کیست هیداتید (هیداتیک)؛ بیماری انگلیی که از تماس با سگ یا مدفوع آن به انسان و حیوانات دیگر منتقل می شود

سگها و گربه ها بسیار در معرض آلودگی به انواع انگلهایی هستند که قابل انتقال به انسان و ایجاد عوارض جدی حتی تا مرگ برای انسان هستند. بنابراین لازم است تماس خود را با آنها به حداقل برسانیم و اگر مثلا سگ گله یا نگهبان و .. نگهداری می شود حتماً تحت نظر دامپزشک و با مصرف مستمر داروهای ضدانگلی باشد و تغذیه آنها هم در کنترل باشد. و البته ترجیحاً محیط نگهداری آنها باید جدا از محیط زندگی انسان باشد.

کیست هیداتید (هیداتیک) یکی از بیماریهای انگلی شایع در منطقه جغرافیایی ایران است به همین دلیل در چند منبع زیر مطالب مفیدی در این ارتباط دیدیم که می گذاریم:

از 7 سیب:

بیماری کیست هیداتیک یکی از خطرناکترین بیماریهای قابل انتقال از حیوانات به انسان است. بیماری توسط نوزاد یک انگل روده ای سگ که وارد بدن انسان و دام می شود بروز می کند. کرم بالغ در روده سگ و نوزاد در بدن انسان و حیوانات اهلی نشخوارکننده زندگی می کند

کیست هیداتیک یا بیماری هیداتیوز Hydatidosis

بیماری کیست هیداتیک یکی از خطرناکترین بیماریهای قابل انتقال از حیوانات به انسان است. واژه هیداتیس به معنی یک قطره آب است. بیماری توسط نوزاد یک انگل روده ای سگ که وارد بدن انسان و دام می شود بروز می کند. کرم بالغ در روده سگ و نوزاد در بدن انسان و حیوانات اهلی نشخوارکننده زندگی می کند. عامل ایجاد بیماری مرحله نوزادی انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس است.

اهمیت بیماری کیست هیداتیک

پراکندگی انگل در سطح جهان وسیع بوده ولی شایعترین مناطق درگیر ساحل مدیترانه، جنوب روسیه ، ایران، استرالیا وبلغارستان میباشد. میزبانان اصلی آن گوشتخواران بویژه سگ سانان هستند اما انگل در سایر حیوانات اهلی و وحشی از جمله گاو، گوسفند، روباه، خوک و شتر نیز دیده می شود
راه های انتقال بیماری
دفع تخم های کرم بالغ باعث آلودگی خاک و آب می شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر (میزبان واسطه) هنگام چریدن تخمها را میخورند و انسان به طور تصادفی از طریق خوردن غذا یا آب آلوده به تخم ها و یا از طریق تماس مستقیم با سگ های آلوده با مرحله حد واسط انگل آلوده می شود. انگل بلع شده از روده نفوذ می کند و از طریق سیستم خونی به کبد و ریه ها و به طور کمتر شایع به بافتهای دیگر منتقل می شود . در نواحی با شیوع بالا اغلب کودکان مبتلا می شوند اما کیستهای کبدی به چندین سال زمان نیازدارد تا به قدری بزرگ شوند که قابل کشف یا علامت دارشوند.امکان ابتلاء همه ارگانها در این بیماری وجود دارد ولی شایعترین محل ابتلا کبد (60 تا 70 درصد) و سپس ریه و مغز میباشد.
کمتر از 2% موارد گزارش شده کیست در مغز بوده و ابتلاء سایر اعضاء مانند طحال، عضله و ابتلاء چند ارگانی کبد و ریه یا کبد و طحال- ریه و مغز نیز گزارش شده است. به طور نادر کیست هیداتیک در قلب، تیروئید، پستان، کلیه و بافت نرم گردن و مهره گزارش شده است. بیشترین موارد کیست هیداتیک در بالغین درکبد یافت می شود ولی کیست در ریه و مغز کودکان بیش از افراد بالغ دیده می شود.

چرخه زندگی انگل کیست هیداتیک

چرخه زندگی این انگل بین سگ سانان و گیاهخواران تکمیل می شود. کرم بالغ در روده کوچک گوشتخواران مخصوصا سگ ها زندگی می کند و تخم های خود را از طریق مدفوع به محیط بیرون می رساند. تخم های دفع شده در مدفوع سگ بلافاصله برای دام و انسان آلوده کننده است.

گوسفند، گاو و بز نیز به هنگام چریدن و خوردن علف های آلوده تخم های اکینوکوک را همراه علوفه آلوده وارد دستگاه گوارش خود می کنند و تخم ها پس از ورود به دستگاه گوارش میزبان باز شده و جنین قلابدار به درون بافت روده مهاجرت نموده و از طریق عروق روده یا مجاری لنفاوی، به کبد می رسند.

تعدادی از آنها در کبد می مانند و تعدادی به ریه می رسند، تعداد کمتری نیز به سایر ارگانها مانند کلیه، طحال، عضلات و مغز حمل می شوند در این مرحله انگل پس از استقرار در بافت شروع به رشد و نمو کرده و طی چند ماه کیست ها در اندازه های مختلف ایجاد می کنند حال درصورتی که سگ سانان از احشاء آلوده به این کیست نشخوار کنندگان تغذیه نمایند دوباره سیکل بیماری تکرار می شود

تصاویر: 

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

علائم بیماری کیست هیداتیک

پس از بلع تخم هر اندامی از بدن می تواند محل بوجود آمدن کیست باشد و بسته به اینکه در چه اندامی کیست ایجاد شده اختلال درعملکرد همان عضو را داریم. کیست های ریوی و کبدی شایع تر هستند. علایم این بیماری از دردساده در محوطه راست شکمی گرفته تا تنگی نفس ، سرفه های خشک، عفونتهای ثانویه بدنبال پاره شدن کیست در اعضای داخلی و شوک آنافیلاکسی متغییر است گاهی تعداد این کیست ها به حدی در کبد افزایشمی یابند که موجب از کار افتادن کبد خواهد شد که در صورت درمان نشدن منجر به مرگ می شود. علائم این بیماری بستگی به محل استقرار کیست (کبد، ریه، مغز، استخوان) ، بزرگی کیست و موقعیت کیست دارد. به عنوان مثال در مغز و چشم سریعاً ایجاد علامت می کند در حالیکه در کبد سالها طول می کشد تا ایجاد علامت نماید.
در کیست های کبدی علائمی مثل بزرگی کبد ، قولنج کبدی و زردی دیده می شود.
در کیست های ریه علائم مختلفی از جمله سرفه ، تنگی نفس ، دردهای قفسه سینه و خلط خونی دیده می شود. کیست در مغز موجب اختلالات عصبی تاری دید ، لرزش و صرع می گردد. کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خودنمایی می کند. کیست قلبی ممکن است باعث تپش قلب ، تنگی نفس، اختلال عمل قلب گردد.
در پاره ای از موارد به علت ضربه ممکن است کیست پاره شده و محتویات آن وارد خون شده و شوک ایجاد کند که خود موجب سقوط سریع فشار خون و مرگ بیمار می گردد این بیماری در موارد شوک آنا فیلاکسی و یا در موارد درگیری قلبی و ایجاد تامپوناد قلبی کشنده است.
در موارد نادر با درگیری اعضایی مثل مغز- چشم – استخوان و عضلات ایجاد علائم جدی مثل کوری و فلج می کند.

در حال حاضر جراحی کیست های هیداتیک در انسان تنها راه اساسی معالجه بیماری است اما این بیماری به راحتی از طریق جلوگیری از کشتار دام به روش غیر بهداشتی، کنترل تعداد سگهای ولگرد، درمان مستمر سگهای گله، جلوگیری از ورود سگهای ولگرد به زمینهای کشاورزی و آموزش همگانی مردم به پیشگیری و کنترل این بیماری قابل پیشگیری است.

نکات ساده پیشگیری از این بیماری
1- رعایت بهداشت فردی و محیط
2- ضد عفونی نمودن سبزیجات با توجه به اینکه سبزیجات،صیفی جات و میوه های بوته دار زمینی مثل توت فرنگی از عمده ترین فاکتورهای آلودگی به تخم این انگل می باشند حتما باید قبل از مصرف به خوبی با آب شستشو گردیده و برای اطمینان از جداشدن تخم انگل از سبزیجات، چند قطره مایع ظرفشویی به داخل ظرف شستشو اضافه شود،سبزیجات چند لحظه در داخل آب تکان داده شود تا آب کف نماید.
نکته : یکی از اشتباهاتی که در موقع شستشوی سبزیجات وجود دارد این است که بعد از شستشو ،کل ظرف محتوی سبزیجات را روی آبکش میریزند که با این کار تخمهای انگل ته نشین شده در داخل ظرف دوباره روی سبزیجات پخش میشود،باید سبزیجات را از سطح آب برداشته شوند و آب باقیمانده دورریخته شود.

3- در صورتی که سگ دارید داروهای ضد انگلی به سگها داده و برای آنها شناسنامه تهیه نمایید و هر چند وقت یکبار آنها به دامپزشک ببرید
4- اگر کشتار دام مثل قربانی کردن و نذری دارید در صورت مشاهده کیست های کبدی در گاو و بخصوص گوسفند هرگز آنها را پاره نکنید چون باعث کیست هیداتیک چشمی در انسان میشوند و همچنین کبد حیوان را بطور بهداشتی دفن کنید چون اگر سگی این احشاء آلوده را بخورد دوباره سیکل انگل تکرار می گردد.
5-محصور نمودن مزراع و جلوگیری از ورود سگ ها به آنها
6-عدم تماس با سگ ها

درمان کیست هیداتیک
به علت انتشار کیست و محدود نبودن حدود آن درمان مشکل است با توجه به اینکه بعضی از داروها مثل مبندازول والبندازول در مواردی که کیست ها کوچک و محدود می باشند باعث بهبودی شده اند اما در همه موارد جوابگو نیستند ولی انچه مسلم است این داروها می توانند باعث کوچکی اندازه کیست شده و با توجه به اینکه جراحی تنها درمان قطعی است می توانند خطر جراحی را به حداقل برسانند.
آنچه در جراحی مهم است در کیست پیر باید از برداشتن غشاء فیبری که در نتیجه واکنش نسج میزبان اطراف کیست ساخته می شود پرهیز کرد چون خطر خونریزی افزایش می یابد ولی در کیستهای جوان بخاطر ترمیم سریعتر بافت باید این غشاء برداشته شود .

از سایت persianpersia.com :

شناخت کیست هیداتید-کیست هیداتید چیست؟
انگل اکینوکوکوس یکی از شایع ترین بیماری های انگلی می باشد که بیماری مشترک بین انسان، دام و سگ گله است. انگل اکینوکوکوس که نوعی کرم کوتاه است، در روده سگ های گله زندگی می کند. این کرم ۵ میلی متری حدود یک سال در روده کوچک سگ ها به سر می برد. تخم ریزی این کرم باعث می شود که مدفوع این حیوان پر از تخم آلوده کننده باشد. وقتی سگ ها در کنار سبزه ها و سایر گیاهان عمل دفع انجام می دهند، شرایط برای شروع سیکل بعدی زندگی این کرم مهیا می شود. دام ها بخصوص گوسفندان و بزها با خوردن علف هایی که حاوی تخم انگل است، آلوده می شوند منتها این بار کرم در روده آنها تشکیل نمی شود، بلکه دوره دیگری از زندگی انگل که به شکل لارو است شروع می شود که در کبد، ریه و سایر احشای این دام ها ایجاد کیست می کند. برای تکمیل شدن این حلقه فقط یک مرحله دیگر لازم است و آن این که احشای حاوی کیست گوسفند یا بز توسط سگ خورده شود؛ متاسفانه این چرخه را در بسیاری موارد خود دامداران تسریع می کنند. آنها وقتی گوسفند یا بزی را ذبح می کنند و احشای آن را که پر از کیست است مشاهده می کنند، آن را به کناری می اندازند که بلافاصله سگ ها آن را نوش جان می کنند. خوردن این کیست ها باعث می شود، انگل که در مرحله لاروی داخل کیست هاست در روده بیرون بیاید و کرم بالغ ایجاد شده و دوباره چرخه شروع شود. اما انسان کجای این چرخه قرار دارد؟ آیا با خوردن کیست ها در بدن ما کرم تشکیل می شود؟ خیر، روده انسان جای مناسبی برای تشکیل کرم نیست. انسان ها با خوردن سبزیجات حاوی تخم های آلوده (مثل دام ها) بیمار می شوند و تخم ها در بدن انسان در قسمت هایی مثل کبد و ریه وارد مرحله لاروی شده و کیست هیداتید ایجاد می کنند. کیست هیداتید تا زمانی که خیلی بزرگ نشده است، علائم چندانی ندارد ولی وقتی به اندازه چند سانتی متر می رسد، می تواند علائم فشاری در کبد و ریه ایجاد کند. در مورد کیست کبدی، علائم به شکل درد شکم یا وجود توده و گاهی به خاطر فشار روی مجاری صفراوی ایجاد زردی است. اگر کیست هیداتید خیلی بزرگ شود، ممکن است پاره شود که در این صورت مواد کیست که به خون وارد می شوند، باعث علائم حساسیتی مثل کهیر و حتی گاهی حساسیت شدید و کشنده می شود. به ندرت کیست هیداتید در مغز هم تشکیل می شود زیرا علائم عصبی ایجاد می کند و بسیار خطرناک است. درمان کیست ها با دارو و جراحی است؛ البته در سال های اخیر با کمک تکنیک های سونوگرافی و سی تی اسکن می توان سوزن را به داخل کیست ها وارد و آنها را تخلیه کرد، ولی اگر کیست ها خیلی بزرگ باشند و به اندام های حساس دست اندازی کرده باشند، باید با جراحی خارج شوند. قرص آلبندازول که داروی ضدکرم بسیار قوی است درکنار جراحی برای کشتن انگل های داخل کیست به کار می رود. دکتر رضا کریمی متخصص بیماری های داخلی
گردآوری و تنظیم:گروه سلامت پرشین پرشیا
www.persianpersia.com/health
جام جم آنلاین	:منبع

موضوع یک سوال یک نفر در سایتiransalamat.com : کیست هیداتیک کبدی/قابل جراحی نبودن:

 سلام. برادرم حدود 21 سال سن دارد. حدود 3 ماه پیش متوجه شدیم دچار کیست هیداتیک کبدی است. قرار شد در یکی از بیمارستان‌های تهران تحت‌عمل جراحی قرار بگیرد اما بعد از 3 روز در نامه‌ای که به نهادی ارجاع دادند، نوشتند: «به علت وجود کیست در عمق کبد، عمل باز ممکن نیست.» حالا همه نگران هستیم زیرا برایمان توضیح نداده‌اند که وجود این کیست در کبد چه خطرهایی در پی دارد و اگر قابل جراحی نیست و خطر عمل بالاست، می‌توان از پیوند کبد استفاده کرد یا خیر. آیا کیست با قرص آلبندازول که هم‌اکنون مصرف می‌کند، از بین می‌رود؟

دکتر سید حمید سجاد: در حال حاضر تقریبا کیست‌های هیداتیک کبد را جراحی نمی‌کنند و فقط در صورتی جراحی انجام خواهد شد که خطری برای بیمار در پی داشته‌باشد. معمولا کیست هیداتیک با داروی آلبندازول درمان می‌شود. بسیاری از این کیست‌ها خودشان از بین می‌روند و اطراف کیست مرده، در سی‌تی‌اسکن به صورت کلسیفیه یا سفیدشدگی نشان داده می‌شود. سفید شدن اطراف کیست، نشان‌دهنده از بین رفتن انگل‌ها و کیست است ولی گاهی خود کیست با شکل کیستی تا پایان عمر هم در عضو باقی می‌ماند اما خطری برای بیمار نخواهد داشت، مگر اینکه به مجاری صفراوی راه پیدا کند و ترشحات آنها از راه این مجاری دفع شود و ایجاد بیماری کلانژیت (التهاب مجاری صفراوی) کند که علایم آن عبارتند از: تب و لرز، احساس‌ درد به‌ هنگام‌ لمس‌ ناحیه‌ فوقانی‌ شکم‌، تهوع‌ و استفراغ‌، آروغ‌ زدن‌ و... نیازی به پیوند کبد هم نیست چون وجود این کیست‌ها در کبد کار آن را مختل نمی‌کند.