شناخت چند ماده مغذی که نمی توان از گیاهان دریافت کرد

7 ماده مغذی که نمی توان از گیاهان دریافت کرد

ویتامین B12 یک ماده مغذی ضروری است که تقریبا به طور انحصاری در مواد غذایی با منشا حیوانی، مانند ماهی، گوشت، محصولات لبنی، و تخم مرغ وجود دارد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"؛

رژیم های غذایی گیاهخواری و وگان روش هایی بسیار سالم برای غذا خوردن هستند. آنها با فواید سلامت مختلف و کاهش خطر اضافه وزن، بیماری قلبی، و حتی برخی انواع سرطان پیوند خورده اند، اما برخی مواد مغذی وجود دارند که دریافت آنها به میزان کافی از منابع غذایی گیاهی دشوار یا غیر ممکن است. از این رو، آشنایی و دریافت آنها از منابع دیگر برای حفظ سلامت یا عملکرد بدنی اهمیت دارد.

در ادامه با هفت ماده مغذی که معمولا رژیم های غذایی گیاهخواری (وگان) با کمبود آنها مواجه هستند بیشتر آشنا می شویم.

ویتامین B12

ویتامین B12 یک ماده مغذی ضروری است که تقریبا به طور انحصاری در مواد غذایی با منشا حیوانی، مانند ماهی، گوشت، محصولات لبنی، و تخم مرغ وجود دارد.

ویتامین B12 که به نام کوبالامین نیز شناخته می شود، یک ماده مغذی محلول در آب است که در تولید گلبول های قرمز خون و حفظ وضعیت مطلوب اعصاب و عملکرد عادی مغز نقش دارد.

مطالعات نشان داده اند که بدون مصرف مکمل ها یا غذاهای غنی شده، افراد گیاهخوار در معرض خطر زیاد کمبود ویتامین B12 قرار دارند.

گیاهخوارانی که شیر و تخم مرغ مصرف می کنند می توانند این ویتامین را به میزان کافی دریافت کنند اما افرادی که رژیم های غذایی وگان را دنبال می کنند با چالش جدی در این زمینه مواجه هستند.

وگان هایی که مکمل مصرف نمی کنند، نسبت به گیاهخواران دیگر در معرض خطر بیشتری برای کمبود ویتامین B12 قرار دارند.

از علائم و خطرات مرتبط با کمبود ویتامین B12 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- ضعف، خستگی

- اختلال در عملکرد مغز

- اختلالات عصبی

- اختلالات روانی

- اختلالات عصبی در نوزادان و مادران شیرده

- کم خونی مگالوبلاستیک

- پیوندهای احتمالی با بیماری آلزایمر

- پیوندهای احتمالی با بیماری قلبی

برای دریافت ویتامین B12 به میزان کافی، افرادی که یک رژیم غذایی وگان را دنبال می کنند باید مکمل ها یا غذاهای غنی شده با این ماده مغذی را مصرف کنند.

افزون بر این، برخی مواد غذایی گیاهی به طور طبیعی دارای مقادیر اندک از ویتامین B12 بیواکتیو هستند که شامل موارد زیر می شوند:

- جلبک نوری

- تمپه، محصولی از سویای تخمیرشده

جلبک نوری یکی از مناسب‌ترین منابع ویتامین B12 برای وگان ها محسوب می شود، اگرچه به تنهایی نمی تواند مقادیر کافی از این ماده مغذی را تامین کند.

اسپیرولینا یکی دیگر از مواد غذایی گیاهی است که اغلب ادعا می شود حاوی ویتامین B12 است. با این وجود، این ماده تنها سودوویتامین B12 را ارائه می کند که از نظر بیولوژیکی در دسترس نیست. به همین دلیل، منبع مناسبی برای این ویتامین نیست.

کراتین

کراتین مولکولی است که در مواد غذایی با منشا حیوانی وجود دارد.

کراتین بیشتر در عضلات ذخیره شده است اما مقادیر قابل توجهی از آن در مغز نیز وجود دارد.

کراتین به عنوان یک ذخیره انرژی با دسترسی راحت برای سلول های عضلانی عمل می کند و به آنها قدرت و استقامت بیشتری می دهد.

از این رو، کراتین یکی از محبوب‌ترین مکمل های جهان برای عضله‌سازی است.

مطالعات نشان داده اند که مکمل های کراتین می توانند توده و قدرت عضلانی را افزایش دهند.

کراتین یک ماده ضروری در رژیم غذایی انسان نیست، زیرا کبد توانایی تولید آن را دارد. با این وجود، مطالعات نشان داده اند که گیاهخواران معمولا مقادیر کمتری از این ماده مغذی را در عضلات خود دارند.

از آنجایی که کراتین طبیعی تنها در بافت حیوانی وجود دارد، گیاهخواران و وگان ها می توانند این ماده مغذی را تنها با مصرف مکمل دریافت کنند.

مکمل های کراتین ممکن است فواید چشمگیری برای گیاهخواران داشته باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بهبود در عملکرد بدنی

- بهبود در عملکرد مغزی، مانند حافظه

برخی از این آثار در افرادی که یک رژیم گیاهخواری را دنبال می کنند، نسبت به آنهایی که گوشت مصرف می کنند، قوی‌تر است. به عنوان مثال، گیاهخوارانی که مکمل های کراتین مصرف می کنند ممکن است بهبودهای قابل توجهی در عملکرد مغزی خود را تجربه کنند، در شرایطی که افراد گوشتخوار شاهد هیچ تغییری نباشند.

این می تواند به دلیل آن باشد که افراد گوشتخوار به واسطه رژیم غذایی خود دارای سطوح بالاتر کراتین در عضلات خود هستند.

کارنوزین

کارنوزین یک آنتی اکسیدان است که در عضلات و مغز انسان ها و حیوانات به میزان زیاد وجود دارد.

کارنوزین ماده ای مهم برای عملکرد عضلانی است و سطوح بالای آن در عضلات با کاهش خستگی عضلانی و بهبود عملکرد پیوند خورده است.

کارنوزین تنها در مواد غذایی با منشا حیوانی وجود دارد. با این وجود، یک ماده غیر ضروری در نظر گرفته می شود زیرا بدن می تواند آن را از اسیدهای آمینه هیستیدین و بتا آلانین تولید کند.

منابع غذایی بتا آلانین ممکن است در سطوح بالای کارنوزین در عضلات نقش داشته باشند اما منابع اصلی آن مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی، گزینه هایی غیر گیاهی هستند.

مطالعات نشان داده اند که گیاهخواران نسبت به گوشتخواران دارای سطوح کمتری از کارنوزین در عضلات خود هستند.  

مصرف مکمل بتا آلانین روش خوبی برای افزایش سطوح کارنوزین در عضلات، تقویت استقامت و افزایش توده عضلانی است.

ویتامین D3 (کولکالسیفرول)

ویتامین D یک ماده مغذی ضروری با بسیاری عملکردهای مهم است. این ماده به نام ویتامین آفتاب نیز شناخته می شود و نیازی نیست تا از رژیم غذایی دریافت شود.

زمانی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن توانایی تولید ویتامین D را دارد. اما هر چه از خط استوا دور شویم میزان نور خورشید نیز کاهش می یابد، از این رو، میزان کافی از ویتامین D باید از رژیم غذایی یا مصرف مکمل ها تامین شود.

دو نوع ویتامین D غذایی شامل ارگوکالسیفرول (D2)، موجود در گیاهان و کولکالسیفرول (D3)، موجود در مواد غذایی با منشا حیوانی، می شوند.

ویتامین D3 در مقایسه با ویتامین D2 به صورت کارآمدتری در خون جذب می شود.

از بهترین منابع غذایی برای ویتامین D3 می توان به ماهی های چرب و زرده تخم مرغ اشاره کرد. از منابع دیگر، از جمله مکمل ها، می توان به روغن جگر ماهی، یا غذاهای غنی شده، مانند شیر یا غلات صبحانه، اشاره کرد.

از آنجایی که منابع غذایی اصلی ویتامین D3 مبتنی بر گیاهان نیستند، گیاهخواران و وگان ها ممکن است در معرض خطر بیشتری برای کمبود آن، به ویژه طی زمستان در کشورهای شمال و جنوب  دور از خط استوا، قرار داشته باشند. (از برای آفتابِ کمتر)

کمبود ویتامین D با افزایش خطر برخی شرایط ناخوشایند از جمله موارد زیر پیوند خورده است:

- پوکی استخوان، با افزایش خطر شکستگی استخوان در افراد مسن

- سرطان

- بیماری قلبی

- مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام‌اس

- افسردگی

- اختلال در عملکرد مغز

- از دست دادن عضله و کاهش قدرت، به ویژه در افراد مسن

اسید دوکوزاهگزانوئیک (DHA)

اسید دوکوزاهگزانوئیک (Docosahexaenoic Acid) یک اسید چرب امگا-3 ضروری است که برای رشد و عملکرد عادی مغز اهمیت دارد.

کمبود اسید دوکوزاهگزانوئیک می تواند آثار نامطلوبی بر سلامت روانی و عملکرد مغز، به ویژه در کودکان داشته باشد.

افزون بر این، مصرف ناکافی اسید دوکوزاهگزانوئیک در زنان باردار ممکن است اثر منفی بر رشد مغز جنین داشته باشد.

این ماده مغذی بیشتر در ماهی های چرب، روغن ماهی، و برخی انواع میکروجلبک ها وجود دارد.

در بدن انسان، اسید دوکوزاهگزانوئیک از یک اسید چرب امگا-3 به نام اسید آلفا لینولنیک تولید می شود که از منابع غذایی خوب برای آن می توان به بذر کتان، دانه های چیا، و گردو اشاره کرد.

با این وجود، تبدیل اسید آلفا لینولنیک به اسید دوکوزاهگزانوئیک چندان کارآمد نیست و ممکن است سطوح اسید دوکوزاهگزانوئیک در خون را به میزان کافی افزایش ندهد.

به همین دلیل، گیاهخواران و وگان ها نسبت به افراد گوشتخوار اغلب با سطوح پایین‌تر اسید دوکوزاهگزانوئیک در بدن خود مواجه هستند.

وگان ها می توانند این اسید چرب مهم را با مصرف مکمل ها دریافت کنند.

آهن هِم

آهن هِم (Heme Iron) نوعی آهن موجود در گوشت، به ویژه گوشت قرمز است. این نوع آهن بسیار بهتر از آهن غیر هِم که بیشتر در مواد غذایی گیاهی وجود دارد، جذب بدن می شود.

همچنین، آهن هِم جذب آهن غیر هِم از مواد غذایی گیاهی را نیز بهبود می بخشد.

آهن غیر هِم به خوبی در بدن جذب نمی شود و میزان جذب می تواند به واسطه ضد مواد مغذی هایی مانند اسید فیتیک که در مواد غذایی گیاهی وجود دارند، هرچه بیشتر محدود شود.

برخلاف آهن غیر هِم، جذب آهن هِم تحت تاثیر ضد مواد مغذی ها قرار نمی گیرد.

از این رو، گیاهخواران و وگان ها، به ویژه زنان و افرادی که رژیم های غذایی خامخواری را دنبال می کنند، نسبت به افرادی که گوشت مصرف می کنند، مستعد ابتلا به کم خونی یا آنمی هستند.

با این وجود، پرهیز از کمبود آهن با مصرف یک رژیم وگان به خوبی برنامه ریزی شده حاوی مقادیر بسیار زیاد آهن غیر هِم امکان‌پذیر است.

تائورین

تائورین یک ترکیب گوگردی است که در بافت های مختلف بدن، از جمله مغز، قلب و کلیه ها وجود دارد.

در شرایطی که عملکرد بدنی آن به طور کامل مشخص نیست، به نظر می رسد تائورین در عملکرد عضلانی، تشکیل نمک صفرا، و دفاع آنتی اکسیدانی نقش دارد.

تائورین تنها در مواد غذایی با منشا حیوانی، مانند ماهی، غذای دریایی، گوشت، مرغ، و لبنیات وجود دارد.

مطالعات نشان داده اند که وگان ها نسبت به افراد گوشتخوار دارای سطوح به مراتب کمتری از تائورین در بدن خود هستند.

تائورین یک ماده مغذی ضروری در نظر گرفته نمی شود زیرا بدن می تواند مقادیر کم از آن را تولید کند. با این وجود، تائورین غذایی ممکن است در حفظ سطوح این ماده مغذی در بدن نقش داشته باشد.

مکمل های تائورین در انواع مختلف در دسترس هستند و گزینه ای خوب برای گیاهخواران و وگان ها محسوب می شوند.

------------------------

بیشتر بخوانید: 

چگونگی افزایش جذب آهن از غذا

دانستنی‌هایی درباره کراتین

غذاهای سالم برای گیاهخواران

لینک کوتاه: asriran.com/002yxc

بررسی گزارشهای آلودگی بالای شیر و سبزیجات در برخی جاهای ایران

سمی بودن شیر و سبزیجات در ایران!

دانلود فیلم

---

---

---

وزارت بهداشت: آفلاتوکسین در لبنیات همیشه و همه جا بوده و هست

معاون کل وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه مردم مصرف شیر را از سبد غذایی خود حذف نکنند، گفت: اینکه لبنیات حاوی آفلاتوکسین باشد، اجتناب ناپذیر است و همیشه و همه جا موجود بوده و هست و قاعدتا آفلاتوکسین در شیر غیر پاستوریزه به دلیل عدم کنترل بیشتر است.

به گزارش ایسنا، دکتر ایرج حریرچی با بیان این که حتی در کشورهای اروپایی که سختگیرانه‌ترین کدکس‌ها را دارند هم آفلاتوکسین در لبنیات وجود دارد. باید توجه داشت میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانوگرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است.

معاون کل وزارت در تشریح این موضوع گفت: اگر مقیاس، کدکس اروپا باشد، خود عدد تقریبا بالاست چون عدد کدکس اروپا ۵۰ نانوگرم در لیتر است. اگر کدکس ایران باشد حدود ۱۰۰ است که قابل قبول و اگر کدکس آمریکا باشد که میزان آن ۵۰۰ نانوگرم است، با این معیار، تقریبا تمام نمونه‌ها قابل قبول هستند.

حریرچی تاکید کرد: بررسی ۵۰ مطالعه در ایران در چند سال اخیر نشان می‌دهد در طی ۱۰ سال گذشته میزان این سم در شیر رو به کاهش است. اگرچه هنوز با میزانی که با محصولات کشورهای اروپایی است قابل مقایسه نیست و حداقل ۳۰ تا ۴۰ نانو گرم در لیتر بیشتر است.

وی با بیان این که با توجه به ارزیابی خطر باید به قضاوت این موضوع نشست، گفت: همین امروز هم میزان مصرف شیر در جامعه ما پایین است و مصرف شیر در مقایسه با کشورهای اروپایی شاید یک چهارم باشد و به مردم توصیه می‌کنیم که مصرف شیر را از سبد غذایی خود حذف نکنند و نکته دیگر این که خطر جدی این ماده با دوز ۳و نیم میلی‌گرم به ازای وزن مصرف کننده دیده شده که بسیار بعید است به این میزان از دوز در بدن فرد برسد.

بنابر اعلام وبدا،‌ حریرچی در پایان تصریح کرد: سرطان کبد اولیه در ایران عمدتا ناشی از سیروز هپاتیت مزمن است و سرطان ناشی از آفلاتوکسین نادر است. حتی ابتلا به سرطان اولیه کبد هم در ایران در سال‌های اخیر رو به کاهش است.

---

---

معاون وزیر بهداشت: با خیال راحت شیر بخورید (فیلم)

دانلود فیلم

---

---

سازمان غذا و دارو: وجود سم آفلاتوکسین در محصولات لبنی تکذیب می شود (فیلم)

دانلود فیلم

---

---

آلودگی شیرهای پاستوریزه چقدر جدی است؟

 

اظهارات یک کارشناس حوزه بهداشت در برنامه تلویزیونی مبنی بر آلوده بودن مواد لبنی به خصوص شیرهای پاستوریزه، با واکنش وزارت بهداشت همراه شد.

 

به گزارش رجانیوز به نقل از مهر، موضوع آلوده بودن مواد لبنی به خصوص شیرهای پاستوریزه به سم «آفلاتوکسین»، با واکنش‌های متفاوتی در فضای مجازی همراه بوده است و در این بین، وزارت بهداشت نیز به این ماجرا ورود کرده و از نحوه اطلاع رسانی در برنامه تلویزیونی گلایه کرده است.

 

بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران، مدعی شده است شیرهای پاستوریزه‌ای که از سوپرمارکت‌ها تهیه می‌شود، آلوده به سم آفلاتوکسین هستند که می‌تواند منجر به بروز سرطان کبد شود.

 

ادعای چنین موضوع مهمی که در ارتباط مستقیم با سلامت مردم است، از ابعاد مختلف می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و در این بین، نقش رسانه ملی به عنوان پر مخاطب ترین رسانه کشور که میلیون‌ها بیننده دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اینکه چرا باید موضوعی در یک برنامه تلویزیونی مطرح شود و سپس پیرامون آن موضع گیری نمود. آیا بهتر نیست، چنین موضوعاتی قبل از رسانه‌ای شدن، به نوعی حل و فصل شود و نتیجه موضوع اطلاع رسانی گردد.

 

بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران در این برنامه زنده تلویزیونی، به آماری استناد کرده است که نتیجه پژوهش تعدادی از اساتید دانشگاهی بوده است.

 

طبق آنچه او اعلام کرده است؛ ۳۳ درصد نمونه‌های شیر پاستوریزه آلوده به سم آفلاتوکسین بوده‌اند.

 

اینکه رسانه ملی هر از چند گاهی با چنین برنامه‌هایی که اغلب به صورت زنده روی آنتن می‌رود، افکار عمومی را تحت الشعاع قرار می‌دهد، حرف تازه ای نیست. اما، نکته قابل توجه اهمیت برخی موضوعات است که در ارتباط مستقیم با سلامت مردم قرار دارد.

 

ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت، با بیان اینکه حتی در کشورهای اروپایی که سختگیرانه ترین کدکس ها را دارند هم آفلاتوکسین در لبنیات وجود دارد، گفت: باید توجه داشت میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانو گرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است. اگر مقیاس، کدکس اروپا باشد، خود عدد تقریباً بالا است چون عدد کدکس اروپا ۵۰ نانوگرم در لیتر است. اگر کدکس ایران باشد حدود ۱۰۰ است که قابل قبول و اگر کدکس آمریکا باشد که میزان آن ۵۰۰ نانوگرم است، با این معیار، تقریباً تمام نمونه‌ها قابل قبول هستند.

 

وی افزود: بررسی ۵۰ مطالعه در ایران در چند سال اخیر نشان می‌دهد در طی ۱۰ سال گذشته میزان این سم در شیر رو به کاهش است. اگرچه هنوز با میزانی که با محصولات کشورهای اروپایی است، قابل مقایسه نیست و حداقل ۳۰ تا ۴۰ نانو گرم در لیتر بیشتر است.

 

حریرچی با بیان اینکه با توجه به ارزیابی خطر باید به قضاوت این موضوع نشست، گفت: همین امروز هم میزان مصرف شیر در جامعه ما پایین است و مصرف شیر در مقایسه با کشورهای اروپایی شاید یک چهارم باشد و به مردم توصیه می‌کنیم که مصرف شیر را از سبد غذایی خود حذف نکنند و نکته دیگر اینکه خطر جدی این ماده با دوز ۳.۵ میلی گرم به ازای وزن مصرف کننده دیده شده که بسیار بعید است به این میزان از دوز در بدن فرد برسد.

 

وی تصریح کرد: سرطان کبد اولیه در ایران عمدتاً ناشی از سیروز هپاتیت مزمن است و سرطان ناشی از آفلاتوکسین نادر است. حتی ابتلاء به سرطان اولیه کبد هم در ایران در سال‌های اخیر رو به کاهش است.

 

در همین حال، کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو، نسبت به طرح چنین موضوعاتی در رسانه ملی واکنش نشان داد و گفت: آفلاتوکسین موضوعی است که سال‌ها محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی و فائو و بالطبع نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور است و موضوع جدیدی نیست که انگار یک کشف جدید باشد و در یک برنامه زنده تلویزیونی افکار عمومی را با آن بمباران کنند، گویی بلایی یک شبه آن هم بر سر مردم ایران نازل شده است.

 

وی افزود: موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است که حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان می‌دهد در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. متأسفانه هر از گاهی افرادی بدون اشاره به مقدمه و موخره، مطالبی را مطرح می‌کنند که نه تنها کمکی به ارتقای سلامت و سواد سلامت جامعه نمی‌کند بلکه به تشویش اذهان عمومی می‌انجامد.

---

---

بالاخره شیر بنوشیم یا ننوشیم؟

 ادعای یک کارشناس حوزه بهداشت مبنی بر آلوده بودن مواد لبنی به خصوص شیرهای پاستوریزه، در حالی از یک برنامه‌ تلویزیونی پخش شد که کارشناسان معتقدند شیرهای پاستوریزه استاندارد است و نباید مصرف آنها را قطع کرد.

 

 بر اساس اعلام وزارت بهداشت، شیر بعد از آب به عنوان حیاتی‌ترین ماده موجود در کره زمین شناخته شده است. شیر کامل‌ترین غذا و سرشار از مواد مغذی است که عمده نیازهای بدن انسان را از کودکی تا کهنسالی تأمین می‌کند. این نوشیدنی حیات بخش، منبع غنی از پروتئین، کلسیم، فسفر، ویتامین‌های گروه B و A، قند، چربی و انرژی است و دانشمندان جهان هر روز ابعاد تازه ای از اسرار این غذای کامل را کشف و به جوامع ارائه می‌دهند.

 

امروزه میزان مصرف سرانه شیر و فرآورده‌های آن در هر جامعه یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه فرهنگی به شمار می‌آید. بر اساس آخرین یافته‌های علمی در بررسی ارزش غذایی شیر و فرآورده‌های آن، مصرف سالیانه ۲۰۰ لیتر از این ماده غذایی ارزشمند علاوه بر افزایش رشد و تضمین سلامت جسمی افراد موجب ارتقای هوش و قدرت فراگیری آنان می‌شود.

 

افزایش توان کاری، طول عمر و پیشگیری از از کار افتادگی زودهنگام از دیگر مزایای مصرف روزانه آن است. این ویژگی‌ها زمانی تحقق خواهد یافت که مصرف شیر در تمام طول زندگی تداوم داشته باشد و مصرف آن در هیچ مقطع سنی قطع نشود.

 

به گفته کارشناسان تغذیه، مصرف سرانه شیر در کشور ما بسیار کمتر از میزان مطلوب و استاندارد موجود است. نتایج مطالعات مصرف غذایی خانوارهای ایرانی بیانگر آن است که سرانه مصرف از ۱۳۰ گرم در روز به ۱۹۰ گرم افزایش یافته است، اما همچنان از مقدار توصیه شده در سبد مطلوب غذایی کمتر است.

 

با توجه به پیامدهای ناشی از عدم مصرف کافی شیر و لبنیات از جمله پوکی استخوان، سو تغذیه، کندی رشد، کاهش بهره هوشی، بیماری‌های لثه و دندان، کوتاهی قد و ناراحتی‌های پوستی، ضرورت تبیین ارزش غذایی شیر و ترویج فرهنگ مصرف آن تا رسیدن به استانداردی مطلوب (متوسط سرانه جهانی ۱۶۵ کیلوگرم در سال) حائز اهمیت است.

 

*شیرهای سمی!

 

با توجه به اهمیت ویژه مصرف شیر، روز گذشته در یک برنامه‌ تلویزیونی موضوع جنجال برانگیز آلوده بودن مواد لبنی به خصوص شیرهای پاستوریزه به سم «آفلاتوکسین»، از سوی بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران مطرح شد؛ موضوعی که با موجی از واکنش‌های مختلف در شبکه‌های مجازی مواجه شد.

 

وی در اظهاراتی مدعی شد؛ وجود روغن پالم در لبنیات رسوایی بود که توسط وزیر بهداشت وقت تایید شد اما درباره وجود وایتکس در شیر جای نگرانی وجود ندارد و در صورتی که این امر مشاهده شده باشد، به صورت موردی است. به جای نگرانی و توجه به روغن پالم و وایتکس در فرآورده‌های لبنی، مسؤولان باید به سموم دیگری مانند آفلاتوکسین توجه کنند.

 

بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران با اشاره به  جنجال ورود چند صد هزار تن ذرت آلوده به کشور گفت: در صورتی که دام از ذرت یا هر گونه علوفه  آلوده به آفلاتوکسین استفاده کند، این ماده وارد شیر حیوان می شود.

 

وی با بیان اینکه در میان 10 کشور خاورمیانه ایران رتبه آخر را از لحاظ  میزان وجود سم آفلاتوکسین در شیر را دارد گفت: بر اساس تحقیق انجام شده 33 در صد شیرهای عرضه شده در کشور به سم آفلاتوکسین  آلوده بوده اند.

 

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت، با بیان اینکه حتی در کشورهای اروپایی که سختگیرانه‌ترین کدکس‌ها را دارند هم آفلاتوکسین در لبنیات وجود دارد، گفت: باید توجه داشت میانگین این سم حدود ۵۰ تا ۶۰ نانو گرم در لیتر در تمام شیرهای کشور است. اگر مقیاس، کدکس اروپا باشد، خود عدد تقریباً بالا است چون عدد کدکس اروپا ۵۰ نانوگرم در لیتر است. اگر کدکس ایران باشد حدود ۱۰۰ است که قابل قبول و اگر کدکس آمریکا باشد که میزان آن ۵۰۰ نانوگرم است، با این معیار، تقریباً تمام نمونه‌ها قابل قبول هستند.

 

همچنین کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو اما بیان این اظهارات را به قصد تشویش اذهان عمومی می‌داند و معتقد است  در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است.

 

این اظهارات جنجالی با واکنش سازمان دامپزشکی کشور مواجه شد و این سازمان نیز طی اطلاعیه‌ای با رد وجود سم آفلاتوکسین در شیر تولیدی کشور اعلام کرد: اظهارات شخصی بعنوان کارشناس در برنامه شبکه سه  سیما کذب محض، غیر علمی ، غیر مستند و مصداق واقعی تشویش اذهان عمومى است.

 

*واکنش وزارت بهداشت به ادعای جنجالی

 

از سوی دیگر بنا به گفته‌های مسؤولان وزارت بهداشت وجود مواد ذکر شده در لبنیات طی سال‌های گذشته روند کاهشی داشته است و نمی‌تواند منجر به بروز بیماری شود.

 

به گفته معاون کل وزارت بهداشت، بررسی ۵۰ مطالعه در ایران در چند سال اخیر نشان می‌دهد در طی ۱۰ سال گذشته میزان این سم در شیر رو به کاهش است. اگرچه هنوز با میزانی که با محصولات کشورهای اروپایی است، قابل مقایسه نیست و حداقل ۳۰ تا ۴۰ نانو گرم در لیتر بیشتر است.

 

حریرچی با بیان اینکه با توجه به ارزیابی خطر باید به قضاوت این موضوع نشست، گفت: همین امروز هم میزان مصرف شیر در جامعه ما پایین است و مصرف شیر در مقایسه با کشورهای اروپایی شاید یک چهارم باشد و به مردم توصیه می‌کنیم که مصرف شیر را از سبد غذایی خود حذف نکنند و نکته دیگر اینکه خطر جدی این ماده با دوز ۳.۵ میلی گرم به ازای وزن مصرف کننده دیده شده که بسیار بعید است به این میزان از دوز در بدن فرد برسد.

 

به گفته جهانپور،  آفلاتوکسین موضوعی است که سال‌ها محل تمرکز و توجه سازمان بهداشت جهانی و فائو و بالطبع نظام سلامت و نهادهای نظارتی کشور است و موضوع جدیدی نیست که انگار یک کشف جدید باشد و در یک برنامه زنده تلویزیونی افکار عمومی را با آن بمباران کنند، گویی بلایی یک شبه آن هم بر سر مردم ایران نازل شده است.

 

 سیدضیا‌ء‌الدین مظهری کارشناس تغذیه در این خصوص به فارس گفت: امروز با گسترش تکنولوژی جمع‌آوری شیر می‌توان گفت اغلب تولیدات سالم بوده و اگر ناخالصی دیده شده باشد نباید به یک بررسی مقطعی اکتفا کرد، شیر و لبنیات از جمله فراورده‌هایی هستند که همواره در هرم غذایی افراد جامعه مورد تاکید متخصصان است.

 

* تشویش اذهان عمومی 

 

اما چرا این موضوع مطرح شده است؛ به عبارت دیگر به رغم آنکه در حال حاضر مصرف شیر در کشور زیاد هم بالا نیست و از سوی دیگر وجود مواد مذکور در لبنیات در حال کاهش است، چرا چنین موضوعی مطرح شده است.

 

جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو اما بیان این اظهارات را به قصد تشویش اذهان عمومی می‌داند و معتقد است در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. موضوع آفلاتوکسین در مواد غذایی موضوعی جهانی است که حداقل چهار دهه نقل محافل علمی و فنی است و بررسی روند آن در ایران نشان می‌دهد در همه سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. متأسفانه هر از گاهی افرادی بدون اشاره به مقدمه و موخره، مطالبی را مطرح می‌کنند که نه تنها کمکی به ارتقای سلامت و سواد سلامت جامعه نمی‌کند بلکه به تشویش اذهان عمومی می‌انجامد.

 

مظهری متخصص تغذیه، با بیان اینکه نمی‌توان در صورت آلوده بودن یک برند آن را به سایر برندها تعمیم داد، گفت: این موضوع ضایعه‌ بزرگی است که حذف آن می‌تواند مشکلات گوارشی برای افراد ایجاد کند و نمی‌توان گفت که همه تولیدات کشور مشکل دارند.

 

به گفته مظهری، شیر و لبنیات جزو مواد غذایی ارزان قیمت و افزایش دهنده کیفیت سایر غذاها است چرا که ترکیبات مغزی شیر به قدری است که کودک برای رشد نیاز دارد که از آنها استفاده کند و صرفا نمی‌توان با یک اعلام نظر همه تولیدات را زیر نظر برد. دستگاه‌های نظارتی باید وارد عمل شوند و در صورت تخلف جلوی این موضوع گرفته شود.

 

حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت درباره اظهارات نگران کننده کارشناس این برنامه تلویزیونی گفت: سرطان کبد اولیه در ایران عمدتاً ناشی از سیروز هپاتیت مزمن است و سرطان ناشی از آفلاتوکسین نادر است. حتی ابتلاء به سرطان اولیه کبد هم در ایران در سال‌های اخیر رو به کاهش است.

 

*واکنش سازمان دامپزشکی به این ادعا

 

طبق اعلام سازمان دامپزشکی، بر اساس برنامه‌های توسعه ای انجام گرفته در کشور، در حال حاضر 400 کارخانه شیر پاستوریزه در کشور فعال هستند و در حوزه‌ تولید شیر خام رتبه 11 دنیا هستیم. در حوزه‌ تأمین ماده اولیه کارخانجات لبنی تعداد 1600 مرکز جمع‌آوری شیر خام و صنایع وابسته در حال فعالیت هستند.

 

در این مراکز در چهارچوب ضوابط بهداشتی دامپزشکی کنترل های تخصصی بهداشتی اعم از نمونه برداری و آزمایشات لازم صورت می پذیرد و حمل و نقل شیر و فرآوردهاى آن با مدرنترین روش های بهداشتی صورت می پذیرد و حتی تردد وسائط نقلیه شیر و فرآورده های لبنی رصد و پایش می شود که مواد اولیه 400 کارخانه تولید لبنیات کشور را فراهم می‌کنند.

 

برنامه‌های بهداشتی سلامت شیر و فرآورده لبنی در تمامی سطوح از جمله مدیریت بهداشت گاوداری‌ها، مدیریت بهداشت در مراکز جمع آوری شیر و مدیریت بهداشت در کارخانجات شیر و لبنیات مطابق با استانداردهای ملی و کدکس آلیمانتاریوس ( استاندارد بین المللى) صورت می‌پذیرد. تمامى این مراحل تحت نظارت سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت بصورت دائم و مستمر صورت می‌پذیرد.

 

مطرح کردن چنین ادعاهایی در تلویزیون به عنوان یک رسانه پرمخاطب درحالی صورت می‌گیرد که طبق گفته کارشناسان در حال حاضر سرانه مصرف شیر در کشور ما از استانداردهای جهانی پایین‌تر بوده و با توجه به افزایش پدیده سالمندی در کشور قطع کردن مصرف شیر می‌تواند زمینه بسیاری از بیماری‌ها را نظیر پوکی استخوان یا بیماری‌ها گوارشی را فراهم کند.

 

لذا بهتر است قبل از مطرح شدن چنین ادعاهایی در رسانه ملی صحت این خبرها با بررسی‌های کارشناسی توسط سازمان‌ها مرتبط به اثبات برسد؛ در هر حال وزارت بهداشت باید در این خصوص شفاف‌سازی کند.

 

منبع:فارس

---

---

با خیال راحت لبنیات بخورید! / همه آنچه باید از آفلاتوکسین بدانید

در پی اظهارات یک کارشناس در برنامه تلویزیونی درباره آلودگی شیرهای پاستوریزه به سم افلاتوکسین، ‌ دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران توضیحاتی در این زمینه ارائه داد.

به گزارش ایسنا، ‌ طی روزهای اخیر در یک برنامه تلویزیونی فردی که به عنوان بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران معرفی شد، درباره آلودگی شیرهای پاستوریزه به سم افلاتوکسین اظهاراتی را مطرح کرد که با واکنش مسئولان دستگاه‌های مختلف مواجه شد.

همان روز سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرد که در سال‌های اخیر میزان آفلاتوکسین در مواد غذایی از جمله لبنیات و خشکبار روند کاهشی داشته است. سازمان ملی استاندارد نیز یک روز بعد طی بیانیه‌ای اظهار کارشناس میهمان در صدا و سیما درخصوص آلودگی شیر پاستوریزه به سم آفلاتوکسین را تکذیب کرد.

در این رابطه رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سم آفلاتوکسین نوعی قارچ است که در خوراک دام رشد می‌کند و وقتی دام از آن تغذیه می‌کند ممکن است سم آفلاتوکسین در فراورده‌های دام مانند شیر ظاهر شود.

وی با بیان اینکه صنایع لبنی قادر به از بین بردن این سم از طریق سیستم‌های پاستوریزه و استریلیزه کردن نیستند، تصریح کرد: بنابراین از سال ۱۳۹۲ در کنار نظارت‌های سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشکی کشور، کارخانه لبنی یک دام پزشک مستقر استخدام کرد که به صورت مستمر شیر تولید شده در دامداری‌های صنعتی را قبل از ورود به کارخانه نمونه‌برداری و آزمایش کند. بنابراین هیچ آلودگی در محصولات لبنی نیست و شهروندان می‌توانند با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنند.

دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران تصور ورود شیر آلوده به کارخانجات محصولات لبنی را ناشی از عدم آگاهی و اطلاع از روندهای کنترل کیفی دانست و گفت: قواعد حد مجاز آفلاتوکسین لبنیات در کشور ما قواعدی سختگیرانه است، ‌ به‌طوری‌که استاندارد اروپا دوبرابر آن و استاندارد آمریکا ۱۰ برابر آن در نظر گرفته شده است.

باکری با اشاره به تولید سالانه بیش از هشت میلیون تن شیر در دامداری‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی کشور، تصریح کرد: اگر غذای دام آلوده باشد اولین نتیجه آن سقط جنین و آثار جانبی در خود دام است که از سوی مسئولان دامداری قابل مشاهده است.

وی همچنین در پاسخ به اینکه در صورت مصرف شیر آلوده به سم آفلاتوکسین چه آسیبی به انسان وارد می‌شود، گفت که مرحله اول مصرف این سم به خود دام آسیب می‌زند، بنابراین اصلا امکان این که محصولات لبنی آلوده به دست مصرف کننده برسد وجود ندارد.

دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران در پایان از ارسال نتایج آزمایش‌های کارخانجات در زمینه آفلاتوکسین موجود در شیر به کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت: فردی که مدعی آلودگی محصولات لبنی بوده به نتایج پایان‌نامه دانشجویانش استناد کرده، اما به نظر می‌رسد هیچ گزارشی به دانشگاه علوم پزشکی، سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد ارسال نکرده است. در حال حاضر ما با ارائه مستندات به قوه قضاییه از این فرد شکایت کردیم و او باید به دادگاه مراجعه کند.

مواد معدنی کلیدی برای سلامت قلبی‌عروقی

اضافه وزن و چاقی می توانند موجب تغییر در عملکرد اندام ها شده و در ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت شیرین، پرفشاری خون و دیس‌لیپیدمی نقش داشته باشند.

رژیم غذایی غربی به یکی از الگوهای رایج غذا خوردن در جهان تبدیل شده است. این نوع رژیم غذایی سرشار از چربی های مضر، سدیم و شکر است، در شرایطی که میوه، سبزیجات و غلات کامل در آن سهم اندکی دارند. از این رو، رژیم غذایی غربی با کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن برای حصول اطمینان از ارائه عملکرد متعادل و سالم آن مواجه است.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "استپ تو هلث"، مواد معدنی دریافتی از غذاهای مصرفی برای سلامت قلبی‌عروقی انسان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. بنابر گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیماری های قلبی‌عروقی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان هستند. در نتیجه، برای پیشگیری موثر و درمان به موقع این بیماری ها، کارشناسان دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت بدنی منظم را توصیه کرده اند.

آشنایی با بیماری های قلبی‌عروقی

اساسا، بیماری های قلبی‌عروقی گروهی از اختلالات هستند که شامل بیماری های قلبی، بیماری های عروق مغزی و بیماری های رگ های خونی می شوند. هر ساله، حدود 17 میلیون نفر در جهان به واسطه این شرایط جان خود را از دست می دهند. به گفته سازمان بهداشت جهانی، امکان پیشگیری از 80 درصد موارد مرگ ناشی از این بیماری ها وجود دارد اگر بیماران یک سبک زندگی سالم را دنبال کرده و عوامل خطر را نیز کاهش دهند.

عوامل خطر برای ابتلا به بیماری قلبی

به طور کلی، عادات غذایی نامناسب همراه با عادات مضر برای سلامت به طور مستقیم با ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) مرتبط هستند. این بیماری به واسطه تشکیل پلاک در سرخرگ ها که آنها را از ارائه عملکرد درست خود باز می دارد، شکل می گیرد.

از جمله عواملی که می توانند به آترواسکلروز منجر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

عوامل خطر رفتاری: سیگار کشیدن، کم تحرکی، یک رژیم غذایی حاوی چربی و نمک زیاد، اعتیاد به الکل

عوامل خطر متابولیک: پرفشاری خون، دیابت شیرین، هایپرکلسترولمی (سطوح بالای کلسترول در خون)، اضافه وزن، چاقی

همچنین، بیماری های متابولیک ارتباط نزدیکی با عوامل خطر رفتاری دارند. رژیم غذایی غربی با انباشت بیش از حد بافت چربی در بدن مرتبط است که خود را با افزایش وزن فرد نشان می دهد. اضافه وزن و چاقی می توانند موجب تغییر در عملکرد اندام ها شده و در ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت شیرین، پرفشاری خون و دیس‌لیپیدمی نقش داشته باشند.

از این رو، دنبال کردن یک سبک زندگی سالم از طریق تغییر عادات غذایی و ورزش ضروری است. از این گذشته، برخی توصیه های تغذیه ای و همچنین برنامه های غذایی که بسیاری از عوامل خطر را کنترل کرده و اثر محافظتی برای قلب ارائه می کنند می توانند به تنظیم اختلالات متابولیک کمک کنند. رویکردهای غذایی برای توقف پرفشاری خون که به نام رژیم غذایی دش (DASH) نیز شناخته می شود، یکی از شناخته شده‌ترین نمونه ها در این زمینه است.

رژیم غذایی دش برای سلامت قلبی‌عروقی

موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا معرف رژیم غذایی دش بوده است. به طور کلی این رژیم غذایی با ویژگی های زیر تعریف می شود:

- مصرف زیاد میوه ها و سبزیجات

- استفاده از غلات کامل به جای غلات پالایش شده

- مصرف متعادل چربی ها و غذاهایی با منشا حیوانی

- مصرف گاه و بیگاه غذاهایی با محتوای شکر زیاد یا پرهیز کامل از آنها

به طور کلی، این رژیم غذایی به طور موثر عوامل متابولیکی اصلی مرتبط با ابتلا به یک رویداد قلبی‌عروقی را تنظیم می کند. متاآنالیزهای مختلف نشان داده اند که رژیم غذایی دش فواید سلامت مختلفی را ارائه می کند. در حقیقت، این رژیم غذایی توانایی خود در کاهش وقوع یک رویداد قلبی‌عروقی، فشار خون، کلسترول کلی، کلسترول بد (LDL)، هموگلوبین گلیکوزیله، انسولین پلاسمای ناشتا، و حتی وزن بدن را نشان داده است.  

آثار مفید رژیم غذایی دش با اثر بیولوژیکی مولفه های تغذیه ای دیگر در مواد غذایی مرتبط است. این شامل فلاونوئیدها که از خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهاب برخوردار هستند و همچنین مواد معدنی که بر سلامت رگ های خونی تاثیرگذار هستند، می شود.

مواد معدنی کلیدی برای حفظ سلامت قلبی‌عروقی

همان گونه که متوجه شده اید، مواد مغذی بسیاری اثر مثبت بر سلامت قلبی‌عروقی دارند. در ادامه با چند گزینه کلیدی بیشتر آشنا می شویم.

پتاسیم

پتاسیم با سیستم رنین-آنژیوتانسین در تعامل است. از این رو، پتاسیم به پیشگیری از افزایش سطوح فشار خون کمک می کند. همچنین، پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد. از این رو، این ماده معدنی نشانگرهای اختلال عملکرد اندوتلیال بدن را کاهش می دهد.

از منابع غذایی برای پتاسیم می توان به اسفناج، گوجه فرنگی، کدو، قارچ، موز، مغزدانه ها، آووکادو و دانه های چیا اشاره کرد.

منیزیم

منیزیم به عنوان یک مهارکننده انقباض رگ های خونی عمل کرده و به گشاد شدن رگ های خونی کمک می کند. از این رو، خون با فشار کمتری در سیاهرگ ها و سرخرگ های بدن جریان می یابد.

از منابع غذایی برای منیزیم می توان به مغزدانه ها، شکلات تلخ (حاوی 70 درصد کاکائو یا بیشتر)، و غلات کامل اشاره کرد.

کلسیم

کلسیم اثری مشابه با خانواده داروهایی دارد که به نام مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین شناخته می شوند. از این رو، کلسیم انقباض رگ های خونی را مهار می کند. همچنین، این ماده معدنی همراه با پتاسیم در دفع سدیم کلیوی نقش دارد.

از منابع غذایی خوب برای کلسیم می توان به محصولات لبنی، ماهی ساردین، بادام و نخود اشاره کرد.

با دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متنوع سرشار از سبزیجات، میوه ها و غلات کامل همراه با مصرف متعادل غذاهای کم چرب با منشا حیوانی می توان از تامین مواد معدنی و مواد مغذی دیگر مورد نیاز برای سلامت قلبی‌عروقی اطمینان حاصل کرد. این مواد مغذی ارائه عملکرد مطلوب و درست بدن را ممکن می سازند. افزون بر این، یک رژیم غذایی سالم و متعادل به کنترل عوامل خطر متابولیک اصلی مرتبط با ابتلا به بیماری قلبی کمک می کند.

برای تنظیم برنامه غذایی سالم خود می توانید با یک پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا این برنامه بر اساس نیازهای شما شکل بگیرد.

--------------------------

بیشتر بخوانید: 

۸ توصیه غذایی برای قلب سالم تر!

5 گزینه طبیعی برای بهبود گردش خون

14 عامل خطرآفرین برای بیماری قلبی!

کربوهیدرات‌ و ۱۵ نشانه مصرف بیش از حد آن!

سردردها و میگرن ها از جمله علائمی هستند که نباید هرگز نادیده گرفته شوند. آنها می توانند نشانه ای از مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها باشند.

کربوهیدرات ها از قندها، نشاسته ها و فیبرها تشکیل شده اند. این مواد معمولا در نان سفید، پاستا، غلات کامل و غذاهای فرآوری شده وجود دارند. برخی افراد کربوهیدرات ها را به دو گروه «خوب» و «بد» تقسیم می کنند اما تمام کربوهیدرات ها برای بدن ضروری هستند زیرا به انرژی تبدیل می شوند. زمانی که ورزش می کنید، کربوهیدرات ها انرژی لازم برای ادامه فعالیت را در اختیار شما قرار می دهند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "دیلی میل"، اما زیاده‌روی در مصرف کربوهیدرات ها ممکن است به بروز آثار منفی در بدن منجر شود. در ادامه با برخی از شایع‌ترین نشانه های مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها بیشتر آشنا می شویم.

احساس تنبلی یا خستگی

اگر پس از غذایی که مصرف کرده اید احساس خواب آلودگی و نیاز به چرت زدن به سراغ شما می آید، این می تواند به واسطه کربوهیدرات های مصرفی شما شکل گرفته باشد. مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها موجب افزایش سطوح قند خون می شود که افزایش ناگهانی و سریع انرژی را به همراه دارد. اما این شرایط زیاد پایدار نبوده و به همان اندازه که قند خون سریع افزایش می یابد می تواند افت کند که به احساس خستگی و سستی منجر می شود.

احساس تشنگی مداوم

آیا پس از نوشیدن یک بطری آب همچنان با احساس تشنگی مواجه هستید؟ این شرایط می تواند به واسطه رژیم غذایی شما شکل بگیرد. اگر یک وعده غذایی حاوی کربوهیدرات های زیاد مصرف کرده باشید، سطوح قند خون افزایش می یابد و به احساس تشنگی بیشتر و نیاز بیشتر به دفع ادرار منجر می شود. آب به افزایش حجم خون و حذف قند اضافه از طریق ادرار کمک می کند.

سردرد

سردردها و میگرن ها از جمله علائمی هستند که نباید هرگز نادیده گرفته شوند. آنها می توانند نشانه ای از مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها باشند. مصرف غذاهایی مانند نان یا پاستای سفید که حاوی کربوهیدرات فراوان هستند می تواند افزایش سطوح قند خون را موجب شود که گاهی اوقات به تجربه سردرد منجر می شود.

گوارش ضعیف

اگر با مشکلاتی در اجابت مزاج خود مواجه هستید یا کمتر از سه بار در هفته دفع مدفوع را تجربه می کنید، کربوهیدرات ها ممکن است دلیل بروز مشکل در دستگاه گوارش شما باشند. شما ممکن است پس از خوردن برخی غذاها و دشواری در تجزیه آنها در معده و روده دچار نفخ شوید. اگر مقدار زیادی کربوهیدرات های پالایش شده مانند برنج سفید مصرف کنید، ممکن است فیبر غذایی کافی برای پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی مانند یبوست را دریافت نکنید. برای تقویت سلامت گوارش خود می توانید مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات مانند نان و سیب زمینی را کاهش داده و غذاهای حاوی پروبیوتیک ها مانند کلم ترش، کفیر و تمپه و دیگر مواد غذایی مفید برای سلامت روده را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

نوسانات خلقی

کربوهیدرات ها یکی از دلایل غافلگیرکننده احساس خستگی مداوم هستند. برای برخی افراد، رژیم غذایی می تواند بر خلق و خوی آنها تاثیرگذار باشد. شما می توانید پس از مصرف یک بستنی احساس شادی و افزایش انرژی را تجربه کنید زیرا شکر دریافتی برای مدت کوتاهی سطوح انرژی بدن را افزایش می دهد. اما چند ساعت پس از غذا خوردن، ممکن است افت احساسی ناشی از افت سطوح قند خون را تجربه کرده و بدخلق شوید.

هوس خوراکی های شیرین

هوس همیشگی برای خوراکی های شیرین می تواند یکی از نشانه های مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها باشد. مصرف خوراکی هایی مانند کیک، کلوچه، شکلات، شیرینی و دونات در واقع موجب می شود تا هوس مصرف آنها هرچه بیشتر افزایش یابد. زمانی که شکر مصرف می کنید، دوپامین که به نام هورمون شادی نیز شناخته می شود در بدن ترشح می شود. این ماده شیمیایی مغز و بدن را برای ارائه پاسخ به این اقدام به عنوان یک پاداش تحریک می کند و به مرور این نیاز افزایش می یابد.

احساس گرسنگی دوباره

غذاهای سرشار از پروتئین و چربی های سالم به زمان بیشتری برای گوارش کامل نیاز دارند و از این رو، به احساس سیری برای مدت زمان طولانی‌تر کمک می کنند. اما اگر رژیم غذایی شما بیشتر حاوی کربوهیدرات ها بوده و میزان پروتئین و چربی آن کم باشد، ممکن است پس از غذا خوردن احساس پری و سیری به خوبی در شما شکل نگرفته یا پس از مدت کوتاهی نیاز به خوردن یک میان وعده را احساس کنید. بیشتر کربوهیدرات های پالایش شده مانند نان سفید طی روند تولید بیشتر مواد مغذی و فیبر خود را از دست می دهند و به کالری های خالی تبدیل می شوند. تبدیل این مواد غذایی به گلوکز در بدن سریع‌تر رخ داده و روند گوارش سریع‌تر بدن را از کسب احساس رضایت و پری باز می دارد.

کلسترول بالا

گوشت های چرب مانند گوشت گاو می توانند موجب افزایش کلسترول شوند اما کربوهیدرات ها نیز می توانند اثری مشابه را ایجاد کنند. مطالعات نشان داده اند که یک رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات ها با سطوح پایین‌تر کلسترول خوب (HDL) و سطوح بالاتر کلسترول بد (LDL) پیوند خورده است که ممکن است خطر بیماری قلبی و دیابت را افزایش دهد.

دشواری در کاهش وزن

اگر هر چقدر ورزش می کنید اما تغییری در وزن خود را تجربه نمی کنید ممکن است به بررسی عمیق‌تر رژیم غذایی خود نیاز داشته باشید. رژیم های غذایی سرشار از کربوهیدرات ها می تواند موجب احساس گرسنگی بیشتر شده و مصرف کالری بیشتر از آنچه واقعا نیاز دارید را به همراه داشته باشد. غذاهایی با محتوای فیبر کم سریع‌تر به گلوکز تبدیل می شوند و افزایش ناگهانی در سطوح قند خون موجب افزایش تولید انسولین می شود. زمانی که انسولین گلوکز بیش از حد را جذب می کند، میزان اضافه به چربی تبدیل شده و در بدن ذخیره می شود.

قند خون بالا

اگر قند خون بالا در شما تشخیص داده شده است، مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها می تواند یکی از دلایل آن باشد. غذاهای فرآوری شده مانند نان سفید، سریع‌تر از غذاهای تهیه شده از غلات کامل به قند تبدیل شده و وارد جریان خون می شوند که به یک بی تعادلی در سطح گلوکز و انسولین منجر می شود.

بروز آکنه

آیا پس از خوردن شکلات یا یک غذای شیرین دیگر با بروز جوش روی پوست خود مواجه می شوید؟ مطالعات پیوند بین مصرف کربوهیدرات ها و بروز آکنه را نشان داده اند. افزایش سطوح انسولین در بدن فعالیت غدد چربی را تحریک می کند که می تواند به بروز جوش منجر شود.

افسردگی

عوامل بسیاری مانند بی خوابی می توانند موجب افسردگی شوند اما رژیم غذایی نیز می تواند اثر چشمگیری در این زمینه داشته باشد. مطالعه ای که در نشریه The National Center for Biotechnology Information منتشر شد، نشان داد که مصرف بیش از حد شکر و کربوهیدرات های دیگر می تواند موجب یک بی تعادلی در برخی مواد شیمیایی مغز شود که احتمال تجربه افسردگی و اضطراب را افزایش می دهد. افزایش و کاهش سریع قند خون می تواند به شگل گیری آثاری بلند مدت منجر شود.

شکم درد

یک بشقاب پاستا ممکن است غذایی خوشمزه باشد اما آیا پس از مصرف آن با نفخ و گاز بیش از حد مواجه می شوید؟ این احتمال وجود دارد که مشکلات گوارشی شما با یک رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات مرتبط باشد. پاستا حاوی گلوتن است و اگر از جمله افرادی باشید که توانایی تحمل این ماده را ندارند، تجربه نفخ و شکم درد چندان عجیب نخواهد بود.

پوسیدگی دندان

شکر در دسته کربوهیدرات ها قرار دارد و مصرف بیش از حد آن نه تنها خطر بیماری قلبی بلکه خطر مواجهه با مشکلات دندان را نیز افزایش می دهد. بقایای غذاهای نشاسته ای تهیه شده از آرد سفید می توانند در دهان باقی مانده و به قندهای ساده تجزیه شوند. باکتری ها از این قندها تغذیه کرده و اسیدی تولید می کنند که می تواند موجب پوسیدگی دندان شود. مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها نه تنها می تواند به پوسیدگی دندان منجر شود بلکه احتمال تجربه دندان درد، حساسیت به گرما و سرما و درد هنگام جویدن را نیز افزایش می دهد.

فراموشی

آیا گاهی اوقات فراموش می کنید پیش از ترک اتاق چراغ ها را خاموش کنید یا کلیدهای خود را در خودرو جا می گذارید؟ مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها می تواند به مغز مه آلود و فراموشی منجر شود. مصرف بیش از حد کربوهیدرات ها و سطوح بالای انسولین ترشح شده در بدن می تواند اثری منفی بر مغز داشته باشد. این شرایط موجب افت برخی عملکردهای مغزی می شود که می تواند اختلال در حافظه و تفکر را به همراه داشته باشد.

------------------------------------

بیشتر بخوانید: 

4 خطر حذف کربوهیدرات‌ها از رژیم غذایی

از قند خون و پایین و بالای آن بیشتر بدانید!

مشکل «نفخ» و درمان های غذایی برای آن!

چرایی هوس خوردن خوراکی‌های شیرین

دانستنی‌هایی درباره خوراک مناسب و بهداشت و سلامت

بدن روزانه چقدر به‌ گروه‌های مختلف غذایی نیاز دارد؟

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت:یافته‌های مطالعه 1380 انستیتو تحقیقات تغذیه نشان دهنده کم بودن دریافت چهار گروه غذایی از پنج گروه هرم غذایی است.

دکتر احمدرضا درستی، امروز 12 دی ماه در سمینار آشنایی با مفاهیم امنیت غذایی و تغذیه که در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، در خصوص نقش بهره‌مندی بدن در امنیت غذا و تغذیه اظهار کرد: تعریف فائو از بهره‌مندی بدن از غذا، توانمندی بدن برای هضم، متابولیزه کردن و بهره‌مند شدن از غذای دریافتی است. این امر نیازمند بدن و محیط سالم است که از طریق رژیم غذایی کافی و مغذی،آب سالم، بهداشت محیط و مراقبت‌های بهداشتی مناسب حاصل می‌شود.

وی افزود: لازم است مردم دانش و شرایط مناسب برای انتخاب، تدارک و توزیع غذای مناسب خود را داشته باشند تا نیازهای فیزیولوژیک آنان تامین شود. این موضوع، اهمیت نکات دیگر غیر از دریافت غذا را در امنیت غذایی مورد توجه قرار می‌دهد.

این متخصص تغذیه عنوان کرد: ذائقه و دانش تغذیه‌ای خانوارها باید به گونه‌ای باشد که با تخصیص بودجه سرانه کافی برای سبد غذایی خانوار ، تهیه غذای مناسب و کافی همراه با طبخ و توزیع مناسب باشد. این امر موجب می‌شود عناصر و مواد مغذی کافی و مناسب به سلول‌ها و اندام‌های بدن افراد برسد. یافته‌های مطالعه 1380 انستیتو تحقیقات تغذیه نشان دهنده کم بودن دریافت چهار گروه غذایی از پنج گروه هرم است. تنها گروه نان و غلات، در حد بیش از کفایت دریافت شده و مصرف روغن و شکر از گروه متفرقه نیز بیش از نیاز بوده است.

وی بیان کرد: نیاز معمول افراد در روز به حداقل سه واحد سبزیجات است. هر واحد سبزیجات برابر 120 گرم بوده، لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 350 گرم در روز است، در حالی که روزانه کمتر از 290 گرم دریافت وجود داشته است. نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد میوه‌ است. هر واحد میوه برابر 170 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 250 گرم در روز است. در حالی که روزانه حدود 200 گرم دریافت وجود داشته است.

درستی خاطرنشان کرد: نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد از گروه گوشت‌ها است و هر واحد گوشت شقه‌ای برابر 90 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 180 گرم در روز است، در حالی که روزانه حدود 80 گرم دریافت وجود داشته است. همچنین نیاز معمول افراد در روز به حداقل دو واحد از گروه لبنیات است. هر واحد شیر و یا ماست در هرم، برابر 240 گرم بوده و لذا نیاز متوسط افراد جامعه حدود 500 گرم در روز است. در حالی که روزانه حدود 120 گرم دریافت وجود داشته است.

وی بیان کرد: به طور معمول افراد می‌توانند حداکثر دو قاشق روغن مایع معادل 20 گرم در روز به غذای خود اضافه کنند. مصرف بیش از 20 گرم قند و شکر در روز نیز قابل توصیه نیست. در حالی که روزانه نزدیک 50 گرم روغن و نزدیک 60 گرم قند و شکر دریافت می‌شده است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: براساس بررسی مصرف سال 1380 در ایران 58 میلیون نفر کمبود کلسیم، 46 میلیون نفر کمبود آهن، 41 میلیون نفر کمبود ریبوفلاوین و 35 میلیون نفر کمبود ویتامین A  ، و 15 میلیون نفر کمبود دریافت انرژی و 32 میلیون نفر اضافه دریافت انرژی دارند.

وی اضافه کرد: اگر به طور مداوم و هر روز تنها غذاهای خاصی از هر گروه مواد غذایی، مصرف شوند، تمام نیازهای غذایی فرد برآورده نمی‌شود بلکه باید انواع مختلفی از غذاهای هر چهار گروه مواد غذایی مصرف شوند. مواد مغذی موجود در غذاهای مربوط به هر گروه غذایی تفاوت زیادی دارند.

درستی عنوان کرد: با دریافت انواع مختلفی از غذاهای هر گروه مواد غذایی، احتمال دریافت سموم طبیعی کمتر می‌شود. افرادی که انواع متنوع‌تری از غذاها را مصرف می‌کنند، شانس کمتری برای دریافت مقادیر زیان‌آور سموم طبیعی موجود در بعضی از غذاها را دارند.

آب در سه مقوله آب آشامیدنی، آب کشاورزی و آب مصرفی کارخانه‌ها قابل طرح است. وی افزود: خوشبختانه اغلب شهرها و روستاها دسترسی به آب لوله‌کشی سالم دارند. البته تهیه آب آشامیدنی برای بعضی نقاط ایران حداقل در بعضی فصول به یک معضل تبدیل می‌شود. در بعضی شهرهای جنوبی از رودخانه آب برداشت می‌شود و همزمان پساب و فاضلاب نیز به رود برگردانده می‌شود. در سیستان بلوچستان گاهی لازم می‌شود آب بطری به مردم ارائه شود.

این متخصص تغذیه افزود: در بعضی نقاط آب دارای املاح زیادی است که گرچه میزان کلسیم بالا برای سلامت قلب و عروق مناسب است اما طعم آن مورد پسند مردم نبوده و بر روی مقدار نمک مصرفی نیز تاثیر سوء دارد. آب کشاورزی ناکافی در ایران به عنوان یک مشکل جدی مطرح است، ضمنا مقدار قابل توجهی آب در کارخانه‌ها به پساب تبدیل می‌شود.

به گزارش ایسنا، وی تصریح کرد: محیط سالم و بهداشتی شامل دفع مناسب فاضلاب و زباله، سلامت هوا، خاک و آب محل زندگی افراد است. آلودگی هوا نیاز به بعضی مواد مغذی از قبیل آنتی اکسیدان‌ها و شیر را افزایش می‌دهد و بر اشتهای افراد تاثیر می‌گذارد. هنوز در بعضی نقاط روستایی، دفع فاضلاب و زباله با اشکالات بهداشتی توام است. در بعضی روستاهای دورافتاده هنگام برف و سرما دسترسی به غذا ممکن است محدود شود.

درستی اظهار کرد: زمانی که مقدار غذای مصرفی به اندازه نیاز فرد باشد، روش طبخ نامناسب می‌تواند مفید بودن آن را خدشه‌دار کند، به نحوی که نیاز فیزیولوژیک افراد تامین نگردد. سرخ کردن سبزی، مصرف گوشت پرچربی در خورشت و آبگوشت، آبکش کردن برنج، گوشت کوبیده پرچربی و کم کیفیت، مصرف فراوان نمک، شکر و روغن مثال‌هایی از خراب کردن غذای مصرفی است. این مثال‌ها، نقش فرهنگ غذایی را ملموس‌تر می‌کند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: امروزه با عنوان کردن غذاهای تراریخته، برنج سمی، ماهی تیلاپیای نامناسب برای مصرف، مرغ هورمونی، سبزیجات آبیاری شده با فاضلاب، ماهی پرورش داده شده با کود شیمیایی، سبزیجات و میوه‌های آلوده به سموم، گوشت و شیر آلوده به آفلاتوکسین و ... مردم برای انتخاب غذای مناسب سردرگم می‌شوند. بعضی افراد از موقعیت استفاده می‌کنند و با عنوان کردن محصولات ارگانیک و مرغ بدون آنتی بیوتیک، محصولات را گران‌تر به مردم می‌فروشند.