پژوهش برای ساختمان‌هایی که بر اثر زلزله فرو نمی‌ریزند

ساختمان‌هایی که بر اثر زلزله فرو نمی‌ریزند
 
محققان دانشگاه آریزونا در حال طراحی ساختمان‌هایی هستند که در اثر زلزله‌های شدید فرو نمی‌ریزد.

به گزارش ایرنا از پایگاه خبری ساینس دیلی، محققان به جای نیروهای عمودی روی نیروهای افقی متمرکز شده‌اند و به بررسی صفحه کف‌ستونی پرداختند که مسئول توزیع و انتقال افقی نیروی زلزله است.
معمولا مطالعات انرژی لرزه‌ای روی دیوارها و ستون‌ها انجام می‌شود که نیروها را به صورت عمودی به سمت پایین منتقل می‌کنند. به همین علت این ساختارها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که نیروها را به صورت عمودی منتقل کنند. اما زلزله نیروهای افقی نیز به بنا وارد می‌کند. اما این نیروها از طریق دیوارها و ستون‌ها منتقل نمی‌شوند مگر این که ابتدا توسط صفحه کف‌ستونی نیروهای افقی به ستون‌ها منتقل شود.
محققان به منظور بررسی مناسب‌ترین طراحی ساختمان که دارای حداکثر مقاومت در برابر نیروهای عمودی و افقی باشد، از مدل‌سازی کامپیوتری بهره گرفتند. گاهی تعداد این مدل‌سازی‌ها در هر روز به 50 مورد می‌رسد تا نقش عوامل مختلف از جمله فونداسیون، ارتفاع، شکل و اندازه ستون‌ها در مقاومت بنا مشخص شده و مناسب‌ترین وضعیت هریک از عوامل تعیین شود.
محققان امیدوارند با استفاده از نتایج این تحقیقات بتوانند اطلاعات کاربردی را برای ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله در اختیار متخصصان امر قرار دهند.

توسط شرکت کناف محقق شد؛

تولید گچ مقاوم در برابر آتش برای نخستین بار در ایران

شرکت کناف برای نخستین بار، گچ پاششی مقاوم در برابر حریق (ورمی پلاستر) را به بازار عرضه کرد.

به گزارش عصرایران، در مراسم معرفی و رونمایی از گچ مقاوم در برابر آتش (ورمی پلاستر) که توسط شرکت کناف تولید شده است، مهندس برزو افقهی _مدیر ارشد فروش کناف ایران _ گفت: با توجه به اینکه صنعت ساخت و ساز در کشور به سمت استفاده از مصالح سبک و خشک که به هنگام حادثه کمترین تلفات را به بار می آورد، در حال حرکت است، از این رو شرکت کناف با بومی سازی یکی از جدیدترین تولیدات روز جهان، سعی کرده در این زمینه گام های بلندی بردارد.

وی افزود: محصول ورمی پلاستر کناف، اندود گچی محافظ در برابر حریق، برای فضای داخلی ساختمان است.

افقهی با بیان اینکه اجزای تشکیل دهنده این محصول ورمی کولیت، ،گچ، پرلیت و افزودنی های سبک است، اظهار داشت: ورمی پلاستر از انواع محصولات محافظ غیر عامل در برابر آتش می باشد که وظیفه اصلی آن محافظت از عناصر سازه ای ساختمان در برابر حریق است.

وی ادامه داد: گچ مقاوم در برابر حریق موجب می شود تا سازه ها در مواجهه با آتش ، تا زمان خاموشی کامل حریق یا تخلیه ساختمان، دچار تغییر شکل نشود و عملکرد خود را حفظ نماید.

به گفته مدیر ارشد فروش کناف ایران، از ورمی پلاستر برای محافظت تیر و ستون های فلزی و سقف های عرشه فولادی در برابر حریق استفاده می شود.

افقهی با اشاره به رکود بازار ساختمان کشور از چند سال گذشته، مسئله قیمت تمام شده محصول ورمی پلاستر را مهم ارزیابی کرد و گفت: نرخ محصول جدید کناف به نسبت سایر مواد پاششی مقاوم در برابر حریق، از قیمت پایین تر و مقرون به صرفه تری برخوردار است.

وی در خصوص بازار مصرف ورمی پلاستر نیز گفت: در حال حاضر شهرداری تهران و مشهد اخذ تاییدیه مقاومت ساختمان در برابر حریق را از سازمان آتش نشانی برای اخذ تاییدیه پایان کار ساختمان الزامی کرده است و پیش بینی می شود به زودی بکار گیری این محصول جدید در تمام نقاط کشور اجباری و الزامی شود.

به گفته افقهی در صورت فراگیر شدن مصرف گچ مقاوم در برابر حریق، شرکت کناف این آمادگی را دارد که تمام نیاز بازارداخلی را در این بخش تامین کند چرا که درحال حاضر ظرفیت تولید بیش از 20 هزار تن، ورمی پلاستر در خطوط تولید این واحد تولیدی ایجاد شده است.

افقهی در پاسخ به این پرسش که آیا در ساخت دوباره ساختمان پلاسکو از شرکت کناف دعوت به همکاری شده است، تصریح کرد: شرکت کناف برای ساخت و عرضه محصولات خود جهت استفاده در بنای پلاسکوی جدید آمادگی کامل دارد ولی تا امروز در این باره هیچ مذاکره و دعوت به همکاری نسبت به مشارکت کناف از سوی سازندگان آن صورت نگرفته است.

مدیر ارشد فروش کناف ایران افزود: از آنجایی که سرمایه گذار ساخت و تجهیز پلاسکوی جدید، بنیاد مستضعفان است، بنابراین تصمیم گیرنده نهایی نیز در ساخت و طراحی آن بنیاد یاد شده می باشد.

بر پایه این گزارش در این مراسم همچنین ، مهندس داریوش حافظی _مدیر بازاریابی کناف ایران در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه محصول عرضه شده از چه مزایایی برخوردار است، اظهار داشت: ورمی پلاستر به صورت پاششی اجرا می شود و قابلیت محافظت در برابر حریق از 30 تا 180 دقیقه را داراست. همچنین سرعت بالای اجرا، قابلیت پوشش کامل عناصر سازه ای، سهولت عملیات ترمیم، ماندگاری در تمام طول عمر سازه و قابلیت تسطیح پس از پاشش از دیگر مزایای محصول یاد شده است.

وی با تاکید بر اینکه روند استفاده از مصالح ساختمانی سبک در ساخت و سازهای کشور پس از حادثه پلاسکو و زلزله اخیر کرمانشاه شتاب بیشتری گرفته است، تصریح کرد: کناف در این راستا سعی کرده که با عرضه مصالح ساختمانی سبک که در شرایط بحرانی تاب آوری بالایی دارند، فصل جدیدی در مقاوم سازی ساختمان در کشور بگشاید.

بایستگی (لزوم) اصلاح عملکرد ملی کشور

چرا شب را بیرون از خانه ماندیم و هوای آلوده تنفس کردیم؟/ بی دخالت آمریکا و اسرائیل، می ترسیم و خفه می شویم/ «هوا» و «بنا»، معدل عملکرد ملی یک کشور است

 عصر ایران؛ جعفر محمدی* - آنچه در پایان پاییز 1396 در تهران رخ داد، تصویری تمام عیار از وضعیتی بود که ما مردم ایران برای خود ساخته ایم: آسمان، پر از دود بود و مردم در پی یک زمین لرزه 5.2 ریشتری، از بیم جان به خیابان ها ریخته بودند و تن شان می لرزید که مبادا زمین لرزه ای شدیدتر از راه برسد و هستی شان را فنا کند.

رنگ آسمان را می توان معدلی از عملکرد ملی کشور دانست؛ سوخت غیراستاندارد، خودروهای فرسوده و فقدان زیرساخت های حمل و نقل عمومی، هر چند عوامل این آلودگی اند اما خود، معلول یک جریان ناکارآمد، غیرعقلانی یا حتی خیانت بار مدیریتی هستند.

گاهی اوقات، مشکلی وجود دارد که تا پیش از آن در هیچ جای جهان سابقه نداشته است و باید اندیشید و آزمون و خطا کرد تا شاید به حل مسأله رسید. اما آلودگی هوا، پدیده ای است که دهها سال در دنیا سابقه دارد و راه حل هایش نیز دقیقاً تعریف شده اند؛ ایرانی ها هم می دانند که راه گذر از این بحران مرگبار ملی چیست؛ اما چرا سال به سال، هوای مان آلوده تر می شود؟
چون سیستم ها ناکارآمد هستند، چون بسیاری از کسانی که این سیستم ها را هدایت می کنند، رسماً دزد هستند یا در خوشبینانه ترین حالت، نالایق.

وقتی به خاطر وجود رشوه و تبانی سیستماتیک، مثلاً ساخت یک پالایشگاه برای تولید بنزین استاندارد، 2 برابر حد معمول هزینه و زمان بر می دارد ، معلوم است که در تولید بنزین مناسب، عقب می مانیم. وقتی به دلیل سیاست های نادرست خارجی، با دشمن تراشی راه های ارتباطی مان با دنیا را قطع می کنیم، معلوم است که برای انجام یک تراکنش ساده و معمولی بانکی، باید چند برابر بیش از بقیه دنیا هزینه کنیم و کلی معطل شویم و پروژه هایمان عقب بمانند.

خودروی نامناسب هم محصول تصمیم هیأت مدیره یک کارخانه نیست بلکه نتیجه فرایند فاسدی است که می خواهد از یک بازار انحصاری، برای همیشه ارتزاق کند. مگر می توان بدون مشارکت مجلس و دولت، 80 میلیون ایرانی را محکوم کرد که باید بخش عمده خودروهای خود را از دو خودروساز خاص و با چند برابر قیمت جهانی بخرند و صدایشان هم در نیاید؟!

وقتی در شهرداری ها، سیستم به حدی آلوده به رشوه، سند سازی و اختلاس شده است که بخش عمده ای از منابع درآمدی شهرها به جیب باندهای فاسد می رود، مگر پولی می ماند که زیرساخت حمل و نقل عمومی را درست کنند؟

زمین لرزه نیز حکایت مشابهی دارد؛ از ژاپن نمی گویم که بسیار پیشتر از ما در مسیر توسعه قرار گرفته است اما در همین کره جنوبی که زمانی آرزویشان رسیدن به جایگاه ایران بود، زلزله های بالای 7 ریشتر اساساً اتفاق خاصی محسوب نمی شود ولی در ایران، مردم پایتخت، تن و بدن شان می لرزد که نکند سقف بالای سرمان، بر سرمان آوار شود! چرا؟ چون نه شهرداری ها و دولت ها آنقدر وجدان و مردم دوستی داشته اند که اجازه ندهند روی گسل ها خانه سازی شود، نه بسیاری از مهندسان آنقدر شرافت داشته اند که خانه های محکم بسازند، نه اغلب تولید کنندگان مصالح ساختمانی به فکر تولید مصالحی بوده اند که مستحکم باشند، نه نظارت کنندگان درست به وظیفه خود عمل کرده اند و ... نتیجه نیز این شده است که از هر لرزه کوچکی می ترسیم و شب تا صبح را ترسان و سرگردان در خیابان ها سر می کنیم.

تعارف را بگذاریم کنار؛ همه مان مقصر هستیم؛ فرقی هم نمی کند دولت تدبیر و امید باشد یا دولت مهرورزی یا اصلاحات یا سازندگی یا ... وضعیت زمین و آسمان مان محصول عقل گریزی جمعی همه ما مردم ایران است با همه دولت هایمان؛ پس ناراحت نشویم و برنخورد، اگر کسی زل بزند به چشم مان و بگوید حق تان است این همه مصیبت و ترس!

راهی که می رویم بی هیچ تردیدی به نابودی ملت و مملکت می انجامد بی آن که نیازی به حمله آمریکا یا توطئه اسرائیل و دسیسه انگلیس باشد؛ ما خودمان داریم با دست خودمان، خودمان را نابود می کنیم.

مدیران ارشد کشور که آینده ایران، مردم و نظام برای شان مهم است، باید رویکردهای نوینی برای کشور چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی تعریف کنند؛ ایران هنوز آنقدر توان دارد که بتواند خود را بسازد و به شکوهی که شایسته اش است برسد؛ اما یادمان نرود که هر لحظه که دیرتر تصمیم به تحول گرفته شود، هم هزینه های اصلاح کشور بالا می رود و هم در رقابت بین المللی عقب تر و عقب تر می افتیم.

وقتی هوای شهرهایمان همیشه پاک باشد و مردم از ترس زلزله، آواره خیابان ها نباشند، آنگاه بدانید که کشور اصلاح شده است چرا که "هوای پاک و بنای ایمن"، خروجی یک سیستم منزه و کارآمد است و برعکس.

*صاحب امتیاز و سردبیر

نمای خشک، راهی برای کاهش خسارت زلزله

گفت و گو با منصور بهادری عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان

نمای خشک، راهی برای کاهش خسارت زلزله/ دستمزد کم مسئولیت مهندس ناظر را منتفی نمی کند/ هفته آینده، انتشار گزارش نظام مهندسی درباره زلزله کرمانشاه

خیلی از کارهایی که انجام می دهیم از ندانم کاری است و نه به خاطر غش و دزدی در کار.

عصر ایران؛ یوسف ناصری-  با زمین لرزه 7 ریشتری استان کرمانشاه که در شهرستان ثلاث باباجانی رخ داد، برخی از بلوک های مسکن مهر در شهرستان سر پل ذهاب و شهرستان اسلام آباد غرب، به طور کامل فروریخت یا دچار آسیب های قابل توجه شدند.

بررسی آسیب های ایجاد شده در واحدهای مسکن مهر استان کرمانشاه، می تواند زمینه ای باشد برای این که در طرح های احتمالی بعدی، نواقص و کم کاری های موجود تکرار نشود.

به هر شکل در یک پروژه بزرگ که دولت با تمام قوا از آن پشتیبانی کرد و با چاپ پول بدون پشتوانه، تورم را برای کل مردم به ارمغان آورد و در عین حال بیش از چند سال از بهره برداری این واحدها نمی گذرد، آسیب دیدن مسکن مهر در اثر زلزله، می تواند درس عبرتی برای همگان باشد که حداقل از امکانات موجود بهتر استفاده کنیم و آسیب ها را ریشه یابی کنیم.

عصر ایران در گفت و گو با مهندس منصور بهادری(عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور) چند و چون تخریب های اتفاق افتاده در بلوک های مسکن مهر در زلزله های آذربایجان شرقی، خراسان شمالی، ایلام و خصوصا استان کرمانشاه را بررسی کرده است.
بهادری پیش از برگزیده شدن به عنوان عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور تا بهمن ماه سال 1395 رئیس سازمان مهندسی ساختمان استان ایلام بود و هم اکنون به عنوان منتخب معماران در شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ایران حضور دارد و از سمت استانی در سازمان نظام مهندسی ایلام استعفا داد. گفت و گوی عصر ایران با او در ادامه می آید.
***

*زلزله ای که در شهرستان ثلاث باباجانی استان کرمانشاه اتفاق افتاد تخریب هایی را ایجاد کرد. به طور ویژه تخریب مسکن مهر شهرستان سر پل ذهاب خیلی مطرح شد. اخیرا و بعد از وقوع این زلزله گفته اید تا زمانی که مصالح غیر استاندارد وجود دارد نتیجه مطلوبی در ساخت و ساز حاصل نخواهد شد.

از طرفی هم آقای نیکزاد که وزیر مسکن دولت آقای احمدی نژاد بودند بعد از انتشار عکس های متعدد و بحث های مطرح شده راجع به تخریب مسکن مهر سر پل ذهاب، یک بیانیه منتشر کرده و اعلام کردند که معاندان و مغرضان خرابی های ایجاد شده توسط تروریست های سوریه و بلایای طبیعی مصر را به جای مسکن مهر نشان می دهند.
شما که عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان ایران هستید واقعیتی که در مورد مسکن مهر سر پل ذهاب، درک کرده و متوجه شده اید دقیقا چه هست؟

-ما اگر می خواهیم ساختمان ایمنی در اختیار بهره بردار قرار بدهیم باید مولفه های زیادی استاندارد باشند که آن ساختمان هم یک ساختمان استاندارد باشد. بحث آقای مهندس نیکزاد و مباحث دیگر باید در کنار هم قرار بگیرند و این را در معرض وجدان مردم و به قضاوت مردم بگذاریم و مردم، قضاوت کنند و نظر بدهند.

وقتی که ما می خواهیم یک ساختمان را بنا کنیم اولا باید ببینیم جنس زمینی که می خواهیم این ساختمان در آن احداث شود آیا شرایط مناسب دارد یا زمین کشاورزی بوده یا به بستر محکمی نرسیده ایم و این بنا را در آنجا احداث کرده ایم. استقرار، یک بخش این قضیه است.

پروژه های مسکن از سه طریق «دوجانبه»، «سه جانبه» و «خودمالکی» اجرا شده اند. در دوجانبه ها، وزارت راه و شهر سازی، متولی آن است. سه جانبه ها از طریق تعاونی ها بوده که وزارت کار و وزارت راه و شهر سازی بر آنها نظارت داشته اند.

در پروژه مسکن مهر، تصدی گری دولت را داشته ایم. وزارت راه و شهر سازی فرآیندی را در نظر گرفته و انتخاب و تایید تعاونی ها، ناظر و انتخاب پیمانکار، بر اساس این فرآیند بوده است. وزارت راه و شهر سازی، تصدی گری داشته و این طور نبوده که حالت هدایتگر و نظارت گر داشته باشد.

ما باید نقشه های مسکن مهر را بررسی کنیم و ببینیم آیا طراحی های آن به درستی انجام شده یا نه. اگر درست انجام شده است، به مرحله بعد می رویم که نظارت است. می گوییم نقشه و طراحی درست داشته ایم ولی آیا نظارت به درستی انجام شده یا نه و آیا فردی که بر این پروژه نظارت داشته است دارای صلاحیت بوده یا نه.

در بخش اجرا هم، ما باید ببینیم افرادی که فعالیت داشته اند آیا صاحب صلاحیت بوده اند یا نه؟ قانون می گوید تمام دست اندرکاران صنعت ساختمان باید صاحب صلاحیت باشند. آیا کسانی که طرح را اجرا کرده اند، صلاحیت اجرای این پروژه را داشته اند یا نه.

یک بحث این است که آیا مصالحی که در آنجا استفاده شده است استاندارد هست یا نه؟ این که برخی می گویند سازه های مسکن مهر، سالم مانده و فقط «نما» و «میان قاب» ها فروریخته است، توجیه مناسبی نیست.
چرا که همین میان قاب ها[دیوارهای بیرونی و داخلی] وقتی فرو می ریزند، جان بهره برداران و ساکنان آن به خطر می افتد و کشته می شوند. وقتی دیوار روی عابر پیاده بیفتد یا روی فردی که داخل ساختمان سکونت دارد بیفتد، کشته می شوند یا حداقل آسیب می بینند.

دولت در پروژه های مسکن مهر، دخالت گسترده ای داشت. حتی آزاد کردن وام مسکن مهر به صورت پله ای انجام می شد و اگر پروژه، فلان درصد پیشرفت داشت بخشی دیگر از وام پروژه، تخصیص پیدا می کرد.
آزاد کردن وام با تایید وزارت راه و شهرسازی بود و در استان ها با تایید اداره کل راه و شهر سازی بود.

طبق ماده 35 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، نظارت عالیه بر تمامی ساخت و سازها به عهده وزارت راه و شهر سازی است. وقتی می بینند این فرآیند، یک فرآیند مشکل دار است و می بینند جزئیات ساخت به درستی اجرا نشده است، چرا عملیات ساخت را متوقف نکرده اند و چرا آزاد سازی وام اتفاق افتاده است.

*در بلوک های 6 طبقه ای مسکن مهر در سر پل ذهاب، عمدتا نمای ساختمان و دیوارهای بیرونی و داخل واحدها فروریخته است. یک مجتمع مسکن مهر دیگر هم در سر پل ذهاب بلوک های 4 طبقه ای داشته و آقای نیک کردار معاون استانداری کرمانشاه در مصاحبه ای که فیلم آن هم منتشر شده گفته 2 بلوک 4 طبقه ای کاملا فروریخته است.
زمین مسکن مهر به صورت 99 ساله اجاره داده می شد. وزارت راه و شهرسازی دستورالعملی را ابلاغ کرد که متقاضیان با پرداخت پول نقد، زمین را خریداری کرده و خودمالکی اتفاق بیفتد.
در مورد آن پروژه مسکن مهر4 طبقه ای سر پل ذهاب برخی تاکید بر خودمالکی بودن آن دارند. آیا با خودمالکی بودن قضیه فرق می کند؟

-ما دو شکل در خصوص زمین داشتیم. یکی این که دولت، زمین در اختیار تعاونی ها و انبوه سازان قرار می داد. یکی هم این که مالکین زمین داشتند و وام مسکن مهر به آنها می دادند.

در موضوع نظارت، فرقی نمی کند که قرارداد مسکن مهر به چه صورت بوده است. چون وزارت راه و شهر سازی بر همه این پروژه ها نظارت عالیه دارد. آزاد کردن وام پروژه ها با مجوز وزارت راه و شهر سازی بوده است.
وقتی در ساخت و ساز ایراد وجود داشته است وزارت راه و شهر سازی و اداره کل راه و شهر سازی کرمانشاه و آن ناظر نباید اجازه آزاد شدن وام را می دادند.

من از منظر دیگری می خواهم به این قضیه نگاه کنم. این صنعت ساخت و ساز که در مسکن مهر یا در خیلی از پروژه های بخش خصوصی داریم، یک صنعت و چرخه ساخت و ساز معیوب و منسوخ است.

این نوع رفتار با میان قاب ها و این نوع رفتار با ساختمان، اشکال دارد. در کدام کشور دنیا الان برای ساختمان 6 طبقه یا 8 طبقه از سفال یا آجر برای میان قاب استفاده می کنند؟ اصلا کشور ما، یک کشور بی آب است. برای تولید هر قالب آجر 12 لیتر آب مصرف می شود.
آیا ما باید این آب را در صنعت ساخت و ساز مصرف کنیم یا این که باید به سمت و سوی ساخت و ساز خشک برویم که با چند پیچ و مهره انجام می شود و اگر زلزله هم اتفاق بیفتد به مردم آسیب نمی رساند.

*علاوه بر این که در دیوار چینی از بلوک سفال استفاده شده است در ارتباط با همین ساختمان های مسکن مهر سر پل ذهاب، تصویرهایی منتشر شده که سنگ نمای ستون ها فروریخته و مشخص شده که تکه های سفال را به جای سیمان به کار برده اند و از نخاله های ساختمانی استفاده شده.

-ما نباید تکه های سفال پشت سنگ بیندازیم که آب ملات را جذب کند. وقتی سنگ کاری می کنند برای این که خشک شود استاد کاران متقلب تکه های سفال را می اندازند یا سیمان خشک می ریزند که زود خشک شود.

*اگر تکه های سفال پشت سنگ نما ریخته نمی شد و از بتُن استفاده می شد حداقل سنگ نما و ستون ساختمان در زمان زمین لرزه فرو ریخت.

-درست است. ریختن دوغاب پشت سنگ در کشورهای دیگر منسوخ شده و به طرف نماهای خشک رفته اند. به این شکل که پشت سنگ، شاسی کشی می شود و سنگ ها پیچ و مهره می شوند. وقتی زلزله هم می آید اجسام الحاقی به نمای ساختمان، جدا نمی شوند.

یک سنگ در ارتفاع 6 طبقه روی یک انسان بیفتد حکم شمشیر و حکم یک جسم بُرنده دارد و بدن او را قیچی می کند. خیلی از الحاقاتی که در ساختمان داریم، خود آنها کُشنده تر از زلزله هستند.

*درباره بلوک مسکن مهر 4 طبقه ای که در این زلزله به طور کامل و همراه با سازه تخریب شده و فروریخته است، اطلاعات جدیدی کسب کرده اید که برای ما مطرح کنید؟

- پروژه ای با این حجم و مقیاس، نمی تواند ایراد طراحی داشته باشد. بخش عمده برمی گردد به اجرا و نظارت. بعد از بررسی این موارد، مشخص می کنیم در هر پروژه، فلان درصد پیمانکار مقصر بوده، فلان درصد ناظر مقصر است و فلان درصد طراح مقصر است.

از طرف دیگر وزارت راه و شهر سازی، بر این پروژه ها نظارت عالیه داشته است. اگر این پروژه ها اشکال داشته است وزارت راه و شهر سازی باید این پروژه ها را متوقف می کرد. وقتی که وزارت راه و شهر سازی این کار را انجام نداده است جای علامت سوال است.

*بعضی افراد که در دفاع از مسکن مهر صحبت و اظهار نظر کرده اند گفته اند بلوک های 6 طبقه چون مرتفع بوده در نتیجه دچار لرزش شده و سنگ نما و دیوارها فروریخته است.
این موضوع توسط بعضی افراد مطرح شده ولی برخی بلوک های 4 طبقه مسکن مهر به طور کامل فروریخته اند. در عین حال ساختمان های شخصی ساز کنار بلوک های مسکن مهر وجود دارند و آسیب ندیده اند. در این زمینه شما چه نظری دارید؟

-یک ساختمان چه طبقات زیادی داشته باشد یا برج باشد و چه یک طبقه باشد، باید تاب آوری داشته باشد در مقابل زلزله. این که می گویند این بلوک ها 6 طبقه بوده است، این اظهار نظری غیر کارشناسی است.
این نوع توجیه کردن، توجیه غلطی است که در تعارض منافع گیر افتاده اند. تعارض منافع یعنی این که یک فرد بین انتفاع شخصی و انتفاع اجتماعی، نهایتا انتفاع شخصی را انتخاب می کند.

این دوستان دچار این تعارض شده اند و منافع شخصی خودشان را به منافع عمومی، ترجیح داده اند و به این صورت اظهار نظر می کنند. این برمی گردد به تعهد حرفه ای که این تعهد در برخی افراد پیمانکار، طراح، ناظر و کارفرما رقیق و کمرنگ بوده است.

*در بلوک های آسیب دیده مسکن مهر شهر سر پل ذهاب، برخی از ستون های سازه به طور واضح کج شده و خمیده است. وقتی به بتُن آن دست می زنند خُرد می شود و ریزش می کند. این مشکل به سیمان و نحوه ساخت بتن برمی گردد؟

-ما می خواهیم محصول استاندارد تحویل بهره بردار بدهیم. عوامل زیادی در این زمینه موثر هستند که یکی از آنها مصالح استاندارد است.
دوم، نیروی کار ماهر است. افرادی که در ساخت مسکن مهر فعالیت داشته اند باید کارت مهارت فنی داشته باشند. چون فردی که آرماتور بندی می کند باید کارت مهارت حرفه ای داشته باشد.

*در این ستون هایی که دچار خمیدگی شده به جای سیمان از مصالحی مثل آهک استفاده شده که مقاومت آن کمتر شده؟

-از لحاظ ریالی، ارزش این تقلب را ندارد. خیلی از کارهایی که انجام می دهیم از ندانم کاری است و نه به خاطر غش و دزدی در کار.

آرماتور باید خم شود و زاویه 135 درجه داشته باشد. اگر زاویه آن بیش از این مقدار باز باشد مشکل ایجاد می کند. به همین دلیل وقتی زلزله می آید به درستی رفتار نمی کند. نیروی کار برای انجام این کار آموزش لازم را ندیده است.

خیلی از مهندسانی هم که از دانشگاه، فارغ التحصیل می شوند آموزش ندیده هستند. درست است که اسم مهندس روی آنها هست ولی واقعا مهندس حرفه ای نیستند که آماده ورود به بازار حرفه باشند. وقتی چنین فردی را آموزش نداده ایم با سرمایه مردم بازی می کند.

یکی از وظایف ما، بادوام کردن سرمایه های مردم است. از مهندسی که فقط حساب و کتاب می داند و جزئیات اجرا را نمی داند آیا می شود انتظار این را داشت که سرمایه های مردم، بادوام شود.

*آقای محمدرضا حبیبی که عضو هیات مدیره نظام مهندسی کرمانشاه است گفته نرخ نظارت از متری 24 هزار تومان به متری 3 هزار تومان در مسکن مهر کاهش داده شد. همچنین گفته ملاتی که ساخته شده با درصد سیمان کم تهیه شده و بی کیفیت است.

در پروژه های مسکن مهر به هر حال مهندس ناظر وجود داشته است. این که دولت نرخ نظارت را از متری 24 هزار تومان به 3 هزار تومان کاهش داده آیا تبعات این کاهش نرخ باید به همین صورت که اتفاق افتاده رخ می داد و آیا مهندس ناظر باید مورد مواخذه قرار بگیرد یا قرار نگیرد که این ساخت بی کیفیت را تایید کرده است؟

-اگر این مبلغ کم هست این کار را نپذیریم. اما اگر مسئولیتی را قبول می کنیم و اسم ناظر یا اسم طراح، روی ما هست، باید با تعهدات و وظایف خودمان عمل کنیم. اخلاق حرفه ای ایجاب می کند به تعهدات خودمان عمل کنیم.

مبلغ کم دستمزد، مسئولیت ناظر را منتفی نمی کند. چون تعهد، اختیار کرده است. در مقابل یک مبلغ مشخصی، ایجاد تعهد شده است و به کم یا زیاد آن، کار نداریم. بنابراین ناظر موظف بوده است که کارش را درست انجام بدهد.
انبوه سازی که کار ساخت مسکن مهر را انجام داده و اهل این فن است می دانسته ساخت و ساز مسکن مهر با قیمت 300 هزار برای هر متر مربع ، سودآور نیست چرا با این قیمت این کار را انجام داده ولی از کیفیت دزدیده است.

* آن مهندس ناظر نظارت بر چنین پروژه ای را قبول نکند ممکن است بیکار بماند. اگر بیکار بماند چطور و این موضوع را چه کار کنیم؟

-من از منظر دیگر جواب می دهم. وقتی یک فرد، جراح نیست ولی من به او یک میلیارد تومان بدهم و بگویم آپاندیس من را عمل کن، آیا او باید این کار را انجام بدهد؟ او باید بگوید من تخصص این کار را ندارم و نمی توانم.
ما باید کار را به اهل آن و فرد باتجربه بسپاریم. بنابراین فردی که این مسئولیت را قبول کرده است باید پاسخگو باشد. این که مبلغ، پایین باشد یا مبلغ، بالا باشد اصلا رافع مسئولیت ما نیست.

*وقتی نرخ نظارت بر مسکن مهر توسط دولت آقای احمدی نژاد از متری 24 هزار تومان به متری 3 هزار تومان کاهش داده شده تا قیمت تمام شده مسکن مهر پایین بیاید، ما اگر منصفانه بررسی کنیم آیا می شود انتظار داشت که یک مهندس ناظر، با علاقه و جدیّت بر ساخت و ساز نظارت کند؟

-ما یک مسئولیت شخصی داریم و یک مسئولیت اجتماعی. در زمانی که به سرزمین و میهن ما حمله شود به مرز کشور می رویم و می جنگیم به خاطر مسئولیت اجتماعی است. نمی خواهیم که ناموس ما به خطر بیفتد.

در قضیه مسکن مهر نیز باید مسئولیت اجتماعی را در نظر بگیریم. چون قبول کرده است، در نتیجه مسئولیت اجتماعی دارد و باید پاسخگوی مسئولیت اجتماعی و ثروت ملی و جامعه بود.
وقتی یک فرد این تعهد اجتماعی و مسئولیت اجتماعی را پذیرفته است هر چند دستمزد کمتری دریافت کند ولی نمی تواند با جان ملت بازی کند.

*قبل از زلزله 7 ریشتری کرمانشاه، وقوع زلزله های مختلف در منطقه مورموری ایلام، ورزقان آذربایجان شرقی و بجنورد به واحدهای مسکن مهر این مناطق آسیب زده بود. شما در ایلام هستید. زلزله مورموری از توابع شهرستان آبدانان 6 ریشتری بود.

مورموری 55 کیلومتر با شهر آبدانان فاصه دارد. این که در آن زلزله، مسکن مهر آبدانان آسیب دید و معاون ستاد مدیریت بحران کشور اعلام کرد آسیب دیدن به خاطر مساله نظارت و اجرای نامناسب بوده است.
از تخریب هایی که در مسکن مهر آبدانان و ورزقان یا بجنورد اتفاق افتاد و آخرین موردش هم مسکن مهر سر پل ذهاب است چه نتیجه گیری ای می توان داشت؟

-ما نمی توانیم یک نسخه برای تمام پروژه های مسکن مهر بپیچیم. در برخی پروژه های مسکن مهر، من کارفرماها، پیمانکاران و ناظرینی دیده ام که بهترین کیفیت های ساخت و ساز را دارند.
در زلزله مورموری آبدانان، خسارت های مسکن مهر آنجا به این شکلی که در کرمانشاه اتفاق افتاده است، نبود.

*به هر حالت کسانی که در واحدهای مسکن مهر سکونت دارند در حال پرداخت قسط های وام هستند و تا سال های بعد باید این قسط ها را پرداخت کنند. الان ما وضعیت مسکن مهر در ایلام، کرمانشاه، خراسان شمالی و آذربایجان شرقی را بعد از زلزله می بینیم که این واحدها آسیب دیده اند. در برخورد با مسکن مهر چگونه باید رفتار کرد؟

-به اعتقاد من، همه پروژه های مسکن مهر مشکل ندارند. قیمت پایین هم نمی تواند رافع مسئولیت پیمانکار، طراح و ناظر باشد. اگر چه کاهش داده اند ولی در همان زمان جامعه مهندسی، برای آن 3 هزار تومان به شدت با هم رقابت می کردند.

در تمام دنیا حدود 10 تا 15 درصد از هزینه مربوط به خدمات مهندسی است.در مسکن مهر 3 هزار تومان برای هر متر، نسبت به 300 هزار تومان کل هزینه ساخت یک متر مربع، کمتر از یک درصد می شود.

این موضوع هم جای بحث دارد ولی من اعتقاد ندارم به خاطر کم بودن مبلغ ساخت مسکن مهر یا مبلغ نظارت، از کیفیت بدزدیم. ما باید این فرآیند طراحی و ساخت مسکن مهر را بررسی کنیم. باید ریشه یابی کنیم و بدون بررسی نمی شود فردی را مقصر بدانیم.

*شما در نظام مهندسی کشور آیا تصمیم گرفته اید برای وضعی که در مسکن مهر سر پل ذهاب و اسلام آباد غرب بعد از زلزله کرمانشاه به وجود آمده است بررسی و تحقیقات خاصی انجام بدهید و خودتان هم به عنوان یک نهاد صنفی این مشکل را بررسی کنید؟

-ما دو نوع تحقیق داریم. یکی این که تیم هایی از استان های مختلف به مناطق زلزله زده اعزام کرده ایم. مبنی بر این که آسیب شناسی کنیم در زمینه های طراحی، نظارت و اجرا چه مشکلاتی وجود داشته است. این بررسی باید انجام شود و به مهندسان خودمان آموزش بدهیم و راهکار ارائه کنیم.

یک بحث دیگر، حق و حقوق بهره برداران واحدهای مسکن مهر است. این حق و حقوق آنها محفوظ است. چنانچه مال و جان فردی به خاطر اهمال کاری ما به خطر افتاده است، ما باید پاسخگو باشیم.
عملکرد نادرست ما باعث به مخاطره افتادن جان و مال و زندگی حتی یک نفر شده و برای تبعات روحی و روانی و اجتماعی که برای هر فرد یا خانواده پیش می آید باید در دادگاه صالح پاسخگو باشیم.

*کانون زلزله 7 ریشتری استان کرمانشاه در شهرستان ثلاث باباجانی بوده و حداقل 30 کیلومتر با مسکن مهر شهرستان سر پل ذهاب فاصله دارد.
با توجه به این که برخی از بلوک های مسکن مهر کاملا ویران شده و برخی از بلوک ها عمدتا نمای ساختمان و دیوارها تخریب شده و از طرفی برخی واحدهای شخصی ساز در کنار بلوک های مسکن مهر کاملا سالم مانده اند، فعلا می توان نتیجه گیری کرد که کم کاری اتفاق افتاده و مشکل در کیفیت ساخت است؟

- بله. مشکل در کیفیت ساخت است. البته ما نقشه های هر کدام را باید بررسی و اظهار نظر کنیم. ما گزارش کاملی ارائه می کنیم که ایرادها به کجا برمی گردد.

*چه زمانی این نتایج مشخص می شود که واحدهای آسیب دیده مسکن مهر در طراحی مشکل داشته یا در نظارت و اجرا؟

-من فکر می کنم نتیجه بررسی خود را در هفته آینده در اختیار افکار عمومی قرار می دهیم. گزارش جامعی در اختیار افکار عمومی قرار خواهیم داد که علت این تخریب ها چه بوده و قصور از جانب چه کسانی بوده است.

زلزله ما را خواهد کشت؛ سوگند خورده ایم که از فناوری های جدید استفاده نکنیم؟

زلزله ما را خواهد کشت

نه توکیو، نه دوبی، نه علم؛ سوگند خورده ایم که از فناوری های جدید استفاده نکنیم!

---

همین دوبی را نگاه کنید! مسؤولان این شهر، فناوری احداث بنا با استفاده از چاپگرهای سه بعدی که جزو جدیدترین فناوری های دنیاست را اجرا کرده اند و چندی پیش یک ساختمان 250 متری کاربردی را به وسیله چاپگر سه بعدی در 17 روز ساختند. تا سال 2030 میلادی 25 درصد از بناهای دبی به وسیله چاپگر سه بعدی ساخته می شوند.

---

عصر ایران ؛ جعفر محمدی* - گویی در این کشور، مسؤولان قسم جلاله یاد کرده اند که تا حد امکان از فناوری های جدید، اجتناب کنند؛ نمونه بارزش که به بحث زلزله مرگبار کرمانشاه مربوط می شود، بحث ساختمان سازی است.

ایران روی کمر بند جهانی زلزله است و هیچ روزی نیست که بخشی از این کشور، نلرزد و در کنار این لرزش های خفیف، گاه زلزله ای سهمگین نیز می آید و خانه ها را بر سر مردمان این سرزمین آوار می کند و عده ای را می کشد و زخم می زند.

مناطقی که با رنگ قرمز مشخص شده اند بیش از بقیه نقاط در معرض زلزله های خطرناک قرار دارند

در چنین کشوری، قاعدتاً اولویت جدی و دلمشغولی مردم و مسؤولان باید این باشد که چگونه خانه سازی کنیم که در زلزله های مدام، جان سالم بدر ببریم؟

خوشبختانه در این باره، چرخ قبلاً اختراع شده و نیازی نیست آن را از نو بسازیم. در کشورهای توسعه یافته ای که همانند ایران زلزله خیز هستند، فناوری های جدیدی ابداع شده است که می توان با استفاده از آنها، بناهای جدید را سبک و در عین حال مستحکم و مقاوم در برابر زلزله ساخت.

پایه لرزه ای برای مقاوم سازی در برابر زلزله

این فناوری ها نیز، مخفی و دور از دسترس نیستند و بسیاری از مراکز دانشگاهی و مهندسین ایران بر آنها واقف اند. امکانات اجرایشان نیز در ایران مهیاست. فقط می ماند عزم و شعور استفاده از این فناوری ها که مشخص نیست چرا تا بدین اندازه کمرنگ است و هنوز که هنوز است، دوست داریم آجر به بالای دیوار پرت کنیم و یا حداکثر با روش های 50 سال قبل، ساختمان سازی کنیم تا شاید روزی همان بناها به قاتل و گور خودمان تبدیل شوند!

همین دوبی را نگاه کنید! مسؤولان این شهر، فناوری احداث بنا با استفاده از چاپگرهای سه بعدی که جزو جدیدترین فناوری های مدرن دنیاست را اجرا کرده اند و چندی پیش یک ساختمان 250 متری کاربردی را به وسیله چاپگر سه بعدی در 17 روز ساختند.

دوبی ؛ این بنای 250 متری در 17 روز توسط چاپگرهای 3 بعدی ساخته شده است.

حاکم دوبی نیز اعلام کرده است که با استفاده از این فناوری، تا سال 2030 میلادی 25 درصد از ساختمان های دبی به وسیله پرینت سه بعدی ساخته خواهند شد.
همین نگاه استقبال گرایانه به فناوری است که دوبی را از بیابانی خشک و بی آب و علف به شهری پررونق تبدیل کرده است.

یا هم اکنون در برخی کشورها، انبوه سازی مسکن با استفاده از "قطعات پیش ساخته کارخانه ای" آغاز شده است بدین گونه که در محل بنا، تنها قطعات و دیوار های پیش ساخته را روی هم سوار می کنند که هم سرعت بسیار بالایی دارد، هم ارزان تر است و هم در برابر زمین لرزه مقاوم تر.

استرالیا ؛ ساخت خانه 9 طبقه با استفاده از فناوری قطعات پیش ساخته در 5 روز

اما در ایران که معضل مسکن به یک سرطان تبدیل شده است -برغم این که می دانند چنین راهکاری وجود دارد- از این راه ساده که می تواند حلّال مشکلات باشد استفاده نمی کنند و ترجیح می دهند به همان روش های ناکارامد قدیمی بسنده کنند.

ژاپن نیز مثال کلاسیک ساختمان های ضد زلزله است؛ این کشور مهد زمین لرزه های جهان است و زلزله های قدرتمند در این کشور، بسیار اتفاق می افتد. با این حال نه ساختمانی فرو می ریزد و نه آدم ها کرور کرور کشته و مجروح می شوند.

قطعاً زلزله های ژاپن مهربان نیستند؛ آنچه باعث شده زلزله در ژاپن دیگر کابوسی همیشگی نباشد این است که آنها ساختمان هایشان را با فناوری جدید (مانند سطوح لغزنده، سیستم تعلیق، کمپرسور هوا، ضربه گیر، اتصالات پلاستیکی و ...) می سازند؛ واقعاً به همین سادگی!

دانلود فیلم زلزله 9 ریشتری ژاپن

سوال این است که وظیفه دانشکده های مهندسی کشور در این باره چیست؟ آیا نباید واسطه انتقال فناوری و عامل بومی کردن آن در کشور باشند؟ یا این که مانند اغلب دانشکده های رشته های دیگر، صرفاً در حال تکرار درس های قدیمی اند؟

وظیفه وزارت راه و شهر سازی که متولی ساخت مسکن در کشور است چیست؟ چرا نباید مسؤولان این وزارتخانه به اندازه حاکمان دوبی تدبیر و خرد داشته باشند؟ چرا باید مسؤولان این وزارتخانه این همه بر بستن چشم و گوش شان بر روی فناوری های جدید اصرار داشته باشند؟ کدام یک از فناوری هایی که در ژاپن استفاده می شود و چند موردش را ذکر کردیم، توسط این وزارتخانه عریض و طویل اجرایی و الزامی شده است؟

چرا شوراهای شهر و شهرداری ها در دستورالعمل های ساخت و ساز شهری تجدید نظر نمی کنند و اجازه می دهند روی کمر بند جهانی زلزله و حتی روی گسل ها، ساختمان های نا ایمن ساخته شود؟ چرا الزام به استفاده از فناوری های جدید را مصوب و اجرایی نمی کنند؟

دانلود فیلم  ساختمان های ژاپن روی سطوح لغزنده ساخته می شوند تا موقع زلزله، قدرت زمین لرزه در همان سطوح گرفته شود و ساختمان ها به جای تکان های شدید و ریزش، حرکت های گهواره ای می کنند ، بی آن که فرو بریزند

سازمان نظام مهندسی که بار علمی و نظارتی ساخت و سازها را بر دوش می کشد، چه می کند و چرا آن همه مهندس تحصیل کرده این سازمان، مطالبه استفاده از فناوری های جدید برای ساختمان سازی را در در دستور کار قرار نمی دهند؟

کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی که اعضایش نمایندگی مردم را بر عهده دارند چرا در برابر ادامه ساخت و سازها به روش های قدیمی سکوت کرده اند و چرا طرحی را برای الزامی کردن استفاده از فناوری های مدرن به صحن علنی نمی برند؟

آقایان و خانم های مسؤول!
چشم هایتان را باز و وجدان هایتان را بیدار کنید؛ به فکر افرادی باشید که در آینده ای نه چندان دور، زیر آوارها جان خواهند داد.
ایمن سازی کشور در برابر زلزله کار محالی نیست، فقط کافی است یک جست و جوی اینترنتی انجام دهید تا ببینید در دنیا چگونه ساختمان سازی می کنند. همان کار را انجام دهید تا خودتان، خانواده هایتان و مردم، مدام زیر آوار نمانند و قربانی نشوند.

*صاحب امتیاز و سردبیر عصر ایران