ایران: مصطفی آبروشن (جامعه شناس)/ اگر چه در ابتدا، هدف اصلی در شکلگیری شبکههای اینترنتی برقراری ارتباط بین دانشمندان قلمداد میشد اما اکنون این نوع از ارتباط تبدیل به موضوعی جانبی در گستره جهان مجازی شده است؛ چرا که جهان مجازی همه ابعاد زندگی اجتماعی حتی شکلگیری هویت فرد را تحت تاثیر خود درآورده است. بشر اکنون به این درک رسیده است که اینترنت بیش از حد غول‌آسا و متغیر است و دیگر نمی‌توان آن را فقط به عنوان یک ابزار صرف ارتباطی و برای ارضای نیازهای خاص دانشمندان و خواص در نظر گرفت.
اینترنت این روزها یک پدیده تام اجتماعی و حتی پدیده‌ای فرا اجتماعی است که ظهور کاربردهای غیرمنتظره در آن، امری غافلگیرکننده نیست.
اینترنت تیغ دو لبه اینترنت همچنین به عنوان روش نوین ارتباط و دسترسی به اطلاعات، عصر نوینی از رونق اقتصادی را به دنبال خود آورده و وجوه معتنابهی از موفقیت را در حوزه فعالیت‌های تجاری ایجاد کرده است اما مقایسه با موفقیت نسبی این شکل از ارتباط که در حوزه تجارت الکترونیک رخ داده، توسعه فضای مجازی در سایر زمینه‌های ارتباطی لزوماً پیامدهای خوشایندی در پی نداشته است. اینترنت نیز همانند سایر پدیده‌های مدرن، تیغی دو لبه است که ضمن سازنده بودن، جنبه‌های‌آسیب‌شناسانه را نیز با خود به همراه داشته است. در این زمینه اینترنت همان‌طور که فرصت‌های تازه و هیجان‌انگیزی برای کشف جهان اجتماعی تامین می‌کند، تهدیدی برای روابط انسانی نیز به شمار می‌رود.
اینترنت به عنوان یک فضای ارتباطی اجتماعی، نوع جدیدی از روابط را ایجاب می‌کند که طی آن شیوه‌های رفتار، قواعد، هنجارها، ارزش‌ها و مقررات و محدودیت‌ها و در عین حال آزادی‌ها و توانمندی‌های زیادی محقق می‌شود.
فضایی با هویت‌های گوناگون در زندگی واقعی، پشت صحنه جایی است که از دید مخاطبان نامعلوم است اما این امکان وجود دارد که مخاطبان از طریق تفسیر رفتارهای نابجا از آنچه در پشت صحنه فرد رخ می‌دهد نیز باخبر شوند. از این نظر مدیریت نمایش در دنیای واقعی کاری سخت به نظر می‌رسد، در حالی که دستیابی به پشت صحنه در فضای مجازی، تقریباً غیرممکن یا خیلی سخت است. بنابراین افراد به راحتی خود را به شیوه‌ها و با هویت‌های گوناگون به نمایش می‌گذارند.
همین‌طور در حالی که نمایش «خود» در فضای واقعی محدود بوده و در چارچوب آداب و رسوم و تشریفات خاصی صورت می‌پذیرد، در فضای مجازی، هیچ قرارداد الزام‌آوری وجود ندارد؛ به همین دلیل افراد آنلاین بیشتر می‌توانند به صورت خودانگیخته رفتار کنند.
براساس پژوهش‌های انجام شده، بیشتر کاربران اینترنتی هویت آنلاین خود را دستکاری و وانمود می‌کنند که افراد متفاوتی هستند و قادر هستند اطلاعات غلطی را در اختیار دیگران قرار دهند؛ در واقع نمایش «خود» در اینترنت همراه با فریب و تحریف صورت می‌پذیرد.اجرای یک نقش در جلوی صحنه در زندگی واقعی دربرگیرنده شماری از عناصر دیداری و شنیداری است که نمود فیزیکی را محقق می‌کنند.این نمود فیزیکی شامل خصوصیات آماری و وضعیت فیزیکی از جمله اندازه، شکل و شیوه ایستادن از یک‌سو و رفتار و صحبت کردن از جمله استفاده از واژه‌های استاندارد، لهجه محلی یا تاکید بر صداهای خاص و غیره می‌شود.این دقیقاً همان چیزی است که در نمایش اینترنتی «خود» امکان بروز نمی‌یابد.
کمین آسیب‌های اجتماعی در فضای مجازی این درست است که فضای اینترنتی امکانات زیادی را برای نمایش «خود» در اختیار کاربران قرار می‌دهد اما در عین حال دارای محدودیت‌های ساختاری است و نمایش خود را در گونه‌های خاصی امکان‌پذیر می سازد. به عبارتی دیگر، تعاملات اینترنتی آنچنان محدود است که فرد فقط می‌تواند ظاهر خود را توصیف کند یا عکس و فیلمی از خود بگذارد اگر چه این امکان فضایی آزاد را برای افرادی فراهم می‌کند که تمایل دارند تا «خود» را به صورت‌های گوناگون جلوه دهند اما این واقعیت به گسترش بی‌اعتمادی شدید در این فضا منجر شده است.این بی‌اعتمادی از یک طرف، و محدودیت‌های اینترنتی اجرای نقش از طرف دیگر، مدیریت تاثیرگذاری را دچار مشکل می‌کند به عبارتی دیگر کاربران از عکس، جملات زیبا و اشعار و اصطلاحات مختلف برای توصیف ظاهر خود و شخصیت و خصوصیات درونی خود استفاده می‌کنند و به شکلی دلخواه «خود»شان و وضعیت ظاهری‌شان را توصیف می‌کنند.
این افراد با جعل هویت خود و به اشتراک‌گذاری آن در دنیای مجازی ، بی‌اعتمادی را در فضای مجازی تسری می‌دهند که متاسفانه آسیب‌های اجتماعی و روانی فراوانی در جامعه پدید می‌آید و قبل از اینکه این پدیده اجتماعی نوظهور به شکل مرضی، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را بر جامعه تحمیل کند، آسیب‌شناسی و آگاهی رساندن به خانواده‌ها، جوانان و به طور عام کاربران شبکههای اجتماعی را ضروری و الزام‌آور می‌سازد.
