در احوالات قلع

قلع: Stannum   Sn

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی

عدد اتمی:50

وزن اتمی: 118.710

شعاع اتمی: 1.72Å

شعاع کوالانسی: 1.41Å

نقطه ی جوش: 2270.0 °C (2543.15 K, 4118.0 °F)

نقطه ی ذوب: 231.9 °C (505.05 K, 449.41998 °F)

چگالی در دمای 293K: 7.31 g/cm³

گرمای تبخیر: 295.8 kJ/mol

رنگ: خاکستری درخشان نقره ای

قلع فلزی است چکش خوار ، قابل انعطاف، شدیدا" بلورین وسفید نقره ای که ساختار بلوری آن هنگام خم شدن قطعه ای از قلع صدای خاصی ایجاد می کند( علت آن شکست بلورها است).این فلز دربرابر فرسایش ناشی از آب تقطیر شده دریا و آب لوله کشی مقاومت می کند اما بوسیلهاسیدهای قوی و موادقلیایی ونمکهای اسیدی مورد حمله قرار می گیرد. هنگامیکه اکسیژن بصورت محلول است قلع بعنوانکاتالیزور عمل کرده و واکنشهای شیمیایی را تسریع می کند. درصورتیکه آنرا درحضورآزمایش های مربوط به هوا حرارت دهند Sn₂ حاصل می شود. Sn₂ اسید ضعیفی بوده و با اکسیدهای بازی تولید نمکهای قلع می کند.قلع را می توان به مقدار زیادی جلا داد و بعنوان پوشش سایر مواد جهت ممانعت از فرسودگی یا واکنشهای شیمیایی دیگرمورد استفاده قرار می گیرد.این فلز مستقیما" با کلر و اکسیژن ترکیب می شود و و جایگزین هیدروژناسیدهای رقیق می گردد.قلع در دماهای معمولی انعطاف پذیر است اما در صورتیکه گرم شودشکننده می شود

کاربردهــــــا

قلع به آسانی به آهن متصل شده وبرای پوشش سرب روی و فولاد مورد استفاده قرار می گیرد تا از پوسیدگی آنها جلوگیری شود.قوطیهای فولادی با پوشش قلع برای نگهداری غذا کاربردی وسیع دارد و این کاربرد بخش وسیعی از بازار قلع فلزی را تشکیل می دهد.

برخی از آلیاژهای مهم قلع عبارتند از: برنز، مفرغ، بابیت، آلیاژ ریخته گری شده تحت فشار، پیوتر،برنز فسفردار،لحیم نرم وفلز سفید.

مهمترین نمک آن کلرید قلع است که بعنوان عامل کاهنده و یک خورنده در چاپ روی پارچه کاربرد دارد.اگر نمک قلع روی شیشه پاشیده شود لایهای بوجود می آید که خاصیت هدایت الکتریکی دارد. از این پوششها در شیشه های اتومبیل ضد یخ و روشنایی تابلو فرمان استفاده می شود.

برای ساخت شیشه پنجره با سطحی تخت ،بیشتر ازروش شناور نمودن شیشه مذاب روی قلعمذاب( شیشه شناور) استفاده می شود ( این روش را فرآیند Pilkington می نامند).

از قلع همچنین در لحیم کاری برای اتصال لوله ها یا مدارهای الکتریکی ، در آلیاژهای چرخ دنده، در شیشه سازی وطیف وسیعی از کاربردهای شیمیایی قلع استفاده می شود.

واکنش قلع با آب چگونه است؟

در شرایط نرمال قلع با آب واکنش نمی دهد ولی وقتی در مجاورت با بخار آب داغ قرار گیرد نتیجه تولید قلع اکسید و هیدروژن است:

Sn + 2 H₂O -> SnO₂ + 2 H₂

برخی از املاح قلع در آب هیدرولیز می شوند مثال آن قلع (IV)کلرید است که وقتی گرم میشود قلع اکسید را تشکیل می دهد.

محلولیت قلع و ترکیبات آن

در شرایط نرمال (دمای 20⁰و فشار1بار)قلع در آب نا محلول است.اکثر املاح قلع نیز در آب نامحلولند که از آنها می توان به قلع (IV)هیدروکسید، قلع(IV)سولفیدو تری بوتیل( (TBTقلع اشاره کرد.

املاح کم محلول: یدور

املاح محلول: برومور، کلرور، فلوئورور و سولفات

قلع در کلریدریک اسید گرم و غلیظ حل شده بخار هیدروژن آزاد می کند. در مجاورت پلاتین و پایین بودن حرارت محلولیت بهتر و زودتر انجام می گیرد. کلریدریک اسید رقیق هم آن را به کندی حل می گردد. نیتریک اسید آن را حل نمی کند. ولی به اسید دیگر (H₂SnO₃) تبدیل می شود. نیتریک اسید رقیق و سرد فلز را به کندی حل کرده و تولید گاز نمی کند؛و تشکیل آمونیوم نیترات و استانونیترات(قلع نیترات) می نماید. به راحتی در تیزاب سلطانی حل می گردد. سدیم هیدروکسید آن را حل می کند.

یون های قلع همگی بی رنگ هستند. همچنین کمپلکس های قلع نیز بی رنگ هستند.