون، به این ترکیب اضافه کنید، شما می توانید میزان جذب را باز هم بیشتر افزایش دهید.
در ادامه با چند زوج مواد مغذی که می توانند وعده های غذایی شما را به تقویت کننده های فوق العاده سلامت تبدیل کنند، بیشتر آشنا می شویم.
بدن انسان برای جذب بهتر کلسیم که یک ماده معدنی مهم برای حفظ سلامت استخوان ها و اعصاب محسوب می شود به ویتامین D نیاز دارد. اگر با کمبود ویتامین D مواجه باشید، احتمال عدم جذب کلسیم به میزان کافی حتی در صورت مصرف مکمل نیز افزایش می یابد.
کلسیم در شیر و محصولات لبنی دیگر، سبزیجات سبز، سبزیجات برگدار، ماهی های چرب، مانند سالمون، تن و ساردین و لوبیاها وجود دارد.
از منابع غذایی خوب برای ویتامین D نیز می توان به غذای دریایی، مانند صدف چروک و میگو، قارچ ها، زرده تخم مرغ، و غذاهای غنی شده با این ویتامین اشاره کرد.
از جمله ترکیب های غذایی مفید در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ماهی های چرب و بروکلی
- تخم مرغ و مقداری پنیر ماست
- سبزیجات برگدار و جگر گاو
- بادام و قزل آلا
در مقادیر کم، سدیم کلراید (نمک خوراکی) محصولی مفید است. متاسفانه، برخی خوراکی ها، مانند غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده، حاوی نمک پنهان فراوان هستند، از این رو، بسیاری از ما بیش از نیاز روزانه خود نمک مصرف می کنیم.
نمک بیش از حد می تواند رگ های خونی را منقبض کرده و حجم خون را افزایش دهد که این شرایط خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد.
اما پتاسیم از طریق تشویق کلیه ها به دفع سدیم اضافه می تواند به خنثی کردن اثر این ماده کمک کند. مطالعات نشان داده اند که یک رژیم غذایی سرشار از پتاسیم می تواند سلامت قلب را تقویت کند.
افزایش مصرف پتاسیم، در شرایطی که میزان مصرف نمک را کاهش می دهید، می تواند برای سلامت قلب بسیار مفید باشد. از منابع غذایی خوب برای پتاسیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موز
- زردآلو
- آلو
- لوبیا قرمز
- عدس
ویتامین B12 یک ویتامین اساسی در نظر گرفته می شود، به این معنی که بدن برای ارائه عملکرد درست و بقای خود به آن نیاز دارد. همچنین، بدن برای تولید گلبول های قرمز و سفید خون، تبدیل کربوهیدرات ها به انرژی و تولید DNA به فولات نیاز دارد.
بدن برای جذب بهتر فولات به ویتامین B12 نیاز دارد و این ویتامین در همکاری با فولات به تقسیم و تکثیرسلولی سالم کمک می کند.
ویتامین B12 بیشتر در محصولات حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ، و شیر وجود دارد. از سوی دیگر، فولات بیشتر در سبزیجات، مانند سبزیجات برگدار، حبوبات و لوبیاها وجود دارد و همچنین در برخی میوه ها نیز یافت می شود.
از این رو، ترکیب پروتئین بدون چربی و سبزیجات می تواند این مواد مغذی قدرتمند را در اختیار بدن شما قرار دهد. به عنوان مثال می توان به ترکیب های غذایی زیر اشاره کرد:
- استیک با اسفناج
- مرغ و سوپ لوبیا سفید
روی و مس دو ماده معدنی مهم برای سلامت بدن انسان هستند. روی به مواردی مانند تنظیم فعالیت سیستم ایمنی، تقویت یادگیری و حافظه، و افزایش کیفیت اسپرم مردان کمک می کند.
مس برای تولید گلبول های قرمز، حفظ سلامت استخوان ها و رگ های خونی و کمک به جذب آهن ضروری است.
اما مشکل این است که روی و مس معمولا برای جذب در روده کوچک رقابت دارند. این به معنای آن است که روی بیش از حد در رژیم غذایی شما می تواند موجب کمبود مس در بدن شود. مس بیش از حد نیز می تواند به کمبود روی منجر شود.
از منابع غذایی خوب برای روی و مس می توان به سبزیجات برگدار، گوشت، غذای دریایی، لوبیا، مغزدانه ها، تخم مرغ، و پنیر اشاره کرد. تنها باید تعادل در مصرف مواد غذایی حاوی روی و مس را حفظ کنید تا از مصرف بیش از حد یکی و رو به رو شدن با کمبود دیگری پیشگیری شود.