آشنایی با پرورش ماهی در قفس

بطور کلی پرورش ماهی با هدف تولید اقتصادی تحت چهار سامانه انجام می شود که شامل پرورش در استخرهای رو باز خاکی و پرورش در استخرهای سرپوشیده گلخانه ای ، در تانک و یا در قفس است.
پرورش در قفس سامانه ای است که ماهی، محصور در یک قفس در منابع آبی پرورش داده می شود . در این روش ماهی درون یک قفس یا سبد قرار می گیرد و آب به صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است.
از منشا و مبدا پیدایش این شیوه اطلاع دقیقی در دسترس نیست و در این خصوص اطلاعات کمی وجود دارد ولی آنچه مسلم است از زمان خیلی گذشته صیادان برای نگهداری ماهیان صید شده خود تا قبل ازحمل و عرضه به بازار از نوعی قفس استفاده می کرده اند.
به نظر می رسد تولید ماهی در قفس های ثابت از آسیای جنوب شرقی شروع شده باشد و از آواخر قرن هیجد هم توسعه یافته است.
قفس های اولیه از جنس چوب یا بامبو ساخته می شد و ماهیان پرورشی از ضایعات غذایی و ماهیان ریز تغذیه می شدند.
استفاده از قفس های مدرن امروزی از سال ۱۹۵۰ متداول گردید . این قفس ها از مواد صنعتی و شیمیایی ساخته می شوند .
تا قبل از سال ۱۹۶۰ تحقیقات علمی و اقتصادی بر روی پرورش ماهی در قفس انجام نشده بود ولی در سال های اخیر تحقیقات وسیعی از جنبه های فنی و اقتصادی و تولیدی بعمل آمده است و به نتایج مطلوبی نیز دست یافته اند. و امروزه برای تولید اقتصادی ، تحقیقات سهم عمده ا ی ایفا می کند.
عواملی از قبیل افزایش مصرف آبزیان در بین عامه مردم و کاهش ذخایر طبیعی برخی از گونه ها، کمبود و محدودیت منابع و کاهش در آمد و ارزش اقتصادی تولید در استخر های خاکی موجب شده است تا پرورش دهندگان شیوه های سنتی را احیا کنند و انگیزه قوی در تولید کنندگان برای تولید ماهی در قفس به وجود آمده است.
صنعت آبزی پروری به سرعت رو به توسعه است بطوریکه در آینده می تواندجایگزین مناسبی برای بهره برداری مستقیم از ذخایر طبیعی بشمار آید.
پرورش در قفس فرصت مناسبی است تا مزرعه داران از آبی که برای سایر فعالیت ها محدویت استفاده دارد و یا آنکه از آن بهره برداری نمی شود استفاده نمایند.
●مزایای پرورش ماهی در قفس در منابع آبی :
الف - از همه منابع آبی از قبیل دریا ، دریاچه ، استخرهای ذخیره ، استخر ، چشمه ها و نهرها ، رودخانه ها که از آن در مصارف دیگر بهره برداری نمی شود می توان استفاده نمود.
ب-کاهش نسبی در سرمایه گذاری اولیه و عدم نیاز به آب فراوان
ج - سهولت دربرداشت محصول
د - سهولت در بررسی و مشاهده و نمونه برداری ازماهیان در طول دوره پرورش
ح - استفاده چند منظوره از منابع آبی به عنوان تفریح گاه و ورزش ماهیگیری و پرورش گونه های متنوع
●پرورش ماهیان دریایی در قفس :
با گسترش فن آوری پرورش ماهی در قفس و استفاده از مواد مقاوم در ساختمان قفس امروزه پرورش ماهی در قفس در دریاهای آزاد متداول شده است. گسترش این فعالیت درآبهای دور از ساحل معایب زیست محیطی آن را کاملا مرتفع نموده است به طوریکه هم اکنون قفس های کاملا پیشرفته و با استفاده از آخرین فن آوری روز در آبهای عمیق و دور از ساحل در دریا نصب و مورد بهره برداری قرار می گیرد.
در کشور ما نیز از سال ۱۳۸۰ با توجه به مطالعات امکان سنجی پرورش ماهیان دریایی که از سوی کارشناسان ایرانی و نروژی به عمل آمده است برای جنوب کشور توان تولید ۱۰۰هزار تن بر آورد گردیده است که ۹۰هزار تن آن مربوط به استان هرمزگان است و در همین راستا برنامه ریزی هایی برای تولید ماهیان دریایی تحت سامانه پرورش در قفس در استان هرمزگان در دست اجرا می باشد و اولین مرکز پایلوت پرورش ماهی در قفس در سطح شش واحد قفس با ظرفیت تولید حداقل ۱۸۰تن در یک دوره از گونه های بومی در آبهای مشرف به جزیره هنگام در حال اجرا می باشد.
از سوی دیگروجود منابع آبی و دریاچه های موجود در پشت سدها در شهرستانهای غیر ساحلی فرصت مناسبی را برای بهره برداری بهینه از آب و تولید ماهی فراهم آورده است که می توان از مزایای آن بهره گیری نمود.
موارد زیر از جمله اهداف و سیاست های اجرایی و راهبردی پرورش ماهی در قفس به عنوان یک طرح ملی است که برای اولین بار در سطح کشور به مرحله اجرا در آمده است:
بر اساس تصمیمات اتخاذ شده از سوی وزیر محترم جهاد کشاورزی و بازدید ایشان از آبزی پروری نروژ، و طی اولین سفر کارشناسان نروژی به ایران تصمیمات و پتانسیلهای توسعه آبزی پروری در قفس دریای در ایران مطرح شد. هدف از آبزی پروری در قفس تولید ۱۰۰۰۰۰ تن ماهیان دریایی در یک برنامه ۵ ساله و ۳۰۰۰۰۰ تن ماهی در یک دوره ده ساله در آبهای دریایی خزر ، خلیج فارس و دریای عمان می باشد. شرکت سهامی رفا نروژ به عنوان مشاور انتخاب شد تا مطالعه و بررسی در زمینه این موضوع را به اجرا گذارند.
●هدف مطالعه
۱ ـ شناسایی مناسبترین نواحی و گونه های پرورشی مناسب برای پرورش در قفس
۲ ـ ارزیابی بخش آبزی پروری و محدودیت های عمده آن
۳ ـ پیشنهادهایی جهت احداث مزرعه نمونه آزمایش
۴ ـ شرکت نروژی طی بازدیدی که ازسواحل استان هرمزگان داشتند پتانسیل استان را ۹۰۰۰۰ تن برآورد نمودند.
●هدف از اجرای این طرح در کشور
۱ ـ انتقال دانش فنی آبزی پروری دریایی به کشور
۲ ـ دستیابی به تولید انبوه ماهیان با ارزش دریایی و تامین گوشت ماهی مورد نیاز
۳ ـ ایجاد اشتغال و فرصت شغلی جدید و مناسب در استانهای ساحلی
۴ ـ ایجاد امنیت سیاسی و اجتماعی در سطح جزایر
۵ ـ جلوگیری از صید غیر مجاز
۶ ـ عمران و آبادی جزایر استان
۷ ـ ارز اوری و در امد ملی
۸ـ تامین گوشت ماهی
۹ ـ باسازی ذخایر ماهیان دریایی و کاهش فشار در برداشت ذخایر طبیعی و هدایت و جهت گیری صیادان و تشکل های صیادی به سمت آبزی پروری
۱۰ـ جذب سرمایه گذاران و سرمایه سازان ملی در جهت فعالیتی نوین در کشور
●مشخصات قفسهای نصب شده توسط شرکت فیوژن در استان هرمزگان
۶ واحد قفسهای پلی اتیلنی مدور با قطر ۱۶ متر، این قفسها دارای حداکثر ۷متر عمق هستند و حجم پرورش ۱۴۰۷متر مکعب در هر قفس و حجم کل پرورش ۸۴۳۶ متر مکعب می باشند. کل ظرفیت این قفسها ۱۶۰ تن با حداکثر تراکم پرورش کمتر ۱۷ کیلو گرم در متر مکعب می باشد. افزایش تراکم پرورش در قفسها تا ۲۰ کیلوگرم در متر مکعب در آینده امکان تولید محصول تا ۱۸۰ تن را می دهد.
●گونه های پیشنهادی :
۱ ـ sea breamشانک
۲ ـ sea bass(lates calcarifer)سی باس آسیایی
۳ ـ cobia سوکلا
۴ ـ pompanaحلوا
۵ ـ snapperسرخو
۶ ـ croackerشوریده
۷ ـ rabbitf ishخرگوش ماهی
۸ ـ صبیتی
●اولویت های پیشنهادی شرکت رفا :
۱ ـ شانک ازاروپا
۲ ـ سی باس ازاروپا یا آسیا
۳ ـ سوکلا
خریداری در مرحله اول سی باس آسیایی از مالزی
جدول زمانبدی ذخیره سازی بچه ماهی ها درقفس در سال اول :

همچنین مشاهده کنید

جمعه 8 اسفند 1393 ساعت 15:56

واحد مشترک کمکی پژوهش و مهندسی «هوش یار-تواندار» (HT-CSURE)

واحد مشترک کمکی پژوهش و مهندسی «هوش یار-تواندار» (HT-CSURE)