کاهش بی‌سابقه اکسیژنِ اقیانوس‌ها

کارشناسان محیط زیست هشدار دادند: حجم اکسیژن موجود در اقیانوس‌ها به میزان بی‌سابقه‌ای کاهش پیدا کرده‌است.

به گزارش ایسنا، کارشناسان با بیان اینکه اکسیژن موجود در اقیانوس‌ها به میزان بی‌سابقه‌ای در حال کاهش است، اظهار داشتند: "مناطق مرگ" تکثیر یافته و سطح اکسیژن در صدها منطقه دیگر به میزان خطرناکی کاهش یافته‌ است.

کوسه‌ها، ماهی تن، نیزه‌ماهی و دیگر گونه‌های ماهی به طور ویژه در معرض خطر قرار دارند و بسیاری از اکوسیستم‌های حیاتی در معرض از بین رفتن هستند. "مناطق مرگ" که فاقد اکسیژن هستند در نیم قرن اخیر چهار برابر رشد داشته‌اند و همچنین حداقل ۷۰۰ منطقه وجود دارد که سطح اکسیژن موجود در آن‌ها به شدت پایین است.

جانشین مدیر کل اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت گفت: سلامت اقیانوس‌ها باید از موارد کلیدی در مذاکرات باشد. با گرم‌تر شدن اقیانوس‌ها و از بین رفتن اکسیژن موجود در آن، تعادل حیات وحش بر هم می‌خورد.

تمامی ماهی‌ها به اکسیژن محلول نیاز دارند اما بزرگ‌جثه‌ترین گونه‌ها به طور خاص در برابر افت سطح اکسیژن آسیب‌پذیرترند چرا که برای زنده ماندن به اکسیژن بیشتری نیاز دارند. برخی مناطق اقیانوسی به طور طبیعی حاوی میزان اکسیژن کمتری هستند اما زمانیکه سطح اکسیژن آن‌ها مجدد کاهش پیدا کند بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند.

به گزارش روزنامه گاردین، انتظار می‌رود اقیانوس‌ها حدود سه تا چهار درصد از اکسیژن خود را تا پایان این قرن از دست بدهند اما اثرات منفی ناشی از این پدیده در نواحی نزدیک به سطح آب که محل تجمع گونه‌های بیشتری است مشهودتر خواهد بود.

ادعای تیمی از پژوهشگران: محل سکونت اولین انسان‌ها بر روی زمین مشخص شد

محل سکونت اولین انسان‌ها بر روی زمین مشخص شد

محققان ادعا می‌کنند مکان دقیقی را که اولین انسان‌های مدرن در آن سکونت داشته‌اند و از آنجا مهاجرت کرده‌اند را کشف کرده‌اند.

به گزارش ایسنا و به نقل از ساینس دیلی، این دانش پذیرفته شده است که نخستین انسان‌های از لحاظ آناتومیکی مدرن، حدود ۲۰۰ هزار سال پیش از قاره آفریقا مهاجرت کرده‌اند، اما مکان دقیق آن مدت‌ها است که محل بحث و گفتگو است.

محققان به سرپرستی پروفسور "ونسا هایز" از انستیتوی تحقیقات پزشکی گاروان گویا به پاسخ این سوال رسیده‌اند. آن‌ها از طریق تحقیقاتشان نتیجه گرفتند که نخستین اجداد انسان‌های مدرن در یک منطقه در جنوب آفریقا سکونت داشته‌اند و توانسته‌اند ۷۰ هزار سال در آنجا زندگی کنند.

این منطقه در جنوب منطقه حوضه رودخانه بزرگ زامبزی (Zambezi) قرار داشته است که تمام شمال بوتسوانا را در بر می‌گرفته و از غرب تا نامیبیا و از شرق تا زیمبابوه امتداد داشته است.

این منطقه دارای بزرگترین سیستم دریاچه آفریقا به نام دریاچه ماکگادیکگادی" (Lake Makgadikgadi) بوده است که اکنون خشک شده و بخشی از صحرای کالاهاری است. این دریاچه به دلیل تغییر صفحات تکتونیکی که در زیر آن قرار دارد، پیش از ظهور انسان‌های مدرن شروع به خشک شدن کرد.

یافته‌های محققان حاکی از آن است که انسان‌های باستان به دلیل ایجاد تالاب‌ها در این منطقه که محیط پایدار و مناسبی را فراهم می‌کردند، سکنی گزیده‌اند.

"هایز" گفت: ما واکنش ژنتیکی قابل توجهی را در اولین زیرشاخه‌های انسان مدرن مشاهده کردیم. این نشان می‌دهد که اجداد ما بین ۱۳۰ تا ۱۱۰ هزار سال پیش از آنجا مهاجرت کرده‌اند.

وی افزود: نخستین مهاجران به شمال شرقی سفر کردند و به دنبال آن موج دوم مهاجران به جنوب غربی سفر کردند. یک سوم جمعیت آنان نیز تا به امروز در آنجا باقی مانده‌اند.

برای تعیین اینکه چه چیزی باعث مهاجرت شده است، پروفسور "اکسل تیمرمن" مدیر مرکز فیزیک اقلیم در دانشگاه ملی پوسان، شبیه سازی‌های رایانه‌ای مدل جوی و داده‌های زمین شناختی تاریخ اقلیم آفریقای جنوبی را در ۲۵۰ هزار سال گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

وی گفت: شبیه سازی‌های ما نشان می‌دهد که انحراف و تکان آهسته محور گردش زمین، تابش خورشید تابستانی را در نیم‌کره جنوبی تغییر می‌دهد و منجر به تغییر دوره‌های بارندگی در جنوب آفریقا می‌شود. این تغییرات آب و هوایی توانست سبزی و پوشش گیاهی را ابتدا ۱۳۰ هزار سال پیش در شمال شرقی آن منطقه و سپس حدود ۱۱۰ هزار سال پیش در جنوب غربی آن به ارمغان بیاورد تا نخستین اجداد ما برای اولین بار از وطن خود کوچ کنند.

هایز و تیم محققان برای نتیجه گیری، نمونه‌های خون را جمع آوری کردند تا یک کاتالوگ از اولین میتوژنوم انسان مدرن از نسب LO که اولین جمعیت شناخته شده بشر مدرن هستند، ایجاد کنند. محققان به لطف مشارکت جوامع محلی و شرکت کنندگان در مطالعه در نامیبیا و آفریقای جنوبی، زیر شاخه‌های کمیاب و جدیدی از LO را یافتند. آن‌ها با ادغام ۱۹۸ میتوژنوم جدید به پایگاه داده فعلی توانستند اولین انسان‌های مدرن را ردیابی کنند.

هایز گفت: مدتی است که مشخص شده است که انسان‌های مدرن آناتومیک تقریباً ۲۰۰ هزار سال پیش در آفریقا ظاهر شده‌اند. آنچه مدتهاست مورد بحث است، محل دقیق این ظهور و متعاقباً پراکندگی نخستین اجداد ما است. دی‌ان‌ای میتوکندریال مانند کپسول زمان مادران اجدادی ما عمل می‌کند که به آرامی در طول نسل‌ها تغییر می‌کند. مقایسه کد کامل دی‌ان‌ای یا میتوژنوم افراد مختلف، اطلاعاتی در مورد چگونگی ارتباط آن‌ها با اجدادشان ارائه میدهد.

این مطالعه در ژورنال Nature منتشر شده است.

شرایط بحرانی 2 دشت خراسان رضوی با بالاترین نرخ فرونشست

مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور از انجام مطالعات فرونشست بر روی ۵ دشت "بردسکن"، "نیشابور"، "مشهد"،"جوین" و "خواف" در خراسان رضوی خبر داد و گفت: بر اساس نتایج به دست آمده دشت‌های بردسکن و نیشابور در شرایط بحرانی میزان نرخ بالای فرونشست زمین قرار دارند.

به گزارش ایسنا، دکتر جعفر طاهری با بیان این‌که پدیده فرونشست زمین در ۵ دشت بحرانی خراسان رضوی همچنان ادامه دارد، گفت: تداوم پدیده خشکسالی ظرف دو دهه اخیر در بخش وسیعی از کشور از یک سو و همچنین برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی موجبات وقوع پدیده فرونشست زمین را در بسیاری از دشت‌های حاصلخیز فراهم کرده است.

وی ادامه داد: با توجه به کمبود آب شیرین در مناطق خشک، روش‌های غیرعلمی برداشت آب‌های زیرزمینی در بسیاری از مناطق در حال انجام است، این برداشت‌های بی‌رویه‌ سبب شده مشکلات جانبی به مساله بحران آب افزوده شود که امروزه به صورت مشکلات اساسی درآمده‌ و نه تنها بحران آب را جدی‌تر کرده‌، بلکه پیامدهای منفی دیگری را نیز در پی داشته‌ است. از جمله این مشکلات پدیده فرونشست دشت‌ها است که اگر اقدامی برای مقابله با آن صورت نگیرد، به زودی از سایر مخاطرات طبیعی سبقت می‌گیرد.

طاهری با بیان اینکه پدیده فرونشست دشت‌ها اثرات مخرب بسیاری بر شرایط اقلیمی و محیطی منطقه دارد، اظهار کرد: خشک شدن زمین حاصلخیز، ایجاد شکست در ساختمان‌ها، پل‌ها، راه‌های ارتباطی و سایر سازه‌ها، ایجاد فروچاله‌ها و مشکلاتی از این قبیل از عواقب فرونشست دشت‌ها است.

مدیر کل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور ادامه داد: به منظور ارائه برنامه کاربردی برای مدیریت فرونشست زمین، سال ۱۳۹۵ پروژه‌ای را با عنوان "پایش فرونشست در دشت‌های خراسان رضوی" با هدف تهیه نقشه پهنه‌بندی میزان نشست و نقشه خطر این مخاطره را به استانداری خراسان رضوی ارائه کردیم که البته با وجود پیگیری‌های متعدد هنوز امکان جذب اعتبار استانی برای انجام کامل این پروژه فراهم نشده است.

وی خاطر نشان کرد: در اسفند ماه سال ۹۶، از محل منابع در اختیار سازمانی، اعتباری برای پایش فرونشست در ۵ دشت بحرانی خراسان رضوی اختصاص یافت که این مطالعات به عنوان جامع‌ترین مطالعات مرتبط با پدیده فرونشست در این استان به شمار می‌رود و نتایج آن به‌زودی به مراجع ذیربط ارسال می‌شود.

مدیرکل زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شمال شرق کشور با بیان این‌که طبق مطالعات انجام شده از ۲ هزار و ۷۱۸ کیلومتر مربع مساحت دشت مشهد حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع در محدوده فرونشست قرار دارد، یادآور شد: بر اساس بررسی‌های به عمل آمده در حال حاضر دشت "بردسکن" از نظر وجود عوارض سطحی شامل درز و شکاف‌های ایجاد شده در مناطق مسکونی و دشت "نیشابور" از نظر نرخ بالای فرونشست زمین در بین پنج دشت بحرانی استان در بحرانی‌ترین حالت قرار دارند.

طاهری اضافه کرد: پس از آن دشت "مشهد" از وضعیت بحرانی برخوردار است، دشت‌های "جوین" و "خواف" در رده‌های بعدی میزان فرونشست در این استان قرار دارند که پس از نهایی شدن پردازش داده‌ها و کنترل میدانی نتیجه آن در آینده نزدیک منتشر خواهد شد.

وی عوارض فرونشست زمین را شامل کاهش ظرفیت ذخیره آبخوان و شکاف‌هایی دانست که در مناطق دارای فرونشست زمین موجب تخریب مزارع، کانال‌های آبیاری و سازه‌ها می‌شود و افزود: این شکاف‌ها همچنین به بزرگراه‌ها و خطوط راه‌آهن آسیب وارد می‌کند. با توجه به توان تخصصی و اجرایی لازم در بررسی فرونشست دشت‌ها با تامین اعتبارات لازم، مطالعات فرونشست در سایر دشت‌های استان تکمیل شده و با نصب تجهیزات فنی و پایش میدانی هدفمند، روند بررسی فرونشست زمین در این مناطق به صورت مستمر ادامه می‌یابد.

فرو نشست دشت‌های خراسان 25 برابرِ حد بحرانی

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: میزان فرونشست دشت‌های استان خراسان 25 میلیمتر است که حد بحرانی آن یک میلیمتر می‌باشد و این آمار بسیار تاسف بار است چرا که دشت‌های ما 25 برابر بیش از حد بحرانی فرونشست دارند.

به گزارش ایسنا، محمد علایی در نشست خبری که به مناسبت هفته دولت امروز در استانداری برگزار شد، میانگین بارش خراسان رضوی در سال را 220 میلیمتر اعلام کرد و افزود: این رقم نسبت به آمار میانگین جهانی کم است،

وی ادامه داد: متاسفانه در 60 سال گذشته حجم برداشت از منابع آبی استان روند صعودی داشته که در بهترین شرایط باید برای جلوگیری از تنش آبی حداکثر 40 درصد از منابع آب تجدید پذیر برداشت شود، در صورتی که در طولانی مدت این آمار به 146 درصد رسیده یعنی بیشتر از ظرفیت منابع آب زیرزمینی برداشت کردیم.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با اشاره به اینکه متاسفانه به لحاظ کسری مخزن رتبه اول را در کشور داریم، گفت: همچنین طبق آمار ارائه شده یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب کسری منابع زیر زمینی داریم.

علایی با بیان اینکه میزان نشست دشت‌های استان خراسان 25 میلیمتر است که حد بحرانی آن یک میلیمتر می‌باشد، اظهار کرد: این آمار بسیار تاسف بار است، یعنی دشت‌های ما 25 برابر بیش از حد بحرانی نشست دارند، گرچه در این زمینه کارهای زیادی انجام شده اما نا تمام مانده است، زیرا همه عوامل موثر و مسئولان حوزه آب فعال نبودند.

وی ادامه داد: طبق برنامه همیاران آب اخیرا همه عوامل موثر در حوزه آب با دیدگاه‌های مختلف با یکدیگر گفت‌وگو داشتند و طبق سند ایجادی مقرر شد تا سال 1405 کسری مخازن آب زیر زمینی به صفر برسد که همکاری استاندار در این زمینه  بسیار موثر بود، زیرا او و نهادهای مختلف از جمله دانشگاه، قوه قضائیه، روحانیون، کشاورزان، نمایندگان و ائمه جمعه و جماعت نقش پررنگی در این تصمیم گیری داشتند.

علایی با بیان اینکه در کنار داشتن طرح و برنامه مسئله آب باید دغدغه هر خراسانی شود، اظهارکرد: در این زمینه رسانه ها می توانند نقش موثری ایفا کنند.

وی خرید و فروش آب برای کشاورزان را تنها از طریق فعال شدن بازار آب اعلام کرد و گفت: روز گذشته معاون وزیر اعلام کرد که تا آخر هفته آینده وزارت نیرو مجوز انتقال و شیرین سازی آب از دریای عمان را صادر می کند.
مدیر عامل شرکت آب منطقه خراسان رضوی به نشست سالانه آب‌های زیرزمینی دشت مشهد اشاره کرد و گفت: با توجه به این رویداد 57 درصد روستاهای ما تخلیه شدند واین افراد به شهرها مهاجرت کردند.

علایی با انتقاد از عملکرد وزارت خانه بهداشت و علوم افزود: این دو وزارت خانه پس از گذشت ده سال موفق به تهیه استاندارد بهداشتی آب نشدند و با وجود پیگیری‌های ما هیچ پیشنهاد و طرحی برای استاندارد و کیفیت آب ارائه ندادند.

وی طرح انتقال آب از دریای عمان را بزرگترین طرح انتقال آبی کشور دانست و ابراز کرد: این طرح توسط بخش خصوصی اجرایی می شود که هزینه  آن پنج میلیارد یورو پیش بینی شده است که البته این عدد قطعی نیست.

علایی با بیان اینکه انسجام مدیریتی بی نظیری در استان برای بهبود شرایط آب وجود دارد، عنوان کرد: عمیات اجرایی بازگشایی کشف رود در محور شاهنامه با اعتبار 15 میلیارد ریال و بازگشایی رودخانه دوغارون در شهرستان تربت جام با اعتبار 20 میلیارد ریال از دیگر پروژه‌های افتتاحی در هفته دولت است.

درباره وقوع طوفان‌های گرد و غبار و ارتباطش با خشکسالی

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری: منطقه تحت تاثیر یک خشکسالی درازمدت و استثنایی قرار گرفته/ وقوع همه پدیده‌های گرد و غبار را نمی‌توان به خارج از مرزها ربط داد

عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور با بیان این که طوفان‌های گرد و غبار موضوعی است که که مشکلات جدی برای مردم بویژه در جنوب کشور ایجاد کرده است و به نظر می‌رسد مدیریت منابع آبی می‌تواند راهکاری برای برون‌رفت از این معضل باشد، به تشریح دلایل وقوع طوفان‌های گرد و غبار پرداخت.

به گزارش ایسنا، ضیاءالدین شعاعی درباره وقوع طوفان‌های گرد و غبار توضیحاتی ارائه داد و اظهار کرد: نکته نخست این است که طوفان‌های گرد و غبار را باید از طوفان شن مجزا کرد. از گذشته‌های دور طوفان‌های شن یکی از پدیده‌های شناخته شده در شرایط اقلیمی و جغرافیایی برخی از مناطق بیابانی ایران بود. این مناطق در کویرها و بیابان‌های ایران و حاشیه برخی از شهرهای کویری همچون کویر مرکزی و شمال استان سیستان و بلوچستان به وقوع می‌پیوندد. بنابراین باید پدیده طوفان‌های شن و طوفان‌های گرد و غبار را از یکدیگر متفاوت دانست.

عضو کارگروه محیط زیست ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: در پدیده طوفان شن ذرات دانه درشت شن به صورت خزشی و خیزشی حرکت می‌کند و در نتیجه این نوع حرکت که از آن به حرکت شن‌های روان نیز تعبیر می‌شود، مناطق روستایی و زمین‌های کشاورزی مورد آسیب جدی قرار می‌گیرند. در پدیده طوفان شن به دلیل وزن بالاتر دانه‌های شن در ترازهای بالاتر صعود نمی‌کنند و در هوا پراکنده نمی‌شود.

شعاعی تصریح کرد: اما پس از دهه ۸۰ پدیده جدیدی به وقوع پیوست که همان طوفان‌های گرد و غبار هستند. در این پدیده ذرات دانه‌ریز و در حد کمتر از ۱۰۰ میکرون به دلیل وزن کمتر در ترازهای بالاتر نفوذ کرده و به راحتی توسط باد جابه‌جا می‌شوند. هوای ارتفاعات بالاتر را تا ارتفاع چند هزار متر آلوده کرده و با توجه به مدل‌های باد موجود تا چند هزار کیلومتر جابه‌جا می‌شوند و خسارت و آسیب‌های فراوانی را به سلامت انسان‌ها، محصولات کشاورزی و حتی تولیدات دامی وارد می‌کنند.

عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور افزود: این ذرات به دلیل سبک بودن، ماندگاری نسبتا بالا و در حد چند روز تا یک هفته در فضا را دارند. با این توصیفات تعریف پدیده گرد و غبار را به این صورت می‌توان خلاصه کرد که طوفان گرد و غبار به پدیده‌ای اطلاق می‌شود که طی آن ذرات دانه‌ریز گرد و غبار تحت تاثیر انرژی باد به هوا برخاسته و تا ارتفاعات نسبتا بالایی صعود کرده و دارای بیشتر از دو ساعت ماندگاری باشند. در برخی مناطق وقوع این پدیده ضمن ایجاد آلودگی هوا عمق دید را حتی تا عمق ۵۰ متر کاهش می‌دهد.

تغییرات شرایط زمینی، مهم‌ترین عامل ایجاد طوفان‌های گرد و غبار

وی با بیان اینکه وقوع طوفان‌های گرد و غبار می‌تواند چند دلیل داشته باشد، گفت: یکی از دلایل آن وقوع طوفان‌ها و جریان‌های باد بر اساس مدل‌های رایج در منطقه است که مطالعات نشان داده در این مدل‌ها معمولا تغییرات کوتاه مدت، خیلی محتمل نیست. البته بر اساس استعداد زمین تعداد محدودی از این جریانات بادی قادر به ایجاد طوفان‌های گرد و غبار هستند. عامل دوم و اصلی‌تر تغییرات شرایط زمینی است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد در دهه ۸۰ و ۹۰ (۱۳۸۰تا ۱۳۹۶) تقریبا اغلب کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا وارد یک دوره خشکسالی استثنایی شده‌اند که در این دوره میزان بارش بسیار پایین‌تر از میزان میانگین درازمدت بارش بوده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که منطقه تحت تاثیر یک خشکسالی درازمدت و استثنایی قرار گرفته است. این پدیده شرایط اغلب مناطق را برای وقوع طوفان‌های گرد و غبار مستعد کرده است.

عضو کارگروه محیط زیست ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تصریح کرد: بحث دیگر به کشورهای عراق و سوریه مرتبط است که به دلیل عدم امنیت و وجود گروه‌های تروریستی و دخالت کشورهای سلطه‌طلب و مهاجرت مردم، اغلب منابع آبی رهاشده و مدیریتی روی آنها صورت نمی‌پذیرد و مردم مدیریت زمین‌های کشاورزی خود را رها کرده‌اند؛ همین مساله و شرایط خشکسالی مناطق وسیعی را برای وقوع طوفان‌های گرد و غبار مستعد کرده است.

وی تصریح کرد: از دلایل دیگر که در درازمدت نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرده است، مدیریت آب توسط کشور ترکیه در سرشاخه‌های دجله و فرات بدون توجه به منافع کشورهای پایین‌دست است. همانطور که می‌دانیم حیات دو کشور عراق و سوریه و هورهای بخش جنوب غربی کشور ما در گرو "آورد آب" دجله و فرات است. در حال حاضر ترکیه برابر کل آورد فرات و ۷۰ درصد آب دجله ذخیره سد ایجاد کرده که در آینده با بروز هرگونه منازعه سیاسی و نظامی، می‌تواند اثر مستقیم بر وضعیت محیط زیست این دو کشور داشته باشد. همانطور که در خبرها شنیدیم، دومین پروژه عظیم پروژه آناتولی (GAP) یعنی سد ایلیسو در ۲۲ مردادماه جاری آبگیری را آغاز کرده است. این سد ۷۰ درصد آورد رودخانه دجله را کنترل می‌کند. دجله و فرات دو منبع مهم برای آبدهی به هورهای جنوب هستند.

به گفته وی، با توجه به عدم وقوع تغییراتی قابل توجه در مدل بادهای منطقه، در ۲۰ سال گذشته تغییرات در شرایط زمینی که ناشی از وقوع خشکسالی و مدیریت نادرست انسانی بود، شرایط وقوع گرد و غبار در دو دهه گذشته به شدت تشدید شده است و آینده‌ای نگران‌کننده را تصویر می‌کند.

شعاعی همچنین افزود: البته وقوع همه پدیده‌های گرد و غبار را نمی‌توان به خارج از مرزها ربط داد. مطالعات پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری نشان می‌دهد که برخی از این طوفان‌ها دارای منشا داخلی است و مناطقی از جنوب خوزستان و جنوب شرقی اهواز منشا بارگیری بادهای ورودی از غرب و جنوب ایران و وقوع پدیده طوفان‌های گرد و غبار هستند.

وی در مورد استفاده از مالچ پاشی در کنترل طوفان‌های گرد و غبار، اضافه کرد: مالچ پاشی نیز به عنوان اقدامی دیگر در تثبیت بیابان‌ها مورد نظر قرار می‌گیرد که البته بیشتر در مناطق مستعد وقوع شن‌های روان مؤثر است. ولی در مناطق مستعد وقوع طوفان‌های گرد و غبار موفقیت آن، محل تردید است و ضرورت دارد روی بحث تولید مالچ‌های تثبیت کننده لایه دانه‌ریز و رسی و سیلتی مستعد تولید گرد و غبار اقدامات ویژه‌ای انجام داد. ولی در هر صورت استفاده از مالچ یک راهکار موقت و کوتاه برای ایجاد شرایط توسعه پوشش سبز است که سرمایه‌گذاری بر روی آن باید متناسب با میزان نیاز کشور باشد.

شعاعی در بخش بعدی به اقدامات برای پیشگیری از این پدیده پرداخت و گفت: ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از بیابان‌های کشور مستعد تولید طوفان گرد و غبار هستند که ۳۰۰ هزار هکتار از این اراضی در خوزستان مولد طوفان‌های گرد و غبار است. برای مقابله باید علت وقوع را پیدا کرد و با آن مقابله کرد و با توجه به مباحثی که اشاره شد، مهمترین اقدام در زمینه مقابله با اراضی مولد گرد و غبار مدیریت منابع آبی است. اگر در گذشته به دلیل مثبت بودن بیلان در منابع آب و وقوع بارش‌های مناسب به این موضوع توجه نمی‌شد، در حال حاضر باید بحث وقوع طوفان گرد و غبار در مطالعات نقش جدی را بازی کند و مدیریت منابع آب در جهت کاهش شدت طوفان‌های گرد و غبار باید مد نظر باشد. در دهه ۹۰ با تشکیل ستاد مقابله با گرد و غبار اقدامات درخور تحسینی در سطح قانون‌گذاری و تدوین آیین‌نامه‌ها آغاز شد که در این راستا اقدامات اجرایی خوبی در کشور انجام شده است. از نمونه‌های اجرا شده می‌توان به طراحی طرح انتقال به جنوب شرق اهواز و منطقه تولید گرد و غبار، نهال‌کاری در سطح ۴۰ هکتار، آبگیری هورالعظیم و طرح مالچ‌پاشی در خوزستان اشاره کرد.

عضو هیات علمی پژوهشکده خاک و آبخیز داری همچنین گفت: طوفان‌های گرد و غبار در شرق کشور و در استان سیستان و بلوچستان ریشه در خشک بودن تالاب هامون دارد که منشا آب آن در خارج از کشور و کشور افغانستان قرار گرفته است. طبیعتا رفع این مشکل باید با توافق با کشور افغانستان و تامین حداقل نیاز آبی زیست محیطی این تالاب باشد. باید تلاش کرد با توافق با کشور افغانستان ورودی به هامون افزایش یابد و و احیای هامون به جای توافق بر سر حقابه‌های ناچیز هدف‌گذاری شود.