زندگی در مریخ امکان‌پذیر است

زندگی در مریخ امکان‌پذیر است (از تابناک)

پروژه سفر بی‌بازگشت به مریخ حالا وارد مراحل حساسی برای نامزدها شده است. صد نفری که قرار است به زودی چالش‌های زیادی را پشت سر بگذارند. الهه نوری، سعید قندهاری و صادق مدرسی سه ایرانی هستند که در فهرست صد مسافر مریخ قرار دارند و شاید یکی از آنها هم به این سفر که قرار است در سال ٢٠٢٣ و پس از ده سال آزمایش و چالش انجام شود، برسد. این صد نفر از میان ٢٠٠ هزار نفر انتخاب شده‌اند آنها اطلاعات خوبی از مریخ و به علوم مختلف داشته‌اند و توانسته‌اند به سوالات دکتر این پروژه پاسخ‌های صحیحی بدهند. در سال ٢٠٢٣ فقط چهارنفر به مریخ سفر می‌کنند و اگر شرایط برای سفر بی‌بازگشت به مریخ فراهم باشد، گروه دیگری هم پس از دو سال ارسال می‌شوند. این چهار نفر و به‌طور کلی تمام کسانی که به مریخ می‌روند، توسط دکتر نوربرت کرافت که بیش از ١٧ سال تجربه کاری در مهم‌ترین آژانس‌های فضایی جهان را دارد، انتخاب می‌شوند.

به گزارش اعتماد، نوربرت کرافت مهم‌ترین انگیزه زندگی خود و تجربه حرفه‌ای‌اش را پروژه سفر به مریخ می‌داند و انتخاب کسانی که شایسته این سفر هستند. او دکترای پزشکی دارد و در سال ٢٠١٠ به عنوان بهترین پژوهشگر فضایی دنیا انتخاب شد، این جایزه که معادل نوبل فضایی است و از سوی سازمان‌هایی مثل ناسا و سازمان فضایی روسیه داده می‌شود به کرافت به خاطر دستاورهای جشمگیر در حوزه روانشناختی و فضا داده شده است. او بیش از ده سال با ناسا همکاری کرده است.

«اعتماد» در گفت‌وگو با نوربرت کرافت، جزییات بیشتر این سفر را جویا شده است. این مصاحبه از طریق اسکایپ با کرافت گرفته شده است. سفر بی‌بازگشت به مریخ که براساس مدارک و تخمین‌های مارس وان برای چهار نفر اولی که به مریخ می‌روند نزدیک به ٦ بیلیون دلار هزینه دارد. رقمی نزدیک به ٢٠ میلیارد تومان فقط برای چهار نفر. انگیزه مسوولان این پروژه ادامه حیات انسان بر روی مریخ و ساختن تمدن بشری است. مارس وان از سال ١٩٩٧ توسط چند دانشجو با هدف سفر به مریخ راه‌اندازی شده و از سال ٢٠١١ به صورت رسمی این پروژه را آغاز کرده‌اند. براساس اطلاعاتی که مارس وان برای «اعتماد» ارسال کرده است این فضا نوردان می‌توانند آب را از خاک مریخ استخراج کنند و سپس از طریق تبخیر اکسیژن بیشتری در این سیاره ایجاد کنند. آنها باید برای خود غذا و دیگر ملزومات زندگی را فراهم کنند و هر مریخ نورد می‌تواند روزانه نزدیک به ٥٠ لیتر آب را استخراج کند.

 کمی از تجربه‌های کاری خود بگویید؟ در کدام پروژه‌های مهم فضایی حضور داشته‌اید؟

من دکترای پزشکی از دانشگاه وین اتریش دارم ولی نزدیک به ١٧ سال سابقه کاری در صنعت هوافضا دارم. در آژانس فضایی روسیه و ژاپن چند سالی روی مسائل روانشناسی و پزشکی کسانی که قصد سفر به فضا دارند مطالعه و تحقیق کرده‌ام همچنین چند سالی در ناسا کار کرده‌ام. بیشتر مطالعاتم روی وضعیت روحی و روانی افرادی بوده که قصد سفر به فضا داشته‌اند و اینکه دقیقا چه کسانی برای این سفر مفید هستند. زمانی در آژانس فضایی ژاپن کار می‌کردم؛ حدود پنج سال آنجا بودم و باید در میان نامزدهایی که قصد سفر به فضا داشتند بهترین‌شان را انتخاب و بررسی می‌کردم که دقیقا کدام یک از آنها به درد سفر به فضا می‌خورند و می‌توانند مفید  باشند. تمام فعالیت‌های من محدود به تحقیق نبوده و سعی می‌کردم خودم هم در این آزمون‌ها شرکت کنم و پا به پای تمام کسانی که مراحل سفر را پشت سر می‌گذاشتند حرکت کنم. به همین خاطر زمانی که در آژانس فضایی روسیه بودم مدت ١١٠ روز در فضای ایزوله زندگی کردم و در طول این مدت، این فرصت را پیدا کردم که به تحقیقات خودم ادامه دهم زیرا در فضای ایزوله به اینترنت دسترسی داشتم و توانستم این تجربه را به افراد دیگری منتقل کنم. پس از کار در آژانس فضایی روسیه و ژاپن به ناسا رفتم. مدت ١٠ سال در ناسا کار کردم و وظیفه‌ای که آنجا به عهده داشتم به این مربوط می‌شد که انسان در آینده به کدام سیاره می‌تواند برود و دقیقا کدام سیاره برای انسان به درد می‌خورد و چگونه می‌توانیم در آن سیاره به کلونی‌سازی و پرورش تمدن انسانی بپردازیم. من تحقیقات زیادی روی این زمینه کردم تا اینکه پروژه مارس‌وان و سفر بی‌بازگشت به مریخ به من پیشنهاد کار دادند و من امروز با آنها همکاری می‌کنم زیرا یکی از آرزوهای من در زندگی رسیدن به این پروژه و کار کردن روی چنین پروژه‌ای بوده است. اینکه بتوانم افرادی را انتخاب کنم که شایسته سفر به مریخ هستند و می‌توانند تمدن انسانی را آنجا رشد دهند، بزرگ‌ترین اتفاق زندگی‌ام بوده است.

 پس هم‌اکنون در ناسا کار نمی‌کنید؟

نه، الان در ناسا نیستم و همکاری من با ناسا در سال ٢٠١١ تمام شد. زیرا به پروژه مارس وان آمدم.

  شما ترجیح می‌دهید که روی زمین زندگی کنید یا در مریخ ؟ فکر می‌کنید کدام برای زندگی بهتر است؟

این مساله‌ای نیست که من بگویم کدام را ترجیح می‌دهم زیرا بستگی به عواملی دارد، زندگی در مریخ یک رویا برای بشر است تا بتواند نسل خود را ادامه دهد و در صورتی که دیگر زندگی روی زمین ممکن نباشد او این کار را انجام می‌دهد، سفر به مریخ بیشتر یک اکتشاف برای بشر به حساب می‌آید. خیلی از امکاناتی که روی زمین برای بشر وجود دارد در مریخ نیست و کسانی که می‌خواهند به این سفر بروند به جایی می‌روند که همه‌چیز را باید از ابتدا در آنجا به وجود بیاورند. این بیشتر یک تجربه و ماجراجویی است و نمی‌توان از زندگی در آنجا به این راحتی حرف زد. البته بستگی به خود انسان‌ها هم دارد هر کسی با فرد دیگری فرق دارد. شما در مریخ در باکس یا سفینه‌ای زندگی می‌کنید که از صبح تا شب باید به تحقیق و مطالعه مشغول باشید و اینکه چگونه می‌توانید زندگی انسانی را درآنجا پرورش دهید. اما زمین تمام این امکانات را در اختیار ما قرار داده است و واقعا کسانی هستند که زندگی در زمین را فقط ترجیح می‌دهند و عده‌ای دیگر زندگی در مریخ را دوست دارند. اما سفر به مریخ بسیار خطرناک است همانطور که زندگی در برخی نقاط زمین هم خطرناک است و عده‌ای با سختی زندگی می‌کنند اما هر کسی نوعی از زندگی را انتخاب می‌کند و من هر دوی اینها را می‌پسندم. باید ببینیم هر کسی در کجا مفید‌تر است، مهم بشریت است.

 پروژه سفر به مریخ یکی از عجیب‌ترین و مهم‌ترین اتفاقاتی است که قرار است روی دهد و از همه مهم‌تر مساله بی‌بازگشت بودن این سفر است، نظر شما درباره این پروژه و بی‌بازگشت بودن آن چیست؟

دقیقا همین طور است، این یک سفر بی‌بازگشت است. این یک پروژه بین‌المللی و تمام مردم دنیا تمام این اتفاقات را لحظه به لحظه می‌توانند چک کنند، اینکه در یک کلونی افراد مختلفی از کره زمین با همدیگر به مریخ می‌روند و باید در آنجا با هم کار کنند. بی‌بازگشت بودن این سفر به دلیل امکانات است اما این یک انگیزه بسیار خوب برای کسانی است که به مریخ می‌روند تا در آنجا نخستین تمدن‌های انسانی را به وجود آورند، اینکه کلونی بسازند و دیگر برای آنها بازگشت به زمین مهم نباشد زیرا همان جا در حال زندگی کردن هستند. اینکه هر فردی از کدام سرزمین یا کشور انتخاب می‌شود مهم نیست اینکه باید در تمرینات سخت و آموزش‌هایی که در طول این مدت به آنها داده می‌شود بتوانند موفق باشند مهم است. برای مثال اگر فردی تمام مهارت‌های لازم را داشته باشد اما به خوبی انگلیسی حرف نزد این اتفاق خیلی مهمی است و ما نمی‌توانیم آن فرد را انتخاب کنیم؛ تمام مهارت‌ها باید در این افراد وجود داشته باشد.

   اگر دختر و پسر خودتان در این فهرست صد نفر برای سفر به مریخ قرار داشته باشند شما با رفتن آنها موافقت می‌کنید یا خیر؟

بگذارید من ابتدا یک مساله دیگر را توضیح دهم. در این پروژه از میان صد نفر ٢٤ نفر که ١٢ نفر مرد و ١٢ نفر زن هستند انتخاب می‌شوند اما از این تعداد فقط برای نخستین سفر ٤ نفر به مریخ می‌روند و بازهم باید این افراد چالش‌هایی را پشت سر بگذارند و زمانی که گروه اول توانست کارهای زیادی در مریخ انجام دهند و ما بررسی کردیم که وضعیت زندگی در آنجا چگونه است گروه‌های دیگر را می‌فرستیم و دوباره با توجه به نیازهای آن زمان افراد را انتخاب می‌کنیم. اما هیچ تضمین و گارانتی برای این ٢٤ نفر نیست زیرا ممکن است فقط ٤ نفر بروند یا همه آنها بروند. من با رفتن دختر و پسر خودم مخالفتی ندارم اما آنها باید بدانند که برای چه به این سفر می‌روند و چه اندازه می‌توانند مفید باشند.

 چرا مریخ برای انسان سیاره‌ای حیاتی به حساب می‌آید؛ دقیقا چه نکاتی دارند؟

از مهم‌ترین دلایلی که وجود دارد این است که در مریخ اتمسفر وجود دارد. همچنین اکسیژن هم هست، در واقع شرایطی نزدیک به زمین دارد اما نکته دیگری که بسیار مهم است تنوع و فراوانی حیاتی در مریخ است که البته باید تمام این موارد دقیقا توسط این افرادی که به مریخ سفر می‌کنند بررسی شود، از مریخ می‌توانیم آب استخراج کنیم و مریخ هم دارای جاذبه است. پیش بینی ما این‌گونه است که ٦٠ سال زمان می‌برد تا دقیقا متوجه شویم که چه نقاطی از مریخ برای زندگی مناسب است و چه اندازه می‌توانیم شرایط آن را با زمین برای خودمان یکی کنیم. این زمانی که من گفتم به این خاطر است که باید یک نسل انسان در آن جا زندگی کنند و ببینیم که شرایط چگونه است، ما اطلاعاتی از وضعیت اکسیژن و دیگر موارد در مریخ داریم اما تا اینکه خود انسان‌ها آن جا زندگی کنند و نتایج را بررسی کنیم متوجه نخواهیم شد. ما باید خیلی از چیزها را اندازه‌گیری کنیم و با زمین مقایسه کنیم. اینکه شرایط کلی زندگی، خوابیدن و بیدار شدن اینکه اصلا چه اندازه این انسان‌ها توانستند با مریخ ارتباط بگیرندو خیلی چیزهای دیگر. ممکن است در مریخ منابع عظیمی از نفت و گاز یا هرچیزی باشد اما اینکه چه زمانی بشر می‌تواند به آن پی ببرد مهم است، این سفر و زندگی در مریخ یک پروژه عظیم و بزرگ به حساب می‌آید که واقعا خطرناک است.

 دقیقا چه سوالاتی از نامزدهای سفر به مریخ پرسیده‌اید، مثلا ما می‌دانیم که یکی از سوالات این بوده که اگر پس از چند سال تکنولوژی بازگشت به زمین فراهم شود شما برمی‌گردید یا خیر، دقیقا چه نکاتی برای شما مهم بوده است؟

بله این یکی از سوالات بسیار مهم برای من بود. اگر گروهی می‌گفتند خیر از آنها می‌پرسیدم چرا؟ و به آنها توضیح می‌دادم که آنجا خطرات بسیار زیادی دارد و هیچ تضمینی درباره زندگی نمی‌توانیم به آنها بدهیم. اگر گروه دیگری می‌گفتند بله بازهم از آنها می‌پرسیدم چرا؟ چرا نسبت به زندگی در مریخ از الان ترس یا... دارند. بگذارید به شما بگویم که مهم‌ترین ملاک ما برای انتخاب افراد چه بوده است؛ «اطلاعات». این مهم‌ترین مساله بوده که بدانیم هر فردی چه اندازه اطلاعات درباره مریخ و سایر علوم دارد که بتوانیم از تجربه‌های او استفاده کنیم. اینکه فردی با تمایل خیلی زیاد علاقه به بازگشت به خانه خودش را داشته باشد نمی‌تواند برای ما مطلوب باشد و انگیزه برای ادامه زندگی در مریخ مهم است. سوالات ما و نکاتی که برای ما اهمیت دارد مربوط به این می‌شود که دانش آن فرد از این سفر و زندگی در زمین چه اندازه بوده است. اما من از همه خواستم که به‌طور کامل انگیزه خودشان را از این سفر به من بگویند و ما سپس انگیزه‌های آنها را بررسی می‌کردیم.

 آیا شما کتاب «سفر به ماه» ژول ورن را خوانده‌اید؟ چه سنی داشتید؟

به‌طور کامل یادم رفته بود، من خیلی بچه بودم که این کتاب را خواندم و تنها چیزی که یادم می‌آید این است چندین بار این کتاب را خواندم اما چیزی دیگر یادم نمی‌آید.

 برای این ٢٤ نفری که احتمال دارد به مریخ سفر کنند چه کتاب‌ها یا فیلم‌هایی مفید است و باید در این مدت مطالعه کنند؟

چیزی که بسیار مهم است خود«مطالعه کردن» است. آنها نباید هیچ مساله و موردی که مربوط به این سفر می‌شود و به‌طور کلی برای آنها و این سفر مهم است جا بیندازند و به همین خاطر می‌گویم که مطالعه کردن آن هم درباره همه‌چیز بسیار مهم است، آنها هیچ فقدانی نباید داشته باشند. همه مسائلی که یک پزشک، مهندس و... باید بدانند آنها هم باید بدانند. آنها باید همه این علوم را با توجه به تمام نقاط زمین بدانند فرق نمی‌کند که فردی مهندسی را در امریکا بلد باشد یا در هر کشوری باید به تناسب فرهنگ‌ها و گرایش‌های مختلف بتواند از علم خودش استفاده کند. دلیل اصلی این مساله این است که آنها اگر در زمینه‌ای بی‌اطلاع باشند در مریخ نمی‌توانند زندگی را ادامه دهند آنها باید بدانند که این سفر نوعی سفر به مرگ است اگر در زمینه علومی فقدان داشته باشند. البته آنها در مریخ امکاناتی دارند که ما می‌توانیم لحظه به لحظه به آنها آموزش‌هایی را که می‌خواهند بدهیم. زیرا از جمله کارهای مهم آنها در مریخ ساختن کلونی و تمدن بشری است. مثلا یکی از نکاتی که برای ما مهم است این مساله است که چه اندازه دفترچه تلفن‌های خودشان را حفظ هستند زیرا این یک مساله بشری است و برای ادامه زندگی است باید حافظه این افراد مداوم در مریخ کار کند. بنابراین هر چیزی که می‌توانند باید بخوانند و هر علمی را باید یاد بگیرند.

  تصور کنید که یکی از این چهار نفر که جزو نخستین مسافرین سفر به مریخ است، زمانی که در مریخ است یکی دیگر را به قتل برساند، مارس وان و شما چه پیش بینی را برای مشکلات روحی این افراد در مریخ کرده‌اید؟

این قطعا می‌تواند بدترین اشتباه ما باشد در انتخاب افراد و این مسوولیت را من باید به عهده بگیرم. ببینید این افرادی که توسط ناسا و همین مارس وان قرار است به فضا یا مریخ بروند قبل از اینکه به این سفر بروند هر روز و هر لحظه زیر میکروسکوپ ما قرار دارند و تمام رفتار آنها را بررسی می‌کنیم، تحقیق می‌کنیم که برای این افراد چه اندازه بشریت اهمیت دارد و به فعالیت‌های از قبیل، مطالعه، اکتشاف، تحقیق و بشریت عشق می‌ورزند. زندگی و ادامه بشریت و بررسی این دو عامل در افراد از وظایف ما است که باید به خوبی انجام شود.

 در میان این صد نفر سه ایرانی وجود دارند، دقیقا این افراد در مقایسه با سایر نامزدها چه ویژگی‌هایی داشتند که توسط شما انتخاب شدند؟

من هیچ‌وقت به این مساله که نامزدی که با او صحبت می‌کنم از کدام کشور است توجه نکردم و بیشتر شایستگی‌ها و اطلاعات شرکت‌کنندگان برای من اهمیت داشته است. اینکه زمانی که از آنها می‌پرسم برای بازگشت به زمین چه نظری دارند چه جوابی می‌دهند، بنابراین برای من مهم نبوده که آنها ایرانی هستند، امریکایی یا آلمانی. تمام این انتخاب‌ها براساس لیاقت و شایستگی افراد بوده که این ویژگی‌ها با ملاک‌هایی که ما در نظر داشتیم باید تطبیق پیدا می‌کردند، بنابراین ملیت افراد اهمیتی نداشته است. قطعا تمام این کسانی که انتخاب شدند توانسته‌اند جواب‌های بهتری به سوالات ما در زمان محدود بدهند و اطلاعات خوبی هم داشته‌اند.

 چهار نفر ابتدایی که برای سفربه مریخ انتخاب می‌شوند باید چه مهارت‌ها یی داشته باشند؟

این افراد باید به‌شدت به علم علاقه‌مند باشند. ما این افراد را حدود ١٠ سال در چالش‌های مختلفی قرار می‌دهیم و روی آنها مطالعه می‌کنیم، در واقع کاملا بررسی می‌شوند که چه اندازه می‌توانند خودشان را در شرایط سخت و دیگران را نجات بدهند و در همین شرایط سخت با همدیگر کار کنند و همواره آرامش خودشان را حفظ کنند. در چهارنفر اول دو مرد و دو زن قرار دارند، اینکه چگونه آنها می‌توانند مشکلات خودشان را برطرف کنند و راه‌های جدیدی را برای خودشان به وجود آورند بسیار مهم است. این افراد باید انسان‌های خلاقی باشند که می‌توانند به سرعت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن از برابر یک مشکل عبور و راه‌های تازه‌ای را برای خودشان خلق کنند.

 شما دو مرد و دو زن را برای این سفر می‌فرستید، ممکن است که یکی از این دو بخواهند با همدیگر ازدواج کنند و این اتفاق در مریخ صورت گیرد، شما چه پیش‌بینی برای احساسات و عواطف انسانی آن هم در مریخ داشته‌‌اید؟

ما این مساله را می‌پسندیم و خیلی خوب است. به این خاطر که این افرادی که انتخاب شده‌اند قطعا خیلی به همدیگر شبیه هستند و هدف تمام آنها سفر به مریخ برای ادامه حیات بشریت است و اهداف کاملا یکسان دارند. ما این عوامل را بررسی خواهیم کرد و این مساله می‌تواند کمک زیادی به آنها برای زندگی در مریخ کند و تجربه زندگی کردن آن هم به صورت مشترک در مریخ می‌تواند در اختیار بشر قرار گیرد. این یک روی ماجراست البته شاید هم این اتفاق اصلا نیفتاد و آنها آنجا تصمیم به این کار نگرفتند؛ در هر دو صورت اینکه این چهارنفر چه تصمیمی برای زندگی و ادامه حیات بشریت در مریخ می‌گیرند را خودشان می‌توانند پیش بینی کنند.

 این افرادی که به مریخ می‌روند چه سرگرمی‌هایی در مریخ دارند، در واقع چه پیش‌بینی‌ای برای آنها و برنامه‌های‌شان کرده‌اید؟

آنها در تمام طول شبانه‌روز به اینترنت دسترسی دارند و می‌توانند تمام برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه‌شان را پیگیری کنند و دسترسی به تمام کتاب‌ها و موسیقی و فیلم‌های در زمین دارند و همه‌چیز برای آنها از طریق یک پرتال آپدیت خواهد شد. علاوه بر این آنها باید ساعت‌های زیادی در روز را به کار و تحقیق در مریخ بپردازند و با ما و با تمام مردم باید در ارتباط باشند این یکی از مهم‌ترین کارهای آنهاست. آنها باید بیشتر وقت خودشان را روی کشف و به وجود آوردن زندگی در مریخ بگذارند. غذایی که از اینجا با خودشان می‌برند برای دو سال کافی است و باید تلاش کنند تا غذای خودشان را پس از این مدت درست کنند به همین خاطر مطمئن باشید زمان زیادی را باید برای تحقیق و مطالعه به کار ببرند؛ شما می‌دانید که دو سال به سرعت سپری خواهد شد و آنها همین طور باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرند و مداوم چکاپ شوند.

 در بخش آخر مصاحبه به مردم ایران بگویید که چه اندازه زندگی در سیارات دیگر امکان‌پذیر است و واقعا روزی می‌رسد که در مریخ زندگی کنند؟

من می‌توانم بگویم که این یک تجربه تازه برای ما است و باید ببینیم که چه اتفاقی می‌افتد اما این خبر خوب برای ما است که مردم ایران هم پیگیر این سفر هستند و شاید هستند کسانی که از این کشور دوست دارند به مریخ بروند. اینکه روزی همه بتوانند در کنار همدیگر برای ساختن یک سیاره جدید کار کنند بهترین خبری است که می‌توانیم بشنویم. مهم‌ترین چیز «کار گروهی» است که باید آن را یاد بگیریم. امیدوارم ایرانی‌ها از نخستین کسانی باشند که به سفر مریخ می‌روند و آنجا زندگی می‌کنند.