رییس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری گفت: انتظار میرود محیط زیست تدریجاً به منزله موضوع امنیتی غالب کشورها در غرب آسیا به رسمیت شناخته شود.
به گزارش ایسنا، حسام الدین اشنا در سمینار حکمرانی و امنیت منطقهای در غرب آسیا که در تالار حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار کرد: گردهمآیی استادان، دانشجویان و محققان در کنفرانس امنیتی تهران، فرصتی مناسب برای طرح برخی یافتههای یک برنامه پژوهشی راهبردی در مورد آینده محتمل منطقه در افق ۱۴۰۰ است که با هدایت مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری و با مشارکت بیش از ۱۰۰ پژوهشگر داخلی انجام شدهاست.
وی ادامه داد: «امنیت منطقهای در غرب آسیا؛ چالشها و روندهای نوظهور» نه تنها یکی از تامل برانگیزترین موضوعاتی است که دانشگاهیان را به مطالعات بیشتر دعوت میکند، بلکه رهبران را در سراسر منطقه و فراسوی آن به چالش های سیاستگذاری فرامیخواند.
آشنا یادآور شد: حکمرانی در سرآغاز قرن بیستم درست مانند سدههای قبل از اصول ساده سرکوب مخالفان توسط حاکمان و به زنجیر کشیدن ضعفا توسط اقویا پیروی میکرد؛ امروز برخلاف سدههای قبل، دوران حکمرانیهای ساده به پایان رسیدهاست. پیشرفت در فناوری ارتباطات انسانهای بیشتری را به پیوند با یکدیگر فرامیخواند؛ فلسفه حقوق رعایا را دعوت میکند تا به شهروندانی صاحب رای و قدرت و البته مسئولیت تبدیل شوند؛ توزیع عادلانه تر ثروت در جهان، مردم و کشورها را تا حدی به دانش و قدرت مجهز کرده است و خودآگاهی سیاسی خواستار پیوند دادن همه این دستاوردها با کرامت انسانی و حق تعیین سرنوشت، امنیت و بهروزی برای همه ملت هاست.
وی ادامه داد : منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا (وانا: WANA) حداقل در یک دهه گذشته تجربیات دردناکی را به بهای جان میلیون ها نفر پشت سرگذاشته و احتمالا تجربههای به مراتب بدتری را انتظار میکشد. خیزش افراط گرایی، تضعیف مردمسالاری و بحران هویت ملی در بسیاری از کشورهای این منطقه شایع است. افزایش نامتعادل جمعیت، نگرانیهایی را در خصوص توانایی دولتهای ناکارآمد در پیشبرد توزیع عادلانه ثروت، گشودگی فضای سیاسی و تامین رفاه اجتماعی تحمیل میکند.
مشاور رئیس جمهور گفت: مشروعیت بسیاری از حکومتهای این منطقه به طرز بی سابقهای کاهش یافته است. فضای مجازی نقش تعیین کنندهای در جهت گیری انتظارات قشر جوانان و طبقه متوسط ایفا میکند. منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا پیشتاز رشد مصرف کنندگان شبکه های اجتماعی در جهان هستند.
وی با اشاره به نقش فضای مجازی در سیاست منطقه ای گفت: با توسعه دسترسی های مخاطبان به مسیرهای ارتباطی متنوع در شبکهسازیهای اجتماعی، فرآیندهای ارتباطی یک سویه تبلیغات سیاسی دولتها امکان تاثیرگذاری گسترده خود را از دست داده است. شبکهسازی در بستر رسانههای اجتماعی قدرتی به کاربران داده است که می توانند اطلاعات را از طریق مسیرهای گوناگون به دست بیاورند و در برابر تبلیغات سیاسی پرحجم ایمن شوند. استفاده از قدرت تاثیرگذاری های مردم بر مردم به جای استفاده از قدرت تاثیرگذاری نظام سیاسی بر مردم در تبلیغات سیاسی، از نتایج مهم رشد این شبکه ها در منطقه بوده است. همین موضوع به کاهش قدرت اقناع دولت های منطقه منجر شده است. این دگرگونیها نشان میدهد قدرت نرمافزاری و کیفیت حکمرانی نسبت به وجه خشونت و سختافزاری نقش مؤثرتری در بقا و ارتقای حکومتها ایفا میکند.
آشنا تصریح کرد: در کنار سایر چالشهای این منطقه، یکی از مهمترین روندهای محیط زیستی و اقتصادی آن، بحران کمبود آب است. تا امروز در مواجهه با این بحران، برخی از دولتهای منطقه از دیگران موفقتر بودهاند. میزان موفقیت در غلبه بر این چالش، راهنمای خوبی برای نشان دادن ژئوپولیتیک جدیدی است که بر اساس برتری مجموعهای از کشورها در منابع آب نسبت به دیگران شکل گرفته است.
وی در همین راستا گفت: اعمال کنترل سرزمینی بر منابع فراسرزمینی آب، نقشه راه کشورهایی است که در ورای بحران آب بقای خود را جستجو می کنند؛ البته آگاهان میدانند که این نقشه راه احتمالا نه تنها بقای کسی را تضمین نمیکند، بلکه وقوع جنگ آب را قطعی میسازد. بحران آب، چه بسا پایه های تمدن را در جوامعی که با بیشترین شدت کم آبی رو به رو هستند، متزلزل میکند.
مشاور رئیس جمهور ادامه داد: روند افزایش جمعیت به همراه صنعتی شدن اغلب جوامع این منطقه و همینطور ناکارآمدی دولتها در سازگار کردن نیازها، تولید و مصرف با ظرفیتهای اکولوژیکی، فشار بی سابقهای را به محیطزیست منطقه غرب آسیا وارد خواهد کرد. بحرانهای زیست محیطی به شکل کاهش منابع آب و شیوع بیماری و قطحی در مناطق گرم و بیابانی، نابودی جنگلها و از میان رفتن گونههای زیستی ظاهر میشود که مجموعاً تعادل حیات را به صور گوناگون تهدید میکند، لذا انتظار میرود که محیط زیست تدریجاً به منزله موضوع امنیتی غالب کشورها در غرب آسیا به رسمیت شناخته شود.
وی افزود: این بحرانها و به هم ریختگیهای ناشی از عدم کارآیی دولتها در برآورده ساختن انتظارات مردم، توأم با اوج گرفتن قومگرایی و فرقهگرایی در سراسر منطقه، میتواند متضمن منازعات گستردهای پیرامون نظم سیاسی، کنترل منابع زیستی و حاکم کردن ایدئولوژیهای جایگزین با درون مایه تنشهای فزاینده سیاسی باشد. بدون وجود رژیم های بین المللی که همکاری میان کشورها به هدف مدیریت فشارهای زیست محیطی را نهادینه کند، با استعداد سرریز به نواحی مجاور، به سرحد بحرانی خواهند رسید.
رییس مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری یادآور شد: به استثنای آفریقای زیر صحرا، هیچ منطقهای از جهان به اندازه غرب آسیا، مستعد متبلور کردن شرورانهترین عملکردها در پاسخ به تضعیف مرزها و حکومتها نیست. به همین دلیل در سالهای آینده، منطقه پیرامونی ایران بیش از هر جای دیگری، ملجاء گروههای تبهکار با گرایشهای اسلام گرایی افراطی و یا حتی گروههایی خواهد بود که صرفاً در سایه فقدان اقتدارهای فراگیر و کارآمد، فرصت را برای تحصیل درآمد از طریق آدم ربایی، قاچاق مواد مخدر، کالا و تسلیحات مناسب تشخیص میدهند.
وی ادامه داد: از نقطه نظر امنیتی، نه تنها در غرب آسیا، بلکه در سراسر مناطق پیرامونی ایران، تا جایی که دستیابی به امنیت، مشروعیت و ثبات سیاسی به راحتی مقدور نباشد همواره وسوسه حمایت از تداوم این آشفتگی ها محتمل است. تشدید رقابتها و به ویژه نبردهای نیابتی بهگونهای که امکان شکل گیری یک موازنه قدرت اطمینان بخش و پایدار را منتفی کند، احتمال دارد که برخی از مهمترین کشورهای منطقه را به سمت تولید و یا خرید تسلیحات بیشتر یا حتی تسلیحات هسته ای سوق دهد.
مشاور رییس جمهور افزود: در خوشبینانه ترین سناریو، ادامه انبار کردن تسلیحات، علاوه بر آنکه خطرات ناشی از بدست گرفتن کنترل کشورهای منطقه از سوی گروه های افراطی را تشدید می کند، با دامن زدن به جنگ سرد جدیدی در این منطقه، باعث اتلاف سرمایه هایی می شود که برای اداره مشکلات رو به تزاید این جوامع ضروری است. نهایتاً ممکن است این احتمال که غرب آسیا و شمال آفریقا در آینده ای نزدیک به پناهگاه گروه های تبهکار تبدیل شود، مبالغه آمیز نباشد ، این منطقه با تهدید فروپاشی از درون در آینده ای نزدیک روبرو است، مگر آنکه راه حلی پیدا شود که حکومت ها، مرزها و جوامع را یکبار دیگر مستقر و پابرجا کند.
آشنا همچنین گفت: کشورها در این منطقه در یک دهه آینده ممکن است بواسطه نیروهای مرکز-گریز چنان به چالش گرفته شوند که بقای آنان مستلزم بازبینی در مرزها، فلسفه حکومت و شیوه های مدیریت سرزمینی باشد اما همزمان باید انتظار داشت که به دنبال درخواست شهروندان برای احیای اقتدار دولت ها، رفع اضطراب های جمعی و بازگرداندن امنیت با رویه محافظه کارانه تری تجدید حیات بیابند. چه در کشورهایی که ساختار سازمانی و فلسفی ملت متزلزل می شود و چه در کشورهایی که تلاش برای احیای آن تشدید می یابد، بی ثباتی سیاسی، منازعات اجتماعی، جنگ های داخلی و درگیری های بینا مرزی، صورت غالب این تکاپوها خواهد بود.
وی افزود: جابه جایی های جمعیتی توأم با بیداری سیاسی و انتشار تکنولوژی اطلاعات، احتمال برخوردهای بین فرهنگی را افزایش می دهد. بدون وجود یک حکمرانی موثر منطقهای، معلوم نیست که گفتوگوها مثمر ثمر بوده و برخوردها از جانب دولت های منفرد، قابل کنترل باشند. غلبه بر خطرات جدید برخاسته از فضای سایبری به رژیم های بین المللی نوینی نیاز دارد که همگام با توسعه تکنولوژی ارتباطات مجازی، قادر به دفع تهدیدات علیه امنیت ملی باشد. بدون مقرراتی که فضای سایبری را ضابطه مند کند، آسیب پذیری کشورها به دنبال حملات تروریستی سایبری که از سوی کشورها و یا گروه های غیرکشوری انجام می شود، افزایش خواهد یافت.
وی در ارتباط با ضرورت توجه به مردم سالاری در منطقه گفت: با به میان آمدن هرچه بیشتر شهروندان در حکمرانی بواسطه بیداری سیاسی و احیای هویت خواهی، کشورهایی که قادر به سازگاری با این مشخصه جدید باشند، توانایی بالاتری را برای ایجاد رونق، ثبات و امنیت نشان خواهند داد و کشورهایی که نتوانند با این واقعیت کنار بیایند، سرمنشاء بی ثباتی و عدم امنیت برای خود و احتمالا همسایگانشان خواهند بود.
وی با بیان اینکه «هیچکدام از این دشواری ها، راه حل های ساده ای ندارد» ادامه داد: کشورهای این منطقه در اقدامات یکجانبه تنها قادر به دستیابی به شمار اندکی از اهداف خود خواهند بود؛ در حالیکه رسیدن به اهداف بزرگتر صلح و ثبات بین المللی و اداره مشترکات منطقه ای، نیازمند همکاری های بیشتری است.
آشنا در بخش دیگری از این سخنرانی یادآور شد که هر گونه راه حلی برای مشکلات منطقه باید متکی به اقدامات و پیشرفت های دسته جمعی و دوری جستن از یکجانبه گرایی، انحصار طلبی و اصرار بر برد خود و باخت دیگران باشد.
وی ادامه داد: وقتی از بی معنا بودن بازی برد- باخت در دنیای امروز سخن می گوییم باید در نظر داشته باشیم که این اصل در مورد تعدد و تکثر هویت های مذهبی و فرهنگی و قومی نیز صدق میکند. بازی برد- برد بین هویت ها بدین معناست که چیرگی واقتدار هویت و وحدت ملی به معنای تضعیف وحذف هویت های متکثر مذهبی، قومیتی، فرهنگی و زبانی نیست؛ بلکه در تلاقی و تعاطی فرهنگ ها وهویت های متکثری است که آموخته اند در کنار یکدیگر مسالمت آمیز زندگی کنند.
آشنا در پایان گفت: کمک به بهبود حکمرانی بدون نیاز به براندازی آن دسته از نظام های سیاسی که هنوز می توانند با اصلاح رویه های ناکارآمد، خود را با دنیای جدید تطبیق بدهند و تقویت زمینه های همکاری های مشترک منطقه ای در مقابله با مشکلاتی که بنا به سرشت خود مستلزم خویشتن داری و چندجانبه گرایی هستند، باید ستون های راهبرد منطقهای در این آینده نامطمئن باشند. تنها از این طریق است که می توانیم بجای نابود کردن زیستگاه و فرصتهای مشترک مان ، یک نظم منطقه ای پایدار و مستقل را ایجاد کنیم و منطقه قوی تری را برای فرزندانمان برجا بگذاریم.
یکی از قدیمی ترین روش های نمک زدایی از آب شور دریا، تقطیر آن است که شامل جوشاندن آب دریا و سرد کردن بخار حاصل در لوله های متراکم بوده است. اما حالا خورشید به کمک حل مشکلات این روش آمده است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، تقطیر آب به منظور نمک زدایی از آن مستلزم صرف انرژی فراوان است و نزدیک به نیمی از انرژی ورودی تنها صرف به جوش آوردن آب می شود. اما حالا گروهی از محققان دانشگاه رایس در هوستون تگزاس روش جدیدی را بدین منظور به کار گرفته اند که نه تنها میزان انرژی مورد نیاز را کاهش می دهد، بلکه منبع مصرف انرژی را از برق به خورشید تغییر می دهد.
فناوری مورد استفاده برای این کار که نتیجه دو سال تحقیق و پژوهش است، "nanophotonics-enabled solar membrane distillation" یا NESMD نام دارد. در این روش جریان های آب گرم و سرد از طریق یک غشای نازک از هم جدا شده و بخار آب از طرف گرم به طرف سرد غشا جریان می یابد. در نتیجه نمک آب از آن خارج می شود. استفاده از این روش مستلزم صرف انرژی کمتری است، زیرا برای استفاده از آن به آب گرم شده با استفاده از انرژی خورشید و نه آب جوش نیاز است.
محققان برای بهینه سازی این روش برخی انواع غشای تجاری موجود در بازار را با نانوذراتی که قادر به تبدیل نور به گرما هستند، ترکیب کردند. بنابراین غشای یاد شده قابلیت ایجاد گرما در درون خود در صورت تابش نور خورشید را پیدا کرده و دیگر نیازی به هدایت مداوم آب گرم به درون آن نیست.
با توجه به عدم نیاز به مصرف انرژی برای گرم کردن آب، تنها هزینه ضروری در این روش نصب پمپ برای هدایت آب است و با نصب چند صفحه خورشیدی بقیه امور انجام می گردد. با توجه به بازدهی بالای روش یاد شده می توان از آن برای تهیه آب شیرین در بسیاری از نقاط جهان با استفاده از آب دریا استفاده کرد.
این یک ایده بر روی کاغذ و اسکچی بسیار اولیه از این پروژه خواهد بود. اعداد خام اولیه بسیار هزینه بر به نظر میرسند.
در
شرایط جهان صنعتی، با احتساب استهلاک سرمایه، انتقال هر متر مکعب آب در هر
100 کیلومتر حدود پنج تا شش سنت هزینه دارد. بالا بردن هر مترمکعب معادل
هر 100 متر هم همین قدر هزینه دارد. این اعداد سردستی، بسته به قیمت نفت و
فولاد و متغیرهای دیگر بالا و پایین میرود. هر مترمکعب آب تصفیهشده
از دریا را هم میشود حدود 40 سنت به بالا خرید. فرض کنیم فاصله انتقال
1500 کیلومتر و مجموع هد استاتیک و دینامیک پستی و بلندیهای مسیر فقط سه
هزار متر باشد. با این مفروضات هر مترمکعب آب سه دلار و 10 سنت در مقصد
خواهد بود.
شیرین کردن آب خلیج فارس و انتقال ان به استانهای شمال غربی با استفاده از نیروگاهای خورشیدی
seawater desalination plant located in Persian gulfs coast of Iran to transfer to north and northwest of Iran
ظرفیت یک میلیارد متر مکعب در سال(5 ترین)
capacity: 1 billion cubic meter per year
environmental effects
تبعات زیست محیطی
امکان سنجی
feasibility
برآورد هزینه
cost evaluation
مکان یابی و مسیر خط لوله
pipeline and grid location and route study
نحوه ذخیره
storage methodology
مکانهای پمپاژ
pump houses locations
مکانهای نیروگاههای خورشیدی
solar power plants location study
مطالعات پایه
basic study
طراحی و مهندسی تفصیلی
detail desing and engineering
خرید و ساخت
procurement
برگشت سرمایه
capital return
استفاده از تکنیک های کم هزینه کم فشار برای اسمز معکوس
new technology with low pressure of revers osmosis
یافتن متریالهای مقاوم در برابر خوردگی آب دریا
new material for corrosion resistance
بازیافت زهرآب
brine recycle
چه اتفاقی برای نمک می افتد؟
واحد نمکزدایی به طور معمول 1 کیلوگرم آب شیرین از 3 کیلوگرم آب دریا استخراج میکند.نمک استخراج شده ی محلول در آب دریا اصطلاحا تلخاب نامیده میشود. تلخاب در حد طبیعی رقیق شده و به دریا برگشت داده میشود.
فرآیندهای معمولی نمکزدایی چنین بازیافتی انجام نمیدهند. در حالیکه آب دریا تا 1.5 برابر تغلیظ شده است، بازیافت نمک نیاز به تغلیظ تا 10 برابر دارد. در چنین شرایطی کریستالهای اولیه نمک در تلخاب ظاهر خواهند شد. این فرآیند نیاز به انرژی فراوانی دارد و صرفه اقتصادی ندارد. امروزه در مناطق بزرگ نزدیک به سواحل آفتابی، کفه های نمکی با استفاده از برق خورشیدی بهترین روش برای تولید نمک می باشند.
آیا تاسیسات نمکزدایی آلوده کننده هستند؟
آب شیرین کن ها مقدار کمی آب شور تغلیظ شده که اصطلاحا تلخاب نامیده میشوند به دریا باز میکردانند. نمک موجود در تلخاب حدودا 60 گرم در لیتر برای آب دریا با غلظت 40 گرم درلیتر می باشد. دمای تلخاب چند درجه سانتیگراد بیشتر از آب دریا می باشد. این نمک تغلیظ شده و دمای اضافی سریعا در نقطه خروج از بین میرود.
آب دریا در ورودی تاسیسات آب شیرین کن کلر زنی میشود تا از رشد جلبک دریایی و صدف درون لوله کشی ها جلوگیری شود.
مواد افزودنی ضد کف و ضد فلس به صورت تزریقی به آب دریا افزوده میشوند.دوز تزریقی در محدوده چند گرم در تن می باشد.به خاطر واکنش درون تاسیسات و مقدار رقیق بودنشان امکان آلودگی در خروجی تاسیسات وجود ندارد.
واحدهای آب شیرین کن اغلب در مناطقی که از نظر زیست محیطی مراقبت میشوند ایجاد میگردند و مشکلات کمی ایجاد مینمایند.
بدین ترتیب، واحد آب شیرین کن هیچ مواد زاید به محیط زیست برنمی گرداند. هرچند این تاسیسات میتواند به واحدهای بویلر نیروگاهی متصل شود. زواید این کارخانجات با استانداردهای زیست محیطی کنترل میشود.
این واحد های ترکیبی بهترین کارایی را دارند و کمترین صدمات را به محیط زیست میرسانند.
آیا آب نمکزدایی شده آشامیدنی می باشد؟
نمکزدایی به روش حرارتی آب مقطر تولید میکند، که کاملا خالص می باشد.در حالیکه آب دریا داری 40 کیلوگرم نمک در هر تن می باشد حال آنکه آب بدست آمده چند گرم در تن نمک دارد. این آب برای اشامیدن توصیه نمیشود هرچند خوردن یک لیوان آن صدمه ای نخواهد رساند. مشکل نگهداری و محافظت از این آب در مقابل اسیدی شدن، افزایش خورندگی و قابلیت زیاد آلوده شدن می باشد.
چه کسانی تاسیسات آب شیرین کن میخرند؟
بزرگترین مشتریان در خاورمیانه می باشند.این منطقه دارای بیش از نصف تاسیسات نمکزدایی دنیا می باشد، بعد ازآن آمریکا 15%، اروپا و آسیا 10% و آفریقا 6%.
در کنار اینها، شرکتهای بزرگ نفت و پتروشیمی مشتریان اصلی جهت تهیه آب قابل اعتماد برای کارخانجاتشان می باشد.
برای چه نمکزدایی؟
نمکزدایی در صنایع، مصرف انسانها و کشاورزی استفاده میشود.پالایشگاهها و پتروشیمی ها نیاز به آب خالص جهت نیازهای بویلرها دارند. یک سوم تاسیسات آب شیرین کن برای این صنایع تاسیس شده است. 60% تاسیسات برای مصارف آشامیدنی و بهداشتی انسانی تاسیس شده است.این آب ها قابل اعتماد جهت توسعه پایدار در یک منطقه می باشند.
استفاده برای مصارف کشاورزی در رده دوم قرار دارد. در بسیاری از کشورهای خاورمیانه، آب شیرین کنها برای مصارف انسانی تاسیس میشوند، سپس بعد از تصفیه در آبیاری استفاده میشوند.
آب شیرین شده چقد هزینه دارد؟
هزینه آب خروجی از تاسیسات آب شیرین کن از نقطه ای به نقطه دیگر متفاوت می باشد.این به هزینه انرژی، ظرفیت تاسیسات،دوره استهلاک، الگوی تولید (سالیانه یا فصلی) بستگی دارد. طبق محاسبات سرانگشتی تاسیسات عظیم واقع در اروپا با الگوی تولید سالیانه هزینه ای حدود 1 یورو به ازای هر متر مکعب آب دارد. این هزینه برای تاسیسات کوچکتر میتواند هزینه ای 3 تا 5 برابر بیشتر داشته باشد.
آب دریا یا آب شور؟
آب شور همیشه یکسان نمی باشد. بسته به جایی که از آن می آید آب سرد یا گرم اقیانوس، دریاهای آزاد یا بسته، میزان نمک آن متغیر می باشد.در زیر مقاسیه کوتاهی بین این آبها را ببینید:
یکی از اصلی ترین عوامل موثر بر قیمت آب شیرین تولیدی در تاسیسات نمکزدایی میزان انرژی مصرفی می باشد.به طور میانگین در روش اسمز معکوس 3 تا 10 کیلو وات ساعت برای تولید 1 متر مکعب آب شیرین از آب دریا لازم می باشد.عامل دیگر هزینه ، عوامل ثابت می باشند که بستگی به مکان احداث تاسیسات آب شیرین کن، و نوع تکنولوژی بکار گرفته شده دارد.بخش اصلی انرژی صرف بکارگیری پمپ ها برای تغذیه آب ورودی با فشار بالا می باشد.فشار عملیاتی پمپ ها بسته به شوری آب دریا می تواند 15 تا 30 بار برای آب لب شور، و 55 تا 70 بار برای آب دریا باشد.با استخراج آب شیرین از آب دریا نمک تغلیظ شده پشت غشا ها افزایش پیدا میکند و میتواند باعث رسوب در آنها شود بنابراین بهترین میزان آب شیرین استخراج شده باید بین 25% تا 45% آب ورودی باشد.