تولید سوخت زیستی از روغنهای مصرف شده آشپزخانه

به کمک دستاورد محققان ایرانی ممکن شد:

تولید سوخت زیستی در آشپزخانه

سیناپرس:

عادت خوبی نیست اما ما ایرانیان غذای سرخ کرده را خیلی دوست داریم آن‌هم با روغن پر ملاط. روغنی که پس از حرارت دیدن و سرخ کردن به ماده‌ای خطرناک و سرطان‌زا تبدیل می‌شود.

البته آن را دور می‌ریزیم، اما ورود این روغن‌ها به شبکه فاضلاب مشکلات فراوانی به دنبال دارد،‌ این روغن‌های سوخته ضمن اینکه موجب گرفتگی شبکه‌های فاضلاب می‌شوند، هزینه‌های تصفیه آب را هم به شدت افزایش می‌هند و در بسیاری موارد هم نهایتا وارد چرخه طبیعت شده و موجب آلودگی‌ آب رودخانه‌ها و دریا می‌شوند. تازه این قسمت خوب ماجراست، فاجعه زمانی رخ می‌دهد که برخی سودجویان به صورت غیر قانونی این پسماندها را از رستوران‌داران و یا کارخانه‌های تولید مواد غذایی می‌خرند و با افزودن موادی آن را دوباره وارد چرخه مصرف می‌کنند یا از این مواد آلوده برای تولید مواد بهداشتی مانند صابون استفاده میکنند که موجب بروز بیماری‌های پوستی، حساسیت و حتی سرطان می‌شود. این در حالی است که می‌توان با کمک روش‌هایی این روغن‌ها را به سوخت زیستی تبدیل کرد که در کاهش آلودگی هوا و بهبود عملکرد موتور خودروها نقش به سزایی دارد.

تبدیل روغن پسماند به سوخت زیستی پیش از این توسط محققین خارجی انجام می‌شد اما  روش این کار را پژوهشگران یک واحد فناور در مرکز رشد دانشگاه علم و صنعت ایران در حدود ۲ تا ۳ سال پیش در ایران بومی کردند. آنها با یافته‌های خود موفق شدند پیشرفته‌ترین دستگاه تولید سوخت زیستی که فناوری آن تنها در انحصار آمریکا بود را در کشور بسازند. پس از آن تیم تحقیقاتی دانشگاه علم و صنعت، همکاری خود را با یک گروه غیر دولتی با نام تیم تحقیقاتی سوخت‌های زیستی ایران برای گسترش کاربرد این فناوری آغاز کرد. این گروه‌ها با حمایت دفتر کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران در طرحی مشترک با همکاری مجتمع تحقیقاتی علوم و فناوریهای پیشرفته سانان و گروه ترویجی دوستداران محیط زیست برنامه‌ای را به اجرا درآورند که ضمن ترویج استفاده از سوخت‌های زیستی، به توسعه فناوری‌های کاربردی برای عموم مردم جهت تولید این نوع سوخت پاک می‌پردازد. مهندس فاطمه صابری، مدیر پروژه، دکتر میثم طباطبایی، سرپرست تیم تحقیقات سوختهای زیستی و مهندس محمد رضا قهرمانی، سرپرست تیم مهندسی طراح و سازنده رآکتورهای تولید سوخت زیستی که به همراه تیم تحقیقاتی خود کارشان را از یک واحد فناور در مرکز رشد دانشگاه علم و صنعت ایران آغاز کردند در گفتگو با خبرنگار سیناپرس دستاوردهای خود را تشریح کردند..

بنا به گفته مهندس طباطبایی برنامه‌ای تحت عنوان «سایت منطقه ای آموزش مدیریت روغنهای پسماند خوراکی جهت تولید سوخت پاک بیودیزل در کلان شهرها» توسط گروه آنها تدوین شد که توانست حمایت مالی آغاز ارتباط گروه با دفتر کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران را کسب کند. این برنامه  در درجه اول کسانی را هدف گرفته است که بزرگترین تولید کنندگان روغن پسماند خوراکی در کشور هستند مثل رستوران‌ها ،اسنک سازی‌ها، کارخانه های صنایع غذایی. طباطبایی ضمن تاکید بر ضررهای استفاده چند باره از روغن‌های خوراکی، از فعالیت برخی سودجویان خبر می‌دهد که به پسماند روغن خوراکی، افزودنی اضافه می کنند تا به حالت اولیه روغن بازگردانده شود غافل از اینکه با چنین کاری خواص شیمیایی و سرطان زایی آنها از بین نمیرود و نمی‌توان آن‌ها را دوباره تصفیه کرد. وی همچنین به استفاده برخی از این مواد به منظور تولید صابون اشاره کرده و می‌گوید: اگر صابونی هم از این روغن‌ها تولید شود باعث سرطان پوست میشود یعنی به هیچ عنوان این نباید وارد چرخه شود چه مصرفی چه غیر مصرفی. برخی هم این روغن‌ها را خریده و برای غذای دام و طیور استفاده می کنند که باز سرطان زاست چرا که مواد آلوده بدینصورت داخل گوشت مرغ، گاو یا گوسفند می‌شود و دوباره گوشت آنها حالت جهش ژنتیکی شده و عامل سرطان را داشته باشد.

تبدیل روغن پسماند به سوخت پاک

سرپرست تیم تحقیقات سوختهای زیستی توضیح می‌دهد، طی برنامه‌ای که برای ترویج استفاده صحیح از روغن پسماند خوراکی در حال اجراست، به رستوران داران و اسنک‌ سازی‌ها و کارخانجاتی که مواد غذایی تولید میکنند مثل تولید کنندگان تن‌ماهی و غذاهای آماده که روزانه چند تن روغن پسماند خوراکی دارند آموزش داده می‌شود که با یک دستگاه ساده و کاملا خودکار روغن‌های پسماند خود را به سوخت زیستی تبدیل کنند. طبق اظهارات طباطبایی، کار با این دستگاه پیشرفته که فناوری آن کاملا بومی است و درراستای همین برنامه ساخته شده بسیار ساده است، به گونه‌ای که حتی نیازی نیست حتما پرسنلی برای آن استخدام شود. سوخت تولیدی هم می‌تواند در خودروهای سنگین و دیزلی که برای حمل و نقل تولیداتشان دارند استفاده شود.

راه‌های درآمدزایی صحیح از روغن پسماند

سوخت زیستی را می‌توان فروخت. بنا به گفته طباطبایی در حال حاضر برخی شرکت‌های خصوصی جهت بازاریابی سوخت زیستی با آنها همکاری می‌کنند علاوه بر این یک شرکت خصوصی که از بزرگترین شرکتهای وارد کننده و توزیع کننده ژنراتورهای صنعتی در ایران است با همکاری تیم تحقیقاتی سوختهای زیستی محصول جدیدی را بر مبنای سوخت زیستی تولید شده از روغن پسماند، ساخته و روانه بازار کرده که باعث افزایش طول عمر موتور و کاهش آلاینده های آن میشود و به صورت ویژه ای روی موتورهای دیزل تاثیر میگذارد. این شرکت خصوصی برای تشویق مشتریان خود جهت استفاده از این افزودنی برای کمک به حفاظت از محیط زیست در صورتی که  مشتریان از این افزودنی استفاده کنند، تشویق‌هایی را قرار داده  مثلا مدت زمان گارانتی را از یکسال به یکسال و شش ماه افزایش داده است.

تولید سوخت زیستی در مدرسه

یکی دیگر از اهداف برنامه اجرا شده با همکاری سازمان ملل، ترویج تبدیل روغن پسماند خوراکی به سوخت زیستی در میان جوانان و نوجوانان است. در این راستا بنا به گفته مهندس صابری، کارگاه­هایی در سطح مدارس تیزهوشان کشور از جمله دبیرستان علامه حلی تهران و مجتمع آموزشی شهید سلطانی کرج برگزار شده که در آن دانش آموزان با معضلات ناشی از ورود مجدد روغن پسماند خوراکی به محیط زیست و چرخه مصرف و همچنین مزایای تبدیل آن به سوخت پاک آشنا شدند و در ادامه کارگاه با دریافت آموزشهای عملی لازم، بخشی از سوخت مورد نیاز مدرسه خود را با استفاده از دستگاههای تولید خودمان از روغنهای پسماند خوراکی تولید و درحضور مدیران و مسئولان این سوخت پاک را در خودروهای مدرسه سوخت‌گیری کردند.

شرکت کنندگان در این کارگاه‌ها ضمن فراگیری نحوه کار با دستگاه، آموزشهای محیط زیستی یاد می‌گیرند که به چه صورت مدیریت ضایعات روغن‌های پسماند خود را داشته باشند همچنین به صورت عملی با نحوه تولید گازوئیل زیستی یا بایو دیزیل آشنا میشوند و در پایان دوره به آنها گواهینامه داده میشود که تاییدیه سازمان ملل را دارد.

این کارگاه‌ها کاملا رایگان است و با حمایت دفتر کمک‌های کوچک تسهیلات محیط زیست جهانی برنامه عمران سازمان ملل متحد در ایران به صورت یک دوره یک یا دو روزه برگزار می‌شود و مجری آن نیز شاخه ترویجی گروه دوستداران محیط زیست  است.

مزایای سوخت زیستی تولید شده از روغن پسماند خوراکی

بایودیزل یا سوخت زیستی، جایگزین سوخت‌های نفتی است. این سوخت از منابع تجدید پذیر ازجمله هر نوع روغن گیاهی و جانوری تولید میشود. بنا بر گفته مهندس قهرمانی، بایو دیزل میتواند تا 20 درصد بدون هیچ دغدغه ای با گازوئیل نفتی مخلوط شود و لازم نیست موتورها یا پمپهای سوخت رسانی تغییر پیدا کنند و چه در موتور دیزلی که ثابت باشد مثل ژنراتور و چه در موتوردیزلی که متحرک باشد میتواند استفاده شود و این سوخت نه تنها قابلیت‌های سوخت نفتی را دارد بلکه ویژگی‌های بهبود دهنده هم دارد.اگر تنها ۲ درصد از آن به عنوان افزودنی به سوخت نفتی افزوده شود روانکاری موتور را چندین برابر می‌کند و باعث افزایش طول عمر موتور میشود در عین حال باعث بهسوزی میشود و کاهش آلاینده‌های محیط زیستی را به همراه دارد. لازم به ذکر است که افزودن بیودیزل به گازوئیل مصرفی ماشین آلات موجب کاهش چشمگیر آلایندگی این ماشینها میگردد به طوری که جایگزینی هر لیتر گازوئیل با بیودیزل منجر به کاهش دفع گاز دی اکسید کربن به میزان 3 کیلوگرم می شود که از نظر محیط زیستی شایان توجه است. استفاده از بیویزل همچنین باعث شستشوی موتور و افزایش عمر مفید آن می گردد.

در حالیکه بایودیزل امروزه در اولویت خیلی از کشورهای توسعه یافته قرار گرفته است تا جایگزین سوخت‌های فسیلی شود، اما طبق اظهارات قهرمانی در ایران، به دلیل پایه اصلی موتور خودروها، نهایتا به میزان 20 درصد می تواند مورد استفاده قرار گیرد که البته همین میزان، می‌تواند آلودگی هوای ناشی از خودرو را به میزان 40 درصد کاهش دهد.

مطالب مرتبط

 ایران به فناوری سوخت زیستی دست یافته است

 چالش‌ها و پیشرفت‌های تولید سوخت زیستی

 سهم سوخت زیستی در حمل و نقل جاده‌ای

 تولید سوخت از زباله های ارگانیک شهری

 افزایش رشد درختان با دستکاری ژنتیک

 تولید انرژی الکتریکی از ضایعات مرکبات

 مزارع تولید سوخت زیستی جایگزین دشت های ایالات متحده

 تولید سوخت از ضایعات چربی حیوانی