نکاتی درباره شناخت مزاج و سفارشهای خوراکی برای هر مزاج در طب سنتی

مزاجم را چطور تشخیص دهم؟

متخصص طب ایرانی درباره ویژگی مزاج‌های مختلف، ٬ راه شناخت مزاج و مواد غذایی ویژه هر مزاج توضیح داد.

این روز‌ها بیشتر افراد سعی دارند درباره اینکه طبیعت آن‌ها چگونه است و چه غذا‌هایی باید بخورند یا نخورند، اطلاعات بیشتری به دست بیاورند.

به گزارش فارس، برای دانستن این موضوع لازم است بدانیم که طبع و مزاج چه هستند و چه تفاوت‌هایی با هم دارند و با آگاهی از این تفاوت‌ها و شناخت طبع و مزاج خود، می‌توانیم سبک زندگی و تغذیه خود را به شکل مفید تری پیش ببریم.

کانال عصر ایران در تلگرام

تفاوت طبع و مزاج

طبع در حقیقت، طبیعت هر فرد است و به صورت ارثی و غریزی به وی منتقل می‌شود و عوامل زیادی همچون وراثت، منطقه جغرافیایی، تغذیه و… در چگونگی شکل گرفتن آن تاثیر پذیر هستند. طبع را نمی‌توان تغییر داد، اما مزاج با توجه به نوع غذا‌های مصرفی قابل تغییر است.

اصول طب سنتی بر پایه مزاج بنا شده است و یکی از مهم‌ترین نکات در این طب توجه به مزاج افراد است. اصولا تمامی روش‌های درمانی در طب سنتی بر مبنای مزاج بوده و تشخیص درست آن برای یک درمان کامل ضروری است.

خون حامل اصلی مزاج است و هر چهار ماده را دربردارد: سردی، تری، خشکی، گرمی. به هر یک از این مواد خلط گفته می‌شود که غلظت هر کدام در افراد متفاوت است و باعث به وجود آمدن مزاج می‌شود.

برای آشنایی با انواع مزاج‌ها و چگونگی نحو صحیح استفاده افراد با مزاج‌های مختلف از انواع غذا و در نتیجه داشتن سلامتی بیشتر، با «زهرا سرباز حسینی، متخصص طب ایرانی» به گفتگو نشستیم. مشروح این مصاحبه در ادامه از نظرتان می‌گذرد:

خانم دکتر! موضوع مزاج شناسی و دانستن طبع بدنی مورد توجه بسیاری قرار دارد و اظهار نظر‌های مختلفی بین عامه مردم مطرح است؛ به عنوان متخصص طب ایرانی درباره این موضوع توضیح دهید

از نظر طب سنتی دو بحث داریم؛ یکی کیفیت و دیگری کمیت. کیفیت یعنی اینکه موضوع را از نظر چیز‌های مختلف بررسی کنیم؛ مثلا رنگ، شکل، اندازه و... را بررسی کنیم و دیگر اینکه طبع وگرمی و سردی آن چطور است.

وقتی می‌خواهیم درباره مزاج بگوییم به خصوص در انسانها، داریم درباره گرمی، سردی، تری و خشکی آن صحبت می‌کنیم. این تری و خشکی به معنی خیسی نیست، بلکه به معنای انعطاف پذیری و انعطاف ناپذیری است. مزاج به زبان ساده را باید بگوییم که درباره گرمی و سردی و انعطاف پذیری یا ناپذیری فرد می‌خواهیم صحبت کنیم.

اما اینکه مزاج شناسی چطور انجام شود، در کتب طب ایرانی ۱۰ فاکتور دارد که باید بررسی شود؛ از علائم ظاهری تا باطنی. ظاهری مثل مو، پوست، رنگ و شکل آن و علائم باطنی مثل اخلاق، خواب و رشد بدن و ... است.

اولین قسمت که درباره آن صحبت می‌کنیم هیکل فرد است؛ اینکه هیکل لاغری دارد یا چاق. اگر لاغر باشد معمولا مزاجش خشک است و می‌تواند خشکی از سردی یا گرمی باشد. اگر هیکل چاقی داشته باشد ما سراغ مزاج رطوبی می‌رویم.

مزاج رطوبی نیز تشخیص گرم و سرد بودنش این طور است که اگر فرد تیپ بلغمی (مزاج سرد و رطوبتی) داشته باشد چاقی فرد بیشتر با چربی است و عضلات کمتری دارد، اما اگر تیپ عضلانی داشته باشد می‌گوییم بیشتر از عضله چاق باشد و فرد چهار شانه باشد؛ یعنی فردی است که مزاج گرم و رطوبتی دارد.

هر چقدر رنگ مو به سمت سیاهی برود نشان دهنده گرمی و خشکی است

از نظر مو اگر بخواهیم بررسی کنیم ۵ فاکتور مهم در مو وجود دارد که باید بررسی کنیم. اولی رنگ مو است که هر چقدر رنگ مو به سمت سیاهی برود نشان دهنده گرمی و خشکی است.

به صورت کلی درباره مو این طور است که بحث گرمی و سردی و خشکی با هم مخلوط می‌شود؛ یعنی یک فاکتوری نیست؛ مثلا می‌گوییم گرمی و خشکی، باعث تیره و سیاهی مو می‌شود و سردی و خشکی به سمت رنگ موی روشن و طلایی برود.

در طب سنتی مزاج معتدل نیز داریم؛ به خصوص موی خرمایی و به خصوص در کودکان و سن طفولیت نشان دهنده اعتدال مزاج است و هرچقدر روشن‌تر باشد به سمت سردی و هرچقدر مو تیره‌تر باشد به سمت گرمی می‌رود.

هر چقدر رشد مو کمتر و کند‌تر باشد، نشان دهنده سرد بودن مزاج است

درباره رشد مو هر چقدر رشد مو بیشتر باشد نشان دهنده گرم بودن مزاج و هر چقدر رشد مو کمتر و کند‌تر باشد، نشان دهنده سرد بودن مزاج است. درباره تراکم مو نیز هر چقدر مو متراکم‌تر باشد؛ یعنی در منطقه‌ای تعداد مو بیشتر بوده و پر پشت‌تر باشد این نشان دهنده مزاج گرم فرد است و هر چه کم پشت باشد، نشان دهنده مزاج سرد فرد است.

یکی هم در باره حالت مو است. اگر حالت مو حالت مجعد و فر بیشتری داشته باشد نشان دهنده گرمی و خشکی است و هرچقدر حالت مو لخت‌تر و انعطاف‌ پذیری بیشتر و شل باشد و حالت نگیرد، ناشی از رطوبت مزاج فرد است.

درباره بدن فرد؛ برای تشخیص گرمی و سردی فرد، یکی از راحت‌ترین کار‌ها گرفتن دست فرد توسط پزشک است که اگر گرم باشد و اغلب افراد بگویند گرما به ما می‌دهی، نشان دهنده گرمی مزاج فرد است و اگر سرد باشد و اغلب بگویند دستم را می‌گیری سرد است، نشان دهنده سردی است؛ یعنی کلا اگر پوست بدن گرم باشد مزاج گرم و اگر سرد باشد فرد سرد مزاج است.

به صورت کلی دست و پای فرد را لمس می‌کنند و می‌گویند نرم و منعطف است یا پوست خشک و زبری دارد. اگر نرم باشد نشان دهنده رطوبت مزاج و اگر خشک باشد مزاج خشک است. درباره رنگ پوست نیز اگر هرچه رنگ پوست به سمت سفیدی برود نشان دهنده سردی و هر چقدر به سمت قرمزی برود، نشان دهنده گرمی است.

افرادی که پوست سرخ و سفید دارند گرم و‌تر و اگر رنگ پوست به سمت زردی برود گرم و خشک هستند. رنگ سوخته و بادمجانی یا گندمی تیره را می‌تواند به خاطر سردی مزاج باشد. باید این ۱۰ مولفه را در نظر بگیریم و همه را در مجموع دیده تا پزشک به برایندی برسد.

درباره افعال درونی نیز اگر گوارش و هاضمه فرد خوب باشد، زود گرسنه شود، مشکلات گوارشی و رشد نداشته باشد و زود غذا را هضم کند و رشد بدن خوب باشد، نشان دهنده گرمی مزاج و اگر رشد بدن کم باشد یا هاضمه و دفعش مشکل داشته باشد و غذا زود هضم نشود و اشتهای فرد کم باشد، نشان دهنده سردی است. این مزاج‌های طبیعی است و خیلی اوقات با مزاج‌های غیر طبیعی مخلوط می‌شود؛ در نتیجه مزاج شناسی کار راحتی نیست.

افرادی که نیاز به خواب زیادی دارند، نشان دهنده رطوبت مزاج آنهاست

درباره خواب نیز افرادی که نیاز به خواب زیادی دارند، نشان دهنده رطوبت مزاج آنهاست؛ یعنی هر چقدر فرد رطوبتی‌تر باشد به خواب بیشتر نیاز دارد و هر چقدر فرد خشک مزاج‌تر باشد، به خواب کمتری نیاز دارد؛ مثلا فردی می‌گوید با ۶ ساعت خواب، نرمال می‌شود و این میزان خواب برایش کافی و خوب است.

بحث دیگر، خروجی‌های بدن است. خروجی‌های بدن مثل ادرار، مدفوع، خونی که خارج می‌شود، ترشحات چشم و گوش و حلق و بینی که هر چقدر پر رنگ و بوی تندی داشته باشند، فرد گرم مزاج و هر چقدر کم بوده و بی رنگ باشند نشان دهنده سردی مزاج است.

درباره حالت‌های روحی؛ افراد گرم مزاج معمولا درک و فهم سریعی دارند و مطلب را زود متوجه می‌شوند و انگیزه‌های قوی دارند واجرا‌های قوی دارند و معمولا قوت قلب خوبی دارند؛ نترس‌تر بوده و ریسک پذیر‌تر از سرد مزاج‌ها هستند.

معمولا زیاد و تند صحبت می‌کنند و می‌توانند همه چیز را به هم متصل کنند و مثلا می‌توانند ۵ تا ۱۵ دقیقه درباره چیزی صحبت کنند و کلام از دست شان نرود. اما سرد مزاج‌ها تصمیم گیری پایینی داشته و ریسک کمتری دارند و معمولا افرادی هستند که ترسوتر هستند و معمولا در برخورد‌ها افراد سرد مزاج حیا و وقار بیشتری دارند و کمتر شوخی می‌کنند.

رطوبتی مزاج‌ها در تصمیم گیری‌ها معمولا انعطاف پذیر‌تر هستند

درباره خشکی و رطوبت نیز رطوبتی مزاج‌ها در تصمیم گیری‌ها معمولا انعطاف پذیر‌تر هستند؛ یعنی وقتی مشاوره می‌دهیم زود‌تر از تصمیم خود پایین می‌آیند، اما افرادی که خشک مزاج هستند خیلی سخت از تصمیم خودشان عقب نشینی می‌کنند و سخت قانع می‌شوند و ثبات بیشتری در کارشان دارند.

این‌ها علامت‌هایی است که به آن جنس‌های دهگانه گفته می‌شود که در همه کتاب‌های حکما به عنوان مزاج شناسی آمده و باید برایند این‌ها را در نظر بگیریم. ما در طب سنتی ۹مزاج طبیعی داریم، یکی معتدل و بقیه نیز از اعتدال خارج است.

بهترین نوع مزاج وجود ندارد

* بهترین نوع مزاج چه نوع مزاجی است؟

تقریبا این اصطلاح را در طب سنتی قبول ندارم که بهترین نوع مزاج کدام مزاج است؛ بلکه می‌گوییم هر فرد باید اعتدال مزاج داشته باشد و اعتدال مزاج خود فرد، بهترین مزاج فرد است.

اینکه همه افراد را بخواهیم به سمت یک مزاج ببریم از نظر علمی و طب سنتی کار غلطی است؛ چون جامعه به افراد با مزاج‌های مختلف نیاز دارد؛ چون هر کسی در آن موقعیت اجتماعی و کاری و حتی خانوادگی که قرار دارد نیاز به یکسری روحیاتی دارد که مزاج‌های مختلف آن را تامین می‌کند؛ یعنی اگر همه مزاج گرمی و تری داشته باشند خیلی اتفاقات در جامعه نمی‌افتد؛ اما اگر کسی می‌خواهد سالم باشد باید مزاج خود را بشناسد و کار‌هایی که باید برای حفظ تعادل مزاج خود را بشناسد انجام دهد.

مثلا فرد دارای مزاج سرد و خشک باید بداند در پاییز که سرد و خشک است دچار مشکلات روحی می‌شود؛ در نتیجه باید در پاییز تدابیر را بیشتر رعایت کند؛ برعکس کسی که مزاج گرم و‌تر دارد باید بداند در بهار و تابستان احتمال دارد به سمت سکته قلبی و مغزی برود؛ چون غلیان خون اتفاق می‌افتد و باید رعایت کند و بداند در بهار و تابستان تدابیر، پاکسازی و سبک زندگی خود را داشته باشد تا مریض نشود؛ در نتیجه در طب سنتی بهترین مزاج نداریم و هرکس هر مزاجی دارد باید تعادل را نگه دارد و شرایط جسمی و روحیش به سلامتی منجر شود.

* درباره نوع غذا‌هایی که مزاج‌های مختلف باید استفاده کنند توضیح بدهید.

یک فرد گرم مزاج مثلا گرم و‌تر در سنین طفولیت تا رشد باید یک نوع سبک زندگی داشته باشد، در جوانی یک نوع سبک زندگی و در میانسالی که به سمت سردی می‌رود یک نوع سبک زندگی و در پیری و بالای ۶۰ سال که بدن حرارتش خیلی رفته و رطوبت اضافه می‌گیرد باید یک سبک زندگی داشته باشد.

همه این‌ها در مناطق و اقلیم‌های مختلف و فصول متفاوت می‌شود؛ یعنی یک نفری که مزاجش گرم و‌تر است اگر در قم زندگی می‌کند باید در تابستان یک نوع تدبیر داشته باشد؛ اگر در تبریز باشد یک نو ع تدبیر و اگر در بندرعباس زندگی می‌کند یک نوع تدبیر داشته باشد.

چیز‌های دیگری نیز اثر می‌گذارد؛ مثلا فرد گرم مزاجی که ۳۰ سال دارد و شغلش غریق نجات استخر است یا این فرد نانوا و یا آهنگر است و همیشه با حرارت مواجه است؛ یا کار فرد یدی است؛ مثلا کارگر ساختمان یا جرثقیل است یا کارمند و پشت میز است؛ سبک زندگی و تغذیه این‌ها زمین تا آسمان با هم فرق می‌کند.

آقایان عموما گرم مزاج‌تر و خانم‌ها سرد مزاج‌تر هستند. مثلا آقای گرم مزاجی در منطقه گرم مزاج مثل قم زندگی می‌کند و به فرض حالا نیز در فصل تابستان است و شغلش هم با گرما ارتباط دارد؛ مثلا نانوا یا کارگر کوره پزی است.

این فرد باید بداند در تابستان اوج مشکلاتش است و باید تغذیه خود را به سمت خنکی ببرد و بیشتر غذای خنک کننده مثل سوپ جو، شربت زرشک و رب انار بخورد.

در بین حبوبات، ماش خیلی بدردش می‌خورد؛ اما درباره یک فرد ۴۵_۵۰ ساله که در تبریز زندگی می‌کند و مزاجش به سردی می‌رود، مزاج شهرش نیز سرد بوده و زمستان نیز هست، فرد بازنشسته بوده و کاری ندارد و خانه نشسته؛ این فرد مستعد مشکلات بلغمی می‌شود.

در نتیجه باید غذاهایش را به سمت رفع بلغم برد؛ مثلا در هفته نخود آب را دو سه بار و انجیر و مویز نیز دو سه بار بخورد؛ همچنین ورزش و پیاده روی روزانه داشته باشد. این کار‌ها باعث می‌شود از بیماری‌ها پیشگیری کند؛ یعنی همه بحث مزاج شناسی و سبک زندگی هنرش این است تا از یکسری مشکلات پیشگیری کنیم.

* آیا هر فرد می‌تواند مزاج خود را تشخیص دهد یا حتما باید متخصص طب سنتی انجام دهد

معمولا کار سختی است؛ البته برخی افراد علائم واضحی دارند. بعضی وقت‌ها مزاج فرد آنقدر مشخص است که خود فرد نیز متوجه می‌شود، اما درست‌ترین راه این است که با پزشک مشورت کنند. خیلی از پزشکان عمومی دوره‌های طب سنتی را گذرانده اند و می‌توانند مزاج شناسی را انجام دهند و متخصصان طب سنتی نیز می‌توانند، اما خوب است مزاج را یک فرد متخصص تعیین کند.

* افرادی که گرم مزاج هستند و در مناطق گرم زندگی می‌کنند چه غذا‌هایی را بیشتر بخورند و چه غذا‌هایی را کمتر بخورند؛ ضمن اینکه اکنون که در زمستان قرار داریم چی بخورند؟

برای افراد گرم مزاج در فصل سرد سال تقریبا زندگی راحت‌تر می‌شود و منع مصرفی ندارند؛ گرمی‌ها نیز، چون کمک کننده است؛ می‌توانند مصرف کنند، اما زیاده روی نکنند. البته این افراد در فصل پاییز و زمستان می‌توانند از غذا‌های گرم و سرد به اندازه استفاده کنند و می‌توانند هرچی بخواهند بخورند؛ اما اگر پاییز خشکی نباشد؛ چون پاییز مزاج سرد و خشک دارد، افراد گرم مزاج در مناطق گرم می‌توانند غذا‌های گرمی و سردی را با هم بخورند و منعی ندارند.

مثلا در بین حبوبات جو و ماش سرد و نخود لوبیا گرم است؛ این افراد می‌توانند از هر دو گروه این غذا‌ها را استفاده کنند؛ مثلا آبگوشت بخورند و سوپ جو نیز منعی ندارد.

معمولا می‌گوییم اگر گوشت‌ها را به عنوان تغذیه استفاده کنیم، گوشت گوسفند و مرغ؛ یعنی مرغ‌هایی که محلی باشند و زیاد چاق نباشند و نیز گوسفند، بهترین گوشت هستند. گوشت پرندگانی مثل بلدرچین، شتر و کبک، گوشت گرم هستند و بوقلمون نیز مثل مرغ است؛ اما غلظتش بیشتر است و سخت‌تر هضم می‌شود.

بنده به بیماران می‌گویم مرغ زیر ۲ کیلو یعنی ۱۸۰۰ تا ۱۵۰۰ گرمی مرغ خوبی است، بدنش خیلی فضولات نداشته و سردی خیلی زیادی ندارد و می‌توانند راحت استفاده کنند. اما گوشت شتر، کبک و بلدرچین خیلی گرم هستند و باید در مصرف آن‌ها احتیاط کرد؛ البته در زمستان می‌توانند استفاده کنند.

عسل و ارده شیره منعی ندارد، اما نباید زیاده روی کرد. از نظر صبحانه‌ها، گاهی پنیر با مُصلِحاتش که آویشن و گردوست را می‌توانند استفاده کنند. انواع مربا‌ها منعی ندارد و تخم مرغ نیز بلامانع است.

درباره لبنیات می‌گوییم به طور کلی آن را به عنوان میان وعده بخورند نه با غذا. مثلا ماست را با پودر گلسرخ و نعنا، شیر را با گلاب یا عسل و پنیر را با آویشن یا گردو و دوغ نیز با آویشن، پونه و یا گل سرخ مصرف کنند؛ این‌ها در زمستان برای این افراد اذیت کننده نیست.

در سبزیجات؛ در این فصل (زمستان) کرفس و کدو حلوایی خوب است و منع مصرف ندارند. درباره کاهو و سبزی می‌گوییم سالاد را به عنوان میان وعده بخورند و با غذا نخورند و این افراد نیز در این مورد منع مصرف ندارند. در میوه‌ها نیز منع مصرف ندارند؛ مانند پرتقال، نارنگی و انار که می‌توانند مصرف کنند و خوب است.

افراد سرد مزاج در زمستان در مناطق سرد چی بخورند؟

افرادی که سرد مزاج هستند و منطقه زندگیشان نیز سرد است، در فصل سرد تا می‌توانند باید غذای سرد مزاج را کمتر بخورند و باید با مصلح مصرف کنند. به طور کلی لبنیات را کمتر بخورند؛ به خصوص اگر با شیر غذا‌هایی بپزند؛ مثلا شیر برنج و فرنی را با شیره انگور بخورند و اگر دوست دارند می‌توانند دارچین و زعفران به آن اضافه کنند، در فصل سرد خیلی خوب است.

خوردن پنیر نیز تا حدی مشکلی ندارد؛ البته با همان مصلحاتی که گفته شده، اما ماست و دوغ را اصلا با غذا مصرف نکنند؛ البته اگر گاهی میان وعده استفاده کنند مشکلی ندارد.

می‌توانند کال جوش یا اشکنه را مصرف کنند؛ یعنی فقط کشک به همراه پیاز داغ و نعنا داغ و کمی گردو زردچوبه به همراه آب باشد. این غذا در مناطق کویری زیاد خورده می‌شوند، اما در تبریز هم این نوع غذا وجود دارد و غذای خوبی است.

این غذا را می‌توان به جای استفاده تنها از ماست و دوغ و لبنیات، این طور استفاده کنیم یعنی با ادویه جات و سبزیجات معطر و پیاز و گردو خورد.

در حبوبات؛ بیشتر نخود و لوبیا مصرف کنند و جو و ماش را کمتر مصرف کنند. نخود آب غذای خیلی خوبی است. حلیم و گوشت و سوپ حلیم خانگی نیز غذای خیلی خوبی است. آبگوشت غذای خیلی خوبی است؛ به خصوص نخود لوبیا و گوشت آن خیلی خوب است و باید بیشتر مصرف کنند. آبگوشتِ به خیلی خوب است و تقویت هاضمه می‌دهد؛ چون مزاج سرد مزاج‌ها در زمستان کمی ضعیف‌تر می‌شود.

در سبزیجات، کرفس و بادمجان خوب است؛ البته کمتر از کدو مصرف کنند یا اگر خواستند کدو بخورند غذایی که با کدو درست می‌کنند خیلی خوب زعفران و دارچین را به آن اضافه کنند؛ چون مقوی قلب و کبد هستند و معطر بوده و معمولا فرد از نظر روحی تمایل بیشتری برای مصرف دارد و سردی مزاج غذا را می‌گیرد.

به خصوص در غذا‌های غلیظ‌تر مثل بادمجان و حلیم، کمک کننده است. این افراد می‌توانند در درست کردن غذا از شوید، آویشن، زیره، ترخون و مرزه خشک کمک بگیرند و هم مزاج غذا را معتدل کنند و هم اینکه بتوانند آن‌ها را همراه غذای سرد استفاده کنند؛ اما به صورت کلی این طور نباشد که مدام سردی بخورند و بخواهند گرمی به آن اضافه کنند.

خوردن گوشت گوسفند برای این افراد اولویت بیشتری دارد؛ البته افراد در سن بالا زیاده روی نکنند، اما قبل از ۴۰ سالگی به خصوص در این فصل گوشت گوسفند مناسب‌تر است و گهگاهی می‌توانند از بلدرچین و کبک استفاده کنند؛ البته نباید زیاده روی کنند، چون به کبد آسیب می‌زند.

میوه‌ها نیز شیرین باشد؛ انار و سیب و پرتقال ترش خیلی ضرر دارد؛ در نتیجه تا می‌توانند نباید این نوع میوه‌های ترش را بخورند، اما میوه‌های شیرین به ویژه سیب شیرین و انار شیرین بسیار خوب است.

نارنگی و پرتقال شیرین نیز می‌توانند استفاده کنند، اما باید با احتیاط باشد و زیاده روی نکنند. مربای پوست پرتقال خیلی کمک کننده به این افراد است؛ همچنین رنده پوست پرتقال یا مربای آن نیز کمک کننده است.

خوردن غذای تند؛ یک راهکار طلایی برای کاهش خطر مرگ زودرس

راهکار طلایی برای کاهش خطر مرگ زودرس

گروه علمی:دانشمندان دانشگاه اوهایو آمریکا اعلام کردند که خوردن غذای تند باعث می‌شود احتمال مرگ زودرس در افراد به یک چهارم کاهش یابد.افرادی که به طور منظم غذا‌های تند را در برنامه غذایی خود قرار می‌دهند بین ۲۳ الی ۲۶ درصد از احتمال مرگ زودرس آن‌ها به دلیل ابتلا به بیماری قلبی یا سرطان کاسته می‌شود.

ویکتوریا تیلور، یکی از محققان این تحقیق گفت: فلفل تازه و تند و فلفل سیاه از بهترین چاشنی‌های تند برای اضافه کردن به غذا هستند که به شما کمک می‌کنند نمک را از غذا‌های خود حذف کنید.دانشمندان آمریکایی توصیه کردند که  حتما از غذا‌های تند استفاده کنید. همچنین در فصل زمستان مصرف این نوع غذا‌ بسیار سودمند است.

مرجع : افکار نیوز

ویتامین B۶ شگفت‌ انگیز است در کاهش اضطراب و افسردگی

تاثیر شگفت‌ انگیز این ویتامین در کاهش اضطراب و افسردگی

ویتامین B۶یکی از ویتامین‌ های گروه B و ویتامینی بسیار ضروری برای بدن است. اهمیت دریافت B۶ از طریق مواد غذایی به این دلیل برمی‌گردد که بدن ما نمی‌تواند این ماده را به‌تنهایی تولید کند.

بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن به دریافت مقادیر کافی از ویتامین B۶ وابسته هستند.

 

به گزارش بهداشت‌نیوز؛ ویتامین B۶یکی از ویتامین‌های گروه B و ویتامینی بسیار ضروری برای بدن است. اهمیت دریافت B۶ از طریق مواد غذایی به این دلیل برمی‌گردد که بدن ما نمی‌تواند این ماده را به‌تنهایی تولید کند. با این‌حال، بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن به دریافت مقادیر کافی از ویتامین B۶ وابسته هستند.

 

در ادامه این مطلب، با مهم‌ترین فواید این ویتامین برای بدن آشنا می‌شویم و می‌بینیم که چرا متخصصان تغذیه تا این اندازه بر دریافت این ویتامین از طریق منابع غذایی تاکید دارند.

 

بهبود عملکرد سیستم ایمنی

 

ویتامین B۶ نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی، تولید سلول‌های ایمنی، تنظیم التهاب و تولید آنتی‌بادی کافی در بدن ایفا می‌کند. سلامت میکروبیوم روده از جنبه‌های مختلفی بر سلامت سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد. دریافت ویتامین B۶ کافی به تشکیل باکتری‌های مفید در روده کمک می‌رساند و از این طریق باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود. تحقیقات ثابت کرده‌اند افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند، با بالاترین سطح از التهاب مزمن در بدن مواجه خواهند بود و سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت به دیگران خواهند داشت.

 

کاهش حالت تهوع در بارداری

 

حالت تهوع یا استفراغ در سه‌ماهه اول بارداری با نام «بیماری صبحگاهی» شناخته می‌شود و تقریبا ۵۰ درصد از خانم‌های باردار را درگیر می‌کند. محققان بر این باورند که دریافت ویتامین B۶ کافی به کاهش تهوع و استفراغ در دوران بارداری تا حدود زیادی کمک می‌رساند. به همین دلیل هم در موارد زیادی، مصرف خوراکی‌ها یا مکمل‌های حاوی ویتامین B۶ به خانم‌های باردار توصیه می‌شود.

 

کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی

 

نفخ، اضطراب و تحریک‌پذیری عصبی جزو مشکلات شایع بسیاری از خانم‌ها در روزهای پیش از شروع قاعدگس هستند. سندرم پیش از قاعدگی که با نام PMS هم شناخته می‌شود، می‌تواند برای بعضی از خانم‌ها بسیار سخت و دردسرساز باشد. مطالعات نشان می‌دهند که دریافت ۸۰ میلی‌گرم ویتامین B۶ در طول روز به کاهش علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی کمک می‌کند.

 

بهبود سلامت روان

 

براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، نرخ ابتلا به اضطراب و افسردگی در سال‌های اخیر و پس از شیوع پاندمی کرونا حدود ۲۵ درصد در سطح جهان افزایش یافته است. بعضی مطالعات نشان می‌دهند که دریافت ویتامین B۶ کافی می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند و تاثیر مثبتی بر کاهش اضطراب یا افسردگی (مخصوصا در میان زنان) بگذارد.

 

بهترین منابع این ویتامین

 

همان‌طور که گفته شد، بدن ما قادر به تولید ویتامین B۶ کافی نیست و باید این ویتامین از طریق منابع غذایی مختلف تامین شود. بهترین منابع غذایی حاوی ویتامین B۶ شامل موارد زیر است:

 

نخود: هر یک لیوان نخود پخته حدود ۶۵ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین B۶ را تامین می‌کند.

 

ماهی سالمون: هر ۹۰ گرم از ماهی سالمون پخته نزدیک به ۰.۶ میلی‌گرم ویتامین B۶ دارد و می‌تواند نزدیک به ۳۵ درصد از نیاز روزانه بدن به این ویتامین را تامین کند.

 

سینه مرغ: شما با خوردن هر ۹۰ گرم از سینه مرغ می‌توانید حدود ۲۹ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین B۶ را تامین کنید.

 

بوقلمون: اگر بتوانید گوشت بوقلمون را به‌صورت کبابی تهیه کنید، با مصرف هر ۹۰ گرم از بوقلمون کبابی حدود ۲۵ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین B۶ تامین خواهد شد.

 

موز: هر یک عدد موز متوسط می‌تواند ۲۵ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین B۶ را تامین کند.

 

از دیگر منابع غذایی حاوی ویتامین B۶ می‌توان به گوشت گوساله، سبزیجات نشاسته‌ای، میوه‌های تازه، سیب‌زمینی آب‌پز و غلات صبحانه غنی‌شده با این ویتامین اشاره کرد.

دارچین؛ ادویه‌ ای که با پیری و گرفتاریهای سلول‌ های عصبی مبارزه می‌کند

ادویه‌ ای که با پیری سلول‌ ها مبارزه می‌کند

عصاره دارچین به طور موثر مانع انباشتگی آمیلوئید بتا و پروتئین تائو که از مشخصه های بیماری آلزایمر هستند می شود. همچنین این ادویه مانع از ایجاد سمیت در سلول های سیستم عصبی در مدل های بالینی و حیوانات آزمایشگاهی می شود.

---

دارچین Cinnamomum verum و یا Cinnamomum zeylanicum درختچه‌ای است از راسته لورالس (Laurales) تیره برگ بوها (Lauraceae) از جنس دارچین‌ها .(Cinnamomum) دارچین درختی است کوچک، همیشه سبز، به ارتفاع ۵ تا ۷ متر که از تمام قسمت‌های آن بویی مطبوع استشمام می‌شود. گلهای آن در فاصله ماههای بهمن تا اوایل فروردین ظاهر می‌شود.

 

به گزارش بهداشت نیوز، دارچین حاوی میزان قابل توجهی از ترکیبات با قدرت آنتی اکسیدانی است و به همین دلیل با رادیکال‌های آزادی که باعث پیری سلول‌ها می‌شود مقابله می‌کند. دارچین فعالیت مغز را افزایش می‌دهد و فشارهای عصبی را از بین می‌برد. ترکیباتی در دارچین دیده شده است که از بروز زوال عقل و مشخصا آلزایمر جلوگیری می کنند.  این ترکیبات شاملcinnamaldehyde, epicatechins, CEppt (Cinnamon Extract precipitate) می باشند.

 عصاره دارچین به طور موثر مانع انباشتگی آمیلوئید بتا و پروتئین تائو که از مشخصه های بیماری آلزایمر هستند می شود. همچنین دارچین مانع از ایجاد سمیت در سلول های سیستم عصبی در مدل های بالینی و حیوانات آزمایشگاهی می شود. 

 در واقع دارچین دارای اثرات محافظت کننده سیستم عصبی است که باعث پیشگیری و کنترل استرس اکسیداتیو و پروتئین های التهابی می شود. دارچین و به ویژه ماده موثر "سینامالدئید" به نظر می رسد ترکیب موثر و ایمن برای درمان و پیشگیری از شروع و یا پیشرفت آلزایمر است.

 

در تحقیقی که توسط محققان دانشگاه راش آمریکا با همکاری مرکز پزشکی امور بازنشستگان «جیمز براون» در شیکاگو ارائه شده است بهبود در عملکرد مغز موش‌های آزمایشگاهی و بهتر شدن فرآیند یادگیری در آنها پس از استفاده از درمان‌های مبتنی بر دارچین بخوبی مشخص است. 

 

این دانشمندان اثر درمانی فوق را مرتبط با حضور ترکیب شیمیایی «بنزوات سدیم» در دارچین می دانند. این ترکیب زمانی آزاد می‌شود که دارچین درون بدن خرد شود. دکتر پاهان می‌گوید: ما درباره این که چرا و چگونه تغییراتی در مغز افرادی روی می‌دهد که توانایی چشمگیری در یادگیری ندارند، هنوز چیز زیادی نمی‌دانیم. به طور کلی در مغز افرادی که در امر یادگیری ضعف دارند سطح پروتئین GABRA5 هیپوکامپوس بالا و در مقابل میزان CREB در سطح پایینی قرار دارد، اما مشخص شده که پس از یک ماه درمان مبتنی بر دارچین این وضعیت به طور چشمگیری روند معکوس پیدا می‌کند.

 

همچنین مشخص شده این ادویه در کمک به کاهش روند پیشرفت بیماری پارکینسون نیز مؤثر است. در مطالعه ای که در موشهای مبتلا به بیماری پارکینسون انجام شد، مصرف دارچین به محافظت از نورون ها کمک کرده و باعث بهبود عملکرد عضلانی گردید.

 

 البته توصیه می‌شود دارچین از نوع سریلانکایی و نه چینی استفاده شود، زیرا نوع سریلانکایی دارچین حاوی ترکیبات سمی کومارینی به میزان کمتری است. این ترکیبات بر عملکرد کبد تأثیر منفی می‌گذارند.

معجزه نخود و خوراکهای نخود: از پاکسازی روده و رفع ریزش مو تا تقویت جنسی و گرفتگی صدا

معجزه آب نخود : از پاکسازی روده و رفع ریزش مو تا تقویت جنسی و گرفتگی صدا (+طرز تهیه آسان)

برای بیماری‌های کلیه و مثانه و مالیخولیایی مفید است. آب نخود به تثبیت کلسیم استخوان‌ها کمک می‌کند و برای تقویت عضلات و جلوگیری از اسپاسم مفید است. آب نخود دارای فسفر است و به همین دلیل تقویت کننده سلول های مغزی است. همچنین حاوی اسید فولیک و آهن است و می تواند به درمان کم‌خونی کمک کند.

آب نخود یکی از مهم ترین نوشیدنی ها برای حفظ سلامت است که متاسفانه اکثر ایرانی ها بر خلاف قدیمی ترها با آن آشنا نیستند. حتی یکی از علل اصلی مقوی بودن آبگوشت ایرانی، وجود نخود در آن است.

 برای ارتقاء سلامتی خود و خانواده تان و به ویژه برای تقویت بنیه فرزندان خود، آب نخود را در برنامه نوشیدنی هایتان قرار دهید (طرز تهیه اش را در انتهای متن آورده ایم).

کانال عصر ایران در تلگرام

فواید بی نظیر و شگفت انگیز آب نخود

• به واسطه داشتن کلسیم به تقویت و تثبیت استخوان‌ها کمک می‌کند.
• با داشتن منیزیم باعث تقویت عضلات و رفع شدن اسپاسم می‌شود.
• فسفر موجود در آن به تقویت سیستم عصبی و سلول‌های مغز کمک می‌کند.
• آهن و اسید فولیک آن در بر طرف کردن کم خونی موثر است.
• برای تقویت قوای جنسی و باروری بسیار مفید است و به روش‌های مختلف مصرف می‌شود. برای مثال ممکن است مصرف روزانه آب نخود تجویز شود که در این صورت باید شب تا صبح نخود‌ها در آب خیس بخورد و آب آن یا حتی خود نخود به صورت خام یا پخته خورده شود.
• مصرف مداوم آن در رفع ریزش مو تاثیر دارد
• التیام سرفه، ضد عفونی کننده مجاری ادرار
• رفع عفونت‌های ریوی
• کاهش عفونت لثه
• درمان گرفتگی صدا
• مفید برای بیماری‌های ناشی از بلغم، سودا و باد
• مفید برای بیماری‌های کلیوی و مثانه‌ای
• آب نخود ملین است و در تخلیه و پاکسازی روده‌ها موثر است و از یبوست جلوگیری می‌کند.
• مفید برای بیماری‌های مغزی ناشی از سردی

طرز تهیه نخود آب

قبل از درست کردن نخود آب دقت کنید که شب قبل نخود‌ها را خیس کنید تا خاصیت نفاخی آن گرفته شود.

مواد لازم

• نخود حدود 400 گرم
• سه عدد پیاز متوسط
• 75 گرم روغن
• یک قاشق غذاخوری آرد گندم سبوس‌دار
• به میزان لازم فلفل و نمک و زردچوبه

مراحل تهیه

1. نخود‌هایی که از شب قبل خیس کردیم را از صافی رد می‌کنیم.
2. پیاز‌ها را به صورت نگینی خورد کرده و در روغن داغ سرخ می‌کنیم تا زمانی که طلایی شود.
3. نخود‌ها را به پیاز داغ اضافه می‌کنیم و کمی تفت می‌دهیم.
4. سپس فلفل و نمک و زردچوبه را به مواد اضافه می‌کنیم و به میزان چهار لیوان آب به آن اضافه می‌کنیم و اجازه می‌دهیم نخود‌ها روی شعله ملایم خوب پخته شوند.
5. در آخر آرد گندم سبوس‌دار را با نصف استکان آب سرد مخلوط می‌کنیم و به نخود‌های پخته شده اضافه می‌کنیم نخود آب شما آماده است.
   این غذای مغذی را می‌توانید به همراه آبلیمو، سرکه یا آبغوره میل کنید.

   روش دوم و ساده تر:

   روش دوم ساده تر است و روغن و هم ندارد و مفیدتر خواهد بود. بدین شکل که نخودهایی که یک شب در آب خیسانده اید را از صافی رد می کنید و آبش را دور می ریزید و سپس داخل آب می ریزید و کمی پیاز و سیر و زیره سیاه به آن اضافه می کنید و در قابلمه را می بندید و می گذارید آرام آرام بپزد. بعد از پخث، آب آن را دور نریزید، از صافی رد و گرم یا سرد نوش جان کنید.

نکات مهم در تهیه نخود آب

• نخود نباید در قابلمه زود پز پخته شود.
• با اضافه کردن روغن بادام، میخک و زیره می‌توانید به خاصیت گرمی آن اضافه کنید.
• بهترین زمان برای خوردن نخود آب بدون نان در ساعت هشت صبح، ۱۲ ظهر و هشت شب است.

معایب نخود آب

تنها عیبی که می‌توان روی نخود گذاشت خاصیت نفاخی این ماده است که البته قابل رفع است. برای مثال می‌توانید به همراه غذایی که در آن نخود وجود دارد، گلپر یا زیره میل کنید. روش دیگر هم این است که شب قبل از پخت نخود آن را درون آب خیس کنید تا باد آن گرفته شود.

به طور کلی می‌توان گفت استفاده از نخود در برنامه غذایی بسیار مفید واقع شده است و جانشین خوبی برای غذا‌های مضر فست فود است. البته دقت کنید که اعتدال در هر امری واجب است و خوردن مداوم و زیاد نخود هم خوب نیست، مگر با توصیه پزشک و درمانگر طب سنتی./

 منابع: ویکی پدیا؛ عطارخونه؛ عصر ترکیه

---

بیشتر بخوانید:

خواص نخود از دیدگاه طب سنتی

خیسانده آن در سرکه به مدت یک شب جهت کشتن کرم معده بسیار مفید است. آشامیدن آب پخته آن با نمک (نخودآب)، تکه کننده اخلاط لزج و بازکننده انسدادها است. ادرارآور، برطرف‌کننده درد سینه و عفونت ریه می‌باشد.

نخود برای درمان پوکی استخوان به دلیل منابع غنی کلسیم بسیار سودمند است.
نخود یکی از بهترین حبوبات برای غذای انسان است و چنان که در طب سنتی بر مصرف آن تاکید شده است درباره هیچ یک از حبوبات تاکید نشده است، اما متأسفانه امروزه بسیار کمتر از گذشته در سفره ایرانیان دیده می‌شود.
نخود که جزء خانواده حبوبات محسوب می‌شود دارای املاح، ویتامین و پروتئین‌های متعددی از جمله نشاسته، کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، روغن گیاهی، مس و ویتامین‌هایی مانند ویتامین A،B1، B2 است. بنابراین نخود دارای اسیدآمینه‌های مختلف، ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیار مفیدی است که می‌توانیم بگوییم نه فقط یک غذا بلکه دارو محسوب می‌شود.
نخود از زمان‌های بسیار دور مصرف خوراکی و درمانی داشته است. رازی و ابن بیطار کاملا آنچه را که دیسکورید درباره Erebinthos (نخود به یونانی) شرح داده به نقل‌قول از وی تحت عنوان حمص آورده‌اند و طبق نوشته ابوریحان، اربیوتوس، حمص است که به پارسی نخود می‌نامند. در کتب قدیم سه نوع از آن را شرح داده‌اند که عبارتند از:
1. حمص یا حمص ابیض یا حمص بستانی یا نخود سفید که نوع کشت شده است.
2. حمص بری که نوع وحشی است.
3. حمص الاسود یا نخود سیاه .
 خواص نخود در طب سنتی ایران
نوع بری آن (کمتر مورد استفاده است): پاک‌کننده و بازکننده انسداد جگر، طحال و کلیه، پاک‌کننده زخم‌های چرکی و قوبا (بیماری پوستی که از اگزما شروع و به پسوریازیس می‌رسد)، نرم‌کننده ورم‌های بناگوش و غدد جنسی، خارج کننده چرک از زخم‌های چرکی و جراحت سرطان (ضماد آن با عسل) است.

نوع بستانی (که امروز مورد استفاده است): ملین طبع، مقوی حرارت غریزی و مقوی ریه و کمر، تولیدکننده خون صالح، قابلیت تغذیه زیاد، اشتهاآور، تغذیه‌کننده ریه و معده، اثر غذایی آن در ریه بیشتر از سایر حبوبات می‌باشد. در گرفتگی صدا اگر همراه با تب نباشد، خوردن آن با شیر و در صورت وجود تب با آب مفید می‌باشد.
خیسانده آن در سرکه به مدت یک شب جهت کشتن کرم معده بسیار مفید است. آشامیدن آب پخته آن با نمک (نخودآب)، تکه کننده اخلاط لزج و بازکننده انسدادها است. ادرارآور، برطرف‌کننده درد سینه و عفونت ریه می‌باشد.
خیسانده آن در آب مقوی قوه جنسی، و خارج کننده کرم شکم و مقعد است. خوردن گرماگرم برشته آن جهت بواسیر خونی تأیید شده است، آب خیسانده آن در تحلیل ورم لثه و درد آن موثر است.
نخود سیاه
باعث سقط‌جنین شده، شکننده سنگ‌ها و مدر فضولات است و قوی‌تر از نخود سفید می‌باشد، قوت تریاقی داشته، جهت استسقا، یرقان انسدادی، انسداد کبد و جذام نافع است. ریختن آب آن جهت رفع سردرد، زردی رخسار، خارش و بی‌حسی اندام‌ها، مفاصل و تقویت مو موثر است.
 ترکیبات شیمیایی
دانه نخود دارای لیسین Lycine، سیستین Cystine، تریپتوفان، گالاکتین، ساکاروز، دکستروز و سلولز، ماده روغنی، ویتامین‌های A، B1، B2، C، D، E، کاروتنوئیدها، مواد معدنی نظیر مس، آهن، بور، لیتیوم، پتاسیم، فسفر، کلسیم، اسیداگزالیک، اسیدمالیک و اسیداستیک است.
 خواص دارویی نخود
نخود تقویت‌کننده قلب بوده و در رفع یبوست‌های حاد و مزمن موثر است همچنین عضلات اسکلتی را تقویت می‌کند و به همین دلیل مصرف آن به ورزشکاران توصیه می‌شود.
دارای خاصیت ضد سرفه و سرماخوردگی است. این ماده غذایی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند بنابراین به افرادی که دارای بیماری‌های خود ایمنی مانند ام‌اس هستند نیز توصیه می‌شود.
از بین برنده انگل‌های روده، برطرف‌کننده درد سینه و تنگی نفس، تقویت‌کننده ریشه مو، درمان زردی، درمان دردهای کلیه و افزایش حافظه است.
نخود برای درمان پوکی استخوان به دلیل منابع غنی کلسیم بسیار سودمند است. در دوران رشد استخوان‌ها و دندان‌ها مصرف آن توصیه می‌شود همچنین این ماده غذایی چنانچه با عسل ترکیب شود و به صورت یک پماد درست شود به عنوان التیام دهنده زخم‌ها مفید خواهد بود.
خواص آب نخود
خوردن آب نخود پخته با قدری نمک، بازکننده گرفتگی‌ها، مُدر و برای درد سینه و زخم‌های ریه مفید است. خوردن آب خیس کرده نخود برای کاهش ورم لثه‌ها و تسکین درد دندان مفید است.
 ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری
طبق بررسی‌های به عمل آمده مشخص شده است که نخود اثر دفع اسید اوریک و کلرورها را داشته و ضدعفونی‌کننده مجاری ادراری می‌باشد.
منبع: آرمان