روایاتی از وجود بشرهایی قبل از بشر (انسان) فعلی

سؤال پرسیده شده از سایت ایکس – شبهه: آیا قبل از انسان هم یک دوره حیات مثل حیاتی که انسان‌ها دارند وجود داشته و مثلا برای آنها قیامت بر پا شده باشد و اکنون در بهشت و جهنم باشند و خداوند مجدداً این پروسه را در خصوص ما انجام داد؟ 

ایکس – شبهه / پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات: وجود انسان، پیش از خلقت آدم ابو البشر، یک مقوله است و بر پایی قیامت برای آنها یا هر گروه دیگری از موجودات، مقوله‌‌ی دیگری است.

الف – انسان:

در عین حال که بررسی‌ها و تحقیقات علمی (به ویژه مطالعات آماری) حاکی از آن است که از عمر این نژاد (بشر) نمی‌تواند بیش از ده تا دوازده هزار سال گذشته باشد، و آن چه از تاریخ انبیا به دست می‌آید نیز تقریباً همین دوران را نشان می‌دهد، اما اسکلت‌هایی پیدا می‌شود که متعلق به ده‌ها یا حتی صدها هزار سال پیش هستند!

این مهم ثابت می‌کند که قطعاً موجوداتی شبیه به انسان، قبل از خلقت آدم ابوالبشر علیه السلام خلق شده و روی زمین زندگی می‌کرده‌اند که نسل‌شان کاملاً منقرض گردیده است؛ پس حضرت آدم (ع) و این نژاد امروزی بشر، از آنان نسل نمی‌باشند، و البته آزمایشات DNA  انجام شده روی اسکلت‌های یافت شده‌ی قدیمی از انسان‌های پرویی، برزیلی و بالاخره انسان‌های نئاندرتال، شباهت بیشتر این گونه‌ها را به حیوانات نشان می‌دهد.

روایات: بیانات نورانی اهل بیت علیهم السلام نیز این واقعیت را تصدیق می‌نماید.

*- در کتاب «ناسخ التواریخ» نقل شده که شخصی به خدمت حضرت علی علیه‏السلام رسید و سؤال کرد که سه هزار سال پیش از حضرت آدم چه کسی بود؟ حضرت فرمودند: بشر؛ عرض کرد قبل از آن بشر کی بود؟ فرمود: بشر؛ سه بار این سخن تکرار شد، سائل سر به زیر انداخت. آنگاه حضرت علی علیه‏السلام فرمودند: اگر سی هزار بار هم سؤال می‏کردی، همین جواب را می‏شنیدی.

*- در خصال شیخ صدوق آمده: امام باقر علیه‌السلام به جابر بن یزید می‌گوید: گویا تو گمان می‌کنی که خداوند فقط این عالم را آفرید و بس و همچنین گمان می کنی که خداوند بشری غیر از شما نیافریده است؟ آری به خدا قسم خداوند هزار هزار عالم و هزار هزار آدم آفرید و تو در آخر این عالم‌ها و آدم ها هستی (خصال، ج 2، ص 450 و نیز بحارالانوار، ج 63، ص 82 - 83)

*- باز در خصال از امام باقر علیه السلام نقل شده است: خداى عز وجل از روزى که زمین را آفریده، هفت عالم را در آن خلق (و سپس منقرض کرده است) که هیچ یک از آن عوالم از نسل آدم ابوالبشر نبوده‌اند و خداى تعالى همه آنها را ازپوسته روى زمین آفرید و نسلى را بعد از نسل دیگر ایجاد کرد و براى هر یک، عالمى بعد از عالم دیگر پدید آورد تا در آخر، آدم ابوالبشر را بیافرید و ذریه اش را از او منشعب ساخت. (خصال، ج 2، ص 652، ح 54)

پس قبل از پیدایش حضرت آدم علیه السلام، موجوداتی شبیه به انسان خلق شده بودند که دوره‌ی آنها به سر آمده و منقرض شده بودند و خداوند متعال، آدم را آب و خاک (گِل) آفرید و جانشین آنان در زمین نمود.

ب - برپایی قیامت:

پس از آن که روشن شد قبل از انسان نیز موجودات دیگری شبیه به انسان بوده‌اند، اینک باید روشن شود که اساساً قیامت برای چه بر پا می‌شود؟

قیامت برای رسیدن به نتیجه است که در قالب مبعوث شدن تمامی اموات، محشور شدن همه آنها، حساب و کتاب و سؤال و ...، محقق می‌گردد.

*- پس، اولین نکته‌ای که باید توجه داشت، این است که قیامت برای سؤال است و سؤال نیز از موجودی می‌شود که از یک سو به او "اختیار" داده شده و از سوی دیگر "هدایت تشریعی" شده است. از یک سو مثل ملائک یا حیوانات مجبور آفریده نشده، از سوی دیگر راه برای او روشن شده است  «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَد تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ – اکراه و اجباری در دین (عقاید) نیست، همانا راه رشد و از گمراهی تبیین (روشن) شده است» (البقره، 256)

 اسکلت‌هایی که با قدمت ده‌ها و صدها هزار سال پیدا می‌شوند، فقط حاکی از شباهت فیزیکی (بدن) آنها به انسان امروزی می‌باشد. خب تردیدی نیست که انسان به لحاظ فیزیکی و بدنی، نوعی از حیوانات زمینی است و شباهت‌هایی با سایر حیوانات، به ویژه میمون‌ها دارد، اما تفاوت اصلی، به غیر از شاخصه‌های بشری در بدن او، (مثل مغز، راست قامتی، حرف زدن و ...) تفاوت اصلی او در همان روح، عقل و اختیار می‌باشد.

*- از این رو نه تنها تحقیقات علمی سخن از سنخیت روح و کمالات انسانی آن موجودات را ندارد، بلکه در روایاتی که بودن‌شان را تصدیق کرده است نیز هیچ اشاره‌ای به روح والای آنها، عقل و قوه‌ی اختیار آنها که مستلزم ارسال انبیاء و انزال وحی و هدایت تشریعی و سپس حشر در قیامت و سؤال و جواب باشد، نشده است.

*- نکته‌ی آخر آن که نسل‌هایی از انواع انسان‌ها روی زمین آمده و منقرض شده‌اند؛ نسل‌هایی نیز از آدم و حوا علیهماالسلام بوده‌اند که از دنیا رفته‌اند و نسل‌هایی نیز از اولاد ما طی سنوات و قرون آینده می‌آیند، اما "قیامت" پس از پایان عمر این زمین با تمامی موجوداتش، ماه، ستارگان، خورشید، کهکشان‌ها و دنیای ماده بر پا می‌شود و نه پس از انقراض نوع یا نسلی از موجودات. پس قیامتی برای هیچ دسته از موجودات برپا نشده است و هیچ کس به سوی بهشت و جهنمی روان نشده است، مگر بهشت و جهنم برزخی، که آن هم برای موجود مختار است، یعنی انسان از نسل آدم ابوالبشر و سپس جنّ که او نیز دارای عقل  اختیار است (هر چند نه به کمال انسانی).